ای منجذبه محبّت اللّه مکتوبی که هنگام رفتن مرقوم نموده…
١٥
ای منجذبه محبّت اللّه مکتوبی که هنگام رفتن مرقوم نموده بودی ملاحظه گرديد از مضمون مسرور شدم و اميدوارم که ديده بصيرت چنان باز گردد که حقائق اسرار ملکوت واضح و آشکارشود.
در بدايت مکتوب کلمه مبارکی مرقوم و آن اينست من مسيحی هستم ای کاش جميع عالم مسيحی حقيقی بود زيرا مسيحی لفظی بودن آسان ولی مسيحی حقيقی بودن مشکل امروز تقريباً پانصد مليون نفوس مسيحی هستند امّا مسيحی حقيقی نادرو آن نفسی است که انوار مسيح از جمال او باهر و بکمالات ملکوتی ظاهر اين امريست عظيم و جامع جميع فضائل اميدوارم که تو نيزمسيحی حقيقی گردی حمد کن خدا را که عاقبت بواسطه تعاليم الهيّه نورانيّت و بصيرت عظمی حاصل گرديد و در ايمان و ايقان ثابت و پايدار شدی اميدوارم که ديگران نيز چشمی روشن و گوشی شنوا يابند و بحيات ابديّه فائز گردند تا اين نهرها که در مجاری متعدّده مختلفة الشّکل جاری راجع بمحيط اعظم شوند يک بحرگردند و يکموج زنند و ارتباط و اتّحاد تامّ حاصل نمايند تا وحدت حقيقت بقوّه الهيّه اين اختلاف مجاز را از ميان بردارد و اساس اصلی اينست اگر اين حاصل گردد مسائل سائره بالطّبيعه زائل شود.
ای محترمه تعاليم الهيّه در اين دور نورانی چنين است که نبايد نفوس را توهين نمود و بجهالت نسبت داد که توندانی و من دانم بلکه بايد بجميع نفوس بنظر احترام نظر کرد و در بيان و دلالت بطرز تحرّی حقيقت مکالمه نمود که بيائيد مسائلی چند در ميانست تا تحرّی حقيقت نمائيم و ببينيم چگونه و چسانست مبلّغ نيايد خويش را دانا و ديگرانرا نادان شمرد اين فکر سبب تکبّر گردد و تکبّر سبب عدم تأثّر بلکه بايد امتيازی در خود نبيند و با ديگران بنهايت مهربانی و خضوع و خشوع صحبت بدارد اين نوع بيان تأثير کند و سبب تربيت نفوس شود.
ای محترمه جميع انبيا بر اين مبعوث شدند و حضرت مسيح بجهت اين ظاهر گشتند و جمال مبارک نيز ندای الهی باين مقصد بلند فرمودند تا عالم انسانی جهان آسمانی گردد ناسوتی لاهوتی شود ظلمانی نورانی گردد شيطانی رحمانی شود و اتّحاد و الفت و محبّت در بين عموم اهل عالم حاصل گردد و وحدت اصليّه رخ بگشايد و بنيان اختلاف برافتد و حيات ابدی و موهبت سرمدی حاصل گردد.
ای محترمه در عالم وجود نظر کن اجتماع و الفت و اتّحاد سبب حياتست و تفريق و اختلاف سبب ممات چون درجميع کائنات نظر نمائی ملاحظه کنی که هر کائنی از کائنات از اجتماع و امتزاج عناصری متعدّده تحقّق يافته و چون اين اجتماع عناصر تفريق شود و ائتلاف باختلاف منقلب گردد آن کائن موجود محو و نابود شود.
ای محترمه در دورهای سابق هر چند ائتلاف حاصل گشت ولی بکلّی ائتلاف من علی الأرض غير قابل بود زيرا وسائل و وسائط اتّحاد مفقود و در ميان قطعات خمسه عالم ارتباط و اتّصال معدوم بلکه دربين امم يک قطعه نيز اجتماع وتبادل افکار معسور لهذا اجتماع جميع طوائف عالم دريک نقطه اتّحاد و اتّصال و تبادل افکار ممتنع و محال امّا حال وسائل اتّصال بسيار و فی الحقيقه قطعات خمسه عالم حکم يکقطعه يافته و از برای هر فردی از افراد سياحت در جميع بلاد و اختلاط و تبادل افکار با جميع عباد در نهايت سهولت ميسّر بقسميکه هر نفسی بواسطه نشريّات مقتدر بر اطّلاع احوال و اديان و افکار جميع ملل و همچنين جميع قطعات عالم يعنی ملل و دول و مدن و قری محتاج يکديگر و از برای هيچيک استغنای از ديگری نه زيرا روابط سياسيّه بين کلّ موجود و ارتباط تجارت و صناعت و زراعت و معارف در نهايت محکمی مشهود لهذا اتّفاق کلّ و اتّحاد عموم ممکن الحصول و اين اسباب از معجزات اين عصر مجيد و قرن عظيم است و قرون ماضيه از آن محروم زيرا اين قرن انوار عالمی ديگرو قوّتی ديگر و نورانيّتی ديگر دارد اينست که ملاحظه مينمائی در هر روزی معجزهء جديدی مينمايد و عاقبت در انجمن عالم شمعهای روشنی بر افروزد.
و مانند بارقه صبح اين نورانيّت عظيمه آثارش از افق عالم نمودارگشته شمع اوّل وحدت سياسيست و جزئی اثری از آن ظاهر گرديده و شمع دوّم وحدت آراء در امورعظيمه است آن نيز عنقريب اثرش ظاهر گردد و شمع سوّم وحدت آزاديست آن نيز قطعيّا حاصل گردد و شمع چهارم وحدت دينيست اين اصل اساس است و شاهد اين وحدت در انجمن عالم بقوّت الهيّه جلوه نمايد و شمع پنجم وحدت وطن است در اين قرن اين اتّحاد و يگانگی نيز بنهايت قوّت ظاهر شود جميع ملل عالم عاقبت خود را اهل وطن واحد شمارند و شمع ششم وحدت جنس است جميع من علی الأرض مانند جنس واحد شوند و شمع هفتم وحدت لسانست يعنی لسانی ايجاد گردد که که عموم خلق تحصيل آن نمايند و با يکديگر مکالمه کنند اين امور که ذکر شد جميعاً قطعیّ الحصولست زيرا قوّتی ملکوتيّه مؤيّد آن *