۴۸ - سؤال نموده بودی که سبب امراض و بلايا چه چيز است ؟

سؤال نموده بودی که سبب امراض و بلايا چه چيز است؟ اسباب متنوّع، از برای بعضی نفوس امراض و بلايا جزای اعمال است و از برای نفوس ديگر سبب انتباه است که چندان باين دنيای فانيه دل نبندند و در اين موقع صدمات و بلايا موهبت است. زيرا در ممالک شرقيّه مادر مهربان چون طفل شيرخوار را از شير قطع خواهد تا مائده های لذيده تناول نمايد پستان را به صَبِر تلخ آلوده نمايد تا تلخی سبب نفرت طفل گردد و ترک شيرخواری نمايد. حال خداوند مهربان در اين دار فانيه امراض و صدمات و بلايائی خلق نموده تا نفوس چندان مبتلا و گرفتار اين جهان فانی نباشند. و از اين گذشته هر ترکيبی را تحليلی است ممکن نيست که ترکيب عنصری تحليل نيابد اين امراض و علل اسباب تحليل است والّا ترکيب عنصری بشر دائماً باقی و بر قرار ميبود. امّا راحت و آسايش روحانی و جسمانی هر دو مطلوب و مقبول زيرا ممدّ حياتست پس بايد حيات روحانی کامل و راحت و ترقّی جسمانی نيز حاصل باشد هر دو مطلوب است. امّا اصل حيات روحانيست با وجود آن اگر در حيات جسمانی فتوری حاصل نقصی وارد نگردد ولی اگر حيات روحانی ناقص زندگانی جسمانی هر قدر کامل باشد ثمری ندارد بلکه عاقبت خسران مبين است و سبب غم و اندوه در يوم اخير.