۱۵۳ - بدان شيرينی و تلخی در سائر کائنات عَرَضی از اعراض است

بدان شيرينی و تلخی در سائر کائنات عَرَضی از اعراض است آنچه بترکيب عنصری مطابق مذاق آيد شيرين تصوّر گردد و آنچه مخالف تلخ مينمايد هر دو عرضی از اعراض است نه اختلاف در جوهر. ولی در انسان دو مقام موجود نورانی و ظلمانی، الهی و طبيعی، رحمانی و شيطانی زيرا خطّ فاصل بين نور و ظلمت است و در دائره وجود در حضيض ادنی واقع که نهايت نزول است ولی بدايت صعود است لهذا حائز الجهتين است نور و ظلمت و ضلالت و هدايت تا کدام غلبه نمايد. اگر عقل غلبه کند نورانی است و از اعلی علّيّين و اگر نفس غلبه کند و طبيعت مسلّط گردد ظلمانی است و از اسفل سجّين زيرا قوّهٔ ملکوتی و قوّهٔ طبيعی حيوانی در انسان در جنگند تا کدام مظفّر گردد.