هُواللّه

ای يار مهربان. ¹ نامه شما رسيد و چون رجوع از آن اقليم سحيق گرديد و باين قطر قريب وصول شد فرصتی دست داد لهذا عبدالبهاء فوراً بجواب نامه پرداخت زيرا در اروپا مجال نفس کشيدن نبود تا چه رسد بنگاشتن در حين سفر از احبّا اعتذار نمودم که مرا چند ماهی مهلت دهند و از جواب نامه معذور دارند. حال الحمدللّه در ظلّ عنايت جمال ابهی روحی لعتبة تربته الفدآء عودت نمودم و بجان و دل ميکوشم که نامه های ياران عزيز را بقدر قوّه جوابی سريع دهم. شما از قبل من از جميع عذر بخواهيد.

جواب سئوال اوّل: ارواح چون از عالم اشباح نجات يابند تحقّقی ديگر دارند حقيقتی ملکوتيّه گردند و مقدّس و منزّه از عوارض ناسوتيّه امّا اين کرات نامتناهيه جميع از عالم عناصرند و کائناتش اسير ترکيب و تحليل و جهان ملکوت منزّه از ترکيب و تحليل ولی واضح است که هر ظرفيرا مظروفی و هر مکانی را مکينی هر گلستانی را گلی و هر بوستانی را سرو و بلبلی البتّه اين مکوّنات عظيمه خالی و فارغ نيست و عبث و بيهوده آفرينش نيافته حتّی صريح قران است. ولی مفسّرين بی وجدان با وجود صريح عبارت بحقيقت پی نبردند چنانچه ميفرمايد و مِن آياته خلق السّموات و الارض و ما بثّ فيهما من دابّة ميفرمايد از آيات باهرات الهيّه اين آسمان و زمين است و کائنات حيّ متحرّکی که در اين آسمان و زمين خلق شده اند ملاحظه نمائيد که صريح ميفرمايد که در آسمان کائناتی ذی روح هست دابّه در لغت ذی روح متحرّک بالاراده است فرصت بيش از اين نيست. از الطاف بی پايان حضرت رحمن اميدم چنانست که جانی تازه يابی و فتوحی بی اندازه جوئی و عليک البهاء الابهی. ع ع