۱۵۷ - مسئله ترقّی انسان از عالم جماد به رتبه نبات

مسئله ترقّی انسان از عالم جماد به رتبه نبات و از رتبه نبات به رتبه حيوان و رتبه انسان اين ترقّيات جسمانی انسان است و چون در آن رتبه بدرجه کمال جسدی انسانی رسد رتبه ملکوتی جلوه يابد. مقصود اينست هر کائنی ترقّی در رتبه خود دارد امّا انتقالش از رتبه ای به رتبه ما فوق منوط بموهبت الهيّه است. مثلاً نبات در رتبه نباتی ترقّی دارد ولی انتقالش از رتبه نبات برتبه حيوان منوط بموهبت رحمان است. مراد از اين بيان اين نيست که جميع کائنات ترقّی در مراتب نمايند تا راجع بذات الهی شوند و در کتاب مس بارنی مرقوم که نطفه انسانی نطفه حيوانی نبوده و لو در رحم اشکال متنوّعه يافته تا شکل و شمائل کامله پيدا نموده يعنی آن نطفه نيز انسان بود نهايت اينست که از شکلی بشکلی انتقال جسته تا در نهايت جمال مبعوث و آشکار گشته.