اسرارالآثار_ خصوصي_ حروف ر (تا) ق
جلد چهارم (4) – اسرارالآثار_ خصوصي_ حروف ر (تا) ق _ تأليف فاضل مازندراني
اسرارالآثار
خصوصي
جلد چهارم
حروف ر (تا) ق
تأليف فاضل مازندراني
مؤسّسۀ ملي مطبوعات امري ١٢٩ بديع
ر
رابعة النّهار که راية النّاهار گويند به معني قسمت چهارم شب وروز که مقارن ظهر ميشود . در خطابي در زيارت آقا سيد احمد افنان است: " واشرقت الشّمس في رابعة النّهار " راح – راحَة راح غربي شراب باده وبسا در آثار برسبيل تشبيه سکرو نشاط روحاني استعمال گرديدازآن جمله درخطابي به بهائيان سنگسر وسمنان و شهميرزاد است قوله : . " وانتعشت ارواحهم من اقداح راح دارت في محفل الاجلال " الخ ودر لوح رئيس است : " طوبي لک بما اخذت راح البيان ( باده) من راحة ( کف دست ) الرّحمن و اخذتک رائحة (بو) المحبوب بحيث انقطعت عن راحة ( آسايش ) نفسک وکنت من المسرعين الي شطر الفردوس " الخ وقوله: " بايداز شما ظاهر شود آنچه که سبب راحت وآسايش بيچارگان روزگاراست " ودر لوح به نصير قوله : " وانّک لمّا وجدت منه روائح البغضاء ( جمع رائحه به معني بو) عن جمال السّبحان " الخ راحَ فعل ماضي متد اول در عرف به معني رفت گذشت. در لوح خطاب به حاجي محمّد کريم خان کرماني است : " واي روح ما راحَ " .
راسِيات جمع راسيه اسم فاعل عربي ودر خطابي در دعا وذکر ملّا عبدالفتّاح تاکري است : " بل ثبت ثبوت راسيات الجبال " کوه هاي محکم و ثابت .
راعِي در لوحي است : " راعي غنم به نفحات آيات به مقرّ دوست پي برد " الخ مراد ابوذر غفّاري از اصحاب النّبي است که راعي غنم وشبان بود .
راق فعل ماضي عربي از مصدر رونق . در خطاب معروف به عمّه است : " وخضلت ونضرت وراقت من فيض بيانک " از فيض بيان تو صاف و پاک و نيکووخالص شد .
رام لوحي معروف به لوح رام است که دراصل فارسي به معني خوش و شاد وخرّم و غيرها آوردند قوله : " بسم الله البهي الابهي اتّقوا الله يا ملأ لارض ولا تظنّوا فيما ذکرناه في اللّوح باسم الرّام رام الّذي يشربون منه النّاس ويذهب به عقولهم ......... بل نريد من هذا الرّام رام الّذي يزداد به حبّ الله .... کوثرالله وفيضه وسبيل الله وتسنيمه و خمرالله وعنايته ......... کما نزّل في الفرقان خمر لذّة للشّاربين .... اياکم ان تبدّلوا خمرالله بخمرانفسکم ..... وانتم لا تتقرّبوا بها لانّها حرّمت عليکم من لدي الله العلي العظيم" راية عربي درفش وبيرق وعَلَم بزرگ درميدان جنگ با فرمانده جنگ همراه ومقاتله درپيرامون آن است. رايات جمع . در کتاب ايقان حديث مروي " اذا ظهرت راية الحق لعنها اهل تاشّرق والغرب " مسطور ميباشد ودر روايات "اذا رفعت" هم نوشتند . وحديث مأثور " رايات السّود" در حق جناب ملّا حسين بشرويه واصحابش بيان فرمودند . در تاريخ ابن خلدون است : " قال رسول اللّه صلّي الله عليه وسلّم فيقتل عندکم ثلاثة کلّهم ابن خليفة ثمّ لا يصبرالي احد منهم حتّي تطلع الرّايات السّود منقبل المشرق فيقتلونهم ثمّذکر شيئاً لا اضبط قال فاذا رايتموه فبايعوه ولم حبواً علي الثّلج فانّه خليفة الله المهدي عن علي قال النّبي يخرج رجل من وراء النّهر يقال له الحرث علي مقدّمته رجل يقال له منصور يؤطي او يمکّن لآلب محمّد کما مکّنت قريش لرسول اللهوجب علي کلّمؤمن اذ قال اجابته " ربّ صفت مشبّۀ عربي به معني آقا وصاحب وسازندۀ برپا کننده ومربّي . ارباب , ربوب جمع. ونام وصفت خدا ميباشد و در مواضيع کثيره از قرآن به معاني مذکوره استعمال گرديد ومقام نقطة البيان طبق مواعيد قرآنيه قوله: " يوم يأتي ربّک " وقوله : " يوم يقم النّاس لربّ العالمين " وامثالهما که درآثار مرويۀ از ائمّۀ اهل البيت تفسير و تأويل به ظهورمظهر اتمّ ولايت کبراي الهي وقائم اهل البيت گرديد با تطبيق عدد نام عليمحمّد بين مؤمنين به نام ربّ مشهوربودند و در مواضع بسيار ازآثار وتوقيعات غالباً به طريق استدلال مذکور است ازآنجمله درتوقيع خطاب به محّد شاه است قوله : "لانّ عدّة اسمي مطابق باسم الرّب الّذي قد قال الله سبحانه واذ تجلّي ربّک لجبل" الخ ودر آثار وافواه اهل بهاء ربّ اعلي خوانده ميشدند . در کتاب اقدس است قوله: " هل تعفون من اي افق ينادبکم ربّکم الابهي " ودر لوح خطاب به حاجي محمّد اسمعيل ذبيح است قوله : " ومنهم من قال انّه ادّعي الرّبوبية قل اي ونفسي وهذا لهو الموعود في الٌصّحف والالواح " رَبّات الحِجال جمع ربّه مؤنّث ربّ و جمع حجله به معني زنان صاحب حجله وحجله نشين وعفيفۀ مستوره . در مقالۀ سياح درشأن جناب قرّة العين است :
" اگرچه ار ربّات حجال بود لکن سبقت را از فحول رال ربوده"
ودر خطابي ديگراست :
" اين ربّة الحجال به قوّتي ظاهر شد " الخ
رَبَوات در لوح خطاب به حاجي محمّد اسمعيل ذبيح قوله : " ليستدّف بذلک وراء حبّک في ملأ الکرّوبين بربوات المقدّسين ونغمات المقرّبين " ودر لوح به نصير قوله: "واذا شربوا اخذهم جذبات الرّحمن ونفحات السّبحان ونطقوا في اعلي الفردوس بربوات الانس " جمع رَبَّو ؟ به معني صداي بلند تنفّس . رَبيٰ در خطاب معروف به عمّه است:
" فهطلت الغيوث علي التّلول والرُّبيٰ جمع رَبوَة به معني تپّه يعني بارانها بر تلها وتپه ها فرو ريخت .
رِتاج عربي درِ بزرگ و بسته در لوح به ناصر الدّين شاه است :
" سوف تشقُ يدالبيضاء جيباً لهذه اللّيلة الدّلماء ويفتح الله لمدينته
باباً رِتاجاً يعني آيد هنگامي که دست توانا اين شب تاريک را گريبان بگشايد و خدا براي شهر خود دري بزرگ و بسته باز نمايد.
رَتَع در لوح خطاب به سلمان است :
" قل ان ارتعوا يا قوم في تلک الايام في رياض المکاشفة والشّهود" خروش و خوشي کنيد دراين روزان در بساتين کشف وشهود .
رُجّ اُرتَجّ و اِرتَجّ جنبيد ولرزيد . در کتاب ايقان در نقل از انجيل متّي است :
" وقوات الارض ترتجّ "
رَجاء عربي به معني کناره . اَرجاء جمع به معني کناره ها و نواحي و اطراف . در خطابي در ضمن طلب مغفرت براي زين المقرّبين در وصف کربلاء است :
" وتعّطّرَ ارجائها بنفحات رائحة طيبة انتشرت من ثارسيد الشّهداء "
ملّارجبعلي اصفهاني برادر حرم منقطعۀ باب اعظم ملقّب به قهير بابي ازلي.
رَجرَج عربي مضطرب و لرزان .
از غصن اعظم عبدالبهاء درافلاکيه است قوله :
" وجعل اجسام هذه الافلاک الرّوحانية لطيفة لينة سيالة مايعة موّاجة رَجراجَة " که متداولاً رَجراج هم استعمال کنند يا از اشباع فتحۀ راء ثاني الف پديد آيد تا توازن دو کلمه حاصل شود .
رَجعَت به معني بازگشت نفوس بشريه به اين عالم بعد ازموت. از عقايد شهيرۀ اماميه ومأثور درآثار مرويۀ از ائمّه خاندان پيمبر وخصوصاً در کتاب بيان وآثار اين امر به تفصيل ميباشد . درلوح خطاب به نصير است:
" نقطۀ اولي روح من في المُلک فداه به محمّد حسن نجفي که ازعلماي بزرک و مشايخ کبير محسوب بود مرقوم فرموده اند که مضمون آن اين است که به لسان پارسي مليح مذکورميشود که ما مبعوث فرموديم علي را ازمرقد او واورا به الواح مبين به سوي تو فرستاديم واگر توعارف به اوميشدي و ساجد بين يدي او ميگشتي هرآينه بهتر بود از عبادت هفتاد سنه که عبادت نموده اي واز حرف اوّل تو محمّد رسول الله را مبعوث ميفرموديم و ازحرف ثاني تو حرف ثالث را که امام حسن باشد ولکن تو از اين شأن محتجب ماندي و عنايت فرموديم به آنکه سزاوار بود انتهي. حال ملاحظۀ بزرگي امر را نمائيد که چه مقدار عظيم و بزرگ است و آن علي که فرستاده اند نزد شيخ مذکور ملّا علي بسطامي بوده "
رَجم درلوح رئيس است قوله :
" وکان القوم ان يرجعوه في المراصد والاسواق در تقدير "وکان القوم يکادون" يا " يوُدون" يا "بقرب" يعني مردم نزديک به آن بودند وخوش
داشتند که وي را درکمينگاه ها وبازارها سنگسار کنند .
رَحبَة عربي زمين گشاده و ميدانگاهي .
در مناجاتي از غصن اعظم عبدالبهاء است :
" واُمَرِّغُ جبيني بتراب رَحبَةِ فردانيتک " پيشانيم را به خاک ميدان درگاه تنهائي ويکتائيت ميسايم وميمالم.
رَحيٰ (رحا) عربي آسيا. باب الرّحيٰ مرکزي براي بابيان وبهائيان از عصراوّل در اردستان ضمن آن نام ذکر است .
رَحِيق عربي شراب ناب اعلي .درقرآن دروصف خوشي اهل بهشت است: " يسقون من رحيق المختوم ختامه مسک" يعني از شراب مهر کردۀ عنبرين نوشانده ميشوند ودر آثار اين امر به سبيل تشبيه به کثرت استعمال يافت از آن جمله درکتاب اقدس است :
" فتحنا ختم الرّحيق المختوم باصابع القدرة والاقتدار "
ودر لوح نصير قوله :
" اي نصير اي عبد من تالله الحقّ غلام روحي با رحيق ابهي در فوق کلّ
رؤوس اليوم ناظر وواقف " ودر لوحي ديگر قوله :
" جميع علماء وفقهاء ورجال ارض ذکر رحيق را شنيده اند وهمچنين ذکر کوثر وسلسبيل را ولکن دراين ايام که مکلّم طوربرعرش ظهور مستوي و فرات رحمت وسلسبيل بيان وکوثرعرفان ازيمين ويسار جاري ورحيق علم از قلم رحمن ساري اهل ارض ازآن ممنوع وبي نصيب الّا من شاء الله "
رَحيم صفت از رحمت به معني راحم واز اسماء الله شد واشخاص کثيره از مسلمين بدين نام و به نام عبد الرّحيم مسمّي بودند واز مؤ منين اين امربسياري که در تاريخ ظ ح ق نام برده گشتند در آثار طرف خطاب و نام برده گرديدند چنانچه درآثار و توقيعات ضمن لغت حيات و خليل ذکر آقا سيد ابراهيم خليل تبريزي به نام رحيم ثبت ميباشد ودر لوحي است قوله:
" وهوالعزيز الالعظيم الاعلي فجذاک الله يا رحيم منّا جزاء ً حسناً ....... وبعد آنچه از بأساء وضرّاء وفرح ورضا که درسبيل الهي به آن عبد دراين امر " الخ ونيزآقا سيدعبدالرّحيم اصفهاني که شرح احوالش درظهورالحقّ به تفصيل مسطور گرديد درالواح بسيار مذکور منها قوله :
" هوالعلي الارفع الامنع الاعلي ان يا رحيم مرّعلي العباد کنسائم الرّوح ليجدّد بک هياکل العباد بطرازالله المهيمن العزيزالقديرواذا وردتَ ارض الالف(اردستان)
فاحضر بين يدي اسمنا الّذي سمّيناه بفتح الاعظم ...ذکّر بين يديه ما ورد علي نفسي المظلوم و کن من الذّاکرين اياک ان لاتزد ولا تنقص وتکلّم بالصّدق الخالص لعلّ يؤثّرقولک في صدور المقرّبين ويخلّصهم عن حجبات الوهم " الخ ودر ضمن فتح نيز ذکر است .
رَخاء عربي گشايش وسهولت درزندگاني . در لوح حکما است :
" انّ بعد کلّ شدّة رَخاء "
رَخِيم عربي صفت به معني نرم وخوش و گوارا .
در خطابي در مناجاتي است :
" ربّ اجعل يومهم هذا سعيد الآناء .... رَخيمة الصّبا "
رَزِية رَريئَة . رُزء . مَزرِئَة عربي منقصت و مصيبت بزرگ اَرزاء رزاياء جمع در لوح اتّحاد است :
" مقصود ازحمل اين رزاياي متواتره " الخ ودر شعر مشهور متنبّي است:
رماني الدّهربالاَرزاء حتّي فؤاد في غشاء من نبال
فصرت اذا اصابتني سهام تکسّرت النّصال علي النّصال
که مرکز عهد و ميثاق به آن تمثّل ميکردند.
رَذاذ نم باران . در لوح خطاب به ميرزا بديع الله است قوله:
" لِلارض الطيبة رَذاذاً "
رَذيلة صفت پست وناپسند . رَذائل جمع . در لوح حکما است :
" قل يا قوم دعواالرّذائل و خذوا الفضائل "
رِسالة (رَسالة) عربي پيام ونامه و صحيفه . در خطاب شفاهي غصن اعظم
عبدالبهاء براي جمعي در توصيف نامه هاي ابهي است :
" رسالات النّبي للملوک توجد في الاحاديث البخاري کلّ واحدة لا تزيد عن اربعة اسطر "
رَسوُل ومُرسَل عربي به معني فرستاده از خدا . در لوح رئيس است :
" هذا يوم لواَدرکه محمّد رسول الله لقال قد عرفناک يا مقصود المرسلين " ودر لوح به عبدالوهّاب است :
" انبياء ومسلين محض هدايت خلق به صراط مستقيم حقّ آمده اند "
ودر لوحي است :
" وهمچنين در ظهور رسول روحي فداه " الخ که مقصود حضرت رسول عربي است . ودر مناجاتي درايام صيام :
" الي ان انتهت الکتب الي البيان والرّسول بالّذي سمّيته بعلي (حضرت نقطه) "
وازمشاهيرمؤمنين به اين امر رسول و عبدالرّسول ناماني را درتاريخ ظهورالحقّ شرح احوال داده شده ودر ضمن نام بهنمير نيز ذکرآقا رسول است و لوح فارسي معروف :
" انا الّذي قد کنت مخزوناً قي قباب الدّنيا ان يا رسول اگر ازسماء شمس معني پرسي در کسوف حسد مکسوف " الخ خطاب به آقا عبدالرّسول (شهيد) شهير قمي است .
رَشّ مصدر عربي به معني پاشاندن آب ومانندآن . درکتاب اقدس است: " رُشّ علي الامم " برملل و اقوام بپاشان .
رَشح دَمَة اولاً. ترشيح مصدر عربي به معني نم آب زدن وپاشيدن .
در لوح رئيس است :
" قد رشّحنا منه علي القبور وهم قيام ينظرون " ودر سورة الذّبح است :
" ان يا جمال الاولي رشّح علي الممکنات من طمطام فيض فضلک "
رَشت شهر معروف وکرسي حکومت ولايت گيلان در ايام ابهي مرکزي از مراکزاين امردرايران شد ودرالواح وآثار بسيار ذکر يافت از آن جمله از مرکز عهد ابهي است قوله:
" بدايت اين فتنه از جهلاي امّت و علماء در ايران درولايت رشت درماه مارس 1903 که مطابق محرّم 1331 واقع برپا گشت " الخ راجع به فتنۀ اصفهان ويزد است که تفصيل آن واقعه وکيفيت آغازازرشت درتاريخ ظهور الحقّ ثبت ميباشد .
رَشک فارسي غيرت بر نعمت و صفت خوب ديگري . درلوح معروف
به مانکچي است :
" بگو اي مردمان تاريکي آز و رشک روشنائي جان را بپوشاند چنانکه ابر روشنائي آفتاب را "
رَصاص (رِصاص) در لوح خطاب به نصير است :
" تا آنکه بالاخره جسد منير مرا در هوا آويختند و به رصاص غِل و بغضاء مجروح ساختند " رصاص رصاصة البندقيه به معني گلولۀ تفنگ متداول ميباشد .
رَصَد درمثنوي ابهي است :
پاک کن اين قلبهاي پر حسد نقد کن اين قلبهاي بي رَصَد به معني ديدبان گنج وقَلب به معني سيم وزر مغشوش يعني سيم وزرهاي ناسرۀ بي گنجينه وديدبان .
رَضا در لوح رئيس است:
" نسأل الله ان يوفّقک علي حبّه و رضائه .... اِرضَ بما جَريٰ من مُبرم القضاء وکن من الصّابرين " ودر مناجاتي است :
" وانت تعلم يا محبوب البهاء ومقصود البهاء انّه ما اراد الّا حبّک ورضائک
( شايد اصل نسخه ها رَضاه رَضاک بود) "
ومقام رضا مقامي روحاني و اخلاقي است ودرآثار اين امر رتبۀ بس ارجمند دارد حتّي در لوح رسالۀ جواهرالاسراربعد از مقام فناء از ما سوي وبقاء بالله ذکرشد . واز الواح شهيره است :
" هذا مدينة الرّضا فادخلوها يا ملأ الرّاضين ..... فاعلموا انّ للرّضا مراتب ما لا نهاية له وانّا نعلّمکم بما يجري من قلمي وهذا يکفيکم من ملل الاوّلين والآخرين ومن يريد ان يسألکَ سبُل الرّضا ينبغي له ان يکونَ راضياً عن الله بارئه فيما قدّرله وعمّا جري من قلم علي بالحق وبکلّ ما ورد من عنده علي الواح قدس حفيظ وان يکون راضياً عن نفسه وهذا لم يکن لاحدٍ الّا بعد انقطاعه عن کلّ من في السّموات ان کنتم من العارفين لانّ الانسان لو ترتکب في نفسه اقلّ من ذرّ من الفحشاء لن يرضي عن نفسه وهذا ما اشهدناکم بالحق لتکوننّ من الرّاضين وبان يرتقي الي مقام يکون الشّهدوالسّم عنده سواء ..لانّ رضاء العبد عن بارئه لن يثبت الّا برضائه من احبّاء الله " الخ ومشاهير عظامي به القاب و اسماء اَعلام ازاين ريشه دراين امر شهرت يافتند وسيد محمّد رضا نام والد اَعلي ضمن علوّ ذکراست و:
حاجي ميرزا رضا قلي برادرپدري ابهي که ضمن نام داهيه ذکري ازاو است واو به سال 1305 هج.ق. به عزم معال جهٴ چشمش به اروپا وارد شد و بعد از معالجه به طهران برگشت وحديث کساء معروف نزد شيعيان را به نظم آورد که آن رساله به سال 1315 به اقدام ابراهيم خان معين نظام بن محمود به طبع رسيد وحاجي در طهران به سال 1311 درگذشت ودر نجف مدفون گشت . خطاب به او در لوحي است قوله :
" هوالله تعالي اگر چه دفتر عاشقان به بيان طي نشود ونامۀ مشتاقان به قلم امکان نپذيرد " الخ ديگر:
رضا قلي تفرشي راجع به او وهمرهانش درلوحي است قوله :
" اين ارض ( عکا ) بسيار مضطرب است واين مظلومين مابين حزبين مبتلي ( مسلمين وبابيين ) اين معلوم است که با هفتاد نفس در سجن اعظم چه وارد شده وميشود تفکّر نما در نفوسي که مع نقطه درساعات محبوس بوده اند و همچنين که درطبريه مع حبيب جمع شدند (مجتمعين در قلعۀ طبرسي با حضرت قدّوس) اذا اشتدّ الامر اشتدّوا و ارتکبوا ما ارتکبوا کذلک قضي و يقضي انّ ربّک لهوالقائم المقتدرالّذي لا يمنعه شيئي عما ارادانّه لهوالعليم الحکيم قد ظهر ما نزّل في الالواح الّتي نزّلت في العراق وفي ارض السّر وفي اوّل ورودنا في السّجن الاعظم (ظهور ناعقين و دُعات وانقلابات داخلّه وبلاياء) انّ ربّک لهوالخبير ثمّ اعلم انّ الرّضا قبل قلي قد بغي علي الله المقتدر العزيز" ودر خطابي شفاهي براي جمعي از دوستان است :
رضا قلي ازلي ازجمال مبارک چيزي خواست و چون قبول نشد جميع احبّا را تحريک و افساد کرد به درجه اي که خواستند با غدّاره هجوم کنند و جمال مبارک را العياذ بالله با مکر گرفته از بالاي خانه به زيراندازند و من آگاه ازمکرآنها بودم ولي سکوت و صبر کردم وچون به غايت در جهٴ جسارت رسيدند خدا آنها را با شش تن به قتل آورد " ودر بياني ديگر است :
رضا قي ازلي سبب در قتل هفت نفر شد که خود از آنجمله است آيا سم پاشي در اجسام بي تأثير ميشود " الخ و تفصيل احوال حاجي ميرزا رضا قلي و ميرزا رضا قلي تفرشي م همرهانش در ظهورالحق شرح وبسط يافت .
وميرزا محمد رضا منشادي ملقّب به رضي الرّوح در لوح به آقا سيد عبدالرّ حيم اصفهاني در حق او است :
" وان توجّهتَ الي ديار اخري ورأيت زين المقرّبين ثمّ رضي الرّوح ذکّرهما بذکر الله ثمّ انشر هذا اللّوح لهما ليطّلعا بما ورد علينا من عبادنا الّذين غرّتهم الاسماء ( بابيهاکه فريفتۀ نام ازل شدند ) " واز الواح خطاب به او است :
" هوالعلي الاعلي ذکرالله في شجرة الفردوس لملأ العالين ومنطق الحق في جبروت الامر بعد النّاس الي مناهج الحق لسالکين " الخ
و استاد غلام رضا شيشه گر عارف معروف که مرابطه اش با بعضي از اجلّۀ مؤمنين ومساعدتهايش با اين طائفه درتاريخ ثبت است به سال 1301 درگذشت و:
آقا سيد محمّد رضا شهميرزادي از مؤمنين ايام بيان که سرو کار با اصحاب قلعه داشت و به تعلّق مخصوص قدّوسي ممتاز بود در دورۀ ابهي از مبلّغين و بزرگان روحاني اين امر شد ولوح عدل به نام وخطاب به او صدور يافت وافتخاراً به مقام ونام بقية السّيف قلعۀ طبرسي رسيد ودر حق او است قوله الجليل :
" ان يا قلم الاعلي فابتعث عندالّذي سمّي بالرّضا بعد نبيل من مظاهر العدل في ملکوت الانشاء وانّ عدله ايمانه بالله ولا يعادله عدل السّموات والارضين "
و ملّآ رضا يزدي در لوحي راجع به او است قوله الجميل :
" اگر چه يک نفر از دوستان قدري خارج از حکمت تکلّم نمود ولکن عفا الله عنه فضلاً من عنده " الخ که بيان حبسش درسجن طهران به سال 1300هج.ق.
وتکلّم مذکورش با شهزادگان در ظهورالحق ثبت است . و در سفرنامه به غرب خطابي از مرکز ميثاق در خصوص آقارضا قنّاد شيرازي چنين مسطور است :
" ذکر صعود حضرت آقارضاي قنّاد مهاجر روحي لتربته الفداء وعلوّ مقام ايشان ميفرمودنداينکه من بايد خود به ارض مقدّسه برسم به دست خود قبر نوراني اورا تعمير نمايم وزيارت بخوانم " الخ وخطاب به:
آقا محمّد رضا بيرجندي عنقريب ذکر است وديگر نام :
حاجي محمّدرضا شهيد درعشق آباد ضمن نام عشق آباد وزيارت است.
رِضام عربي جمع رَضم تخته سنگ بزرگ. درلوح سلطان به ناصر الدّين شاه است :
" لو ينظراحدٌ في الذين ناموا تحت الرّضام ( که مراد تخته سنگهاي موضوعۀ بر قبوراست ) وجاوروا الرَّغام (به فتح راء به معني خاک ومراد خاک قبر ميباشد) هل يقدران يميزَ رِمَمَ ( به کسر راء وشايد هم به ضمّ راء جمع رُمَة به کسر يا ضمّ راء وشدّ ميم به معني يک قطعۀ کهنۀ پوسيده ) جماجم الملوک عن بَراجِم (بندهاي انگشتان دست و پا ) المَملوک " يعني هرگاه کسي به آنان که زير لوحۀ سنگهاي بزرگ غنوده و به جوار خاک آسوده اند بنگرد آيا تواند تکّه پوسيده هاي کلّه ها يشان را از استخوانهاي بند انگشتان دست و پاي بندگان تميز دهد؟
رَضراض عربي سنگ. درلوح به شيخ سلمان است :
" در رضراض ساقية ابن العرب مشي نمودند " الخ
ساقيه به معني نهر کوچک وابن العرب شيخ محيي الدّين شهير. مراد از اين که بر سنگ نهرچۀ ابن العرب مشي نمودند اين است که به ذوق و عرفان و طريق او گرويدند و در ترجمه به هامش نسخۀ خطّيۀ قديمه از لوح مذکور ساقية نزديک مشاهده شد .
رِضوان اصلاً مصدربه معني خوشنودي وپسند وقبول ودرعرف اسلامي
به معني جنّت متداول وشايع گرديد . درکتاب اقدس است قوله :
" انّه اراد ان يراکم علي آداب اهل الرّضوان في ملکوته الممتنع المنيع "
ودر کتاب ايقان قوله :
" هرگز به رضوان معرفت ربّ العزّه داخل نشود "
ودر کلمات مکنونه است :
" اي بندگان من شما اشجار رضوان منيد "
ودر سورة القميص است قوله:
" وعلي باب هذا الرّضوان ملائکة الامرلموقنون "
ودر لوحي به حرف البقاء که درنام حور ثبت است قوله:
" واخذت کؤوب الحمراء بيدها اليمني لتسقي من رضي بهذاالرّضوان في جنّة الرّضوي فسبحان من خلق فسوّي " ومراد رضوان امر ابهي است.
ونام رضوان دراصطلاح اين امربراي باغ معروف خارج بغداد عَلَم بودکه جمال ابهي با عائله درآنجا نقل مکان داشتند وبرآن عيد دوازده روز نيز نام گرديد ودر خصوص آن ايام در لوح حجّ بغداد چنين مذکوراست :
" ايربّ هذا بيتک الّتي فيه هبّت نسمات جودک وعنايتک و فيها تجلّيت في سرّ السرّبکلّ مظاهر اسمائک و مطالع صفاتک و ما اطّلع بذلک احد الّا نفسک العليم ... ايربّ هذا مقام الّذي گان فيه امرک في سرّ السرّ وما تحرّک فيه شفتاک علي ما اردت وسرّت فيه وجهک المنيروکنت فيه في غيب الغيب وسرّالسرّبحيث ما عرف نفسک احد من العالمين اي ربّ هذه بيتک الّتي عرّوها بعدک عبادک " الخ ودر يکي از آثار به امضاء خ ا د م 66 چنين مسطور است :
" حبيب روحاني آقا محمّد رضا ابن من فاز وهاجر عليهما بهاء الله ملاحظه فرمايند بسم ربّنا الاقدس الاعظم العلي الابهي حمد مقدّس از ..... بحر موج زد و عنايت حق جلّ جلاله به کمال اوج ظاهر مخصوص هريک ازاولياء مذکوربحر بيان ظاهر وکتاب مبين نازل از حق تعالي شأنه ميطبيم به قرائتش مؤيد شوند وبر خدمت امر موفّق انّه هوالقادرالمهيمن المختار در يوم اوّل که جمال قدم بر عرش اعظم در بستاني که به رضوان ناميده شد مستوي لسان عظمت به سه آيۀ مبار که نطق فرمود يکي آن که سيف دراين ظهورمرتفع است وآخرهرنفسي قبل از الف سنه ادّعانمايد باطل است وسنه سنۀ کامل است تفسير تأويل دراين فقره حرام است وثالث حق جلّ جلاله در آن حين بر کلّ اشياء به کلّ اسماء تجلّي فرمود واين فقره از بعد نازل ولکن فرمودند اين فقره هم با آن سه دريک مقام است وآن اينکه آنچه از اسامي تلقاء وجه ذکر شود کلّ حياً ميتاً به ذکر مالک قدم فائز ميشوند طوبي للفائزين "
و الواحي که در سنين متماديۀ بعد در شأن آن دوازده روز صدور يافت بسيار و کثيري متداول است که در آن روزها تلاوت کرده ميشود از آن جمله خطاب به سيد حسن در تفريش قوله :
" هوالعلي العالي القيوم قد ارتفع نداء الله عن يمين الرّضوان نداء الّذي يسمعه حقائق کلّ الاشياء بين الاض والسّماء بانّي انا الله لا اله الّا انا الواحد الوتر؟ الاحد انتم يا ملأ الارض لا تمنعوا آذانکم عن اصغاء کلمة الله في هذه الايام و توجّهوا الي شطر القدس بقلب طاهر ممرّد ان اخرجوا من مدينة الوهم والتّقليد ثمّ الدخلوا رضوان التّوحيد وانّ هذا ما امرتم به في کلّ الالواح من لدي الله العالم الفرد الصّمد قدّسوا انفسکم عن حجبات الهوي لتسمعوا نداء الله عن الشّجرة المرتفعة لدي الباب بانّ هذا لَجمال السّبحان وسرّ الرّحمن قد ظهر علي هيکل الانسان وينطق بما کنز في البيان من لدن عزيز معتمد ان اشهدوا يا قوم بانّه لا اله الّا هو و انّه لهو المختار في کلّ ما يشاء و لا يمنعه شئي عمّا خلق بين الارض والسّماء و ينزل الرّحمة علي من يشاء من عباده من غيرحدّ ولا عدّ قل اتت السّماء بدخان الافتتان وغشّت النّاس حجاب الامتحان و بقي الملک يومئذ للّه الّذي بيده ملکوت کلّ الاشياء ومااتّخذ لنفسه شريکاً ولاولد قل اصل العرفان في تلک الايام هوعرفان الله ومظهر نفسه ومن فاز بهما فقد فاز بکلّ الخير ومن اعرض عنهما انّه لن يذکر عندالله ولن يعدّ و هذا عرفان الّذي لن يتغير بدوام الله ومن ذلک يتغير بمشية الله وامره کذلک نطق الورقاء ثمّ اغرّد " الخ و مقداري در ذکر عيد رضوان ضمن نام عيد ذکر است ونيز نام رضوان در الواح وآثار اين امر لقب شهر نيشابور ميباشد وبرقريه اي نيز درفرب خونيک بيرجند متعلّق به بهائيان اطلاق گرديد .
و لقب ورقة الرّضوان درالواح بسيار به خواهر دوّم جناب ملّا حسين بشرويه ونيز به شاهزاده خانم شاعره مسمّاة به شمس جهان و متخلّص به فتنه اطلاق شد ولوح "هذه ورقة الرّضوان" خطاب به ملّا يحيي د شهميرزاد ميباشد و نيز باغ رضوان واقع دردو کيلومتري شرقي عکا مرتبط به اين امر معروف است که در ضمن نام رئيس در لوحي نام برده شده .
رَعدة رِعدة عربي به معني اضطراب و لرزش . در لوح رئيس است :
" ايربّ قد اخذتنا رعدة الظّماء "
ودر صورت زيارت حاجي ذبيح کاشاني :
" وشربت رحيق الاستقامة في يوم فيه ارتعدت (لرزيد) فرائص الاسماء (يالهاي؟ نامها) " مراد آنکه نامداران بياني مانند ميرزا يحيي ازل وغيره در جنبش شک واعراض افتادند.
ودر مناجاتي در خطابي است :
" تراني يا الهي خاضعاً خاشعاً .... مُرتَعِداً (لرزان) من سَخَطک "
رَعن عربي. در سورة الاستقلال است قوله:
" ان ارتقبوا يوم الّذي فيه يأتي الله علي غمام العزّ کما اتي بالحقّ وتقرّفيه عيون المخلصين وتتغيروجوه المشرکين وتنفطر فيه السّماء وتندکّ الرّعَن" رَعن = کوه کشيدۀ ممتدّ ودماغۀ کوه است ومحض تطبيق با اسجاع جمل به فتح عين فرمودند .
رَغائب جمع رَغيبة عربي به معني بخششهاي فراوان .
در خطابي در وصف شهداء خراسان است قوله :
" ولم يعاشروا يا محبوبي الشّعوب والقبائل الّا بکلّ عطاء و رغاب ".
رَغام عربي خاک و رمل . درلوح سلطان است :
" لو ينظر احدٌ في الّذين ناموا تحت الرّضام وجاوروا الرّغام "
الخ که در رضام شرح است .
رَغَد عربي گشايش و فراخي و فراواني . در خطابي و مناجاتي است:
" وترکوا رَغَدَالعيش والرّخاء " هرگشايش وآسايش را واگذاشتند.
رَغماً لِاَنفِه در لوح رئيس در شأن فرعون است :
" انّا اظهرنا الکليم من بيته رغماً لانفه ( به خوارکردن بينيش و اِذلالش) انّا کنّا قادرين "
رُفات عربي شکسته خورده ومندرس و جثّۀ ميت . درلوحي است :
" لا تنظر الي الارض و من عليها الّا کَرُفاتٍ اخذتها الارياح من کلّ الجهات "
رَفرَف مخدّۀ بالش, مسند . در قرآن دروصف اهل جنّت است :
" مُتّکئين علي رفرف خُضر وعبقري حسان " ولي دراصطلاح شيخ احسائي "رفرف اخضر" نام ومقام طبقه اي از طبقات ومقامات جنان ميباشد ودر شرح ها است قوله:
" يري السّالک في ارض الرّفرف کلاً مقامه و يشاهد نِعَمَ الآخرة " ودر صحيفة العدل در حقّ شيخ احسائي اين عبارت است قوله:
" بل آن مستقرّ کرسي وحدت در جنّت رفرف بين يدي الله " الخ
در کتاب ايقان است قوله :
" عَلَم انقطاع بر رفرف امتناع بر افراشته اند " وقوله :
" زيرا که آن حضرت هميشه حي است به حيات الهي ودررفرف امتناع قرب وسدرۀ ارتفاع وصل ساکن " وقوله:
" بر رفرف غناء طائرند " ودر کلمات مکنونه است قوله:
" اي پسر حبّ ازتو تا رفرف امتناع قرب و سدرۀ ارتفاع عشق قدمي فاصله"
الخ ودر لوحي است :
" جميع اهل ملاء جنّت اعلي وسکّان رفارف بقامتحير گشتند "
ودر خطابي است قوله:
" فوربّي انّ طير الرّوح يرفرف في هواء التّقديس " يعني مرغ روح در هواء تقديس پر ميزند .
رفسنجان شهري معروف ومرکز قديم بهائي درقسمت کرمان در دورۀ ابهي تأسيس يافت واوضاع و رجال وواقعاتش درظهور الحق ثبت است.
وآناني که درآثار غصن اعظم عبدالبهاء طرف خطاب واقع شدند قوله:
" رفسنجان جناب آقا احمد و آقا محمّدعلي آقا ابوالقاسم حسن آبادي جناب آقا علي اکبر جناب آقا محمّد صالح آقا طاهر حسنخان حاجي ميرزا محمد خان کربلائي يوسف آقا ميرزا محمّد طبيب آقا سيد کاظم محمّد ابراهيم آقا عبدالرّحيم "
و قوله :
" رفسنجان جناب آقا محمّد حسن بن ميرعلينقي و آقا حسن اخوي آقا محمّد علي و ابراهيم بن آقا محمّد حسن " و نيز :
" رفسنجان جناب آقا ميرزا عبدالله قنّاد " .قوله :
"رفسنجان جناب آقا محمّد نوقي بايد درهردمي صدهزارشکرانه نمايد که مانند حضرت مسيح اورا بارخي صبيح و مليح درسبيل جانان برآن حيوان سوار نمودند و در کوچه وبازار گرداندند " الخ .
رفع رَفع مصدر عربي به معني از جاي برداشتن .
درکتب اقدس است قوله :
" و رفعنا عنه حکم الحدّ في الکتاب " و قوله :
" قد رُفع حُکمَ الجماعة " و قوله:
" کذلک رفع الله حکم دون الطّهارة عن کلّ الاشياء "
ودربرخي ازآثارذکر"رفع القلم" دربعضي ايام مهمّه شد چنانچه همين کلمۀ "رفع
القلم" درآثاراسلاميه در موارد ديگر استعمال گرديد مانند :
" رفع القلم عن ثلاثة عن الصّبي حتّي يبلغ وانّائم حتّي يستيقظ والمجنون حتّي يفيق " ونيز:
رفع به معني بالا بردن . درلوح رئيس است :
" وقد اظهرنا الامر في البلاد و رفعنا ذکره بين الموحّدين "
ودر کتاب اقدس :
" لعلّ بذلک امرالله ترفعون " و قوله :
" قد صرّح نقطة البيان في هذه الآية بارتفاع امري قبل امره " وقوله :
" سوف يرتفع النّعاق من اکثر لبلدان " و قوله:
" واهل هذاالمقام الّذي باسم الله مرفوعا " و نام مرفوع که دراصطلاح بيان
بر متوفّي اطلاق ميشود اسم مفعول از همين معني است يعني مقامش بلند گرديده است .
رُفاعي طائفه و طريقطي ازتصوّف منسوب به احمد بن ابي الحسن علي رفاعي از اولياء قرن ششم اسلامي . در لوحي است قوله:
" وهمچنين جمعي هستند به رُفاعي معروفند آن نفوس به قول خود درآتش ميروند ودراحيان جذبه سيف بريکديگر ميزنند به شأني که ناظر چنين گمان ميکند که اعضاء خودرا قطع نموده اند کذ لک حيل و مکر و خدع من عند انفسهم اَلا انّهم من الخاسرين " ودرضمن نام اردستان ذکر رفيعا نام است . ودرضمن نام امريکا ذکر رفيعا کليمي مصري مترجم حاجي عبدالکريم طهراني ميباشد ودر نام صعود هم ذکري است .
رَفوُس عربي به معني لگد زن . درذيل نام کرمان ذکر است .
رَفيق عربي به معني مصاحب و همنشين همراه و مهربان و انباز ودر
قرآن اطلا ق بر جماعت انبياء و صلحاء و مقرّبين درگاه الهي گرديد. قوله:
" و من يطع الله والرّسول فاولئک مع الّذين انعم الله من النّبيين والصّديقين والشّهداء والصّالحين و حَسُنَ اولئک رفيقا " و آورده اند که پيمبردرحال احتضار
نگاه کنان به آسمان " الرّفيق الاعلي" "الرّفيق الاعلي" به تکرارميفرمود ودرضمن
دعا هاي اسلاميه است :
" اَلحقني بالرّفيق الاعلي" يعني مرا به برترين همنشين بپيوند که به جماعت انبياء تفسير شد. ودر لوح خطاب به عبدالوهّاب است قوله:
" تا درحين صعود با کمال تقديس و تنزيه وانقطاع قصد رفيق اعلي نمايند ......... تا آنکه روحم به رفيق اعلي راجع شد" ودر لوح خطاب به رئيس قوله:
" دو نفر از اين عباد در اوّل ايام ورود به رفيق اعلي شتافتند "
ودر کلمات مکنونه است قوله:
" به ابريقي از امواج بحر رفيق اعلي گذشتند " الخ چنانکه درآيۀ مذکورۀ قرآن دو رفيق مفهوم است رفيق ادنيٰ براي اهل نار ورفيق اعليٰ براي اهل جنّت ومراد آنکه صراحئي ازمي زائل ناموافق طبع به دست گرفته ازامواج رفيق اعلي و انهارمن خمرٍلذّةٌ للشّاربين گذشته ازکف دادند . ودر زيارت مريم قوله:
" فلمّا ارتفعت الي الرّفيق الاعلي کشف الله الحجابَ " وبالجمله درآثار اين امر چنان است که گويا کلمۀ رفيق اعلي به معني بهشت برين و جهان جاويدِ معاني
اطلاق ميشود چنانکه در يکي ازآثار غصن اعظم عبدالبهاء در وفات متوفّئي چنين مسطور است قوله :
" واز ضيق خاکدان نجات يافت وبه رفيق اعلي شتافت "
رِقّ – رِقّيت رِقّ رَقِيق عربي = بنده رِقّيت = بندگي در اثري از
رَقيق - اَرَقّ غصن اعظم عبدالبهاء است :
" انّني انا عبد البهاء وابن البهاء ورفيق البهاء " وقوله :
" مقام اين عبد عبوديت است نه ولايت رقّيت است نه خلافت "
رقيق نيز لطيف ونرم و نازک و آبکي . در لوح طبّ است :
" بادر اوّلاً بالرّقيق ......... قبل الغليظ" که مقابل غليظ به معني سخت و درشت ميباشد.
اَرَقّ رقيقتر لطيفتر درلوح رئيس است :
" انّها ارقّ من نسيم الصّبا "
رَقَبه - رِقاب رَقَبَه به معني گردن . رِقاب = جمع و استعمال به معني
رَقيب - مُرتَقِب بنده وبندگان کثرت وشيوع دارد . در قرآن است : " من قتل مؤمناً فتحرير رقبة مؤمنة " و قوله:
" والمؤالّفة قلوبهم وفي الرّقاب " ودر کتاب اقدس است قوله :
" من لدن مالک الرّقاب "
رَقيب به معني مراقب ونگهبان وبازرس و مُرتَقِب به معني منتظر ومترصّد در
لوح رئيس است قوله:
" انّ ربّک يؤيدک في کلّ الاحوال انّه معک رقيب .... وبات فيها في العشي مرتقباً فضل ربّه "
رًقد – رُقاد رَقد رُقاد مصدربه معني خوابيدن وافتاده عنودن. در لوح
رُقَداء اشرف است قوله:
" ليقومنّ عن رقدهم " ودر لوح به عبدالوهّاب :
" قوموا هن رقدالهوي مسرعين الي الله العليم الحکيم " ودر خطاب معروف به عمّه است :
" يا عمّتي الي متي تستغرفي الرّقاد وتضطجمعي في المهاد "
رُقَداء در کتاب اقدس است قوله :
" اذ کنتم رقداء " به معني خوابيده ها وظاهر رُقَّداً به شدّ قاف بدون مدّ
ميباشد وشايد رُقَداء به وزن علماء جمع رُقود به فتح راء ويا جمع رُقَدة به ضمّ اوّل و وفتح دوّم صيغۀ مبالغه باشد .
رَقشاء عربي مار با خطّ و خال سياه و سفيد . وجمال ابهي در الواح و آثارخود ميرمحمّد حسين امام جمعۀ اصفهان را به اين نام خواندند که باشيخ محمّد باقرمجتهد اصفهاني سبب شهادت ميرزا محمّد حسن وميرزا محمّد حسين سلطان الشّهداء و محبوب الشّهداء از مشاهير بهائيان گرديد و لذا لقب و شهرت وي نزد بهائيان قرار گرفت . در لوح برهان است قوله :
" يا قلم الاعلي دَع ذکر الذّئب واذکر الرّقشاء الّتي بظلمها ناحت الاشياء و ارتعدت فرائص الاولياء ...انصفي يا ايتها الرّقشاء باي جرم لدغتَ ابناء الرّسول " الخ وقوله :
" از ظهور يک عمل از اعمال رقشاء عبيد الله ثاني ظاهرشد و ارتکاب کرد آنچه را که عبيدالله اوّل ازآن اجتناب نمود الا لعنة الله علي القوم الظّالمين" الخ مقصود از عبيدالله کرد طاغي ومهاجم بر سرحدّ ايران است که درقتل و غارت و غيرهما فجايعي بيش از عبيد الله زياد معروف در واقعۀ کربلا به عمل آورد و آن جزاء متولّد از جنايت و قساوت مذکورۀ امام جمعۀ اصفهان بود ودر ضمن حرف ص نيز شمّه اي دروصف آن امام جمعه در الواح ثبت ميباشد .
رَقطاء در لوحي دروصف ميرزا يحيي ازل است قوله :
" مثله کمثل الحية الرّقطاء تلدغ وتصيئي " لّدغ به معني گزيدن و صيئي صدائي مانند جيک جيک مرغ با جوجه هايش ورقطاء در مؤنّث به معني زمينۀ سفيد و داراي نقاط سياه يا بالعکس يعني چون مار با نقش است ميگزد و صوت ميدهد . ودر مصيبت سلطان الشّهداء وظلم امام جمعۀ اصفهان است قوله :
فآه آه انّ الرّقطاء لَدَغ الحبيب " الخ
رَقم مصدر عربي نوشتن . راقم= نويسنده مرقوم مرقومه رقيمه نوشته
در ادبيات فارسي وآثار مرکز ميثاق ابهي بسيار است .
رُکام عربي چيز انبوه شده وبرا بر اطلاق ميشود که درقرآن است :
" اَلَم تَرَ انّ الله يزجي سحاباً ثمّ يؤلّف بينه ثمّ يجعله رُکاماً " ودر لوحي است قوله :
" هوالّذي خلق السّموات بامره والارضين بساطانه وسخّرالرّکام واخرج الثّمار من الاکمام " الخ اَکمام جمع کِمّ به کسر اوّل وشدّ ثاني به معني غلاف شکوفه و ثمر است.
رِکز عربي آواز ضعيف به گوش نرسيدني. درلوح سلطان است قوله:
" لا يسمع اليوم منهم ذکرٌ ولا رکزٌ "
رَکض درلوحي است :
" کم من احبّائک يا الهي يرکُضُون في برّ الشّام شوقاً للقائک " دربيابان شام به شوق ديدارت ميدوند .
رَکعَة مصدر به معني يک بار خم شدن ودر اصطلاح اسلامي هر قسمتي
ازصلوة که يک خم شدن دارد . رَکَعات= جمع . درکتاب اقدس است: " کُتِب عليکم الصّلوةُ تسعُ رَکَعاتٍ " الخ.
رُکن عربي مايه و پايۀ استقرار ونيز جزء اصلي وزاويه وامرعظيم وعزَ و
امتناع. اَرکان= جمع در لوح رئيس است :
" اسّس ارکان البيت من زبرالبيان " (ستونها و پايه ها) وايضاً :
" لو تقطعون ارکاننا لن يخرج حبّ الله من قلوبنا ( اعضاء مهمّۀ بدن).
ورکن رابع در اصطلاح شيخيه کارفرماي عالم انساني وهستي عصر. در مقالۀ
سياح است :
" رکن رابع ومرکز سنوح حقايق دين مبين شمرند "
رِماح جمع رُمح = نيزه ها
. درلوح به نصير است :
" اذاً ينطق الرّأس علي الرّماح بان يا ملأ الاشباح فاستحيوا عن جمالي " الخ رَمَد- رَماد رَماد عربي = خاکستر . در کلمات مکنونه است :
" اي پسر رماد به راحت يومي قانع مشو "
رَمَد بهم خوردگي ودرد چشم . درلوح به نصير است :
" طهّروا رمد عيونکم ثمّ افتحوا بحبّي " .
رَمز عربي پوشيده ونهان واشاره وکنايه و صفت . رمزمخزون درآثاراين
امرغالباً برمقام الهي اطلاق گرديد که ضمن نام سرّ ذکر است .
رَمس عربي قبرمساوي با کف زمين ونيز خاک آن . درصورت زيارتي
است :
" سبحانک اللهمّ يا الهي اسألک بامرک المبرم واسمک الاعظم وبهذا الرّمس الاطهران تقدّر لي " الخ
رَمشَة درخطابي درحقّ زين المقرّبين است قوله:
" فلم يفتر يا الهي رَمشَة عين في خدمتک " به معني بهم گذااشتن چشم.
رَميم- رِمَم رَميم عربي کهنۀ پوسيده . درلوحي است :
" يا زبيح قد اَقبل اليک مقصود العالم ويذکرک بما حي به کلّ عظم رميم " و رِمَم در لوح سلطان :
" هل يقدر احدٌ ان يمَيزَ رِمَمَ جماجم المالک عن براجم المملوک " درضمن رضام ثبت است .
رُواق (رِواق) مسقّف مقدّم بر ورود به حجرات خانه ومدخل بيت . در لوح حجّ بيت شيراز است :
"فاحضُر في رُواق الاوّل تلقاء باب الحرم " الخ .
روح عبارات شيخ احسائي در ملحقّات شرح الزّيارة چنين است :
" الرّوح الّتي هي النّفس و يقبضها ملک الموت وهوالانسان مرکّبة من ستّة اشياء مثال و هيولا وطبعة ونفس وروح و عقل واذا اخذها ملک الموت ارسلها في ذلک العالم وتبقي ساهرة الاتنام الي ان ينفخ في الصّور فاذا نفخ في الصّورنفخة الصّعق جذب بنفخته الارواح کلّ روح الي ثقبها الّذي خرجت منه من الصّور حين نفخ الحياة في الدّنيا في ذلک الثّقب ستّة بيوت يدخل في الاوّل المثال و في الثّاني جوهر الهباء الّذي هوالمادّة والهيولي وفي الثّالث الطّبعة وفي الرّابع النّفس وفي الخامس الرّوح وفي السّادس العقل فتبطل الارواح فاذا نفخ اسرافيل في الصّور نفخة البعث رفعت النّفخة العقل حتّي دخل في الرّوح ورفعتهما حتّي دخلا في النّفس و رفعت الجميع حتّي دخلت في المثال فقامت سوّية و طالت حتّي دخلت الرّوح في الجسد ومجموع هذه السّة ثلاثة منها هي جسم مجرّد وهو مجموع النّفس والطبيعة والمادّة والمثال صورته والعقل روحه وهذا الجسم اللطيف يلحقه بعض التّصفية في جهة الطبيعة والمادّة فيلقي منها عندالنّفخة الثّانية الجسم الثّاني بالتّصفية لانّها بشرية برزخية لا تلحق بذات المکلّف لانّها من احکام الرّتبة کما انّ الجسد العنصري من احکام الدّنيا ولوازمها فانّ الجسد جسدان جسد بشري عنصري مرکّبة من العناصر الاربعة الّتي تحت فلک القمر و هذا يفني و يلحق کلّ شيئي الي اصله ويعوداليه عود ممازجة واستهلاک فيعود مائه الي الماء وهوائه الي الهوا وناره الي النّار وترابه الي التّراب ولارجع لانّه کالثّوب يلقي من الشّخص والثّاني جسد اصلي من عناصر هورقليا وهو کا منٌ في هذا المحسوس وهو مرکب الرّوح وهوالباقي في قبره مترتّب الوضع کتربيه في الشّخص حال حيا ته مثلاً اجزاء الرّقبة بين اجزاءالرّأس واجزاء الصّدر واجزاء الصّدر بين اجزاء الرّقبه
واجزاء البطن واجزاء البطن بين اجزاء الصّدر واجزاء الرّجلين وهکذا الاجزاء في انفسها مرتبة فاذا کان يوم القيمة الفّ اجزاء هذا الجسد الّذي بدئه اوّل مرّة حتّي يکون بصورته في الدّنيا ثمّ تتعلّق به الرّوح فيقوم للحساب وهذا الجسد هوالّذي يتألّم ويتنعّم وهوالباقي و به يدخل الجنّة اوالنّار وان کان له تصفية ثانية للآخرة لانّه ظاهراً من جنس البرزخ وهو جسدک هذا وقشره کثافة وهوالجسد العنصري الفاني وامّا الرّوح البرزخي بين النّفس والعقل قداختلف العلماء في معرفة حقيقتها اختلافاً کثيراً ربّما عدّدها بعضهم الي اربعة عشر قولاً واکثر والحقّ انّه جسم لطيف مرکّب من مادّة وهوالنّورالاصفروصورة شکلهاالمعنوي قائم الزّاوية وهوفي غيبي الانسان کالصّفة في الوجود الجسماني شکلاً و رتبةً ولا يفني بالجسم الّا المرکّب من مادّة و صورة فانّه تلزمه الابعاد الثّلاثة في کلّ شيئي بحسبه وايضاً لها حيز من نوعها وارض الورق الاخضر ولها وقت من نوعها وهوالدّهر في وقتها و مکانها کفلک الثّوابت المعبّرعنه بالکرسي في زمانه و مکانه والرّوح ليست مفارقة کالعقل بل متعلّقة بالعقل ولها نظرٌ الي الاجسام لفعلها وهي مجرّدة عن المادّة العنصرية والمدّة الزّمانيه لا عن مطلق المدّة ومطلق الصّورة کما قال علي علي ما رواه الشّيخ عبد الواحد بن محمّد ب
ودرکتاب ايقان به مواضعي ذکر نفس وروح وعفل وصدرو قلب وفؤاد شد. قوله:
" قلب را از ظنونات متعلّقه به سبحات جلال و روح را از تعلّق به اسباب ظاهره " وقوله :
" پس بايد صدر را از جميع آنچه شنيده شد پاک نمود وقلب را ازهمۀ تعلّقات مقدّس فرمود " الخ و توان بدين طريق توضيح داد که تمامت تعبيرات و اصطلاحات مذکورۀ راجع به مراکز قواي نفس انساني ميباشد واو حقيقت واحدۀ جامعه و هويت انسانيه است وروح مرتبۀ تجرّد آن وعقل مرتبۀ درک و کشف حقايق وصدر مقام وسعت و گشايش ادراک وقلب مرکز عواطف و محبّت ودرک عالم روحاني وفؤاد مرتبۀ عاليۀ عواطف وادراکات عاليه است وتفصيلي ازهريک جدا حدا ضمن نامهايشان مذکور ميباشد
روحاني در نسبت به روح است . درسفرنامۀ امريکا از غصن اعظم عبدالبهاء اين بيان مسطور ميباشد :
"عالم مادّي ظاهري دارد وباطن زيرا موجودات مانند سلسله بهم مرتبط است تا به روحانيات ميرسد وآخرمنتهي به حقائق مجرّده ميشود اميدواريم اين روابط روحاني روزبه روزمحکمترگردد وآن مخابرۀ قلبي که آن را به الهام تعبيرنمايند مستمر ماند " الخ
ودرآثار اين امر عدّه اي مسمّي ويا ملقّب به روحاني امثال :
شاعرۀ بشرويه اي وغيرها مذکورند ونيز :
محافل شور بهائي به عنوان روحاني موسوم گرديدند ونيز :
عيساي مسيح درعالم اسلام نظر به جهت نوع تولّد معروف و مذکور در قرآن :
قوله :
" فنفخنا فيها من روحنا " ونظربه محوظت؟ حيات وتعليماتش به نام روح الله مشهور است . ودر آثار اين امر بسا به کلمۀ حضرت روح تعبير گرديد چنانچه درلوح برهان است قوله :
" استدلّ به اليهود وافتوا به علي الرّوح " ودر کتاب اقدس است قوله :
" والرّوح ينادي من الملکوت هلّموا وتعالوا يا ابناء الغرور " ودر لوح به شيخ
نجفي است قوله :
" حضرت خاتم روح ما سواه فداه ومن قبله حضرت الرّوح الي البديع الاوّل"
الخ ودر خطابي مندرج در نام مريم قوله :
" بعد ازصعود روح وجود به مقام محمود " الخ واز مسمّيان شهيربه اين نام:
روح الله شهيد پسرورقاء شهيد است . ودر لوحي خطاباً له قوله :
" روح الله عليه بهائي و رحمتي وعنايتي هوالسّميع البصير طوبي لک انت الّذي في صغرک اعترفت بکبرياء الله وعظمته طوبي لامّ رضيتک وقامت علي ما ينبغي نسأل الله بان يکتب لک من قلمه الاعلي ما ينبغي لجوده وکرمه و فضله انّه جواد کريم والحمد للّه ربّ العالمين " وبه اصطلاح شيعيان ايران به اظهار شدّت تعلّق وايمان هنگام ذکر نام امام حسين يا ذکر نام صاحب الزّمان موعود به کلمۀ :
" "يا ليتنا کنّا معک فنفوز فوزاً عظيماً " با جملۀ : " بابي و امّي "ويا جملۀ " ارواحنا فداه " تکلّم ميکردند و متدرّجاً نسبت به سادات و علماء دين خصوصاً در اوّل مکاتيب " فداک روحي " ويا "جعلنا الله فداک" ميگفتند ودرآثار اين امر اوّلاً درآثار بيان مانند شرح سورۀ بقره نسبت به حجّت غائب "روحي ومن في ملکوت الامر والخلق فدا" است . ودر توقيع به محمّد شاه قوله:
" حجة الله روحي ومن هو في علم الله فداه ...... حجّت خداوند صاحب الزّمان روحي وما هوفي علم ربّي فدا تربت محضر قدسه " ودر توقيع به حاجي ميرزا آقاسي در حقّ حضرت پيمبر "روحي ومَن في ملکوت الامروالخلق فداه " است ودر لوحي راجع به مقام نقطه است قوله :
" آنچه نقطۀ اولي روح ما سواه فداه به آن امر فرمودند " الخ متدرّجاً نسبت به مقامات مقدّسۀ بزرگواران ودر آغاز مکاتيب براي اظهار ادب نسبت به يکديگر به مبالغه وتأکيد معمول شد وملاحظۀ نظائر بيانات منقوله ضمن نام بديع واثر خادم ضمن نام آقا دراين قسمت ازآداب کافي است. ودرقرآن است :
" تنزّل الرّوح " و " الرّوح فيها باذن ربّهم" وتفسيري ازآثار نقطه براي آن در ضمن نام قدر ثبت ميباشد . ودرتوقيعي دراثناء سفرمکّه خطاباً لوالدة است قوله:
" تنزّل الرّوح في کلّ حين علي قلبي ليتلوا کتاب ربّک في ما يشاء بلسان عربي فصيح " که ظاهر در روح القدس وفرشته والهام ميباشد. ونيزکتاب الرّوح ازآثار باب اعظم دراثناء سفر مذکور صادر شده در توقيعي درشأن آن است قوله:
"واعمل کتاب الرّوح فانّه اعظم الکتب ثمّ بلّغ الي کلّ العلماءان فرغت ولا تغفل من هذا الامر " ونيز قوله :
" کتاب العدل سبعمأة سورة ثمّ شاهد نور الله في آياتها " وازحضرت بهاء الله در لوح خطاب به نصير است قوله :
" فيا روحاً لمن يتوجّه اليه بقلبه ويستظلّ في ظلّه " ودرلوح رئيس است قوله :
" الرّوح لک ولمن آنس بک " الخ ونيز قوله :
" يا روحاً لمن شرب حُميا المعاني " الخ ونيز دز لوح بشارات است قوله :
" بشارت دوّم اذن داده شد احزاب عالم با يکديگر به روح وريحان معاشرت نمايند عاشروا يا قوم مع الاديان کلّها بالرّوح والرّيحان کذلک اشرق نيرالاذن والارادة من افق سماء امر ربّ العالمين " يعني با همۀ ملل و اديان وطوائف با حيأت روحاني و گشايش و شادماني به صفت اهل جنّت معاشرت کنند ومراد از معاشرت با اديان مانند " فاسأل القرية " مذکور درقرآن معاشرت با متدينين است وکلمۀ مع زائد و اشاره به اين ميباشد که از کلمۀ اديان اهل آنها اراده شد و يا آنکه مفعول عاشروا مقدّر و معلوم يعني عاشروا الاقوام والملل مع تدينهم بالا ديان المختلفة "
روزنامه فارسي ومتداولاً همان جريدۀ معروف درعرف عربي است و
فيمابين بهائيان شرق وغرب روزنامه هاي بسيار دائر گشت واز مرکز ميثاق درخطابي راجع به اصل آن چنين مسطور است :
" اگرچنانچه ممکن باشد که نسبت هر روزنامه از امر منقطع گردد که مردم بدانند مارا ابداً با روزنامه تعلّقي نه ودرتقاريرتعلّقي به افکار ما ندارندبسيار خوب بود کاربه جائي رسيده که من اسم روزنامه نميخواهم بشنوم ازبس که به مشکلات افتاده ام و حال آنکه ابداً تعلّقي به اين امورندارم احبّاء در هندوستان خواستند روزنامه تأسيس نمايند منع نمودم درقفقازخواستند تأسيس نمايند منع نمودم ولي در طهران متحيرم زيرا اگر منع نمايم شايد نپذيرند والّا حکماً منع مينمودم وظيفۀ ما ترويج نور مبين است يعني آنچه سبب حصول کمالات وفضائل عالم انساني و راحت وآسايش عالم وجود است به آن تشبّث کنيم نه به افکار واذکاري که به هيچ وجه در مشرق ثمري ندارد علي الخصوص که ما تعلّقي به آن نداريم مارا روش مسلکي ديگر حال اگر نفسي از احبّاء بخواهد درامورسياسيه درمنزل خويش يا محفل ديگران مذاکره بکنداوّل بهتراست نسبت خود را ازاين امرقطع نمايد وجميع بدانند که تعلّق به اين امرندارد خود ميداند والّا عاقبت سبب مضرّت عمومي گردد يعني مسلک روحاني مارا بهم زند واحبّاء را مشغول به اقوالي نمايد که سبب تدنّي ومحرومي آنان گردد "
روُس نام ملّت ودولت و کشور معروف که روابط آن با امر بديع درايام حضرت بهاء الله و بعد نيزروابط نمايندگانشان درايران درالواح و وآثار وبه تفصيل در ظهورالحقّ ثبت است . درلوح خطاب به امپراطور است قوله :
" يا ملک الرّوس ...... قد نصرني احد سفرائک اذ کنت في سجن الطّاء تحت السّلاسل والاغلال " الخ اشاره به واقعۀ 1268 درطهران است که مفصّلاً در تاريخ ذکر ميباشد .
رَوشَنکوُه دامنۀ کوه به قرب ساري مازندران تقريباً 24 خانوار بهائي در آنجا ساکن اند که اصلاً درشبه مغارۀ کوه کلکنار بودند و اهالي آنهارابيرون نمودند. اعرف واسبقشان شيخ حسن معروف کلکناري فارغ التّحصيل در عراق عرب واز علماء بيان بود وآثاروالواح بسيارازدورۀ بيان ودورۀ ابهي در ترکه اش باقي بود در حدود سال 1300 هج.ق. به عراق عرب رفته آنجا در گذشت . ديکر از معاريف بهائيان کلکنار آقا شيخ آقا بود.
رَوضة عربي باغ و بستان وچمن و مرغزارودرقرآن بربهشت اطلاق
شد و "روضۀ مقدّسه" درعرف مسلمانان قبرالنّبي است. و
روضه درعرف اهل بهاء نام محلّ استقرارهيکل حضرت بهاء الله که غصن اعظم عبدالبهاء برقرارکرده وبه اين نام خواندند وذکري ازآن ذيل نام قصرميباشد
رُوع عربي قلب وعقل و ذهن . درلوحي درشأن بديع شهيد است :
" قد نفخنا في رُوع احدٍ من عبادنا روحَ القوّة والقدرة وارسلنا اليه "
روُم خطاب کتاب اقدس قوله :
" يا معشرالرّوم انّا نسمع فيکم صوت البوم " به عثمانيان است وبه اعتبار مرکزيت در اسلام که قبلاً بدين نام شهرت داشتند ودرضمن بيان حرف الف ونيز نام رئيس ذکري ثبت است ودر قرآن است قوله :
" الم غُلبت الرّوم في ادني الارض وهم من بعد غلبهم سيغلبون " که راجع به محاربات جاريۀ فيمابين دولت روم شرقي با دولت ايران ميباشد . ودرلوحي است قوله :
" ديگر ازآيۀ مبارکۀ الم غلبت الرّوم سؤال نموده بوديد دراين مقام ذکري از سلطان مذکورازقبل نازل تفحّص لِتجِدَ وتکونَ مِن العارفين ولکن به غصن اعظم امر فرموديم مجدّداً اين آيۀ مبارکه را تفسير نمايد وارسال دارد " الخ
رؤياء درضمن نام بقره رؤيائي از باب اعظم ثبت است. ولوح رؤيا
ازالواح شهيرۀ ابهي است قوله :
" بسم الله الّذي ينزّل الآيات بالحقّ وکلّ کان عنه محروماً ونستعين بربّنا العلي الاعلي فسبحانک اللهمّ يا الهي اذکرک حين الّذي استشرق شمس الوهيتک ........
وطلعت حورية الّتي في ازل الآزال في سرادق القدس ..... فاعبروا لي ان کنتم لرؤيا الرّوح تعبرون " ودر لوحي ديگر قوله :
" بسمه المغرّد علي الافنان ان يا اسمي ان استمع ندائي من حول عرشي....
انّا کنّا مستوياً علي العرش دخلت ورقة النّوراء اللّابسة ثياباً رفيعاً بيضاء ....تعالي
الله موجدها لم تر عين بمثلها " الخ وتفصيل مقام رؤيا در اديان و فلسفه هاي روحاني وامر جديد درکتاب امرو خلق ثبت است . فردوسي گفته :
نگر خواب را سرسري نشمري يکي پايه دانش ز پيغمبري
رُؤية در توقيع شرح هاء دربيان رؤية الله تعالي است قوله :
" کما اشارالصّادق : وحين قال الست بربّکم في قوله نفسه عزّ
ذکره وحين سئل عن رؤية الله في دارا لآخرة قال بل يروه المؤمنون قبل يوم القيمة قال فکيف ذلک قال ؟ حين قال الست بربّکم ثمّ کشف الغطاء قال او لست تراه في وقتک هذه ... کما ادّب محمّد کلّ النّاس بقوله اللهمّ ارني حقايق الاشياء کما هي " الخ ودر ضمن نام بغداد ذکري از رؤيت است .
رَهَبَة – رَهابين رَهَبة جمع راهِب دير نشين زاهد مسيحي . در لوح
بشارات است :
" بشارت هفتم اعمال حضرات رهبه وخوريهاي ملّت حضرت روح " الخ
رَهابين جمع رُهبان به معني راهب است . درمفالۀ سياح است :
" اقتدار رؤساء دين ورهابين درجميع اقطاع مکمّل بود "
رِياسة - رَئيس در آثار و الواح ابهي ناصرالدّين شاه به عنوان رئيس يا رئيس العجم مذکور است ازآن جمله درلوحي قوله الاعلي :
" اي طبيب قبل از ارسال بديع حجّت الهي براهل آن ديار کامل وبالغ نشد چه که رئيس از تفصيل به تمامه مطّلع نبوده " که مراد از آن ديار ايران ورئيس ناصرالدِّن شاه است که لوح معروف را باميرزابزرگ بديع برايش ارسال داشتند. ودر لوح مشهر رئيس قوله الاعلي :
" واتّحدتَ مع رئيس العجم " نيز مراد او است ودر لوحي قوله الاعلي :
" قل يا ملأ الارض تفکّروا فيما نزّلنا في اللّوح لرئيسکم بان يجمعنا وعلماء العصر " الخ که ضمن نام سحاب ثبت ميباشد . ونيز در لوحي ديگر قوله الاعلي
" هذا کتاب من لدنّا الي الّذي فاز بانوارالايمان ........ من شرب هذا الرّحيق لا يخوّفه ظلم الّذين ظلموا ولا شوکة رئيس المشرکين يراه احقر من النّقطة انّ ربّک هوالقوي ذو القوّة المتين " هم اومراد ميباشد ودر ضمن نام سجن وسلطان هم ذکر است . ونيز در برخي ازآثار و الواح سلطان عبد العزيز پادشاه عثماني به عنوان رئيس ذکر گرديد از آن جمله مخاطب در لوح :
" يارئيس اسمع نداءالله الملک المهيمن القيوم " الخ که ورود حاجي محمّد اسمعيل ذبيح کاشاني با همرهانش به ادرنه درحال مقدّمات نفي آن حضرت و اصحاب مشروح است وقوله الاعلي : " ذکّر عَلياً " اشارۀ به حاجي ميرزا علي اکبر نراقي است واين لوح بعد از خروج از ادرنه و نزول به شاطي گالي بولي صادر شد او ميباشد . ودر آن ضمن است قوله الاعزّ :
" واتّحدتَ مع رئيس العجم (ناصرالدّين شاه) في ضرّي" وخطاب "يا رئيس قد تجلّينا عليک مرّة في جبل التّيناء واخري في الزّيتاء وفي هذه البقعة المبارکة "
اشاره به تجلّي روح ولايتي سبحاني از مقام ابهي سابقاً ونيز لاحقاً درهمينجا است
چنانکه درلوح مشهوربه شيخ محمّد باقرمجتهد اصفهاني ذکرفرمودند قوله الاعلي:
" اغرّتک الرّياسة ان اقرء ما انزله الله للرّئيس الاعظم ملک الرّوم الّذي حبسني في هذا الحصن المتين لتطلع ما عند المظلوم من لدي الله الواحد الفرد الخبير " ودر لوحي ديگر قوله الاعلي :
" انّ الرّئيس اراد ذلّتي وضرّي وسجني ولکن الله اخذه بسلطان من عنده انّه لهوالمقتدر القدير قد ظهر ما نزّل في لوح الرّئيس انّ ربّک يفعل ما يشاء ويحکم ما يريد" انّا خرجنا من السّجن بقدرةٍ من عندنا رغماً لانفه ثمّ رجعنا اليه انّ ربّک لهوالعليم الخبير اي کريم جمال قدم به سجن انس گرفته گاهي قصروگاهي رضوان موطئِي قدم حضرت رحمن واقع شد ولکن درهر حال رجوع به سجن را اختيار فرمود" الخ ودر لوحي خطاب به ذبيح مذکور است :
" ان اذکر ان انزل الرّحمن لک ما سمّي بلوح الرّئيس وانزل فيه ما کان مکنوناً في علمه المهيمن علي الآفاق لامرالله قد ظهرکلّ ما نزّل من قلمي الاعلي ان اقرء وقل لک الحمد يا منزل الآيات " ونيز در اثري به عنوان خ ا د م 66 است قوله :
" بنام دوست بي نام و نشان نفحات محبوب نزد محبّين محبوب لذا ارسلنا ها بهذه الکلمات العاليات و فوحات حبّ قاصدين لدي العرش مطلوب هذا ما اشهد به منزل الآيات الحمد لله که ابواب ظاهره هم مفتوح است ونفحات از شطرش در هبوب ومرور نسأل الله بان يعذّب الّذين حالوا بيننا وبينکم کما عذّب الّذين کانوا من قبل انّه لهوالمقتدر القدير مکتوبي که احبّاي ارض الف ارسال داشتند لدي الوجه حاضر و از اخبار جديده استفسار نموده بوديد اين ايام چنين مذکورشد که رئيس مدينۀ کبيره استماع نمود که نعلي ازحضرت رسول روح ما سواه فداه در دياربکر نزد شخصي از اشراف موجود است لذا صَدَرَالحُکم من الدّولة باحضاره وشخص
مذکور مع نعل رسول به شاطئ بحر اسود واصل وبعد مخصوصاً از مدينۀ کبيره سفائن متعدّده به استقبال فرستادند که امانت را حمل نمايند وعند تقرّب به مدينۀ کبيره زوارق متعدّدۀ اخري فرستادند وشخص حامل را مع امانت درزورق منزل داده توجّه به مدينه نمودند وحين وصول به شاطئ بحر صدراعظم وجميع وکلاء و وزراء به استقبال آمده ومنتظربودند بعد از ورود صدراعظم تقرّب جستند وامانت
را اخذ نمود و در کالسکۀ بسيار ممتاز گذارد وحامل امانت خلف کالسکه براسب بسيار ممتاز راکب وخلف او جميع وزراء و وکلاء توجّه به محلّ مخصوصي که معين شده بود نمودند واز يمين ويسار کالسکه جمعي از علماء مع قماقم بُخورش مينمودند و به تهليل و تکبير ناطق تاآنکه به مقام معلوم وارد شدند و بعد از ورود رئيس و سائر ناس تا سه يوم فوجاً فوجاً به زيارت فائز حال جاي تفکّر و تنبّه است مشاهده نمائيد که به فرع چگونه متشبّث واز اصل غافل لم يزل چنين بوده وچنين خواهد بودچنانچه دراين ايام احدي اعتناء آن اسراء الله نداشته وندارد ولکن عنقريب به ذکر جزئيات ما ورد عليکم ناطق خواهند شد زياده از اين تفصيل در اين مقام جائز نه دوستان را تکبير برسانيد والحمد لله اوّلاً وآخراً "
ودر لوح به شيخ نجفي اصفهاني است قوله الاعلي :
" چنانچه درکتاب اقدس والواح حضرات ملوک ولوح رئيس ولوح فؤاد از قلم اعلي اکثر اموري که درارض واقع از قبل جاري گشته "
ودر لوح ديگر است قوله الاعلي :
" دررئيس دوّم ازقبل وطائفان حولش تفکّرنما قد اخذهم الله اخذعزيزٍمقتدر چه که من غير جهت آل الله را به سجن اعظم فرستاد"
وامّا لوح معروف قوله الاعلي :
" هوالمالک بالاستحقاق قلم اعلي ميفرمايد اي نفسي که خودرا اعلي الخلق ديده اي" الخ خطاب به صدر اعظم عثماني عالي پاشا است ودر سجن اعظم عکا صدور يافت که ذکروفات دونفر معين متوفي در سجن نمودند وتفصيلي از آن در ضمن نام علوّ و فؤاد ثبت ميباشد . وازغصن اعظم عبدالبهاء خطاب به ميرزا فضل الله خان بنان شيرازي است . قوله العزيز :
" سؤال از رئيس که درآيۀ مبارکه مذکور است نموده بوديد اين رئيس عالي پاشا است که سبب نقل از عراق به حدود ايفلاق وازآنجا به سجن عکا شد " ورئيس درکتاب اقدس قوله :
" قد ظهرسرّالتّنکيس لرمز الرّئيس " که ضمن نام نکس و تنکيس به تفصيل ذکر ميباشد. مراد رئيس الطّائفه وعقيدة الشّيعه مظهرسلسلة الولاية صاحب الامر منتظر موعود ميباشد . ونيز درلوحي خطاب به نصير است قوله الاعلي :
" باري به هيچ رئيسي تمسّک مجووبه هيچ عمّامه وعصائي ازفيوضات سحاب
ابهي ممنوع مشو "
وبه فارسي رأس به معني راه وجادّه
رِياضة عربي . درلوح طبّ است :
" نعم الرّياضة علي الملأ "ورزش درحال خلأ معده نيک است ودر کتاب اقدس :
" کم من عبد اعتزل في جزائر الهند و منع عن نفسه ما احلّه الله وحمل الرّياضات والمشقّات ولم يذکر عند الله منزل الآيات " منظور نهي از عزلت و تحمّل اعمال شاقّه ورياضات مشهورۀ مرتاضين هندوان و امثال آنان است.
رَيان عربي درمذکّر
ريا درمؤنّث به معني سيرآب وپر شيره وپر عصارة . در خطاب معروف حضرت عبدالبهاء به عمّه است:
" واجعلها ريانة بمياه الجود " ظاهر در جمله استعمال ريا است ولي طبق مستعمل درعرف فرمودند . ودر خطاب وصاياي عهد است :
" اوّل غصن مبارک خضِل نضِر ريان " به معني شاداب .
رِين نام نهري واقع در منتهاي شمال شرقي فرانسه که درخاک آلمان و بلژيک ميگذرد . در کتاب اقدس خطاب به آن حدود است :
" يا شواطئ نهرالرّين قدرأيناک مغطّاةً بالدّماء " راجع به محاربۀ سال 1870 ميلادي بين فرانسه وآلمان واِخبارازوقوع محاربۀ ديگر که منجرّ به شکست آلمان شود مينمايد ودر ضمن نام ناپليون ذکر است .
حرف " ز"
ز ز وارض الزّاء درآثار اين امر اشارة وشهرت شهر زنجان است که
منفرداً مذکور ميباشد. در لوحي است :
" طوبي يا ارض الزّاء بما استشهد فيک اولياء الله واصفيا ئه الُذين بهم ظهر حکم الوفاء " الخ ونيز : زاء زَوزوا رمز از زوارۀ اصفهان است که ضمن آن نام درج ميباشد . و نيز : اسم الله زاء زين المقرّبين است که درنام زين مذکور ميباشد . قوله :
" في جواب ما سأله اسم الله زاء في حکم الرّباء هوالابهي اينکه سؤال از منافع ربح ذهب وفضّه شده بود چند سنه قبل مخصوص اسم الله زين المقرّبين عليه بهاء الله الابهي اين بيان از ملکوت رحمن ظاهر " الخ
زاد عربي خوراک آذوقه و توشۀ سفر . در خطابي است :
" جناب اسم الله آنچه مرقوم نموده بودند ملاحظه گرديد زاد اخروي و توشۀ راه ملکوات الهي طلب گرديده در نزد آن جناب واضح است که اليوم زاد و توشه ثبوت ورسوخ دادن نفوس ضعيفه است برعهد و ميثاق و نشر نفحات الله و صون حصن امرالله وحفظ معالم دين الله "
زاکوُن متداول الاستعمال درعرف عربي و فارسي به معني قانون . در
رسالۀ سياسيه است :
" زاکون ممالک اروپ في الحقيقة نتايج افکار چند هزار سال علماي نظام و قانون است "
زاوَه قريه اي تقريباً درسه فرسنگي شرق تربت حيدريه که درسنين ابهي
مرکزي در امر بهائي ورجالي داشت که در الواح وآثار مذکورند .
زائر عربي اسم فاعلِ زَور, زيارة وآنکه به قصد ديداروزيارت اشخاص
و اماکن مقدّسه روان است واطلاق نام زائر درحقّ آنانکه به عکا و حيفا وغيرهما براي زيارت ميرفتند شايع بود . در لوح رئيس است قوله :
" لک الحمد علي ما اريتني جمالک وجعلتني من الزّائرين " الخ
زائر اسم فاعل زَأر به معني غرّيدن . درخطابي ومناجاتي درحقّ بهائيان است :
" اللهمّ اجعلهم طيوراً صادحةً في الرّياض واسوداً زائرةً في الغياض "
زائِف عربي پول قلب اسم فاعل از زَيف .
زَبانية عربي شُرطه ها پليسها مأمورين انتظامي مفردش زَبنِية .
درکتاب اقدس است :
" الي ان اخذته زباتية العذاب " ودر لوح به شيخ سلمان است :
" فسوف يأخذهم زبانية القهر "
زَبَرجَد مستعمل درعربي وفارسي نام سنگ با ارزش معروف که اشهر
انواعش سبزرنگ ميباشد ودرآثاراين امربسبيل تشبيه تکرار ذکر يافت از آن جمله درلوحي به حرف البقا است قوله:
" ثمّ بعد ذلک اخرجت عن خلف شعرها لوحاً من الزّبرجد الخضراء " الخ
ودر لوجي ديگر قوله :
" درالواح زبرجديه از قلم سلطان احديه نصرت امر به حکمت و بيان مرقوم شده به آن ناظر باشيد " ودر کلمات مکنونه است :
" قسم به جمالم که درالواح زبرجدي ازقلم اعلي جميع اعمال شما ثبت گشته " الخ ودر لوح حکماء در حقّ سقراط ضمن وصف حال بلينوس حکيم است :
" ثمّ اذکر ما تکلّم به بلينوس الّذي عرف ما ذکره ابو الحکمة من اسرار الخليفة في الواحد الزّبرجديه " ومقصود از آنهمه آثار مخصوصۀ بدين نام يا منقوش بر زبرجد نيست بلکه مراد تجليل وتشبيه آنها در درخشندگي و جلب توجّه به زبرجد ميباشد .
زِبل عربي سرگين درلوح به سلمان است :
" شکر به طوطي دادند و زبل به جُعَل "
زَبوُر- زُبُر عربي ودر قرآن , کتاب حکيم و کتب و صحائف محکمة .
در کتاب اقدس است :
" هذه حدود الله الّتي رُقمت من القلم الاعلي في الزّبر والالواح "
ودر لوح رئيس است :
" اُسِّرّ ارکانُ البَيت من زُبُرالبيان "
رُجاجة (زِ زَ) عربي شيشه . در قرآن است :
" المصباح في زجاجةٍ الزّجاجة کانّها کوکب درّي"
در لوح به محمّد کريم خان است :
" وکذلک نشهد انّ کلّ حرف منها لزجاجة فيها اضاء سراج العلم والحکمة ولکن ما استضاء منه احد" ودر لوح به سلمان است :
" در شمس ملاحظه نما که به يک تجلّي در مرايا وزجاجات تجلّي مينمايد ولکن درهر زجاجي به لون او در او جلوه مينمايد .
زَحَفَ درلوح رئيس است :
" زحف النّاس حول البيت وبکي علينا الاسلام والنّصاري " مردم اطراف خانه هجوم کردند.
زُخرُف – مزخرف زخرف عربي زر زخارف = جمع. در کتاب عهدي است :
" اگر افق اعلي از زخرف دنيا خالي است " الخ ودر لوح سلمان :
" براي جلب زخارف از ناس " الخ .
مزخرف زرکشيدۀ زرق وبرق دادۀ ظاهرفريب.درلوح به صدردولت عثماني است
" وبه اشياء مرخرفۀ دنياي دنيه از حق ممنوع نگردند "
زَرابي عربي جمع زَربِي به معني پشتي و مسند . درکتاب اقدس است :
" و طُوِيت زرابي الافراح " مسندهاي شادماني درهم پيچيده وبرداشته شد . کنايه از حلول اجل ومرگ ميباشد.
زَردُشتيان زردشتيان ايران متدرّجاً به عدّۀ کثيردر پيروان اين امرمنسلک گرديدند وهوشيدروبهرام دين آوررا شناختند و ازبهائيان اوّليه شان دريزد شاهپور, استاد جوانمرد پورشيرمرد, کيخسرو خداداد , دينيار کلانتر و مهربان کاووس بودند . واز اهل قريۀ مريم آباد ملّا بهرام بهمن ,رستم خرسند, نوشيروان خرسند, مهربان رستم , مهربان بهمان , رشيد ماهيار, سروش خرسند , کيومرث بهمن , خداداد رستم , وذکري از زردشت و ملّا بهرام ضمن نام بهرام ورستم است .
زَرقاء عربي مؤنّث اَزرَق به معني کبود . زرقاء اليمامه زني مشهور به تيز چشمي ودوربيني در يمامه بود . درلوح به حاجي محمّد کريم خان است قوله :
" کما يضربُ بزرقاء اليمامه في حدّة البصر " ونيز :
زرقاء نام وشهرت شراب گرديد . درلوح مذکور است :
" کم من بيت ارتفع في العشي فيه القهقهة وشَدْو الزّرقاء وفي الاشراق نحيب البکاء " الخ شَدْو مصدر به معني ميگساري است يعني چه بسا خانه ها که شبانگاهان درآنها آوازخنده وميگساري بلند بود وصبحگاهان فغان گريه در آن بر خاست .
زَعفَران درلوح حکماء است :
" علي ارض الزّعفران " مراد محض اعتبار لون صفراء و رنگ زرد است که در رموز مصطلحۀ شيخ احسائي هريک ازالوان سبعة متعلّق به عالمي از عوالم هفتگانۀ وجود ميباشد چنانچه بيضاء عالم مشيت صفراء عالم اراده حمراء عالم قضاء الخ ونيز تلويح به قائن ارض الزّعفران وطن آقا محمّد قائيني نبيل اکبر فاضل شهير مخاطب اين لوح دارد . و در کتاب شرح الزّيارة شيخ مذکور وصف جنّت واهل جنّت است :
" فقيل اوّل مقام لهم مقام الرّفرف الاخضر ثمّ ينتقلون منه الي مقام الکثيب الاحمر وارض الزّعفران " الخ که ضمن نام رضوان ثبت ميباشد .
زَفرة عربي تنفّس ممتدّ رقيق . زَفَرات = جمع در لوحي است :
" انّ اصحاب الشّمال في زَفرَةٍ و شهيق" ودر اذکار صلوة است : " تراني عبراتي و زفراتي " وشهيق صداي ممزوج با گريه است .
زَقّوُم عربي گياهي دربيابان عربستان با شکوفۀ مانند ياسمين . درقرآن:
" انّ شجرة الزّقوم طعام الاثيم " ودر خطابي است :
" حنظل و زقّوم به تعليم وتربيت شجرۀ مبارکه نگردد " .
زُلال عربي آب صاف خوشگوارخوشگذار . در کتاب اقدس است :
" اياکم ان تمنعکم سبحات الجلال عن زلال هذا السّلسال " و در کلمات مکنونه است :
" يا بن الانسان اصعد الي سمائي لکي تري وصالي لتشرب من زلال خمر لا مثال " ودر سورۀ رئيس :
" وعُلّلَ من زلال هذاالخمر "
زَلزال زُلزال زِلزال مصدر عربي به معني لرز و اضطراب وزمين لرزه ودر ترس وهراس ومحنت استعمال ميشود.درلوح رئيس است:
" ويظهر الزّلزال "
زُلَيخا نام زن عزيز مصردرآثار مسلمين وقصّۀ مشهور يوسف معروف
ميباشد در لوح به حاجي محمّد کريم خان است :
" و همچنين در حکايت زليخا که ميفرمايد " واستغفري لذنبک انّک کنت من الخاطئين" اعتراض نمودند "
زَماجِير عربي جمع زَمجَرَة به معني فرياد و فغان گروه انبوه .
در لوحي است :
" اياکم ان يحجبکم زماجير اهل النّعاق " ونيز:
" طوبي از براي نفوسي که زماجير قوم ايشان را از حق منع ننموده "
زمان نام قُبّة الزّمان در کتب و آثار تکرار ذکر يافت ودر کتاب شرح القصيدۀ حاجي سيد کاظم رشتي درشرح وحلّ رمزآن چنين مسطور است :
" ثمّ انّ هنا قُبّة اخريٰ وهي قبّة بلعيان بن جور و تسمّي ايضاً بقبّة الزّمان وهذه القبّة لها ظاهر ولها باطن وامّا ظاهرها فانّي اروي عن مولاي وسيدي وشيخي و استادي وسنادي وعمادي اعلي الله مقامه و رفع في الدّارين اعلامه انّ بلعيان بن جور کان حکيماً من الحکماء الکاملين ذوباع طويل في العلم و رسوخ في اليقين فکان في عهد نبي الله صلّي الله عليه نوح فلمّا سمع بالطّوفان وانّ نوحاً دعا علي قومه و وعده الله بان يهلکهم بالطّوفان فقال السّلطان ما الحيلة فقال انّي ابن قبّة بالارصادوالعزائم واحکمها بالاسماء وبالرّوحانيات وامزج بين العلويات والسّفليات وارتّب تلک القبّة المحيطة بالبلدة ترتيباً طبيعياً لا يدخل فيها الطّوفان وتسلم البلدة من الغرق .... ما منع الله سبحانه بلعيان بن جورعن ضرب تلک القبّة علي المدينة لتسلم من الغرق لانّه تعالي کما اراد ان يري الخلق قهره بالطّوفان اراد ان يريهم حکمه بما اودع حقايق الاشياء ..... فحفظت تلک البلدة بتلک القبّة عن الغرق و عمّ الطّوفان وشمل البلاد والعباد ولم يسلم الّا اهل السفينة والبيت المعظم والحرم الامن مکّة ولذا سمّاه الله بالبيت العتيق ..فلمّا نجت تلک البلدة اخفاها الله سبحانه عن اعين الخلق کما فعل بجنّة عاد لحکم و مصالح لا نضيق بذکرها المقال وسمّيت تلک القبّة بقبّة الزّمان لبقائها واستمرارها مع الزّمان فهي لم تزل معمورة مخفية کالبلاد الآخر المخفية مثل جابلسا وجابلقا والبلاد الّتي وراء جبل القاف من القباب المذکورة و هکذا الي ظهور المهدي عجّل الله فرجه في آخر الزّمان فيظهر تلک القبّة والبلدة و جنّة عاد والجنّتان المدهامتان عند ظهوره فتعمر البلاد والعباد " الخ ودر شرح کوثر از باب اعظم است : " وهوالّذي ظهرنوره علي جبل فاران بربوات القدس وعلي جبل حوريب بجنود ملائکة العرش والسّموات والارضين وعلي قبّة الزّمان بنبأ الاوّلين والآخرين وعلي الطّور بشجرة المبارکة ان يا موسي ....... بما صاح ديک البهاء علي قبّة الزّمان " ودر دعاء روز يکشنبه : " واسئلک اللهمّ بحقّه ان تسلّم علي القائم بامره في مقامه في الاداء في عوالم الانشاء والمطاع في افلاک الصّفات والاسماء الّذي قدتفرّد في مقام طاعته عن ابناء الجنس وتعالي في مقام رضائه عن ابناء المثل اشبه نور طلعتک في جبل فاران و ظهور مهيتک علي قبّة الزّمان " ودر مناجاتي است : " اللهمّ انّي اسئلک ان تصلّي علي محمّد وآل محمّد في جبل حوريب ثمّ في قبّة الزّمان " وقوله : " ثمّ علي کاظم من شجرة الطّور علي قبّة الزّمان من طلعة الاحدية " واز مقام ابهي در لوح حروفات مقطّعات است : " وهذا ما قضي علي موسي بن عمران في قبّة الزّمان ان انتم تعلمون کذلک شهد فاران الحبّ هند فوران النّار في حوريب القدس وسيناء القرب " ودر لوحي ديگر :
" ان يا محسن کلّما اضرمنا عليک النّار انّک لا تشتعل اذا بعثنا نارالخلدعلي هيکل اللّوح وارسلناها اليک لعلّ تشتعل في نفسک وتشتعل بک الموجودات ليظهر عن کلّ شيئي ما ظهر لموسي بن عمران علي سيناء القدس و قبّة الزّمان ان انتم تعلمون نفس السّبحان لتکون من القائمين " ودر کلمات مکنونه است : " ياد آوريدآن عهدي را که درجبل فاران که دربقعۀ زمان واقع است با من نموديد " الخ ودر ضمن شرح نام قبّه وکلمۀ کن شرحي ثبت است.
زَمزَمَة به فارسي اوستا خواندن زردشتيان در نيايش آتش و هنگام غسل وتناول اکل وشرب . درمکالمات و ادبيات فارسي به معني ترنّم به آهستگي وزير لبي کثير الاستعمال ومتداول بود. درلوحي است : " تا از اين زمزمۀ ايزدي افسردگان را برافروزي " ونيز : " تا زمۀ سروش ايزدي بشنوي " ونيز " زمزمه اي از آوازهاي خوش جانان آورديم ". زَنجان واقعات زنجان واحوال آحاد مشاهير مؤمنين آن قسمت در بخشهاي تاريخ ظهورالحقّ تفصيل داده شد و سورۀ زيارت درحقّ جناب ملّا محمّد علي حجّت شهيد وديگر شهداي آنجا است قوله : " رحمة الّتي ظهرت ولاحت من افق فضل مالک الايجاد عليک يا هادي الانام وهادم الاصنام " الخ زنوُز ازمعمورات شهيرآذربايجان که واقعات اين امردرآنجا درظهورالحق ثبت ميباشد . زَنِيم عربي لئيم و دني وبيگانۀ بيسود خود را در گروه بجا کرده . درقرآن : " عُتُلٍّ بعد ذلک زنيم " ودر خطاب معروف به عمّه است : " واقتفي کلّ غافل زنيم " ودر صورت زيارت عمّه طلّان خانم قوله " " وسلطة الزّنماء " زواره قصبه اي درحوالي کاشان واصفهان مرکزقديم مؤمنين اين امر مذکور در تاريخ وآثار است والواح بسيار راجع به آنجا ميباشد منها قوله :
" يا احبّاء الرّحمن في الزّاء والرّاء ان استمعوا نداء المظلوم ....... ان انظروا ثمّ الذکروا اذا قصد الذّبيح مقرّ الفداء الخ که مراد آقا سيد اسمعيل ذبيح سابق الذّکر است . و فوله :
" زاء هوالمهيمن علي ما يشاء " الخ "جناب آقا محمّد رضا زواره اي " الخ زوا جناب آقا سيد يوسف " الخ " زو جناب ملّا رضا " الخ " زوا جناب آقا سيد ابراهيم اخ من استشهد في سبيل الله بسمه العزيز الکريم ان يا ابراهيم ان استمع نداء ربّک الکريم .....انظر ثمّ الذکر ازتوجّه من سمّيناه بمحبوب الشّهداء الي مشهد الفداء ...... لذلک اختصصناه فضلاً من عندنا وآثرناه علي اکثر الخلق " الخ زُؤان زؤانة , زؤان , عربي تلخدانه . در لوح حکماء است : " اياکم ان تشرعوا زؤان الخصومة بين البرية " . زَوبَعَة عربي گردباد , زوابع جمع . در خطاب مشهور به بهائيان خراسان است قوله :
" وزوابع الشّدائد احاطت " ودر خطاب معروف به عمّه است :
" واشتدّت عليها الزّوابع من سائر الانحاء " زهر- زهراء در لوح به ناصرالدّين شاه است : " ويرزق العباد من روض عنايته زَهراً ومن افق الطافه زُهراً " اوّل به فتح و سکون جمع زَهرة به معني شکوفه ودوّم به ضمّ و وسکون جمع زَهراء که مراد ستارگان است . زَهراء مؤنّث اَزهَر سفيد درخشان نوراني. درصورت زيارت ملّا علي باباي صغير " البقعة المقدّسة الزّهراء " زَوج زوجة = زن , ازواج زوجات جمع . وازواج اعلي و ابهي و مولي الوري در بخشهاي ظهور الخقّ ودر کتاب راههاي بزرگ تفصيل داده شد. و در خطابي از بيان شفاهي مرکزميثاق براي جمعي ازدوستان راجع به کيفيت ازدواج عرب است قوله : "عرس العرب في البادية بسيط جدّاً العرس يقف علي حجرٍ والعروس تقف علي حجرٍامامه و هو يقول انا علي حجر وانتِ علي حجر والله هوالشّاهد الاکبر بانّک الانثي لي وانا الذّکر لک و تقول وانا علي حجر وانتً علي حجرٍ والله هو الشّاهد الاکبر بانّک لي الذّکر وانا لک الانثي " زَوراء صفت مؤنّث عربي به معني کژو منحرف ونام وشهرت بغداد قرار گرفت وباني آن منصور خليفۀ عبّاسي بر قسمتي که در محلّ غربي آن بنا نهاد ومنحرف از مستقيم جنوب بود اطلاق نمود. در لوح به ناصرالدِّن شاه است : " اَينَ مَن حکم في الزّوراء " که مراد بغداد وحکّام وخلفاي عبّاسي درآنجا ميباشد . ودر ايقان است : " چنانچه درروضۀ کافي دربيان زوراء ميفرمايد عن معاوية بن وهب عن ابي عبدالله قال اَ تعرفُ الزّوراء قالَ جُعلتُ فِداک يقولون انّها بغداد قال لا ثمّ قال دخلتَ الرّي قُلتُ نَعَم قال اتيتَ سوقَ الدّواب قلتُ نَعَم قال رايتَ جبلَ الاسود عن يمين الطّريق تلک الزّوراء يقتل فيها ثمانون رجلاً من وُلد فلان کلّهم يصلح للخلافة قلتُ من يقتلهم قال يقتلهم اولاد العجم حال ملاحظه فرمائيد که زوراء موافق اين روايت ارض ري است واين اصحاب را در آن مکان به بدتريت عذاب به قتل رساندند و جميع اين وجودات قدسي را عجم شهيد نمودند چنانکه در حديث مذکور است وشنيده اند وبرهمۀ عالم واضح ومبرهن است " انتهي ودر الواح وآثار بغداد به نام زوراء کثرت ذکريافت از آن جمله درلوحي نازل لجناب طبيب : " ان يا طبيب کبّر من قبلي غلي اهل الزّوراء الّذين رکبوا فُلک الحمراء باذن الله مالک الاسماء طوبي لهم بما هاجروا في سبيل الله فاطر الارضين والسّموات في خروجهم من الزّوراء لآيات لاولي النّهي وفي رجوعهم لبينات للّذين غفلوا عن ذکر ربّهم " الخ زِيادة حروف زيادة وکلمۀ مجرّد ومزيد فيه درعلم صرف معروف است. ودرآثارنقطة البيان چنين مينمايد که باب اِستَفَعلَلَ برابواب افعال مزيد فيه اضافه شده چنانچه در شرح کوثر و غيرها است د " تلأ لأت و استلألأت .... تلجلجت واستلجلجت وتبلبلت واستبلبلت " وامّا قوله: " باکت و استباکت " به قلب ونقل لام الفعل به جاي عين الفعل ميباشد . زيارت مصدرعربي به معني ديدار ونزد شيعيان شهرت درديدار مقابر متبرّکه اولياء وتلاوت اذکار وادعيه درحقّشان يافت وصور زيارات فيمابينشان براي قبور متبرّکه نبويه و ائمّه واخلافشان تقرّر حاصل نمود و در اين امرنيزصور زيارت بسيار که خطاب به مقامات روحانيۀ اسلاميه ويا اين امراست از مقام اعلي و ابهي و مولي الوري صادرگرديد ازآن جمله زيارت جامعه ازمقام اعلي است قوله: " بسم الله الرّحمن الرّحيم بسمه المکنون الرّب الرّحيم الحمد لله ربّ العالمين ... وبعد فاذا اردت زيارة حبيب الله او احداً من ائمّ الدّين طهّر اوّلاً جسمک من کلّ ما يکرهه ثمّ اغتسل بسبعة ماء کفّ علي الرّأس ثمّ علي اليمين باربعة کفّ ثمّ علي اليسار بستّ کفّ فاذا فرغت البس احسن ثيابک واستعمل العطر ثمّ اجلس تلقاء الکعبة واستغفر الله ربّک اثنين و مأتين مرّة ثمّ امش بالوقاروالسکينة و کبّر الله في سبيلک الي ان تصل الي باب الحرم هنالک ذکّر الله ربّک اثنين و مأتين مرّة ثمّ ادخل بلا ان تقرء حرفاً وامش بالسّکون الي ان تصل بسبعة اقدامٍ تحت الرّجل هنالک قف و قل اشهد الله في مقامي هذا عرش الرّب بما شهدالله لنفسه من دون ان يقدردونه انّه لا اله الّا هوالعزيزالحکيم ثمّ التفت الي المستوي علي عرشه والمستقرّ علي کرسيه وقل اوّل جوهرٍ طرز و اشرق ثمّ طلع وعلّا من ساحت قرب الازل عليکم يا محالّ الوحي " الخ . ديگر زيارت علي اميرالمؤمنين قوله : "بسم الله الرّحمن الرّحيم الحمد للّه الّذي قدتجلّي بنفسه علي اهل العماء ..فاذا وردتَ ارض النّجف جفّف نفسک بنار تلک الارض المقدّسة کالقصبة المربّية بشمس السّماء فاذا خفّفتَ عن کلّ الاشارات فاغتسل بماء الطّهورنفسک وماء البحر جسدک ثمّ البس نفسک قمص الباب علي سرّ التّراب والبس علي ظاهرک من لبس ما لا تجدونه اطهر نقياً ثمّ استعمل من العطرالخالص و خذ الخاتم نفسک ثمّ امش علي التّراب مستکناً علي غيرالنّعلين ............ فاذا وصلت باب البلد قِف واشهد لنفسک وللخلق بالعبودية في ذلک الباب وقل اللهمّ انت السّلام ومنک السّلام و اليک السّلام ...... حتّي اتّصلت الي الباب ثمّ کبّر الله اربعة عشر مرّة ....... واذا طلبت الدّخول بعد الاذن قل بسم الله .... ثمّ قف لدي الرِّجل ..... ثمّ قل السّلام من الله علي محمّد و علي و فاطمه ... .. والحجّة المنتظر ........ هنالک لدي القبر کهيئتک في الصّلوة واستقرّ بانّک قائم بين يدي الله علي العرش ........ السّلام من العبد الذّليل عليک يا مولي الجليل " الخ ديگر زيارت فاطمة بنت النّبي قوله : " بسم الله الرّحمن الرّحيم فاذا قمتَ بين يدي الله عند مرقد فاطمة سلام الله عليها صلّ في مقام الّذي صلّي رسول الله في بيت فاطمه وانّ الآن معروف في المسجد ذلک المحلّ الاکبر فاذا فرغتَ قُم ثمّ قُل اشهد ان لا اله الّا الله ......... ثمّ قل السّلام عليک يا ايتها الشّجرة الالهيهالّتي تجلّي الله لک بک ....فوعزّتک ما اخترت ارض السّجن في وسطالجبال الّا لفناء حضرتک " الخ ومراد از ارض السّجن في وسط الجبال قلعۀ ماکو است ونيز در زيارت و ذکر امام حسين متعدّد ميباشد ودر ضمن نام باب ذکري است . قوله : " وسلّم علي الحسين في يوم عاشوراء وسمّه بهذه الآيات لتکوننّ من اهل الحضور لمسطور بسم الله الرّحمن الرّحيم شهدالله لعبد وبشهادة نفسه انّه لا اله الّا هوالحي القيوم اللهمّ انت السّلام ومنک السّلام واليک السّلام وحدک لا شريک لک واشهد انّ اليوم هذا يومک والمقام هذا مقامک والشّهيد في حجّتک وابن حجّتک ... السّلام عليک يا ابا عبدالله ورحمة الله و برکاته اشهد يا مولاي لديک بانّک وان قتلتَ لن تمت وبحياتک حي افئدة الخلق" الخ ايضاً خطبة قد انشاها علي البحر في ذکر الحسين قوله : " الحمد لله الّذي قد شهد لذاتيته بالاحدية القديمة لمّا علم بانّ الحسين يشهد لنفسه بنفسه الّا اله الّا هو ..... الا يا ايها الملأ لو لا يقتل الحسين في مشهد الاوّل بشهادة نفسه لربّه لم يستقرّ الابداع في ابداعها ولا الانشاء في انشائها ولا الاختراع في اختراعها .... ان اعلموا فضل البکاء فانّ ذلک حکم ما يختر علي قلب بشرٍ من قبل ولا ينزل لاحد من بعد .....فآه آه لواجتمع کلّ الخلق علي ان يعرفوا عطش علي بن الحسين في يوم الحرب لن يقدروا " الخ ديگر زيارة الحروف است قوله : " بسم الله الرّحمن الرّحيم هوالعلي المتکبّرالرّفيع بسمه المکنون الرّب العظيم جوهرُ مجرّد طرزٍکافورٍاطرٍ اظهرٍ انور الّذي طلع و اشرق ثمّ قلع و ابرق " الخ. و صورت زيارت صادرۀ از مقام ابهي در حقّ امام حسين و بعضي نيز ازآثار اعلي درآن باب ضمن نام حسن ذکر است واز مقام اعلي زيارات متعدّد درحقّ قدّوس و شهداء قلعه وغيرهم نيز صدور يافت که بعضي ازآنها درظهورالحقّ ثبت گرديد ولوحي که شامل ومبين صورت زيارت ابهي متداول بين اهل بهاء و معلّق و منصوب در روضۀ مبارکه ومقام اعلي ميباشد چنين است : " هذه زيارت لربّنا البهي الابهي بسم الله العلي الاعلي سبحان الّذي نزّل الآيات بالحقّ و يجذب بها قلوب من يشاء و انّه کان علي ما يشاء قديرا سبّح له ما في السّموات و ما في الارض وکلّ عنده في اللّوح مذکوراً ان يا عبد ان احرم في قلبک الکعبة الحرام و ثمّ زُرها بخضوع مبينا فلمّا سدّ السّبيل الي ربّک قدّر للزّائرين بان يتوجّهوا بقلوبهم الي مقرّ عرش عظيما لانّ النّاس قطعوا السّبيل و منعوا العباد عن الورود علي شاطئي عزّ منيعا لذا قبل الله عنهم توجّههم الي شطر البيت بقلب طاهرٍمنيرا و اذا اردتَ الزّيارة توضّأ کما امرت في الکتاب ثمّ ولّ وجهک الي شطر العرش وقل الثّناء الّذي ظهر من نفسک الاعلي .... وانّک کنت علي کلّ شيئي مهيطا کذلک امرناک يا ايها العبد قم ثمّ اعمل بما امرت وانّه يکفيک عن کلّ من علي الارض جميعا " الخ ولوحي ديگر شامل ذکر زيارت درحقّ ملّا حسين بشرويه باب الباب است قوله : " هذه سورة الزّيارة قد نزّلت من جبروت الفضل لاسم الله الاوّل ليزورَ به قانتة الکبري والّذين هم آمنوا بالله وآياته وکانوا من الفائزين انّکِ انتِ ياورقةَ الفردوس زوريه من قِبلي ثمّ قولي اوّل روح ظهر من مکمن الکبرياء واوّل رحمة نزّلت من سماء القدس عن يمين العرش مقرّ ربّنا العلي الاعلي عليک يا سرّ القضاء وهيکل الامضاء و کلمة الاتمّ في جبروت البقاء واسم الاعظم في ملکوت الانشاء اشهد بذاتي ونفسي و لساني بانّک انت الّذي بک استوي جمال ااسّبحان علي عرش اسمه الرّحمن وبک ظهرت مشية الاوّلية لاهل الاکوان ........واشهد انّک کنت اوّل نور ظهر عن جمال الاحدية واوّل شمس اشرق من افق الالهية لو لاک ما ظهر جمال الهوية وما برز اسرار الصّمد ية " الخ ولوحي ديگر زيارت آقا سيد يحيي وحيد دارابي و شهداء نيريز است قوله : " هذا ما نزّل لحضرة الوحيد الّذي فاز بلقاء الله الحميد وللّذين استشهدوا في سبيله .... اوّ ل موج علا من بحر رحمة ربّک " الخ ديگر زيارت جنا اخت 66 خواهرشان که در ظهور الحقّ تفصيل داده شد قوله: " اوّل ذکر خرج من لسان العظمة والکبرياء عليکِ يا ايتها الورقة المبارکة العليا والمشرقة من افق الامر في ايام الله مالک الاسماء اشهد انّکِ اقبلتِ الي الافق الاعلي وفزتِ بما لافاز به اکثر الوري واشهد انّکِ حملتِ الشّدائد والبلايا في سبيل الله فاطرالسّماء وکنتِ في الامر علي شأن ما اخذتکِ في الله لومة اللائمات و الاعراض المشرکات طوبي لکِ ولمن حضر مقامکِ وزاربما ظهرمن قلم الله العلي الابهي الّذي حبسه الظّالمون في حصن عکّاء اشهد انّکِ اسلمتِ الرّوح في الفراق بعد ما کنتِ مشتغلة بنار الاشتياق في ايام الله مالک يوم الطّلاق سُح ؟ القوم ما عرفوا شأنکِ و ما شربوا ذکرکِ و نعيماً لمن يذکرکِ بما ذا ؟به الله في الکتب والالواح " ونيز زيارت عبدالعظيم حاجي ميرزا مسيح عليهما بهاء الله : " هوالذّاکر العظيم النّور المشرق من افق سماء العطاء ....يا مسيح عليک ذکري وثنائي وبهائي انت سکنتَ في ارض ري " الخ ونيز زيارت حرم نقطه قوله : " البهاء المشرق من افق عزّتي الغرّاء والنّور الظّاهر اللّائح من سماء اسمي الابهي ليک يا ثمرة سدرة المنتهي والورقة المبارکة النّوراء ......... نشهد انّ فيکِ اجتمعت الآيتان قد احيتکِ آية الوصال في الاولي وماتتک آية الفراق في الاخري " الخ . وديگر زيارت مريم است قوله : " هذا زيارة الّتي سمّيت بمريم انّها اشتعلت بنار حبّ ربّها قبل ان يمسّها وانّا سترنا شأ نها في حياتها فلمّا ارتفعت الي الرّفيق الاعلي کشف الله الحجاب وعرّفها عباده ومن اراد ان يزور الطّاء الّتي استشهدت ( قرّة العين) فليزر بهذه الزّيارة .... اوّل رحمة نزّلت من سحاب مشية ربّک العلي الاعلي و اوّل ضياء اشرق من افق البقاء واوّل سلام ظهر من لسان العظمة في ملکوت الامضاء عليک يا آية الکبري والکلمة العلياء " الخ ديگر زيارت سلطان الشّهداء و محبوب الشّهداء و ملّا کاظم شهيد : " اوّل نور اشرق من افق ظهور وجه ربّکم فاطرالسّماءعليکم يا مظاهر الوفاء و مطالع الاسماء في ملکوت الانشاء اشهدانّ بکم ظهرت رايات النّصرة وارتفعت اعلام الهداية وانارت افق الاستقامة " الخ ايضاً : " هذا لوح الزّيارة قد نزّل من ملکوت القيوم لاسم الله الّذي سمّي بالحسن اوّل بهاء ظهر واشرق من مشرق البقاء " الخ ايضاً قوله : " عليک البهاء يا مشرق الوفاء من لدي الله مالک الاسماء وفاطرالسّماء اشهد بک تزينت مدينة العبودية " الخ ديگر زيارت حاحي عبدالمجيد شهيد نيشابوري ابا بديع و پسر شهيدش آقا بزرگ بديع قوله : " اذا قصدت ارض الخاء وتقرّبت اليها ووجدت نفحاتها قم تلقاء رأ س المجيد وزُر بما ذکره العزيزالحميد وقل جوهرعرفٍ تضوّع من قميص رحمة ربّنا العلي الاعلي عليک يا ايها المقبل ........ طوبي لک يا ابا بديع ولابنک الّذي به تزلزلت ارکان الجبت ؟ وانکسر ظهر الاصنام الّذين يمشون باثواب العلماء بين ملأ النشاء ...... نعيماً لک و لابنک طوبي لکما بما فزتما بشهادة الله في هذا اللّوح " و قوله: "عليک يا فخر الشّهداء ذکرالله و ثنائه وثناء اهل الجبروت وثناء اهل الملکوت وثناء کلّ الاشياء في کلّ الاحيان ........ قد کتب الله علي کلّ نفس ان يتوجّه بوجهه الي شطر الطّاء ويقول ما تکلّم لسان الکبرياء " الخ ونيز زيارت فتح اعظم : " البهاء عليک يا من اقبلت الي الوجه في يوم فيه ارتعدت اکثر العباد " الخ وزيارت ملّا عليجان شهيد مازندراني : " هذه ما نزّل للعلي الاعلي الّذي استشهد في ارض الطّاء عليک يا سرّ الاسماء ومستسرّ الامرفي ملکوت الاسماء " الخ ايضاً قوله : " من اراد ان يزورعليا في ارض الميم الّذي انفق ما له وماعنده في سبيل الله مولي الوري فليزر بما نزّل من سماء مشية الله العلي العظيم هوالمعزّي من افقه الاعلي اوّل نور ظهر واشرق و لاح ورقّ من فجر المعاني عليک يا حفيف سدرة المنتهي في ملکوت الاسماء " الخ وزيارة حضرت النّصير عليه بهاء الله ونوره : " اوّل ذکر اشرق من افق الکتاب واوّل نوراً لاح بنور الحقّ وتوجّه في المآب عليک يا ايها المقبل الي الله " الخ وزيارة آقا محمّد حسن : " اوّل سلام نطق لسان العظمة قبل خلق الارض والسّماء " الخ وزيارة امّ الاولياء : " الذّکر اللّائح من افق الملکوت والنّور السّاطع من افق سماء الجبروت عليک يا امتي وورقتي والنّاطقة بذکري والمقلة الي افقي والطّائرة في هوائي والمتمسّک بحبلي " الخ ولوحي ديگر درذکر وزيارة غصن اطهر : " جناب حاجي ميرزا ج اني ....الاقدس الابهي هذا حين فيه يغتسلون الابن امام الوجه بعد الّذي فديناه في السّجن الاعظم بذلک ارتفع نحيب البکاء من اهل سرادق الابهي ونوح الّذين حبسوا مع الغلام في سبيل مالک يوم المعاد في مثل هذه الحالة ما منع القلم عن ذکر ربّه مالک الامم يدعوا النّاس الي الله العزيز الوهّاب هذا يوم فيه استشهد من خلق من نورالبهاء اذ کان مسجوناً بايدي الاعداء عليک يا غصن الله ذکرالله وثنائه ...........يا اهل الارض لا تجزعوا بما يرد عليکم من القضاء بل تذکّروا کذلک امرتم من لدن ربّکم العزيز العلّام " الخ وزيارت آقا ميرزا موسي کليم : " هوالذّاکر العليم يا قلمي قد اتت المصيبة الکبري والرّزية العظمي ذکر من صعد الي الاعلي والافق الابهي قل يا اوّل بهاء ظهر واشرق ......... طوبي لک يا اخي ..... نعيماً لک يا کليم بما فزت بانوار القديم " وزيارت والدۀ غصن اعظم : " اوّل ذکر خرج من لسان العظمة والکبرياء عليک يا ايتها الورقة العلياء " الخ وزيارت پير روحاني در درخش : " اوّل نور سطع ولاح من افق سماء المعاني عليک يا پيرروحاني اشهدانّک اقبلت الي الله " الخ ودر لوح ذکر وزيارت حاج محمّد رضا اصفهاني شهيد : " يا قلم دع الاذکارمتوکّلاً علي الله المهيمن القيوم ثمّ اذکرمن صعد الي الرّفيق الاعلي بالوجهة الحمراء واشتعل بنار العشق في مدينة العشق وقل اوّل نفحة فاحت من مسک المعاني والبيان عليک يا من انفقت روحک في سبيل الرّحمن " الخ . ودر زيارت حاجي محمّد اسمعيل ذبيح کاشاني : "يا ذبيح يذکرک مولاک بما ورد عليک في هذا السّبيل اشهد انّک آمنت بالله" الخ وزيارت ميرزا غلامعلي بن حاجي محمّد اسمعيل ذبيح :
" اوّل نفحة تضوّعت من الوحي واوّل نور سطع من افق الوجه عليک يا من فزت بايام المظلوم وما نزّل فيها من سماء مشية الله ربّ العالمين ياغلام نشهدانّک اجبت مولي الوري اذاارتفع النّداء بين الارض والسّماء واعترفت بظهوره وسلطانه و استوائه علي العرش و نشهد انّک ترکت الوطن قاصداً وطن الله وقطعت البرّ والبحر شوقاًللقائه " الخ وامثال اين صور زيارات صادرۀ ابهي يا به دستور واجازه شان بسيار است از آن جمله لوحي شامل زيارت جامعۀ کبيره براي کليۀ شهداء في سبيل الله ميباشد قوله: " يا اسمي يا ايهاالنّاطق بذکري فاعلم من اراد ان ايستنير بنور البقاء ويتشرّف بزيارة احد من اهل البهاء المستقرّين علي الفلک الحمراء والمتوجّهين الي الارض الاعلي ينبغي له ان يطهّر قلبه ............... يقول بجوهرالخضوع ومنتهي الخشوع .يا الهي قد قصدت الّذين سفکت دمائهم في سبيلک " الخ وازمرکزعهد و ميثاق در زيارتنامۀ ملّا نصرالله شهيد شهميرزادي مورّخۀ 12 رجب 1338 است : " فهجم عليه ضواري الفلافي ليلة ليلاءورموه برصاص خارق للقلوب والاحشاء .... ربّ انّه کان آية من آياتک وکلمة ناطقة من کلماتک " الخ وقوله : " زيارة من استشهد في سبيل الله جناب آقا سيد مهدي يزدي عليه بهاء الله الابهي التّحية الّتي فاحت نفحات قدسها " الخ ودر زيارت آقا ميرزا موسي حرف بقا الّذي صعد الي الله عليه بهاء الله الابهي : " هوالله النّور السّاطع من ملکوت الابهي تحّف روضتک الغنّاء " الخ وقوله: " بايد احبّاي الهي در روز بيست و هشتم شعبان که يوم شهادت حضرت اعلي روحي له الفداء است در نهايت روح وريحان وتضرّع و ابتهال قصد زيارت مرقد آن نورين نيرين (ورقاء و روح الله) نمايند واز قبل عبدالبهاء زيارت مرقومه اي که از پيش ارسال گشته تلاوت کنند " وقوله: " بايد انجمن شور روحاني در طهران نفوسي را تعيين نمايند که بالنّيابه از عبدالبهاء به کمال روح وريحان درپنجم جمادي الاولي يا در بيست و هشتم شعبان يوم مقدّس بروند وآن مرقد معنبر را ( قبرآقا علي حيدر شيرواني ) زيارت کنند و زيارتنامه بخوانند و همچنين به جهت بيست و هشتم شعبان نه نفر انتخاب کنند که ازطهران به نهايت خضوع وخشوع عزم مدينۀ قم کنند وحضرت امير جليل معتمد الدّوله منوچهر خان مرحوم را از قبل من زيارت کنند " الخ وصور زيارات متعدّد از مرکز عهد ابهي درحقّ طلان خانم عمّۀ ايشان که ضمن نام طلان ذکر است ونيز در حقّ امثال شهداء يزد و خراسان وآذربايجان و ملاير واراک وآقا محمّد نبيل اکبر فاضل قائيني و حاجي ميرزا محمّد تقي افنان وميرزا باقر افنان و حاجي محمّد اسمعيل ذبيح وآقا محمّد کريم عطّار وآقا محمّدرضامحمّد آبادي و حاجي ميرزا عبدالله سقط فروش وحاجي صدر همداني که فرمودند روز مخصوص درمرقدش جمعي بخوانند وميرزا يعقوب متّحدۀ شهيدغيرهم بسيار است زِيارکلا نام قريه اي به قُرب شاهي مازندران که الحال عدّه اي از بهائيان از احفاد ملّا آقاجان ولوجائي درآنجا سکونت دارند. زَيتاء نام کوهي در اراضي مقدّسۀ فلسطين قُرب بيت المقدّس در لوح رئيس است : " ومرّة في الزّيتا " ودر ضمن نام تين ثبت ميباشد . زيرَک فارسي به معاني معروف ونام قريۀ تابعۀ بشرويۀ خراسان ملقّب درآثار اين امربه نام "خير القري" سکنه اش بهائي ونيز قريه اي از توابع بيرجند معروف زيرک خونيک و درلوحي خطاب به اهالي آنجا است قوله : " هوالمستقرّ علي عرش البيان انّا تذکر العباد بالذّکر الاعظم الّذي جعله مبدء ذکر العالمين انّه لهوالّذي دعا النّاس الي الله وهداهم الي الصّراط المستقيم انّ الّذين اتّبعوا اوامرالله و سننه اولئک اهل هذا المنظر الاکبر يشهد بذلک مالک القدم ولکنّ اليوم اکثرهم من الغافلين " . زَيغ عربي به معني انحراف و شکّ واِعراض از حقّ. در لوح حکماء : " اجعلوا اقوالکم مقدّسة عن الزّيغ والهوي " زَين المُقَرّبين زين المقرّبين لقب و شهرت ملّا زين العابدين از اهل قصبۀ نجف آباد اصفهان که به اين نام درالواح وآثارو خطابهاي کثيرۀ ابهي ومرکزعهدو ميثاق ودر تاريخ اين امر مذکور و شرح حالش در ظهور الحقّ به تفصيل مسطور ميباشد . درلوحي است: : " بسم الله الامنع الارفع الاقدس الابهي شهد الله انّه لا اله الّا هو وانّ علياً قبل نبيل( عليمحمّد حضرت نقطه) عبده وبهائه ....وانّک آمنت يا زين البقاء لا تحزن عن هؤلاء ........اي زين المقرّبين حقّ جلّ ذکره هيچ ملأئي مثل ملأ بيان ظاهر نفرمود" الخ ودر لوحي ديگر : . "طوبي لک يا زين بما ارسلت الي آثاري (الواح را به خط نسخ زيباي خود نوشته فرستاد ) قبلناه و وهبناه الي الغصن فضلاً من لدنّا عليک ان اکتب في ايام ربّک آثار ربّک لينشر بک ذکره في الدّيار " الخ ولذا او درتمام ايام حياتش الواح وآثار به خط وورق زيبا نوشته به مؤمنين ميداد . ودر لوحي ديگر : " الاعظم الاقدم کتابت به منظر اکبر وارد وآنچه ازآيات الهيه سؤال نموده بوديد ( الواح وآثار خواست که کتابت نمايد ) عبد حاضر لدي الوجه ارسال ميدارد اَ ن يا زَين تعويق جواب ما سألته في الآيات حفظ تغيير بوده چه که در اوايل ابداً در حين نزول ملاحظۀ قواعد قوم نميشد و اين ايام نظر به حکمت ملاحظه ميشود لذا اگر لوحي از قبل تلقاء وجه قرائت شود ينزل في بعض المقام بغير ما نزّل من قبل اين نظر به ظاهر عبارت است و في الحقيقة آنچه نازل همان صحيح بوده وخواهد بود در ارض سرّ اراده چنان بود که قواعدي در علم الهيه نازل شود تا کلّ مطّلع باشند نظر به احزان وارده و اشغال متواتره و ابتلاهاي متتابعه تأخير افتاد ديگر سبب اعظم آنکه هر مجهولي کلمات مجعوله ترکيب نمايد وناس نظر به آن قواعد صحيح دانند مع آنکه اگر ازخوداوسؤال شود عالم به حرفي نبوده چنانکه در يحيي واتباعش مشاهده مينمايند العلم في قبضته يقلّب کيف يشاء مثلاً در بعضي مقام آيه برحسب قواعد ظاهر بايد مرفوع ويا مجرور باشد منصوب نازل شده دراين مقام يا کان مقدّر است ويا امثال آن ازحروف ناصبه ومواضع آن و اگر مقامي مجرور نازل شده وبرحسب ظاهر بين قوم دون آن مقرّر است دراين مقام حرف جرّ و يا مضاف که علّت جرّ است وحذوف و اين قاعده را درکلّ جاري نمائيد وهمچنين در بعضي مواقع به طرازآيات است لا نحبّ ان نذکر القافية في هذا المقام و همچنين نزد ائمّۀ نحو فعل لازم در سه مقام به طراز متعدّي ظاهر بالتّکرير والباء والهمزه واين درنزد قوم معتبر است ولکن در علم الهي به قرينۀ مقام فعل لازم متعدّي و فعل متعدّي لازم ميشود طوبي للعارفين وطوبي لمن کان موقناً بانّ العلوم کلّها في قبضة قدرة ربّه العليم الخبير وهمچنين فعل متعدّي رَفَعَ اَرفَعَ نازل امثال آن درکتب سماويه از قبل هم بوده واين در مقام تأکيد است لابأس باري اي زين المقرّبين جمال مبين بين حزبين مبتلا اگر آفرينش مطّلع شوند که صرير قلم اعلي درچه حالتي مرتفع است ولسان عظمت در چه بلائي ناطق کلّ لباس هستي را خلع نمايند وطرّاً نيستي طلب کنند هزار سنه و ازيد مابين علماي اسلام نزاع و جدال بود که واضع الفاظ حقّ است يا غير او حال مع ظهور حقّ در ما نزّل من عنده اعتراض نموده و مينمايند چنانچه کريم کرماني و همچنين علماي عصر اعتراضات لا تحصي درکلمات الهي نموده اند و شنيده ايد اگرچه ازقبل اين مطالب مذکوره نازل ولکن المسک کلّما يتکرّر يتضوّع و اکثري ازالواح در ايامي نازل که مجال رجوع به آن نشده آنچه ازقلم عبد حاضرتلقاء وجه جاري شده همان به اطراف منتشر شده لذا احتمال آنکه در بعضي مواضع سهو شده باشد ويا زياده وکم ميرود چه که احدي قادر نيست در حين تنزيل آنچه نازل ميشود به تمامه تحرير نمايد آنچه در اين مقامات سؤال شود محبوب بوده و خواهد بود اگرچه در نزد مسجون تنزيل احبّ است از رجوع بما نزّل من قبل والتّوجّه اليه اولي ومالک العلل" ونيز قوله : . " يا زين مظلوم خود را انفاق نموده وبلاياي ارض را قبول فرموده شايد آفاق به نور اتّفاق منوّر گردد و به طراز اتّحاد مزين تا حين رائحۀ اتفاق و اتّحاد مابين اولياء متضوّع نه تا چه رسد به غير لازال ظهورات نالايقه وامورات غيرمرضيه مشاهده شده و ميشود " ونيز قوله : "هوالمبين القائم القيوم ان يا زين المقرّبين فاعلم کلّ ما سمعت من هذا الامر قد ظهر باسمي العزيز المقتدر القيوم وبذلک ابتليت تحت سيوف الحسد والبغضاء ولا يعلم ذلک الّا الله العليم الخبير " ونيز قوله : " بسم الله الاقدس الارفع قد ظهر عبد الحاضر لدي الوجه ؟ ان يا زين نحمد الله بان قدّسک من شين المشرکين .... قد قبل الله عملک في منامک " وقوله : " هوالله تعالي شأنه العظمة والاقتدار ... يا زين عليک بهائي وعنايتي مکتوب شما واسم کريم عليه بهائي.... " الخ ونيز ازآثار خادم است قوله : " وامّا دربارۀ کُتّاب واختلاف نسخ مرقوم فرموده بودند هذا ما اشرق من افق البيان في الجواب يا زين آيات الله به شأني نازل که احدي قادر برثبت آن در حين نزول نبوده وآنچه درعراق وادرنه نازل ابداً مراجعه نشده بسا شده که عبد حاضر لدي العرش به قدر قوّه مراعات نموده ولکن معذلک در بعض مواقع سهو شده وآنچه کتّاب استنساخ نموده اند بسيارمخالف بوده حال عندالنّاس معلوم نيست که کدام از ساحت اقدس مغاير قوم نازل و کدام از عدم توجّه کتّاب معلوم است که آنچه ازنزدحقّ نازل شده حقّ لاريب فيه ولکن چون جناب ناظرعليه بهاء الله اراده نمودند بعضي ازکتب را طبع نمايند لذا به غصن اکبر وعبد حاضر امر نموديم که مطابقه نمايند و آنچه مغاير قوم باشد معروض دارند چه که ناس اکثري عارف نبوده ونيستند وبر کيفيت تنزيل مطّلع نه اين مراعات به واسطۀ آن شده که سبب هلاکت نفوس نگردد اگرچه لا يزيد الظّالمين الّا خسارا وسورۀ هيکل درارض سرّ نازل وبعد دراين ارض تجديد شد هذا ما رقم من قبل انّه لهوالمجدّد العليم الخبير " ونيز در سؤال و جواب است : " سؤال: آيات منزله بعضي با هم فرق دارد جواب: بسياري از الواح نازل شد وهمان صورت اوّليه من دون مطابقه ومقابله به اطراف رفته لذا حسب الامر به ملاحظۀ آنکه معرضين را مجال اعتراض نماند مکرّر در ساحت اقدس قرائت شد و قواعد قوم درآن اجراء گشت وحکمت ديگر چون درقاعدۀ جديده به حسب بيان حضرت مبشّر روح ما سواه فداه قواعد بسيار وسيع ملاحظه شد لذا به جهت سهولت واختصار نازل آنچه با اکثر مطابق است " انتهي وذکري از زين مخصوصاً ضمن نام اقدس ثبت ميباشد . واز جمله مسمّيان به نام زين العابدين مذکوردرآثار : ميرزا زين العابدين کاشي شاعر شباهنگ تخلّص که درسجن طهران به فتنۀ سال 1300 هج.ق. مسطوردرظهورالحقّ از بيم جان تبرّي کرد ولي حسب حکم شاهي فرّاشان وي را بسيارزدند ورها و تبعيد به عراق کردند ودربغداد وبعداً در موصل بماند وبعدازصعود ابهي ومخالفت آقا جمال بروجردي با غصن اعظم عبدالبهاء که در ضمن نام جمال بيان است اونيزثبوتي نداشته فيمابين ثابتين درعهد و ميثاق بي احترام بود ودر واقعۀ فتنۀ مذکوره شيخ طهراني نيز که به علّت اقامتش درکربلا شيخ عرب ميگفتند و به مطالعۀ الواح کيميا ايمان بهائي يافت تبرّي نموده سخنان ناشايسته گفت .
حرف ( ژ)
ژاپان کشورژاپن در اواخر ايام ميثاق مؤمن به ايمان بهائي پيدا گردو در آثار ايشان مذکورآمدند ونام: مستر توکو جيراي تراي رايکوموشزدکي ذکر يافت.
حرف (س)
س درآثارباب اعظم س وحرف سين غالباً رمزازجناب ملّاحسين بشرويه ميباشد . در بيان است قوله : "وهمچنين مبدء ظهوربيان را مشاهده کن که تا چهل روزغيرازحرف سين مؤمن به باء (باب) احدي نبود وکم کم هياکل حروف بسمله ( 19نفوس اوّليه ) قمص ايمان راپوشيده تاآنکه واحد اوّل تمام شد و بعد مشاهده ميکني تا امروز که چقدر مکثّر شده اين واحد " الخ ودر ضمن بياني ديگر است : " وانّ اوّل ما اظهرني الله علي حرف السّين ما اجبت اَن اُعرّف نفسي نفساً بل اخذت عهداً من حرف الحي اَن لا يعلّمواالنّاس بذکر اسمي لئلّا اَجدَ في سبيل الله من حزن ويبلّغ آيات الله الي کلّ نفس من يکن في طينة العلّيين لا بدّ ان يهتدي بهدي الله و ليکوننّ من المهتدين ومن لم يکن من طينة العلّيين بمثل ما قد شهدتَ بعد ما غاب آخر شهداء الله ( امام دوازدهم ) کيف قد اظهروا حبّهم ونسبوا انفسهم اليه وارادوا ان يتقرّبوا بهم بارتفاع قبورهم وامتناع ذکرهم وعلوّ قدرهم ولوانّ من يوم محمّد الي ماغاب الآخر قد قُضي من عند هؤلاء ما قد قضي ذلک امرالله انّا کنّا بکلّشئيي عالمين وانّ ذا يومئذ کلّ يفتخرون باسم الحقّ ولو يظهر الحقّ بنفسه لم يکذبه من احد بمثل ما قد وجدتم کلّما قالوا و يقولون بانّا بمحمّد المهدي المؤمنون ولکن اذا اظهره الله بالآيات البينات الّتي ثبت بها بينهم من قبل فاذاً تري ما هم يکسبون فلمّا علمنا حدّ ذلک الحقّ ما اجبنا ان يعرفنا من احد لان لا يظلم علينا او علي احد ينسب الينا قدرخردل حتّي قُضي ما قضي وظهر اسم الله بما ظهر فاذاً کلّ مبتلون وانّ بعد ما قد ظهر قد دبّرت بان اصبرنّ فيما نزّل علي لان کان لا يحزن في سبيلي حتّي قد رضيت علي ذلک الجبل (کوه ماکو ) الّذي لم يکن فيه يغلق باب حصنه وکلاب يحرسون عندالباب حتّي لم يؤذ احد في سبيلي وکان الکلّ في ايام الله ساکنون " ونيز درضمن نام صحيفه از صحيفة العدل منقول است . ودرآثار ابهي حرف س رمزاز شيخ سليمان پيک معروف آن حضرت ميباشد از آنجمله درلوحي است قوله الاعلي : " همين سؤال را درسنين قبل نفسي از مشرک بالله نموده وجوابي به خط خود نوشته نزد حرف سين است " الخ مراد جوابي است که ميرزا يحيي ازل در تبيين شعر شيخ سعدي نموده نزد شيخ سلمان به عينه موجود ميباشد ونيز در خطابي به فتح اعظم است : " قد ارسلنا اليک بيدالسّين کتاباً کريما " که درضمن " فتح " ثبت ميباشد ونيزدرعدّۀ کثيرازالواح وآثار حرف س رمز سمنان و قصبۀ سنگسر ونيز" س " و " س ي " رمز سيسان قرار گرفت که شرح اوضاع واحوال همه به تفصيل در ظهور الحقّ ثبت گرديد . ساذَج درعرف عربي معرّب سادۀ فارسي به معني خالص و بسيط وسليم النّية . وسَذاجة به معني بساطة استعمال کنند ودرآثار والواح بسيار مذکورند . در کلمات مکنونه : " اي ساذج هوي " ودر لوحي است : " از کدورات عوالم ملکيه ساذج ومنير گردانيد " ودر ضمن نام اسم خطاب به منير کاشي مسطور است : " يا ساذج الرّوح " ودر ضمن نام آسيه ذکر ساذجيه است . سارِي نام شهر معروف مرکز حکومت مازندران که درتاريخ ظهورالحقّ مفصّلاً ثبت گرديدواز بهائيان نامي آنجا آقا شيخ هادي که به واسطۀ ملّا عليجان ماهفروزکي ( شهيد) ايمان آورد ازطبقۀ علماء و عرفاء ومتنفّذين بود و در روز شهادت شهيد مذکور به خانۀ وي نيز تاختند وبرخي از ملّاها تکفيرش گردند وفاتش به سال 1316 هج.ق. درهمان شهر واقع گرديد ديگر : ميرزا عنايت علي آبادي شهيرساکن آن بلد که درتاريخ آورده شد .ديگر: غلامحسين خان شاپورمقتدرالسّلطان کرماني که به واسطۀ اوهدايت گرديد. ديگر: درويشي به نام کربلائي يوسف کرماني الاصل با شهرت حِق مطلق, که درهمان شهر وفات يافت ديگر طبيبي به نام شاهزاده حکيم طبيب بسيار معروف بلد بودو جسدش درباغش مدفون گشت و چون باغ را اخلافش فروختند زني که خريده بود جسد را از زير خاک بيرون آورده افناء نمود . وشرح احوال : ميرزا علي اکبر حافظ الصّحّۀ واسکسي علي آبادي که به واسطۀ دکتر محمّد خان تفريشي درساري بهائي شده نزدش تحصيل طبّ نمود وخواهرش را ازدواج کرد خانوادۀ دوستدار از او باقي ماند وتقريباً درسال 1313 درساري وفات يافت ديگر ميرزا محمّد حمزه معروف به پيشنماز وميرزا فضل الله سنگ و ميرزا فتح الله حمزه وآقا سيد حسين حاجي مقدّسي وآقا سيد مرتضي حافظ الصّحّه وسردار جليل کلبادي و مجدالاطبّاء وغيرهم درتاريخ ثبت است واز حافظ الصّحّه آقا سيد آقا بزرگ وخاندان حافظي واز آقا سيد حسين خواهرزادگانش و از مجد پسرش باقي ماند .
ساعَة درعرف عربي وعرف فارسي آلتي که به آن اوقات شناخته ميگردد . ساعات ساعتها = جمع در کتاب اقدس است : " بالسّاعات والمشاخص الّتي منها تحدّدت الاوقات " ساعِير درخطابي از مرکز عهدو پيمان است قوله: " درخصوص ساعير مرقوم نموده بوديد ساعير محلّي است در جهت ناصرة درجليل واقع " سام سامخان ارمني سرتيپ فوج مسيحي مأمورهدف کردن هيکل نقطه درتبريز شد که به تصريح ناسخ التّواريخ گلوله ها به هدف نخورد واو درمشهد تصادف ملاقات بابيان يافت سامِري داستان سامري درسورۀ طه ازقرآن به عنوان مؤسّس فتنۀ مبتدعۀ گوساله پرستي بني اسرائيل درايام موسي به نوعي عجيب الظّاهر مذکورو مشهور است قوله : " واضلّهم السّامري ......ولکنّا حُمّلنا اوزاراً من زينة القوم فقد فناها فکذلک القي السّامري فاخرج لهم عجلاً جسداً له خؤار فقالوا هذا اِلهکم واله موسي .....قال فما خطبک يا سامري قال بصرت بما لم تبصروا به فقبضت قبضةً من اثر الرّسول فنبذتهاوکذلک سوّلت لي نفسي قال فاذهب فانّ لک في الحيوة الدّنيا اَتقول لا مِساس وانّ لک موعداً لن تخلفه " وچنانچه معلوم است آن فتنه که اصلاً درتورات مسطور ودائر فيما بين هارون وبني اسرائيل مذکور ميباشد درقرآن به شخصي با عنوان سامري نسبت يافت وتفصيلي دراسرارالآثارعمومي مذکور است . ودرآثار اعلي و ابهي سامري برسبيل تشبيه و اشاره به واقعۀ مذکوره برکساني چنداز مدّعيان مهمّ مخالف اطلاق شد ازآن جمله دربيانات شکوائيۀ باب اعظم است : " واتّبعوا ما القي السّامري بينهم و سجدوا العجل " الخ وقوله : " اللهمّ عذّب العِجل وجسده و خؤاره " که مراد ازسامري و عّجل و خؤار ميرزا جوادولياني برغاني وميرزا عبدالعلي وميرزا ابراهيم مشروح الوصف درظهورالحقّ اند و شمّه اي درضمن نامهاي جواد و خؤا ر ثبت ميباشد . واز مقام ابهي درلوحي به شيخ سلمان است : "درحين خروج از عراق لسان الله جميع را اخبار فرمود که سامري ظاهر خواهد شد وعِجل به نداء آيد وطيور ليل بعدازغيبت شمس البتّه به حرکت آيند آن دو که ظاهر شدند " ودر سورة الصّبر است : " ثمّ اعلموايا ملأ لاصفياء بانّ الشّمس اذا غابت تتحرّک طيوراللّيل في الظّلمة اذاً انتم لا تلتفتوا اليهم وتوجّهوا الي جهة قدس محبوبا اياکم لا تتّبعوا السّامري في انفسکم ولا تتّبعوا العجل حين الّذي يتنعّر بينکم وستسمعون نداء السّامري من بعدي ويدعوکم الشّيطان " الخ که مراد از سامري سيد محمّد اصفهاني ومرادازعجل وشيطان ميرزا يحيي ازل وازطيورليل معارضين ديگرندودر ضمن نام ابليس ذکري است . ودر کتاب ايقان است قوله : " و از موسي علم وعدل اعراض نموده به سامري جهل تمسّک جسته اند " . سامسون به صامسون مراجعه شود . سان ترکي به معني شمارودرفارسي عرفي دورۀ قاجاريه متداول بود که ميگفتند لشکر را سان ديد يعني شماره کرد . ودر لوح به رئيس وصدر دولت عثماني است : " سان عسکر ديده " يعني شماره کرد . ساهِرة درقرآن از القاب روز قيامت ميباشد . قوله : " فاذا هم بالسّاهرة " ودر لوحي است : " قد جائت السّاهرة " سائِغ عربي گوارا . درکتاب اقدس است : " قد انفجرت من الاحجار الانهارالعذبة السّائغة " . سَبا سبا نام ناحيه اي از يمن مرکزش مَأرَب واقع درجنوب شرقي صنعا پايتخت سلطنت بلقيس ملکۀ آن کشور که قصّۀ مشهور راجع به سليمان وهد هد وبلقيس درقرآن مسطور ميباشد . در سورۀ سبا قوله : " لقد کان لِسباء في مسکنهم آية جنّتان عن يمين و شمال کلوا من رزق ربّکم واشکروا الله بلدة طيبة " ودر سورۀ نمل قوله : "وتفقّد الطّيرَ فقال ما لي لا اري الهدهدَ اًم کان من الغائبين لاُعذّبنه عذاباً شديداً اولا ذبّحنه اوليأ تينّي بسلطان مبين فمکث غير بعيدٍ فقال احاطتُ بما لم تحط به و جئتک من سباءٍ بنبأٍ يقين انّي وجدتُ امراةً تملکهم واوتيت من کلشيئي ولها عرش عظيم " وبر سبيل تشبيه وتلويح به آن قصّه از آن جمله درکلمات مکنونه است: "واي هد هد سليمان عشق جزدر سباي جانان وطن مگير " ودر اسرارالآثار عمومي تفصيلي ذکر است . سَبَب عربي به معني علّت وباعث و اصل . اسباب = جمع درلوح طبّ است : " قد قدّرنا لکلّ شيئي سبباً " وقوله : " قابل الامراض بالاسباب " . سَبت مشهور به معني روز شنبه . در ايقان است : " حکم طلاق و سبت را که از حکمهاي اعظم موسي است نسخ نموده " . سَبَحَ دررسالۀ افلاکيه است قوله : " بحيث تسبح تلک الدّراري الدّرية في دائرة محيطها وتسبّح في فضاء " الخ اوّل به معني شناوري و دوّم به معني تسبيح گفتن است . سُبحان مصدر عربي به معني تسبيح وتنزيه وبپاکي از نقيصه ستودن . و در خطب و ادعيه و مکالمه به عنوان تنزيه و تقديرخدا کثرت استعمال دارد ونظائر اين عبارت در در مناجات : " سبحانک اللّهمّ يا الهي تشهد وتري کيف ابتليت بين عبادک " الخ ونيز ذکرکلمۀ " سبحان الله " به معني تنزيه وتقديس وتقديس خدا ازوقوع چنين مفتري وعمل درضمن مفاوضات بسيار است و تدرّجاً کلمۀ سبحان از اسماء الله شده ودر اثار اين امر به لقب تجليلي برخدا متداول گرديد و مانند اين عبارات و جمل در فارسي يا عربي قوله: " از مشرق بيان سبحان " وقوله : " انّک لمّا وجدت منه روائح البغضاء عن جمال السّبحان " کثرت استعمال يافت.
سُبحَة سُبحَة عربي جلال و دورباش . سُبُحات = جمع سُبُحات سبحات وجه الله = انوار روي خدا . سبحات الله = جلالات و انوار خداوندي . درحديث مشهور از حضرت علي امير المؤمنين است : " قال کميل بن زياد يا امير المؤمنين ما الحقيقة قال اميرالمؤمنين مالک والحقيقة قال کميل بن زياد اولست صاحب سرّک قال امير المؤمنين بلي ولکن يترشّح عليک ما يطفح منّي قال کميل بن زياد او مثلک يخيب سائلاً قال امير المؤمنين الحقيقة کشف سبحات الجلال من غير اشارة قال کميل بن زياد يا علي زِدني بياناً قال اميرالمؤمنين محو الموهوم وصحو المعلوم قال کميل بن زياد يا علي زِدني بياناً قال امير المؤمنين هتک السّترعند غلبة السّر قال کميل يا علي زِدني بياناً قال اميرالمؤمنين جذب الاحدية بصفة التّوحيد مع غلبة السّر قال کميل يا علي زِدني بياناً قال امير المؤمنين نور اشرق من صبح الازل فيلوح علي هياکل التّوحيد آثاره قال کميل ياعلي زِدني بياناً قال امير المؤمنين اطف السّراج فقد طلع الصّبح " ودر کتاب ايقان است قوله : " تا جميع اسرارحکمت روحانيه بي سبحات جلال ازخلف سرادق فضل و افضال ظاهر و هويدا شود " ودر کتاب اقدس است قوله : " اياکم ان تمنعکم سبحات الجلال عن زلال هذا السّلسال". در لوح ناصر الدّين شاه است قوله : " سبحات البشر " ونيز قوله : " هل حملت الارض بالّذي لا تمنعه سبحات الجلال " الخ واين استفهام درضمن انکار آرزورا هم دربر دارد يعني کاش بر روي زمين کسي بود که سبحات جلال مانعش نميگشت يا اينکه اکنون وجود ندارد . ودر لوحي ديگر است : " لعمري ايشانند (ملّاها) حجابهاي بزرگ وسبحات مجلّله که سبب منع ابصار خلق بوده وهستند " وبراين طريق شروع ازآثار باب اعظم اصطلاحي درسبحات به معني شؤون جلالت وعظمت ملّائي برقرار شده س برملّاهاي متنفّذ ومرجع انام وبر بدع واوهام اطلاق گرديد چنانچه دراوّل کتاب ايقان است : " يعني گوش را ازاستماع اقوال وقلب را ازظنونات متعلّقه به سبحات جلال " الخ ودر لوحي است : " درين ايام رواني بايد کلّ به طراز بدع رحماني فائز شوند مقدّساً عن کلّ ما في ايدي التّاس وعن کلّ ما سمعوا تا چه رسد به خلافت مجعوله که از ناحيۀ کذبه ظاهر شده امثال اين اذکار سبحات مجلّله بوده که اکثر بريه از خرق آن عاجزند ولکن از براي حقّ عبادي است که به قدرت الهيه کلّ را خرق نموده اند " ونيز درکتاب ايقان است : " وهمچنين ذکر خاتم النّبيين وامثال آن از سبحات مجلّله است که کشف آن از اعظم اموراست نزداين همج رعاع وجميع به اين حجبات محدوده وسبحات عظيمۀ مجلّله محتجب مانده اند " الخ ودرلوحي به ميرزا ابوالفضل گلپايگاني است: " به نام يکتا خداوند بيهمتا حمد وثنامتغمّسين بحر تجريد را لايق و سزا که در ظلمت ايام و اعتساف انام و احزان وارده وهموم و غموم نازله از توجّه به بحراحديه وشمس ابديه محروم نماندند سبحات اسماء ايشان را از مالک اسماء منع ننمود اسماء را گذاردند و به بحرمعاني توجّه نمودند انّهم عباد شربواباسمي القيوم رحيق المختوم ما سوي الله در نظرشان به مثابه کفّي تراب وقبضۀ رماد بوده وهست به اسم از مالک آن محروم نشدند به استقامتي درامر قيام نمودند که فرائص معرضين بيان از آن مضطرب " الخ ومراد از سبحات اسماء اسم ازل و غيره ميباشد . سِبط عربي نوه ونبيره . اَسباط = جمع ودوازده قوم بني اسرائيل که از دوازده فرزند يعقوب به عمل آمدند به نام اسباط و سبطي خوانده ميشوند . درايقان است : " هرگز قبطي ظلم از شراب سبطي عدل نصيب ندارد " سبع - سَبعين عربي شمار هفت وهفتاد است ونقطۀ اولي خودرا درکتاب ر رمزاً ذات حروف السّبع خواند چه نام عليمحمّد شامل هفت حرف است. قوله : " منوط است به معرفة نقطۀ بيان الّذي قد جعل الله ذات حروف السّبع فيه " وجمال ابهي را نيزنام حسينعلي چنين ميباشد قوله : " يا ملأ البيان فاقتبسوا من هذه النّار الّتي اشتعلت في هذه العراء وظهرت علي هيکل التّربيع هيأة التّثليث " ونيز رساله درسيرو سلوک به نام هفت وادي از جمال ابهي معروف ميباشد . ودرلوحي ذکر هفتاد نفس همسجنان ابهي است ودر ضمن نامهاي حب رضا سجن وسماء ذکري است و نيز در ذيل نام الف بيان موارد استعمال اعداد بافادۀ صرف کثرت نه مرتبۀ عددي ميباشد . سبع دلائل رسالۀ دلائل السّبع از نقطۀ بيان در سجن ماکو صادر گرديد ودر نسخ موجوده به خطوط مختلف دربعضي خطبۀ مفصّل عربي : " بسم الله الفرد الفرد" الي آخرها ثبت است وبعضي از اشتقاقات وهيئآت تعمّد به ابتکاروابتداع يا وجديات عرفارا به نظرميآورد ونسخۀ اصليه ويا معتمد بدست نيست قوله : " وبعد لوح مسطوره را مشاهده نموده هرگاه خواسته شود به تفصيل ذکر ادلّه دراثبات ظهور گردد الواح اکوانيه وامکانيه تحمّل نتواند نمود " الخ واينکه ملّا محمّد تقي هروي معروف و مؤمن به امر بابيت وي بعد از ملاحظۀ امر قائميت و استقلال از اصفهان عريضه نگار شده دليل و حجّت خواست وبا دريافت ادلّۀ سبع ايقان نيافت درمتن رسالّۀ مذکور تصريح وذکري از آن نيست . وقوله : " نظر کن درامّت داود پانصد سال درزبور تربيت شدند تا آنکه به کمال رسيدند بعد که موسي ظاهر شد قليلي که از اهل بصيرت وحکمت زبور بودند ايمان آوردند ومابقي ماندند وکلّ مابين خودوخدا خودرا محقّ ميدانستند اين بود که ميخواستند مکابره با حقّ کنند " الخ . ونظيروقريب آنچه براي داود ازرسالت وکتاب مستقلّ وامّت بيان نمودند در قرآن هست و مسلمانان هم چنين گفتند ولي مخالف تاريخ مقدّس عهد قديم ومنافي ضرورت عقيدۀ يهود ميباشد وما فوق آن در قرآن براي يوسف رسالت عظيمه و آئين منفرده وملّت ممتازه بيان مينمايد قوله : " ولقد جائکم يوسف من قبل بالبينات فما زلتم؟ في شکّ ممّا جائکم به حتّي انّه هلک قلتم لن يبعث الله من بعده رسولاً وشايد با عقايد سبط بنيامين وبني يوسف معاصر با آن حضرت در مدينه وحوالي ونيز با مسطورات بعضي کتب روا يتيه انطباق مينموده ولي با تاريخ عهد قديم متداول در دست موافقت ندارد . وامّا مقدّم گرفتن داود بر موسي را هم توان گفت که مانند اسلوب مذکور قرآن طبق عرفي است که درآن ايام به اثر استنباط از قرآن و غيره وجود داشت چه همانطوري که گروهي از امثال آيۀ قرآن : " لقد فصّلنا بعض النّبين علي بعض وآتينا داود زبورا " عقيدۀ مذکورۀ سابقه را درحقّ داود گرفتند شايد ازامثال آيۀ " وهبنا اسحق ويعقوب کلّاً هدينا و ونوحاً هدينا من قبل و من ذرّيته داود " با اينکه دراين آيه نظر به ترتيب تاريخ نبود عقيدۀ تقدّم داود برموسي را پذيرفتند . وازمرکزعهد و پيمان وحجّت وبيان بياني در توضيح آن دقيق و مستدلّ است قوله : " در الواح حضرت اعلي ذکر داودي است که پيش از حضرت موسي بود بعضي را گمان چنانکه مقصود داودبن يسا است وحال آنکه حضرت داود بن يسا بعد از حضرت موسي بود لهذا مغلّين و معرضين که درکمين اند اين بهانه را نمودند وبرسر منابر استتغفرالله ذکر جهل وناداني کردند امّا حقيقت حال اين است که دو داود است يکي پيش از حضرت موسي ديگري بعد از حضرت موسي چنانکه دو اسمعيل يکي اسمعيل بن ابراهيم واسمعيل ديگر از انبياي بني اسرائيل است امّا دراين عبارت که مرقوم نموديد مقصود داود بن يسا است وتقريباًدوهزار و چند عصر وقرن پيش از حضرت اعلي بود ظهور خامس که ميفرمايد يکي خود حضرت داود است ديگر حضرت مسيح ديگري حضرت رسول ديگري حضرت اعلي وخامس جمال مبارک زيرا در ايام حضرت اعلي روحي له الفداء مشهور آفاق گشتند . ودر خطابي ازآن حضرت به ميرزا غلامحسين طبيب بابي است قوله : "حکايت حضرت داود راجوابي مفصّل به شخص ديگرمرقوم گرديد صورت آن جواب در ضمن اين مکتوب است وامّا پانصد سال که بين حضرت موسي وحضرت مسيح درالواح حضرت اعلي منصوص است ازغلط کاتب است اصل هزار و پانصد بوده ولي از قلم کاتب افتاده چنانچه درساير الواح هزارو پانصد منصوص باري هميشه اينگونه مغرضين بوده اند بل اشدّ از اين چنانچه درزمان حضرت رسول عليه السّلام ازجمله عاص بن وائل وقتي شنيد که اين آيۀ مبارکه نازل "انتم وما تعبدون حطب جهنّم" گفت والله انّ محمّد اسقط بقوله زيرا به صراحت در قرآن ميفرمايد که حضرت مسيح پيغمبر عظيم بود وبه صراحت ميفرمايد که مسيحيان عبادت مسيح ميکنندومعتقد به الوهيت او هستند ودر اين آيه منصوص است که عابد ومعبود هردودرنارند پس حضرت مسيح نعوذ بالله حطب جهنّم است وحال اينکه مقصودآيۀ مبارکه معبودهاي حيواني ونباتي و حجري بود نه معبود انساني واز ذوي العقول . باري در جاي ديگردرحضور حضرت رسول حاضرشد عرض کرد که اگر حيواني از کوهي بيفتد و بميرد کي او را کشته فرمودند خداعرض کرد گوشت اوآيا حلال وپاک است فرمودند حرام ونجس است عرض کرد اين گوسفندي را که تو سر ميبري و ميکشي لحم او چگونه است فرمودند پاک وحلال است فرياد برآورد که اي مردمان ملاحظه کنيد و انصاف دهيد گوسفندي را که خدابکشد نجس است وحرام است وگوسفندي را که او بکشد پاک است و حلال است اين چه بي انصافي و بي عقلي است باري اين قبيل اعتراضات بسيار امّا فرمايش مبارک في الفرقان قال انّي انا الحي الّذي لا اموت کلمۀ فرقان بر جميع کتب الهي وارد چنانکه بر تورات نيز اطلاق شده هر کلمه اي که فارق بين حقّ و باطل است برآن فرقان اطلاق ميشود باري اي حبيب روحاني اسم واحد بر انبياي متعدّد واقع گشته حتّي در قرآن اسمعيل دو اسمعيل است يکي ابن ابراهيم عليهما السّلام واسمعيل ديگر از انبياي بني اسرائيل است وهردو در قرآن مذکور مراجعت کنيد خواهيد يافت چه بسيار انبياء که درانجيل وتورات مذکورنبودند ولي درقرآن مذکورشدند مثل نبي الله صالح صاحب ناقه مثل نبي الله هودوهمچنين انبياي کثيري درتورات مذکورولي درقرآن غير موجود و همچنين انبيائي به اشاره مذکور من دون تصريح اسم چنانچه اصحاب رسّ ميفرمايد انبيائي بودند که درکنار رود ارس مبعوث شدند واسمايشان نه در تورات ونه در انجيل ونه درفرقان مذکور " الخ وايضاً از بيانات نقطه در دلائل سبعه است قوله : " خداوند عزّ وجلّ از حکمت بالغۀ خود در ظهور محمّد رسول الله حجّت را قرآن قرار داده واين موهبت بوده که درحقّ هيچ امّتي قبل از امّت رسول الله نشده که آيه اي ازکتاب الله حجّت باشد بر کلّ ما علي الارض ..... واز يوم نزول فرقان تا يوم ظهور نقطۀ بيان هزارو دويست و هفتاد سال طول کشيد ... وکلّ را منتظر فرموده از براي ظهورقائم آل محمّد .....وخداوند اين حضرت را ظاهر فرموده به حجّتي که رسول الله را به آن ظاهر فرموده .... نظر کن در فضل حضرت منتظر که چقدر رحمت خود را در حقّ مسلمين واسع فرموده تا اينکه آنها را نجات بدهد مقامي که اوّل خلق است ومظهر ظهور انّني انا لله چگونه خودرا به اسم بابيت قائم آل محمّد ظاهر فرموده وبه احکام قرآن در کتاب اوّل (تفسير سورۀ يوسف ) حکم فرموده تا آنکه مردم مضطرب نشوند از کتاب جديد و امر جديد و ببينيد اين مشابه است با خود ايشان لعلّ محتجب نشوند .... و بدان که دراين مقام آن جسد جوهري ( محمّدبن الحسن درغيبت وعالم مثال ) به عينه اين جسد است وهرگاه خداوند خواهد هزارسال متجاوز عمر(1260) به سنّ سي يا چهل ( دراين هنگام سنّ آن حضرت سي تمام نبود واز تحوّل شايد بيش از آن به نظر ميآمد) ظاهر فرمايد غير ازاين اسباب ازبراي اظهارآن درامکان ممکن نبوده .......واگر ذکر خضر نمائي آن هم به همين قسم بوده عندالله لم يزل از براي او عرش حيات بده وهمچنين درذکر شيطان شنيده اي که ظلّ نفي درمقابل ظلّ اثبات باشد " وايضاً: " سيد محمّد اخلاطي استخراج نموده :
يجئي ربّا لکم في النّشأتين ليحي الدِّين بعد الرّاء وغين وان زيدت عليه الهاء فاعلم بانّي ما کتمت السّر عيني فاضرب عدّهو في عدّ نفسه فهذا اسم قطب العالمين
وايضاً در ديوان مسطور است :
بُنّي اذا ما جا شت الترک فانتظر ولاتة مهدي يقوم و يعدل وذلّ ملوک الارض من آل هاشم و بويع منهم من يلذّ و يهزل صبّي من الصّبيان لا رأي عنده ولا عنده جدّ ولا هو يعقل فثمّ يقوم القائم الحقّ منکم وبالحقّ يعطيکم وبالحقّ يعمل سمّي نبي الله نفسي فدائه فلا تخذ لوه يا نبئي و عجّلوا
س ازباب اعظم دربيان هيکل ودوائرسبع است. قوله: وهيکل " اذا نزل بک حاجة او اراد ان يحشر احد من اهل الحقيقة فاصنع علي لوح قرطاس بيض سبعة دوائر الّتي کان عرض کلّ خطّين بحدّ سواء بماء الاصغر سواء کان ذهباً او زعفراناً واجعله علي تسعة عشر قسمة الّذي لا ينقص قسمة عن قسمة قدرشعربذلک الماء المنيرثمّ اکتب باحسن خط نسخ في الدّائرة الاولي المحيطه تسعة عشرکلمة العلية من اوّل الله لااله الّا هوالحي القيوم الي و هوالعلي العظيم ثمّ في الدّائرة الثّانيه اسماء النّورانيه احرف البسملّه وهي هذه برّ سلام ملک الله لطيف لطيف هبة الله ثمّ الله ثمّ لطيف ثمّ رحمن ثمّ حامد ثمّ محمود ثمّ نور ثمّ الله ثمّ لطيف ثمّ رحيم ثمّ حليم ثمّ يدالله ثمّ مقصود وزد علي اوائل تلک الاسماء عدّة سرّها الّذي هوماء في الدّائرة الثّالثه شکل اسم الاعظم تسعة عشرعدّة ثمّ في الدّائرة الرّابعة حروف الکونيه و سنذکرها انشاء الله في هيکلها ثمّ في الخامس احرف بسمله ؟ بشکل المعروف ثمّ في السّادسة حروف اسماء السّته الّتي عدّتها تسعة عشر وهي اسم الله الفرد الحي القيوم الحکيم العدل القدّوس ثمّ في الدّائرة السّابعه اخري کلّ آية قرآن تشابه معناها لما انت اردت و لقد اخترت لمن اراد ان يبتغي الي ذي العرش سبيلا و هي ان اردت ظهور ما انعم الله عليک فاکتب الحمد لله ربّ العالمين ثمّ للخلاص من کلّ ضيق اياک نعبد واياک نستعين ثمّ لطلب الهداية اهدنا الصّراط المستقيم ثمّ للعزّة يعزّ من يشاء و يذلّ من يشاء ثمّ للتّقرّب الي من تشاء عنت ؟ الوجوه للحي القيوم ثمّ لطلب الاحسان ممّن تحبّ احسن کما احسن الله اليک ثمّ للشّدّة سيجعل الله بعد عُسر يسراً ثمّ لهلاک العدوّ مع شرط رضاء الله وحکمه ويأتيه الموت من کلّ مکان ثمّ لشدّة بلية مستهم البأساء والضّرّاء ثمّ للافتراق بين اهل الظّلم والعدوان قال هذا فراق بيني وبينک ثمّ لعلوّ المقام فتعالي لله الملک الحق المبين ثمّ لطلب الرّحمة و انّ الله کان غفوراً رحيماً ثمّ لطلب الحکمة وانّ الله کان عزيزاً حکيماً ثمّ لرفع الحزن لا يحزنهم الفزع الاکبر ثمّ لبسط الرّزق فرحين بما آتيهم الله من فضله ثمّ للفتح انّا فتحنالک فتحاً مبيناً ثمّ للنّصرة علي الاعداء وينصرک الله نصراً عزيزاً ثمّ للغلبة علي الخصماء وانّ جندنا لهم الغالبون ثمّ لطلب العلم والبلاغ الي مرکز الحلم و يعلّمکم الکتاب والحکمة ثمّ لکلّ برکات الدّنيا و درجات الآخرة صغيرها و کبيرها سرّها و علانيتها وطلب الولد و لسوف يعطيک ربّک فترضي تلک آيات تسعة عشر طبقاً لحديث بسم الله لکلّ ما اراد الله اسماء لوجه الله وينبغي للمؤمن ان يقرء کلّ ذلک في عمره ليبلّغه الله الي ذروة الدّين والدّنيا لفضله انّه هوالمقتدرالمتکبّر الجواد الوهّاب و شرطه اذا اردت العمل به ان تبتدء من يوم الحادي عشر من کلّ شهر وتجعل دائرة المشيرة بما تحفظها في جيدک وتقرء بعد کلّ صلوة المفروضة اسماء السّتة بقولک بسم الله الرّحمن الرّحيم فرد حي قيوم حکم عدل قدّوس ثمّ الآية الّتي کتبتها في الدّائرة السّابعة ما يناسب مرادک ان اردت ظهور النّعم مثل قول الّذي اشرت الحمد للّه ربّ العالمين تسعة عشرمرّة لا يزيد ولا ينقص ثمّ اذا فرغت قل ربّ صلّ علي محمّد و آل محمّد وشيعة محمّد ثمّ ابسط کفّيک و تنظر الي وسط السّماء اي سماء الفضل وتقول بسم الله الرّحمن الرّحيم اللّهمّ انّي اسئلک بفاء الفردانية وراء الرّبوبية ودال دوام الدّيمومة وحاء الحياة السّرمدية وياء ينابيع الحکمة وقاف القدرة وياء اليقين و واوالوجود وميم الملک وعين العناية ودال الدّلالة ولام اللّطف وقاف القيوم ودال الدّيان و واوالولاية وسين السّکينة ان تصلّي علي محمّد وآل محمّد وشيعة محمّد ان تقضي حاجتي ثمّ قل اقسمت عليکم ايها الارواح الرّوحانية النّورانية خدّام هذه الحروف والآيات العظام والاسماء المشرفات الکرام الاما اجبتم دعوتي وبررتم قسمتي وامتلتم؟في قضاء حاجتي ثمّ اذکرحاجتک وقل بحقّ نور وجه الله العظيم الاعظم وکبريائه وعظمته عليکم اذ لا يصف الوا- صفون کنهه فبحقّه عليکم وبحرمته و قدرته لديکم بارک الله فيکم وعليکم و قالوا سمعنا واطعنا غفرانک ربّنا واليک المصير حسبنا ونعم الوکيل نعم المولي ونعم النّصير ولا حول ولا قوّة الّا بالله العلي العظيم وصلّي الله علي محمّد و آله وشيعتهم الطيبين فما من احد يعمل هذاالّا ويبلغ مراده ويوصل بمقصوده ولا يرد عنه دعائه وانّ ذلک حکم ؟ ؟ ضامن به وانّ کلّ من ملکه فهو خير له من ان يملک شرق الارض وغربها وما ذلک علي الله بعزيز انّ الّذين يتّبعون ذلک النّورالسّاطع حقّ منّي عليهم باعظم حق بان يصنعوا ؟ ويعملوا ما امرت به ولا يترکوا يوماً و لا ليلةً فانّ في ذلک انوار القدس مکنونة وانوار الانس مخزونة وظهورات حضرة القدس مکشوفة ...... وحقّ ان يکتب في وسط الدّائرة السّابعة ذلک الشّکل المربّع ويملأ بطونه بتلک الرّقوم المسطورة هکذا 1114 في کلّ بيت صورة من ذلک مع النّقاط المحتاجة به في الرّقوم الهندسية فانّ ذلک سرّ ودوائرالسّبعة تمام نور ليلة القدر لانّ هندسة شکل القدر هي هکذا 304 و انّهما اذا اجتمعا يظهرعدّة السّبع ما سطرهنالک هوما قدّر هيهنا تلک ابواب الخير ..... لانّ احرف السّبع قد نزّل في کلمات الاربع واذا اقترنته تظهر عدّة حرف هو لانّ ذ لک ذکرختم النّقطه من اوّل سرّها في الحروف البسملة الي آخر نزولها علي مرکزها الّذي هو النّقطة ......وانّي ما آعَدَّ رجلاً من شيعتي الّا وکان في جيده بمثل ما امرت به لانّ التّارک هو تارک الخير کلّه والعامل هوعام الخير کلّه وانّه اعزّ لدي من کبريت الاحمرو النّور الاصفر ...... بلّغ الي الاطراف من اخوانک واحبّتک حتّي لا يترک صغيراً وکبيراً من ذکرٍوانثي ويدخل في تحت تلک الرّحمة ........ انّ ذلک حرزٌ من امرنا لشيعتنا عن کلّ سوءٍ وشرٍّوالبلوغ الي؟ کلّ خيروبرکة فمن اخذه اخذ حظّاً وافراً و نصيباً اکبر وانّ ذلک لهوالفوز الکبير ". سبع مراتب و عرفاء وحکماي الهي دائرۀ وجود را باصطلاحات و انواع عوالم سبه وجود مختلف برمراتب سبعۀ صعودية ونزوليه توضيح و تفصيل دادند واسلوب شيخ احسائي درآثارش وآثارخليفه اش حاجي سيد کاظم رشتي مذکور و مسطور ميباشد ودرآثارباب اعظم نيز برنهج آثار شيخ بسيار است منها قوله : " فاوّل ما ذکر بدع الاوّل بنفسه لنفسه لا من شيئي بنفسه وسمّاء المشية وخلق بها کلّ ما شاء وجعل بظهورها في نزولها محالّ محدودة وايام ستّة معدودة والارادة اذ اعينت المشية ثمّ القدر اذا حدّدت الارادة ثمّ القضاء لظهور الامضاء والاتقان بحکم البداء في کلّ ما قدروقضي قبل ان يمضي ثمّ الاذن والاجل والکتاب تلک القصبات جوّدت من جوهر شجرة الاولي واذا کررت وجدت مبادء اسماء الاربعة يدالله ثمّ وجهه ثمّ اسم الجواد ثمّ الوهّاب کلّ واحد من تلک الاجزاء الاربعة کلمة تامّة قد جعلها الله علّة مستقلّة بقدرته لظهور الابداع تلک قصبات مثلّث اربعة واثنين بعد حروف لا اله الّا الله في ظاهر ظاهر تلک الکلمة وفي باطن الباطن سرّ تلک الکلمة واذا کررت السّبعة في عالم الغيب والشّهادة لمن اراد ان يطّلع بمبادي الامر وشهد بمکامن الغيب " وقوله : " مراتب سبعة کلّية الاولي رتبة الجماد فاذا استعرج رتبة الحدودية عن مقام المعدنية هنالک يتّصل الي مقام النّبات ...... واذا استعرج الموت من رتبة النّباتية يتّصل الي رتبة الحيوانية ..... واذا اتّصل الي مقام النّفس والرّوح والعقل هنالک بحسب رتبته له موت لابدّ ان يفني کلّ الجهات العدميه حتّي اتّصل الامر الي رتبة الفؤاد لجّة البقاء وحياة الصّرف عند مالک الانشاء هنالک لم يزل کان العبد ناظراً الي الله " وقوله : " ذکرٍمن ثناء شجرة البهاء حيث يعرف اهل القضاء بحکم البداء في رکن الجمراء؟ انّه هوسّرالانشاء لانّه عنصر النّار في عالم الابداع ... وانّ اسماء تلک الثّلاثة في بدء الفصل هي المشية والارادة والقدر الّذي يعبّر اهل البيان عند التّبيان بالانشاء والابداع والاختراع دون الامکان لايمکن الّا بزوجين اثنين ولمّا ثبت ذکر الاثنية يتسهّل ذکر الشّئون الي ما لانهاية بما لا نهاية لها و انّ عنصرالتّراب الّذي عبر في رتبة المشية هوکان من جنس عالمها الّذي هو کان نفس قبول نار الايجاد بعد هواء الانوجاد وماء المداد انظر الي ارادة الّتي هي هواء آدم الاولي و عرش الّتي عليها استوت المشية بشأن الرّحمن کيف قد خلق الله بارکان اربعة رکن منها رتبة القضاء وهو عنصر النّار وظهور علّة الاولي وانّ لونها البيضاء ورکن منها رتبة الاذن وهو عنصر الهواء وظهور علّة المادّية وانّ لونها الصفراء ...... وانّ حامل هذا الرّکن هوالعلي ....ورکن منها رتبة الاجل وهوعنصر الماء وظهور علّة الصّورية وانّ لونه الاخضرورکن منها رتبة الکتاب وهوعنصرالتّراب وظهورعلّة الغائية في عالم الاسماء والصّفات وانّ لونه الاحمر ومنه احمرّت الحمرة في کلّ شيئي وذوتت الهندسة في کلّ شيئي وعينت في کلّ شيئي وانّ به يحيي الارض بعد موتها ويشرق الارض بنور ربّها وانّ يومئذ تحدث النّاس اخبارها بانّ ربّک اوحي لها وانّ به يحيي الله في مشهد ذرّ الرّابع افئدة المستنيرة والقلوب المتينة والنّفوس الطّيببة والاجساد الطّاهرة وانّ اليوم اراد الله ذلک الامر للنّاس لانّ الرّکن الفانية الّتي هي ثمرة الابداع وسرّ الاختراع وظهور علل الثّلاثة في الانشاء قد ظهر مثل بعض الشّؤون ارکان الثّلاثة بالحجج العلّية الکبري " الخ ودرضمن لغات سفينۀ حمراء وعرش وعلم و کثيب نيز بياني مفصّل از آن حضرت ثبت ميباشد . سَبَق سُبقة عربي آنچه که مسابقه کاران برآن گرو بندند . درخطابي : " دردبستان الهي درس و سبق داد که بعداز صعود جمال منيرش برروش و سلوک اهل وفاق قيام نمائيم " ودر رسالۀ سياسيه است : " ونوع انسان در دبستان آفاق کودکان سبق خوانند " سُبُوق در نسخۀ مناجات وطلب مغفرت براي صحيح فروش در خطابي است : " وسبوق رحمتک بين العالمين " سِپِهر فارسي آسمان و تخلّص شعري و شهرت ميرزا تقي خان لسان الملک کاشي صاحب ناسخ التّواريخ بوده . آنچه او درجلد قاجاريه ازآن تاريخ درذمّ امر جديد نوشت که البتّه تطييب خاطر شاه را درنظرداشت نسبت به اغراق گوئيهايش در مدح شاه و سعي درتبديل وارائۀ مساوي اعمالش به مناقب وحسن خصال ونشان دادن شکستها وايران بازيش به فتح وجهانگيري عجيب نيست ولذا درحقّ وي درآثار اين امر است قوله : "وهمچنين سپهر صاحب تاريخ نوشته آنچه که قلم از شرّش به حق پناه ميبرد" سِتر عربي پرده وآنچه با آن سَتر شود . در لوح حکماء است : " وهتک ستر العقل " ودر لوح به عبدالوهّاب است : " اين مظلوم از اوّل يوم الي حين من غير ستر و حجاب کلّ را بما اراده الله دعوت نموده " سِتّين عربي شمار شصت ومحض آنکه اظهار امر باب اعظم براي ملّا حسين بشرويه درشيراز به سال 1260 هج.ق. شد اصطلاح درآن سنه گشت وبه اين معني درمواضع بسياري ازآثار مذکور ميباشد از آن جمله در توقيع به محمّد شاه است قوله : " در سنۀ ستّين قلب مرا مملوّ " الخ حديث معروف مفصّل را در توقيع مذکور و مقام بهاء الله درکتاب ايقان براي استدلال و حجّت آوردند ولي در توقيع جملۀ " في شبهة ليستبين امره ويعلو ذکره " ودر ايقان " في سنة السّتين يظهر امره ويعلو ذکره " نقل فرمودند ودر نُسَخ حديث مذکور ه ردو نوع ديده شد. سَجّاده عرفي عربي قاليچه و مانند آن که برآن نماز هم ميخواندند و در لوح به صدر دولت عثماني است : " تا آنکه بالاخره سجّاده برده دربازارحراج نموده ووجه آن را تسليم نمودند " سِجن عربي محبس و زندان . مَسجون سِجّين زنداني و بندي . سِجّين زندان شديد و عظيم و دائم ودر قرآن اطلاق بر دارالعذاب و دفتر اعمال معذّبين گرديد و نام سجن درآثار اين امر دربارۀ محبس ماکو و چهريق وآمل و طهران وادرنه و عکا به کرّات ذکر يافت و شمّه اي در ضمن حرف ت ونام عکا ثبت ميباشد وجمال ابهي خود را به عنوان مسجون دربسياري از الواح نام بردند . درلوح به ناصرالدّين شاه است : " ان اذکر فضل الله عليک اذ کنتَ في السّجن مع انفس معدودات " مراد زندان ناصرالدّين شاهي طهران است که درسال 1268 هج.ق. با گروهي از بابيان محبوس بودند ومدّت چهارماه امتداد سجن شد ودراين جمله من باب التفات خطاب به نفس خود فرمودند . ودر لوح دنيا است : " حمد وثنا سلطان مبين را لايق و سزا است که سجن متين را به حضور علي قبل اکبر و حضرت امين مزين فرمود " که درضمن نام علي ثبت ميباشد ودر لوحي ديگر است : " قل ان يا احبّائي ثمّ يا اصفيائي اسمعوا نداء هذا الحبيب المسجون في هذا السّجن الکبري ان وجدتم من احدٍ اقلّ من اَن يحصي روائح الاعراض فاعرضوا عنه ثمّ اجتنبوه هذا ما وصّيناکم به في کلّ الالواح ويشهد بذلک کلّ الاشياء من الغيب والشّهود ومن ورائهم جمال عزّبديع لانّهم مظاهر الشّيطان اليوم لم يجراسم الله علي السنهم الّا بان ينصرف به عباد الرّحمن عن شاطئي عزّمنير اياکم يا ا حبّاء الله لا تتقرّبوا الي هؤلاء ولا تجتمعوا معهم علي مقرّ وکونوا من المعتصمين بحبل الله المقتدر العزيز العليم قدّسوا انفسکم عن حبّ غير الله ثمّ انقطعوا عن الّذين هم لا يسلکون الّا سبل المتوهّمين " مراد ازسجن کبري ادرنه و مقصود منع بهائيان از معاشرت با ازليان است . ونيز قوله : " بسم الله البهي الابهي هذا کتاب من لدنّا الي الّذي اخذته نفحات آيات ربّه الرّحمن وفاز بانوار الهدي في هذا الفجر المنير ان استمع ندائي عن شطر الايمن من العرش في هذا السّجن المبين انّه لا اله الّا هوالعليم الحکيم اتکون صامتاً وقد جاء يوم االنّداء قم بامري علي ذکري بين عبادي ولا تکن من الرّاقدين قد قدّر لکلّ نفس تبليغ هذا الامر من القلم الاعلي ان اتّبع ما امرت به من لدن مقتدر قدير لا يحزنک ما ورد علينا من الّذين کفروا بالله انّ الغلام قد قبل البلايا کلّها لحياة العالمين لا يحزنني اعراض الّذين ظلموا ولا يسرّني اقبال من علي الارض ندعوا النّاس الي الله مالک يوم التّناد ولا يمنعني البلايا عمّا امرنا به من لدن ربّک العلي العظيم لا تنظرالي العبادواعراضهم کن ناظراً الي منظرالامر بما امرت به کذلک يذکرک لسان العظمة في هذا السّجن البعيد " . و نيزقوله : " بسم الله الاقدس الاعلي هذا ذکرمن لدي المسجون الي الّذي آمن بالله المهيمن القيوم ان لا تعبدوا الّا اياه .... هذا کتاب کريم ....انّه يناديک في السّجن حين الّذي منع عن الدّخول والخروج .... فسوف يفتح باب السّجن کذلک امرک لسان الوحي من هذا السّجن البعيد " وهمچنين در لوح به حاجي محمّد کريم خان است قوله : " الي ان سُجن في هذا السّجن البعيد " که مراد از سجن بعيد ادرنه ميباشد ودر لوحي ديگر : " انّا وردنا السّجن الاعظم في المدينة کان اهلها اشرّ العباد يشهد بذلک مالک الايجاد في کتاب مبين " ودر لوحي ديگر : " هذا کتاب کريم .....اذا دخلنا السّجن بلّغنا الملوک رسالات الله العزيز الجميل ليعلموا انّه کان مقتدراً علي ما اراد ولم يمنعه من في السّموات والارضين " ودر لوحي ديگر : " به نام يکتا اي کنيزخدا جمال قدم درسجن اعظم مستقرّوعشرين نفس از اماء الهي حبّاً لله با مظهر نفس رحماني دراين حبس وارد وهمچنين جمعي از رجال " ودر لوحي ديگر : "فاعلم بانّا وردنا مع سبعين انفس في حصن العکاء " ودر مناجاتي است : " قد حبستني مع سبعين نفس من عبادک " مراد از سجن اعظم وحبس مذکور در اين الواح سربازخانۀ عکا است و مفاد آنکه هم حبسان آن حضرت در سجن عکاهفتاد نفر بودند ودر بعضي از بيانات غصن اعظم عبدالبهاء شمار کل محبوسين با اشارۀ به خودشان هفتادو دونفر است ودر ضمن نام حبّ و رضا نيز ذکري ميباشد . ودر اثري ديگر است : " انّا اذا وردنا السّجن اردنا ان نبلّغ الکلّ رسالات ربّهم ليعلموا انّ البلاء ما منع البهاء عمّا اراد الله مالک الرّقاب کلّ شؤون درآن لوح امنع نازل از نصائح محکمه ومواعظ متينه وآيات ومناجات وشؤون امريه لعمرک انّه يکفي العالمين لويکوننّ من المنصفين طوبي لمن تفکّر في تلويحاته وتصريحاته وعرف قدرة الله وحکمته الّتي احاطت العالمين في الحقيقة تا حال تبليغ کامل نشد وحجّت الهيه به تمام ظهور وبروز ظاهر ولائح نه چنانچه رؤساء هيچکدام از تفصيل امر مطّلع نبودند حضرت اعلي روحي فداه دو لوح به رئيس قبل ارسال فرمودند ولکن در آن دو لوح ذکر شهادت و مظلوميت بود اين بود که درست ملتفت نشدند که في الحقيقة بيان حقّ چيست و مقصود چه ( شايد مراد آنکه توقيع دعوتي قائمي و استقلالي نقطۀ اولي به محمّد شاه دو عدد بود ) لذا در سجن اعظم مخصوص هر يک از رؤساي ارض لوحي بديع نازل ومن غير ستر و کتمان امر رحمن درآن الواح مذکور بعضي ارسال شده وبعضي هم انشاء الله ميشود حامل يکي از آنها بديع بوده چنانچه مشاهده نموديد اين است که از مشرق امر نازل انّا انزلنا اللّوح وجعلناه الصّيحة بين السّموات والارضين ( مراد لوح سلطان مشهوراست ) ولکن الواح سائرين محکمتر نازل شده يا ليت رأيت حضرتک وتشرّفت و قرأت و قلت لک الحمد يا من في قبضتک زمام العالمين ابداً به هيچيک مداهنه نفرموده امرالله درهريک ازآن الواح نازل حتّي احکام بديعه را ذکر فرمودند در اين صورت معلوم است که چه شده و ميشود بعد از لوح بسياربراين عباد سخت شده از هر جهتي شدّت نمودند ولکن ربّک لا تمنعه الشّدائد عمّا اراد ديگر چه عرض کنم که برجناب رسول عليه بهاء الله چه وارد شده وازظلم ظالمين چه واقع گشته نفسي لاحتراقه الفداء " الخ ودر ضمن نام سحاب نيز ذکري است . ودرلوحي ديگر است : " فاعلم انّا سمّينا هذا السّجن بالسّجن الاعظم يا طوبي للمتفرّسين وفي الطّاء کنّا تحت اسّلاسل والاغلال و ما سمّيناه بالاعظم تفکّر في ما جري من لسان القدم انّ ربّک لهوالنّاطق علي ما يريد " ودر لوحي ديگر : "ثمّ اعلم انّ في ورودنا هذا المقام سمّيناه بالسّجن الاعظم ومن قبل کنّا في ارض اخري تحت السّلاسل والاغلال وما سمّي بذلک " ودر کتاب اقدس است : " يا ملأ الانشاء اسمعوا نداء مالک الاسماء انّه يناديکم من شطر سجنه الاعظم انّه لا اله الّا انا " و در نام امانت و بقعه نيز ذکر سجن اعظم است ودرنام يحيي از غصن اعظم عبدالبهاء خطابي مفصّل در ابلاغ و انشاء امر درسجن اعظم و تحت سلاسل و اغلال منع وستم ميباشد . ونيز در کتاب اقدس است : " کان مطلع نور الاحدية في سجن عکا اذ قصدتَ مسجد الاقصي مررتَ وما سألتَ عنه " آن ايام درعکا بخانۀ معروف عبود اقامت داشتند . ودرلوح خطاب به مانکچي پارسي هندي است : " نامۀ شما در زندان به اين زنداني روزگاررسيد وياد روزگار پيشين را زنده نمود سپاس داراي جهان را که ديدار را درخاک تازي روزي نمود ديديم و گفتيم و شنيديم " الخ مانکچي جمال ابهي را درراه آمدنش از هند به ايران در بغداد ملاقات کرد و نامه اش از طهران درعکا رسيد. ودرنامهاي رئيس و رضوان وغيرهما نيز نبذه اي ذکر سجن است وبالجمله مراد از سجن اعظم مذکور درآثار همان سجن سربازخانۀ عکا است ولي دنباله اش درطول مدّت توقيف درشهرعکا کشيده تا آنکه خروج ازسجن اعظم به تاريخ 1294 واقع شد که دراثري از خ ا د م 66 درهمين تاريخ 1294 چنين مسطور است : " ديگرازاخبار اين ارض بخواهيد جمال قدم از سجن اعظم خارج ومقرعرش بستان واقع شد وبعد از آن قصر معروف " ودرتوقيع به محمّد شاه است : " ومن جهلني ورائه السّجّين " ودر لوح صورت زيارت ذبيح کاشاني است : " انت الّذي اخذت الکتاب بقوّة ربّک وترکت کتاب السّجّين في اسفل الجحيم " که اشاره به کتاب ميرزا يحيي ازل ميباشد . سَجِية عربي خوي و سرشت انساني . سجايا = جمع . در لوح اتّحاد است : " کلّ سجاياي حق را به چشم خود ديده ايد . سَحاب سَحابة عربي ابر . سُحُب سَائِب = جمع وسحاب در آثار اين امر به نوع استعمال در معاني تشبيهي واستعاره کثرت و وفور دارد . في المثل در لوح دنيا است : " امروز از سحاب رحمت رحماني امطار حکمت و بيان نازل " ودر لوحي ديگر : " وسحاب تيره مظاهر ظنون واوهامند يعني علماي عصر " ولوح سَحاب از الواح معروف ابهي ميباشد ابتدا بقوله الاعزّ : " هذا کتاب من لدي الرّحمن " الخ و صدور الواح ملوک در سجن سرباز خانۀ عکا و مخصوصاً عظمت لوح مشهورسلطان درآن بيان گرديد از آن جمله قوله : "قد نزّلنا فيه من کلّ شأن بياناً شافياً طوبي لمن يقرؤه ويتفکّرفي اشاراته لعمري انّه يکفي العالمين ....... قل يا ملأ الارض تفکّروا انّا نزّلنا في اللّوح لرئيسکم بان يجمعنا و علماء العصر ليظهر امرالله و حجّته لکم انّه ارتکب ما ناح به سکّان الملکوت انتم بعد ذلک باي امر تتمسّکون واِلي مَن تذهبون اَن اَنصفوا ولا تکوننّ من الظّالمين وکذلک اردنا في العراق ان نجتمع مع علماء العصر لمّا سمعوا فرّوا وقالوا اِن هو الّا ساحر مبين " سَحبان وائل سَحبان بن زُفَربن اِياذ الوائلي خطيب بليغ ضرب المثل معروف است . در لوح خطاب به حاجي محمّد کريم خان قوله : "وفي الخطبة بسحبان بن وائل " . سَحَر عربي آخر شب نزديک به صبح . اَسحار = جمع در لوح خطاب به سلمان است : " بسا اسحار که تجلّي جمال مختار بر قلوب شما مرور نمود وشمارا به دون خود مشغول يافت " ودر لوحي است : " ظلم مستبدّين به مقامي رسيده که ناس را ازقرائت دعاي سحرمنع کرده اند " انتهي مراد از دعاي سعر دعاي مخصوص وارد از ائمّۀ اهل بيت پيمبر است که شيعيان دراسحار ماه رمضان ميخواندند و اوّلش " اللّهمّ انّي اسئلک من بها ئک به ابهاء " بود وشيخ نجفي اصفهاني منع از آن نمود که با توجّه به جملۀ اوّلي به اين امر توجّه ننمايند . واز حاجي محمّد کريم خان کرماني رساله اي در شرح آن دعا است که به سال 1274 هج ق. تأليف نمود. سِحربه معني فريب ونيرنگ ودلربائي وافسون وجادوگري . سُحُور اَسحار= جمع سُحر سَحر سَحَر به معني ريه . سُحُور اَسحار= جمع در لوح خطاب به ناصر الدّين شاه است : " اَينَ سُحُورهم المُفتِرة وثُغُورهم المُبتَسِمة " سُحُور جمع سِحر مُفتِرة اسم فاعل از باب افعال به معني مُسکِر . ثُغُور جمع ثُغر به معني دهان ودندان . يعني چه شد سخنان عقل رباي سُکر آور ودهانهاي خندانشان . و ممکن است سُحُحور جمع سَحر به معني ريه ويا به معني نُحر و گودي بالاي سينه و زير حلقوم ومُفتِره به همان صيغه ويا اصلاً مُفتُرَّة باشد يعني چه شد ريه ها و نحور پر باد و مغرورشان که از کثرت وشدّت ضحک وسرور سست شده بودند . سُدّه عربي درِ خانه و آنچه براي نشستن برآن است مانند منبر و تخت و آنچه درجلودکان بنا ميکنند . ودر جمل ادبيۀ فارسيه " سُدّۀ سنيۀ ملوکانه " مراد تخت پادشاهي است که درمقالۀ سياح است قوله : " آنچه سزاوارسدّۀ ملوکاني وبرازندۀ ديهيم جهانباني آن است که جميع رعايا از هر فرقه و آئين " الخ سِدرة المُنتَهي سِدر سِدرة عربي و کُنار به فارسي درقرآن و آثار اسلاميه به عنوان درخت بهشتي و مخصوصاً سدرة المنتهي با تجليل بسيارمذکور است . ودر سورۀ والنّجم در توصيف بسيار بليغ وجليل رؤيت فرشتۀ وحي است . قوله : " ولقد رآه نزلة اخري عند سدرة المنتهي عندها جنّة المأوي اذ يغشي السّدرة ما يغشي " مفاد آنکه پيمبر باري ديگرنيز نزدآخرين سدر که باغ مأوي و مسکن آنجا است وآن درخت را فرا گرفتني ها فرا گرفته بودند فرشته را ديد . واين در نظر تفسير و تأويل معنوي و رمزي مستقرّ بربناء تشبيه مظاهر مقدّسۀ الهيه با اشجار ميباشد چنانکه دراصطلاح رمزي تشبيهي شعرا و عرفاي ايران تعبير به سرو ميگردد و بالجمله اصطلاح سدرة و سدرة المنتهي درآثار جديده به کثرت و ووفرت استعمال رسيد از آن جمله درلوح رئيس در وصف نفس است قوله : " وانّها لهي النّار المشتعلة الملتهبة في سدرة الانسان " ودر لوح به شيخ نجفي اصفهاني است قوله : " وحضرت علي بن ابيطالب درجواب اعرابي که سؤال از نفس نموده : ثالثها اللّاهوية الملکوتية وهي قوّة لاهوتية وجوهرة بسيطة حية بالذّات.... الي ان قال عليه السّلام شجرة طوبي وسدرة المنتهي و جنّة المأوي " ودر زيارت امام حسين سيد الشّهداء است : " وبه نادت سدرة البيان في ملکوت العرفان " ودر کتاب اقدس است : " اسمعوا ما تتلوالسدرة عليکم " ودر لوح حکما است : " يامحمّداسمع النّداء من شطرالکبرياء من السّدرة المرتفعة علي ارض الزّعفران انّه لا اله الّا اناالعليم الکحيم " ودر لوحي ديگر است : " ان اقصدوا مقرّ الاقصي انّه لسدرة المنتهي لو انتم من الموقنين " وقوله: " در ظلّ سدرۀ امرساکن گردد.....ودر سايۀ سدرۀ فضل ساکن شود" وقوله: " ونفوسي که به سدره منتسبند " الخ که مراد منتسبين ابهي ميباشد . ودر لوحي ديگر : " قدارتفع النّداء عن يمين البقعَة المبارکة النّوراء من السّدرةالابهي بنداء تسمعه حقايق الاشياء انّه لا اله الّا هوالعزيز الحکيم " ودر خطاب وصاياي عهد است : " اوّل غصن مبارکٍ خضلٍ نضرٍ ريان من السّدرة المقدسة الرّحمانية ........ و افنان سدرة الحقّ " الخ ودر ضمن اسماء آدم, آية , شجر, غصن, ذکري است سُدس عربي يک ششم اَسداس = جمع . درلوح طبّ است : " قل بما بينّاه لا يتجاوزالاخلاط عن الاعتدال ولا مقاديرها من الاحوال يبقي الاصل علي صفاته والسُّدس وسُدس السُّدس علي حاله ويسلم الفاعلان والمنفعلان" غذا دردهان با اختلاط با بزاق ومضغ هضم مختصرمييابد ودرمري تا ورود به معده هضمي ديگر ودر معده هضم کامل حاصل ميشود و خارج ميگردد وحاصل اصل غذا است که به صفايش ميرسد وسدس ازآن خون وباقي بلغم وسوداء و صفرا ميگردد و خون دروريد و شريان هضمي ديگرنيز حاصل کرده از آن سدس سدس حاصل ميشود واعتدال اخلاط اربعۀ مذکوره به کمّيت معينه وحسب نسبت ميباشد ومقاديرشان صفات واحوال مخصوصه ازحيث لون وهضم وغيرهما دارند و تجاوز از آن نشان بيماري است. ومراد از فاعلان حرارت وبرودت و منفعلان رطوبت و يبوست است. (1) (1) بر طبق مصطلحات طبّ قديم بيان شده است ( ناشر) سَدِير کاخ معروف ساخت نعمان پادشاه عرب حيره درآنجا براي بهرام گور. درلوح به حاجي محمّد کريم خان است : " اَين مَن بني الخورنق والسّدير واَين من اراد اَن يرتقي الي الاثير " ودر لوح به ناصرالدّين شاه است : " واي سَرير ما کُسِر واي سَديرما قفر " وقفر يا اقفار به معني خلوّ مکان از سکنه ميباشد وترجمه چنين ميشود : کدام تخت شکسته نشد و کدام کاخ سديري خالي از سکنه نگشت . ودرنام خورنق هم ذکري است . سِرّ- اَسارِير- سِرّعربي راز وچيز نهاني ونهان داشتني . اَسرار= جمع سَريرة- سَرير در لوح رئيس است قوله ج و ع : " في اللّوح الّذي فيه رقمت اسرار ماکان" وسرّ در اصطلاح ائمّۀ اهل البيت پيمبر وشيعيان که به عنوان سرّآل محمّد معروف گرديد مقام عظيم الهي ومعارف مکنونۀ مکتوۀ ايشان که موافق عقايد اکثريه نبود . وسِرّ در اصطلاح عرفا لطيفه اي است در قلب مانند روح در بدن که محلّ کشف وشهود ميباشد . سِرّ السّرّ باطن وجوهرسرّ است ودرآثاراين امر وعُرف بهائيان متداول الاستعمال گرديد . در کتاب اقدس خطاب به کرمان است : " ونجد ما يمرّ منک في سرّ السّرّ" اگر جارّ ومجرور في سرّ السّرّ متعلّق به نَجِدُ باشد تقريباً به همان معني عرفاني مذکور است . و اگر متعلّق به يمرّ باشد مراد نهايت اختفاء وپوشندگي آن امر جاري نامرضي است که اقدامات بابيان بود وبه بروز حاجي ميرزا احمد ناطق ومانند آن مکشوف گرديد . ودربيان حقيقت سرّ درشرح هاء است : " انّ السّرّ لم يزل لم يکشف وان کشف لم يکن سرّاً " ونيز رساله اي از نقطة البيان در تفسير بسم الله الرّحمن الرّحيم وشرح مراتب چهار گانۀ اسرار است قوله : " بسم الله الّذي جعل طراز مشيته جلال ازليته ............ انّ الله قد جعل لظهوره لخلقه بخلقه اربع مقامات المشاراليها والمرموز عنها في کلمات آل الله سلام الله عليهم بالاسرار السّرّ والسّرّ المستتر والسّرّ المقنّع بالسّرّ " الخ ودر لوح تجلّيات است : " شهدالله انّه لا اله الّا هو والّذي اتي انّه هوالسّرّ المکنون " الخ وچنانچه ضمن لغات ادرنه واستانبول وخضراء ثبت است در الواح وآثار اين امرنام ارض السّرّ برادرنه شد و فيمابين بهائيان مصطلح گرديد و از آن جمله درلوح رئيس سابق الثّبت است : " سوف تبدّل ارض السّرّ و ما دونها ........ الي ان دخلتم ارض السّرّ في يوم فيه اشتعلت " الخ ونيزدردورۀ بعد از صعود ابهي خصوصاً در سنين اوّليۀ آن مرکز عهد و پيمان ابهي را جمع ثابتين برعهد و ميثاق به لقب سرّ الله تعظيم و تشهير کردند . اَسارِير که جمع اَسرار وآن جمع سِرّ وسَرَر وسِرار است به معني خطوط کفّين و جبهة ونيز به معني زيبائيها ي روي آدمي ميباشد . درلوحي است : " لو ينظرني احد يجد من اساريرجبهتي فرح الله ومن وجنتي نورالله المقتدر العظيم " . سَريرة به معني سرّ ومکنون در خاطر و نيت . سرائر = جمع به معني نوايا وضماير و بواطن . درقرآن است : " يوم تُبلَي السّرائر " . سَرير تخت جلوس و تخت خواب . سُرُور اَسِرّة = جمع در قرآن است : " اِخوانا علي سُرُرٍ متقابلين " ودر کتاب اقدس است : " قد احبّ الله جلوسکم علي الّسُرُروالکراسي" ودرحقّ قاري آثارجديدة براي جمع است : " فليقعد علي الکرسي الموضوع علي السّرير" وبه عنوان نقل ازبيان است: " لِيمُنَّ عليکم باستوائه علي سرائرکم " وتوان گفت جمع سرائربراي اين آوردند تا مفهوم گردد که استقرار حقّ بايد بر قلوب وضمائر باشد. سَراب اصل کلمه فارسي است وبر کوير هم اطلاق ميگردد وعربي شده در قرآن هم ثبت شده مذکور است : " کَسَرابٍ بقيعةٍ يحسبه الظّمآن ماءً وقوله : " وسُيرت الجبال فکانت سراباً " . ودر لوح خطاب به نصير است : " اي عباد از سراب وهم کدرة به منبع معين يقين ربّ العالمين بشتابيد " . سُرادق شايد معرّب ومغير سراپردۀ فارسي است وپردۀ نخي که بالاي حياط خانه افرازند وهر خيمه و اطاق از بافتۀ پنبه اي را گويند . درقرآن است: " انّا اعتدنا للظّالمين ناراً احاط بهم سرادقها " ودر آثار اين امر به نوع تشبيه و استعاره مانند " سرادق عظمت" " سرادق جلال " وامثالهما به کثرت استعمال گرديد . در اوّل کتاب ايقان است : " وتدخلنّ في سرادق جعله الله في سماء البيان مرفوعا " ودر کلمات مکنونه است : " يابن الوجود استشهد في سبيلي راضياً عنّي وشاکراً لقضائي لتستريح معي في قباب العظمة خلف سرادق العزّة " ودر لوحي است : " وناديناک في کلّ حين في سرادقات القرب خلف قاف الهوية " . سِراج عربي چراغ . در لوح به شيخ سلمان است : "درکلّ حين شياطين براطفاء سراج الله واخماد ناراومشغولند "الخ. ودربعضي آثاروصورزيارت حصوصاً سراج الشّهداء مذکور است که در بخشهاي ظهور الحق مسطور گرديد . وسراج لقب ملّا عليمحمّد اصفهاني برادرحرم منقطعۀ باب اعظم بود و او مخالفت با مقام ابهي داشت و لوحي مشهور خطاب به او و نيز تفصيل احوالش در تاريخ ثبت ميباشد. سرايان قريه اي از توابع بيرجند . در لوحي است : " انّا نريدان نذکر اوليائي في سرايان الّذين آمنوا بالرّحمن اذ اتي من سماء المشية برايات الآيات...يا محمّد طاهر قد حضراسمک لدي المظلوم...... يا محمّدعلي هل تعرف من يذکرک يذکرک مولي العالم في السّجن الا عظم"الخ سرچاه معموره اي در خراسان که درسنين اوّليۀ اين امرموطن جمعي از بهائيان بود از آن جمله ملّا ابوالحسن که درآنجا درگذشت پسرانش ملّا محمّد حسن ملّا نجفعلي ملّا محمود ملّا احد آقا علي اکبر حاجي محمّد حسين عبدالله حبيب ودختري هم داشت. واز جمله ميرزا محمّدعلي نبيل از اهل قائن ديگر ملّا محمّد مقدّس وغيرهم که درالواح مذکورند . قوله الاعزّ: " جناب ملّا آقا بابا عليک بهاء الله ..... يا علي قبل اصغر ....... يا محمّد قبل حسن ..... اذکر من سمّي بمحمّد قبل حسين " ايضاً : " جناب ملّا محمّد حسن عليه بهاء الله هوالنّاطق من الافق الاعلي " ايضاً: " يا احبّائي في سرچاه يذکرکم مولي العالم في سجنه الاعظم ويبشّرکم بما نزّل لکم في کتاب الله ربّ الارباب " ايضاً: " سرچاه جناب ملّا احمد بسمه المتعالي عن ذکر ماکان وما يکون " ايضاً : " سرچاه جناب ملّا علي اصغر عليه بهاء الله هوالمقتدر العليم الحکيم " ايضاً : " جناب ملّا محمّد حسين هوالمشرق من افق سماء الجبروت " ايضاً : " سرچاه همشيرۀ جناب نبيل قبل علي عليه بهاء الله الاقدس الابهي ايضاً : " اخت من فازوطاف " ايضاً " " سرچاه جناب آقا محمود باسم ربّنا الاقدس الاعظم العلي الابهي " ايضاً : " قد اراد مالک الوجود ان يذکره عبده المحمود " ايضاً : " يا قلم القدم ومبشّرالعالم ولّ وجهک شطر احبّائک في سرچاه ...... يا اوليائي قد فتح باب الکرم علي وجه العالم ........ ونذکر في هذا المقام من اقبل الي افقي وفاز بايامي ...... نسئل الله تعالي ان ينزل علي رمسه امطار رحمته " . واز آنان ملّا علي اکبر آقا محمّد رضا آقا علي ملّا جعفر ملّا محمّد حسين جرم مالي داده مشقّات بسيار از مخالفين تحمّل کردند . ودر ضمن نام نبيل نيز شمّه اي است . سُرگون ترکي به معني اخراج ونفي و تبعيد . درخطاب وصاياي عهداست: " عاقبت سرگون به مدينۀ کبيره گشت .......... چهارمرتبه از شهري به شهري سرگون گرديد ". سَروِستان در معجم است " بلد من فارس بين شيراز و فسا " محلّ جمعي سکنۀ بهائي مذکور در تاريخ . سُرياني کشور وزبان وقوم باستاني به نام سوريه . در لوحي است : " وبعد لسان سرياني مابين ناس نشرکرده وکتب الهي از قبل به آن لسان نازل . سَطَعَ برآمد هويداشد درخشيد وزيد . در لوح زيارت امام حسين است : " اسألک بهذا النّور الّذي سطع من افق سماء الاتقطاع " ودر لوحي ديگر است : " شايد نفحات قميص رحمانيه را که اليوم ساطع است بيابيد " سَطوَة قهر وغلبه وبطش به شدّت . سَطَوات = جمع در مناجاتي است: " علي شأن لا يمنعني اعراض المعرضين عن اداء حقّک ولا سطوة الظّالمين عن تبليغ امرک " ودر لوحي به عبدالوهّاب است: " وما منعتهم سطوة الامراء عن التّوجّه اليک " . سَعسَع ازکبرسنّ لرزان وفاني شد. درخطابي درحقّ آقا سيد احمد تَسَعسَعَ افنان است : " وتسعسع اجزائه " سَعيد در بيانات شفاهيۀ مرکزعهد ابهي عبدالبهاء قصّۀ سعيد نام نديم سلطان محمود است که چون سلطان درحين غضب نفوسي را به قتل ميآورد وزراء به او متوسّل ميشدند که سلطان را بخنداند وبه آرامش آرد و نوبتي سلطان چنان به غضب شد که سعيد نتوانست اورا تغيير حال دهد و ناچار اسباب فراهم آورد که با سلطان به بيرون شهر رفت بازهم به مقصود نرسيد و بالاخره به قبرستان رفتند وشيخ کوري در حُفرۀ قبري ديدند وسعيد کوروار خودرا به وي کشاند وبه شيخ اصدام کرد وعذر کوري خودآورد وبحثها کرد وبعداز لمحه اي کيسۀ زر از جيب درآورده مشغول به امتحان ورسيدگي با دست شد و به شيخ اظهارکردوخواست مگراورسيدگي کند وبه دست اوهمه را داد واو پس از امتحاني کم کم خودرا واکشيد ودررفت وبه حُفرۀ قبري جا کردوسعيدهرچند صدازد جوابي ازشيخ نيامد پس سنگي برداشته با توسّل به خدا بردستش انداخت وسنگي ديگر بر سرش وسنگي برسينه اش به سختي زدوعاقبت کورفرياد برآورد که والله تو بينائي واوزرها ازشيخ بستاند وسلطان از شدّت خنده به رو افتاد وتغييرحال حاصل کرد. سَغَب عربي گرسنگي . در لوح به ناصرالدّين شاه است : " لو ينهَکُني اللَغَب ويهلِکُني السَّغَب" ينهَکُ مضارع مجرّد به فتح هاء از نهک به معني خسته وناتوان کردن ولاغر وبيمار کردن . لَغَب از حال افتادن به علّت شدّت خستگي و فرسودگي . يهلِک مضارع باب افعال از هلاکت يعني گرچه مرا رنج وکوفتگي ناتوان و گرسنگي بي روان سازد . سَفح الجَبَل کوهپايه و دامنۀ کوه . سفينۀ حمراء سفينه عربي و کشتي فارسي دراصطلاح عرفاء به اقتباس ازقصّۀ نوح مفصّل درتورات وقرآن نام ولقب طريقۀ هدايت و آئين گرديد و در ادبيات عربي و فارسي به تشبيه واستعارۀ با تلويح به قصّۀ مذکوره همي اطلاق براموري مانند آن شد وروايت مأثورۀ نبويه "مثل اهل بيتي کمثل سفينة نوح من رکبها نجي و من ترکها غرق" به منزلۀ ضرب المثل گشت وبدين طريق ذکر سفينه و خصوصاً سفينۀ حمراء به دلالت بر محلّ توجّه و درخشندگي بودن وطريق انقطاع وفداکاري پيمودن درآثاراين امر به غايت کثرت گرديد ازآن جمله درلوح به شيخ محمّد باقر مجتهد اصفهاني است : " قد احاطت ارياح البغضاء سفينة البطحاء " ودرصورت زيارت براي امام حسين است : "من اهل سرادق الابهي واصحاب السّفينة الحمراء الّتي قدّرها لاهل البهاء وانّها تمرّ علي البرّوالبحر من دخل فيها نجي ومن اعرض هلک" وقوله : " هرقائلي را از اهل سفينۀ حمراء نشمرند " ودر لوحي ديگر که ذيل زيارت ثبت است قوله : " اهل البهاء المستقرّين علي الفلک الحمراء " و درلوحي ديگر : " من تشبّث بذيلي انّه من اهل السّفينة الّتي نزّل ذکرها في لوح المحفوظ " و در ذيل نام کثيب نيز شمّه اي ذکر است . سُقراط حکيم بزرگ شهير قديم يونان . در لوح حکما است : " وبعده سقراط انّه کان حکيماً فاضلاً زاهداً اشتغل بالرّياضة ونهي النّفس عن الهوي واعرض عن ملاذ الدّنيا واعتزل الي الجبل واقام في غار و منع النّاس عن عبادة الاوثان وعلّمهم سبيل الرّحمن الي ان ثارت عليه الجهّال واخذوه و قتلوه في السّجن کذلک يقصّ عليک هذا القلم السّريع ما احدّ بصر هذا الرّجل في الفلسفة انّه ؟ الفلاسفه کلّها قد کان علي جا نب عظيم من الحکمة نشهد انّه من فرارس مضمارها واخصّ القائمين لخدمتها وله يدٌ طولي في العلوم المشهورة بين القوم وما هوالمستورعنهم کانّه فازبجرعة اذ فاض البحرالاعظم بهذا الکوثر المنير هوالّذي اطّلع علي الطبيعة المخصوصة المعتدلة الموصوفة بالغلبة وانّها ؟ الاشياء بالرّوح الانساني قد اخرجها من الجسد الجوّاني وله بيان مخصوص في هذا البنيان ا لمرصوص لو تسأل اليوم حکماء العصر عمّا ذکرهم لتري عجزهم عن ادراکه انّ ربّک يقول الحقّ ولکن النّاس اکثرهم لا يفقهون " ودر بيانات شفاهيۀ مرکز ميثاق عبدالبهاء براي جمعي است : . " سقرا ط کان من جملة الّذين حضروا في الارض المقدّسة وساحوا بارضها وسمائها ورجع ناشراً بوحدانية الله وفردانيته ومقرّاً ببقاء الرّوح بعد الموت " سُقلاب صُقلاب وسَقلَب و سَقلَبي وسَقالِبه در نسبت و جمع همان قوم صرب و صربستان شعبه اي از اسلاو ميباشد . درخطاب معروف به عمّه است قوله العزيز : " باري بعد از مدينۀ کبيره به بلغار و صقلاب جمال قدم را ارسال نمودند تا اين نداء بکلّي منقطع گردد : ودر ضمن خطابي معروف اين اين مصراع است : " نور به بلغارده روح به سقلاب بخش " سَکَّرَ در قرآن است : "انّما سکّرت ابصارنا بل نحن قوم مسحورون " ودرلوح حکماء است: " اولئک ما بلغوا الذّروة العليا والغاية القصوي لذا سکّرت ابصارهم " چشمان شان خيره وبي ديد گشت . سُلاله عربي فرزند ونسل وعائله وجوهر وشيرۀ شيئي و "سلالۀ طيبه " و " سلالۀ سلطنتي " مشهور است وذکر سلالۀ فلان درآثار اين امر بسيار ودرنام سليل هم ذکر است . سَلسال عربي مشروب زلال خنک گواراي مرغوب . درکتاب اقدس است " اياکم ان يمنعکم سبحات الجلال عن زلال هذا السّلسال" ودرلوح حکماء است : من النّاس من فازبزلال سلسال بياناتهم " سَلسَبِيل عربي به معني مشروب پاکيزه ونرم وگواراي درحلق و در قرآن در وصف آشاميدنيهاي اهل جنّت است : " ويسقون فيها کأساً کان مزاجها زنجبيلا عينا فيها تسمّي سلسبيلا " واين کلمۀ مزکورۀ در قرآن با تلميح به رمز معني اش درآثار عرفانيه واشعار معنويۀ بزرگان علم وادب در معانيئي مانند چشمۀ لبان الهام خيز شکر ريز معشوق کامل وغيره مصطلح ومتداول گشت . حافظ گفته : اي رخت چون خلد ولعلت سلسبيل سلسبيلت کرده جان و دل سبيل سبز پوشان خطت بر گرد لب همچو مورانند گرد سلسبيل وبه کثرت درآثاراين امربرمعاني عديدۀ معنويه به سبيل تشبيه وتلميح اطلاق گرديد . ازآن جمله درلوح رئيس است :
" جري من معين قلبک سلسبيل الحکمة والبيان " ودر کلمات مکنونه است : " اي فرزند کنيز من از لسان رحمن سلسبيل معاني بنوش " ودر لوح به نصير است :
" يا قوم فاعرفوا قدرتلک الايام لانّ فيها جري السلسبيل والتّسنيم ثمّ هذاالکوثر المقدّس الاطهر " ودرايقان است :
"چنانچه همۀ انبياء به اذن واجازۀ علماي عصر سلسبيل شهادت را نوشيدند"
ودرنامهاي رحيق وبقعه هم ذکري است .
سلطان لوح شهير خطاب به سلطان ناصرالدّين شاه شاه ايران که شمّه اي و وصف آن ذيل نامهاي سجن سحاب صيحه وغيرها ثبت است در
حدود اواخر سال 1283 واوايل سال 1284 هج.ق. درادرنه صدور يافت چنا نکه درموضعي ازآن پساز ذکر دوازده سنه اقامت در بغداد که مراد با ضميمۀ دوسال اقامت آن حضرت در کردستان ميباشد اين عبارت مسطور است :
" قريب پا نزده سنه ميشود که کلّ ناظراً الي الله وکتمکّلاً عليه ساکن اند " وقوله : " "فسوف يخرجنا اولوالحکم والغناءمن هذه الارض الّتي سمّيت بادرنه الي مدينة عکاء و گويا عزم وخبر خروج به عکا در سال مذکور واقع شد وعبارت: " اين طايفه بيست سنه متجاوزاست " مراد از سال 1264 ميباشد که آغاز شروع تضييق و مقاتله با بابيان بود . وشرح حال حامل آن لوح معروف به ميرزا بزرگ بن حاجي عبدالمجيد نيشابوري وکيفيت ارسال وايصال به واسطۀ او در ايام سجن اعظم عکا وشهادتش در سال 1284 که نبذه اي در ذيل نامهاي آقا و بديع و سجن وغيرها ا شاره شد و در تاريخ ظهورالحق مفصّلاً مسطور است ودر لوحي پس از تفصيل حکمت صدور لوح مذکور و بيان حال بديع چنين مسطور ميباشد : " " ولو انّا ما وجدنامنه ( ناصرالدّين شاه ) رائحة الاقبال ولکن بلّغناه لاعلاء کلمة ربّک بين السّموات والارض و ليعلم بانّا لواردنا ما کان الامر کما کان قد نفخنا في روح احد روح القدرة والقوة وارسلناه اليه انّ ربّک لهوالعزيز الحکيم ومن قبل ما تمّت حجّة الله عليه وما بلّغه احد حقّ التّبليغ فلمّا جاءالوعد وتمّ الميقات نزّلنا له آيات بينات واتممنا عليه حجّة ربّک " ودر لوحي ديگر: " "هذا کتاب من لدنّا الي الّذي استقام علي امر ربّه ..... انفقنا احداً من عبادنا بعد الّذي بعثناه بقدرة من لدنّا وارسلناه الي فم الثّعبان ليوقننّ الکلّ بانّ ربّک الرّحمن لهو المهيمن علي الاکوان انّه لهوالمقتدر القدير ومعه کتاب وفيه اظهرنا الامر واتممنا الحجّة علي من في الارض اجمعين نزعنا عنه ثوب الخوف والاضطراب و زينّاه بطراز القوّة والاطمينان و اوقدناه بکلمة من لدنّا وارسلناه ککرة النّارفي حبّ ربّک المختار ليبلّغ کتاب ربّه فسوف يبلّغه بسلطان من لدنّا انّ ربّک لهوالعليم الخبير " ودر لوحي ديگر : " هذا کتاب من لدنّا الي الّذين لا يهجعون ......... ثمّ اعلم بانّا حرّکنا ارض الجرزة بقدرة من لدنّا انّ ربّک لهوالمقتدرالقدير وبعثنا احداً بسلطان القدرة والقوّة وارسلناه الي مسجود المشرکين " و قوله " " اذکر البديع اذ خلقناه بدعاً وارسلناه الي رئيس الظّالمين " ودر ضمن نامهاي نصرو علم وحرف هاء نيز شمّه اي راجع به ناصرالدّين شاه ثبت است . ودر لوح رئيس است قوله الاعزّ : ا "هل الفرعون استطاع ان يمنع الله من سلطانه اذ بغي في الارض وکان من الطّاغين " واز جمله مذکورين درآثار و الواح به نام سلطان : شيخ سلطان کربلائي مشهوردرامراعلي وابهي وموصوف درتاريخ است ودرلوحي خطاب به او ميباشد : ا " ان يا ايها المسافر الي رفرف البيان والمتصاعد الي ملکوت الايقان والسّاکن في فردوس الرّضوان والموسوم باسم السّلطان .......و معذلک قد مضي اياماً وما سمعنا من احدٍ من الاحبّاء العروج الي عرش البقاء ......... ثمّ اعلم بانّا نأمرهم حينئذٍ بان يتّبعوک في قولک من امرالبيان وغيرها ولا يخالفونک في شيئي ثمّ ارفع الاختلاف بينهم " ونيز در مقام تجليل آقا سيد اسمعيل ذبيح زواره اي وآقاميرزا محمّد حسن اصفهاني شهيد مشهور لقب سلطان الشّهداء در الواح ذکر گرديد چنانچه ذيل نام اسمعيل و حيدر و غيرهما مسطور ميباشد . ونيز : سلطان آباد عراق ايران که رضاشاه پهلوي به مناسبت قرب جوارقريۀ اراک به آن نام مسمّي ومشهورکرد ودر تاريخ بناء اين شهر گفتند که درحدود سال 1223هج. ق. به واسطۀ يوسف خان گرجي سپهدار تأسيس يافته به نام سلطان آباد خوانده شد و مصراع : نمود يوسف ثاني بناي مصر جديد" را اهالي مادۀ تاريخ ميدانند و شايد درآن تاريخ 1231به کمال و تمام رسيد ودرآن شهر و توابعش ازسنين اوّليۀ اين امرجمعي ازمؤمنين برخاستند وشرح اوضاع و احوال مشاهير پيروان اين امر وشهداء در بخشهاي ظهور الحق ثبت واکنون در اراک وقريۀ شاه آباد واقع در تقريب هفت فرسنگي آن ودر خلج آباد عدّه اي از بهائيان موجودند و نيز در مشهد زلف آبادوحسين آباد وورقاء و آمره و ده فول وگلپايگان وچند قريۀ ديگر معدودي بودند که شايد همه را توان متجاوز از چهارصد نفر گفت . . سُلَّم عربي نردبان . در لوحي است قوله : . " ثمّ اعلم بانّ نصب بيننا وبين العباد سلّم و له ثلاث درجات الاولي تذکر الدّنيا وزخرفها والثّانية تذکر بالآخرة وما قدّر فيها الثّا لثة تذکر بالاسماء و ملکوتها ومن جاز عن هذه يصل الي مليک الاسماء والصّفات اقرب من حين اياکم يا اهل البهاء لا تعطّلوا انفسکم علي هذه المواقف ثمّ مرّوا عنها کمرّالسّحاب کذلک ينبغي لعبادنا المقرّبين " . سلمان شيخ سلمان از اصحاب ابهي که در ظهور الحقّ تفصيل حياتش ثبت . گرديد ودرآثار بسيار مذکور ميباشد منها لوحي مصدّر: : "بسمي المخزون از شهرجان " الخ صادر در ادرنه وخطاب به شيخ مذکور است وبنا بر عبارت : . " بيست سنه شربۀ آبي به راحت ننوشيد " که درآن به وفق لوح سلطان مسطور است درسال 1284 صدور يافت وتفصيل عقيدت وحدت وجود وافکار وآثار عرفا ونيز فساد احوال و اعمال وحکايت قيام ميرزا يحيي ازل برقتل ابهي وعرض حال دادنش به حکومت عثماني که قسمت وي را از شهريۀ مقرّره نميدهند درآن مسطور که شيخ را اطمينان وعرفان بخشيد " ديگر قوله: : " "هوالاقدس الاطهر الابهي هذا کتاب نزّل بالحق من سماء الّتي کانت علي العالمين محيطا ........ ان يا سلمان تالله الحق قد ظهر جمال السّبحان ثمّ استوي علي عرش اسمه الرّحمن وانّک بشّر اهل الاکوان بما اشرقت شمس جمال ربّک المنّان" ونيز قوله : : " هوالله تعالي شأنه الکبرياء اي سلمان درهراموراقتداء به حق کن " الخ ولوحي ديگر خطاب به وي ضمن نام حدباء ثبت است و در بدايع الآثار سفرنامۀ اروپا بياناتي از غصن اعظم عبدالبهاء در وصف او ووطنش هندوجان ميباشدودر ذيل نام محمّد نيز ذکري از سلمان است . : سَلوَة عربي تسلّي و آرامش خاطر. درخطابي ومناجاتي است در حق ورثۀ حاجي ميرزا عبدالله صحيح فروش : : "واجعل لهم الطافک سلوة في هذا المصاب العظيم " . : سُلوُک ازآثار اوّليۀ باب اعظم قبل از وفات حاجي سيد کاظم رشتي وشايد . اوّلين آثارموجودۀ آن حضرت است قوله تعالي : . " في السّلوک الي الله استقم يا سائل التّقي في مقام التّوحيد ..... وانّ الدّين ستقوم بارکان اربعة التّوحيد والنّبوّة والولاية والشّيعة ...... وما لمحبّة الله غاية ولا نهاية و ذلک قطب السّلوک وانّ الشّريعة کلّها سبيل السّلوک العبد لمولاه .... وذلک المقام للمبتدئين مشروط بنهي النّفس عمّا تهوي وحملها علي ما تکره...........ولا تغفل عن الاجتهاد ولا تحرم نصيبک عن الدّنيا واحسن کما احسن الله اليک .......... ولا تخف لومة لائم ...... وفرّ کلّ الفرار عمّا يشغلک عن الله فانّه سمّ قاتل يحرّمک و لا تشعر ....... ولا تقف في سيرک في مقام لانّ کلب اليهود خير من اهل السّوق واهل السّوق اهل الوقوف واصل المانع الغفلة عن الله فانّ الدّنيا والآخرة حالتان ان کان توجّهک بالله فانت في الجنّة وان کان نظرتک الي نفسک فانت في النّار و افهم الاشارات و اقطع عن نفسک العادات والشّهوات واحتمل جفاء الخلق وملامة القرين وشماتةالعدو ومن اهل الولد فاذا سلکت هذا المسلک قد فتحت علي نفسک باب الله ورجوت ان تدخل علي ملک الکريم ..... وعلي التّفصيل قد کتبها سيدي ومعتمدي ومعلّمي الحاج سيد کاظم الرّشتي اطال الله بقائه " وقوله : . " هوالعلي الاعلي وانّ اوّل السّلوک في سبيل المحبوب ان لا تحزن بشيئي ولا تفرح عن شيئي و کن لکلّ شيئي کما کان الله ربّک ستّاراً عن کلّشيئي فانّ العبد لم يکمل في مراتب الايمان الّا وان يتّصف بصفات الرّحمن او صل الي من قطعک واحسن لکلّ من اسائک و استعزل عن کلّ ما لا يقوم بحقّ الله في ثنائک وکن في جميع اوقاتک ذاکراًلله في سرّک دون الجهر بالقول فان ذکرالله يعول سبعين مرّة کما نطق به اهل العصمة صلوات الله عليهم . وايضاً : . " " الباب الخامس في الآية الخامسة وامّا ما قد سألت من لذي؟ نفسک من سبل السّلوک والدّعوات المدعوّة في ايام الصّعود الي ربّک علي الصّراط الموحّدين ..... .واقرء بعد الصّلوة هذا الدّعاء لتکون من المفلحين بسم الله الرّحمن الرّحيم يا من حکم علي الصّباح بنور الضّياء ........وراقب الزّوال في قربها لئلّا تحتجب بنفسک في بعدها فانّ کلّ ذلک الحين قد کان خطّياً مکتوباً واقرء بعدفراقک من صلوةالظّهر کلمة التّوحيد اربعة عشر مرّة وراقب حالاتک في کلّ المقام " الخ وشمّه اي ضمن نام حسن ذکر است . . سَلِيل سليلة عربي پسر ودختر وسليل دوده وخاندان است واستعمال کلمۀ . سُلاله وسليل به عبارت "سلاله يا سليل فلان" درآثاراين امربسيار است ودر نام سُلاله هم ذکر ميباشد . . سَلِيم ذکر سلطان سليم عثماني درآثار والواح ابهي بسيار است ازآن جمله . در لوح به صدردولت عثماني : . " امروز بازي شاه سلطان سليم است " ودر لوحي راجع به مباهله درادرنه است : . " انّا نذهب الي بيت الله بناه احد من الملوک وسمّي بالسّليم وانّي وحده قد جئتکم" .الخ وجملۀ انّي وحده از باب التفات از تکلّم به غيبه است ويا آنکه ضمير غائب را جع به ذات غيب ميباشد وتقدير چنين است : انّي مصاحباً متّکلاً معه وحده . . سُليمان حاجي سليمان خان افشارصائن قلعه اي درتوقيعي درحقّ وي است: . " بسم الله الرّحمن الرّحيم هذا کتاب قد سطرت من يد الذّکر هذا علي حکيم " الخ ديگر : سليمان خان تبريزي شهيد ودر تاريخ فاضل قائيني چنين مسطور است : " حاجي ميرزا جاني نوشته است که حاجي سليمان خان فرموده بودند مأذون نيستي پا کت را باز کني زماني که برتو مصيبتي وارد شود که مافوق آن متصوّر نباشد آنوقت باز نموده آنچه نوشته است عمل نما تا اينکه از چهريق سفر ثاني به تبريز تشريف آوردند شرفياب شدم فرمودند تو بروبه خانه ابداً بيرون ميا آمدم تا روزي شنيدم صداي شلّيک زيادي سه مرتبه بلند شدم وبه طور حکمت از حال حضرت آگاهي داشتم يقين نمودم که کار گذشته همّ وغم برمن مستولي شد که مافوق نداشت آنوقت مضمون توقيع به نظرم رسيد با خود گفتم وقتي از حالا بدتر نيست پاکت را بازنموده ديدم مرقوم فرموده اند از تاريخ حال تا شش ماه ديگر مرا شهيد مينمايند بايد شکيبائي نمائيد وبا احدي مجادله ننمائي ميروي جسد مرا با جسد آقا محمّد علي ميخري وشش ماه درقور خانه نگه ميداري پس ازآن روي مرا با روي آقا محمّدعلي گذارده ودرجوف صندوق محکمه گذاشته عريضه به حضور مبارک حضرت بهاء جلّ کبريائه معروض نموده با صندوق ارسال دار ديگر برتو نيست همين لباس من خلعت تو است چون ملاحظۀ تاريخ کاغذ را نمودم ديدم همان روز شش ماه است " ودر خطابي است قوله العزيز : " مرقد جناب سليمان خان بعد کشف خواهد شد " الخ وشرح احوال هر دو سليمان خان صائن قلعه و تبريزي درتاريخ ظهورالحق ثبت است . وسليمان خان جمال افندي که درآثاروالواح بسيارمذکور است در نام جمال مذکور ميباشد. وسليمانيه ايالتي ازکردستان ومرکزآن محلّ هجرت ابهي ازبغداد. شرح آن هجرت واوضاع و احوال درتاريخ ظهور الحق ذکر است وراجع به آن مهاجرت درلوحي ومناجاتي درايام صيام چنين مسطور : . " واخذه (ميرزا يحيي ازل) حبّ الرّياسته الي مقام منعک دم الّذي اختصصته ( ديان که ذيل نامش ثبت ميباشد ) ...... وانّک عصمتني بقدرتک وحفظتني بجنود غيبک الي ان خرجت عن بينهم بمشيتک وقضائک " ودربيانات شفاهيۀ مرکز عهد و پيمان است : . " کلّما نزّلت في السّليمانيه کانت بالخطّ المبارک " ونيز در بيانات و قصص شفاهيۀ مرکزميثاق ابهي قصّۀ سليمان مردي ساده وصادق است که شخصي در حال بيم وخوف به اوپناه آورد واو وي را درزنبيلي بزرگ جاي داده و برسر خود نهاد تصادفاً دشمنان آن مرد رسيده خبرو نشان او پرسيدند سليمان گفت همين است که درزنبيل وبرسرمن ميباشد وآن دشمن استهزاء پنداشت وگذشت پس سليمان به آن مرد خبر داد که دشمن رفت واز زنبيل پائين آورده به او گفت که مدت العمر سخن دروغ نگفتم والنّجاة في الصّدق واگرنه راست گفته بودم تو ومرا هم ميکشت وشايد از اشتباه وانحراف اين قصه است که درخصوص سلمان فارسي وپيمبر به غلط و ناداني نقل ميکنند . سَمّ الاِبرة عربي سوراخ سوزن که درقرآن به لفظ سمّ الخياط ذکر است . سِمّ سُمّ درکتاب اقدس است : . " علي قدر سمّ الابرة " ودر لوحي است : . . " لعمر من ينطق بالحق في السّجن الاعظم اگراقلّ ازسمّ ابرة از مقامات تقديس وتنزيه براهل عالم تجلّي نمايد کلّ از جميع ما عندهم فارغ وآزادگردند وبما عندالله وما حکم به متمسّک وعامل شوند " . . سماء درآثار اين امرکلمۀ سماء به مناسبت جهت علوّ به تشبيه واستعاره بر . معاني رمزيۀ نامعدودي اطلاق گرديد ودر لوحي است : . " انّا ما اردنا من السّماء الّا جهة العلوّ والسّموّ ومنتهي مقام الاشياء ان انتم من العارفين انّا نذکر لکلّ شيئي سماءً نعني ؟ به جهة علوّه و سموّه و منتهي مقامه ان انتم من البالغين " ودر کتاب ايقان است : . " "وتدخلنّ في سرادق جعله الله في سماء البيان مرفوعا " که مراد امر وآئين و آثار حضرت نقطه ميباشد . ودر کتاب اقدس است : . " " قل يااهل الارض اذا غربت شمس جمالي و سترت سماء هيکلي لا تضطربوا " وقوله : . " ينزل من سماء الوحي " وقوله : . " انظروا بعين الانصاف الي من اتي من سماء المشية والاقتدار" ودرلوحي . " سماء القدس " خطاب به منير کاشي گرديد که ضمن اسم ثبت ميباشد .
سِمات جمع سِمَة به معني نشانه وعلامت . ودعاء السِّمات معروف نزد . شيعيان که بعضي فقرات درآثاربه نوع استشهاد ذکر شد. تفصيلي . دراسرارالآثار العموميه ذيل لغت و س م ذکر است . . سَماوَر متداول و مستعمل در فارسي که براي جوش آوردن آب و طبخ . چاي از لغت روسي واطريشي آمده . درلوحي مسطور ذيل نام . جمال است قوله : . "ودرصفّ نعال سماور واسباب حاضر "
سَمحاء عربي به معني سَمحَة = سهل وروان . در وصاياي مولي الوري . عبدالبهاء است : . " و حَمي حِمي شريعته السّمحاء " الخ . سَمَّرَ ازغصن اعظم عبدالبهاء درصورت زيارت آقا زمان شهيد ابرقو . است قوله العزيز: . " طوبي لک بما سمّروا جبهتک الباهرة" پيشاني درخشانت را ميخکوب کردند
سَمراء اَسمَر سَمراء عربي به معني تيره رنگ در مذکّر و مؤنّث در . لوح به ناصرالدّين شاه : . " اَينَ صاحب الکتيبة السّمراء والرّاية الصّفراء " مراد از سپاه با شعار سيه فام وگندم گون بني العبّاس وازلشکربا شعارزرد و سرخ بني اميه است. . سَمَرقند شهر شهير در ماوراء النّهر دراواخر ابهي به طريق مهاجرت و . تجارت محلّ محفل واجتماع بهائيان گرديد. ودرآثار غصن اعظم عبدالبهاء ذکرآنجا وخطاب به بهائيان آنجا متعدّد است منها قوله العزيز : . " سمرقند هو اي احبّاي الهي ظهور جمال قدم واسم اعظم روحي لاحبائه الفدا" الخ وقوله : . " سمرقند عطاء الله خان عليه بهاء الله الابهي هوالله الحمد لله الّذي اشرقت ارض بنوره واضاء افق الوجود بظهوره" الخ سمنان شهر معروف ايران واقع در 148 کيلومتري شرقي طهران بيشتر . ذکرش در تاريخ به واسطۀ واقعات مربوط به قصبۀ سنگسر و شهميرزاد از توابع آن ميباشد وشرح واقعات آنجا وحاجي ملّا علي مجتهد متنفّذ در ظهور الحق ثبت است سمندر مرغ و جانور افسانۀ آتشي مرموز . در لوحي است : . " سمندر ناري شنيده شد که آتش علّت وسبب ظهوراو گشته من لدن حکيم خبير " الخ وشيخ کاظم قزويني شهيربهائي را به آن لقب خواندند که باتمامت اعضاء خاندانش به اين نام معروف گشتند ودرالواح وآثاربسيارمذکور ودرتاريخ به تفصيل مذکور است : سَموُر به فتح اوّل وضمّ وتخفيف دوّم فارسي وبا شدّ دوّم عربي جانورکي . غالباً درترکستان شرقي که از پوستش بالا پوشي با ارزش ميکنند در کتاب اقدس است : . "البسوا السّمور کما تلبسون الخزّ و السّنجاب" سَموم در لوحي است : . " اياک ان تجلس مع الّذين تجد آثارغلّهم کاثرالحرارت في الصّيف او اثر البرودة في السّموم وانّک فرّعنهم " ظاهراين است که به فتح سين ومراد باد بسيار سرد زمستاني باشد وبرسبيل تشبيه درتأثير بدي به باد گرم سمّي اطلاق گرديد چنان که در متعارف نيز به همين گونه استعمال کنند. سَموئل شخصي درعرب معروف و مشهور به وفاء درخطاب به حاجي . محمّد کريم خان است : "والفاء بالسّموئيل " سَمِير عربي همسخن وهمگفتار درشب. . ازحضرت عبدالبهاء است : . "انت نصيري ومجيري ومغيثي وسميري فاحفظي يا الهي بعين عنايتک " سِنان – اِستنان سِنان عربي پيکان تيز نوک نيزه اَسِنَّة = جمع . . درلوح خطاب به نصير است : . . "وانّ هذا لحسين .....ثمّ قطعوا رأسه بسيف البغضاء ورفعوه علي السّنان بين الارض والسّماء ". استنان مصدر عربي جَولان وذهاب و اياب به شتاب . درکتاب اقدس است : . " هل يقدر احدٌ ان يستنّ معي في ميدان المکاشفة والعرفان " که ميتواند با من در ميدان مکاشفه وعرفان جولان نمايد ؟ سنائي شاعر شهير ايراني . در لوح به رئيس است : . " حکيم سنائي عليه الرّحمه گفته : . پند گيريد اي سياهيتان گرفته جاي پند پند گيريد اي سفيديتان دميده برعذار" سُنبلَة خوشه سنبلات = جمع . درکلمات مکنونه است : . " تا سنبلات حکمت الهي از دل برآيد نه از گل " . سِنجاب فارسي . سُنجاب و سِنجاب نيز عربي . جانورکي مانند موش وازآن . بزرگتر وبا موي بسيار نرم که غالباً از بيم بر درختان برآيد واز پوستش بالا پوش براي سرما کنند . درکتاب اقدس است : . " البسوا السّمور کما تلبسون الخزّ والسّنجاب ". سُندُس مذکور درقرآن ومستعمل درعربي بافتۀ ابريشمين لطيف وظريف. . در سورة القلم است : . " زينوا انفسکم من حرير الايقان ثمّ اجسادکم من سندس الرّحمن " . سَنگِلاخ فارسي سنگستان . درخطابي است : . " کلّ راههاي سنگلاخ را هموار کرد " سواد المدينة ضواحي ونواحي شهر . در لوح حجّ شيراز : . " واذا هاجرت عن نفسک وعن الدّنيا و اهلها وسافرت الي الله ربّک وبلغت مقاماً رأيت سواد المدينة فا نزل " سؤال مصدر عربي پرسش و طلب وخواست وچيزخواست . . در لوح رئيس است : . "نسأل الله ان يشرح من ندائک صدورعباده " الخ . ورسالۀ سؤال وجواب فراهم شده ازپرسشهاي زين المقرّبين راجع به فروع احکام وجوابهاي صادر خادم از مقام ابهي که حاوي احکام تغيير دادۀ ظواهر آيات کتاب اقدس نيز هست . شايد اوّلين نسخۀ منتشرۀ آن به خط ملّا ميرزا محمّد خوانساري خوانسالار شايد در حدود سال 1317 هج. ق. درطهران است درظهر نسخه: . "هوالله العلي الابهي قل هو نبأ عظيم انتم عنه معرضون اين موجز نفحه اي از نفحات حيات ربّ البينات است که ازآيات واحکامات قسطاس اعظم کتاب اقدس مليک قدم سؤال نموده از مقرّ امر جواب نازل " ودرآغازرساله است : . "هوالعلي الابهي سؤالاتي که دراحکام الهيه نموده بودند از مطلع عنايت اين اجوبه مشرق ولائح قوله جلّ کبريائه : جناب زين المقرّبين انشاء الله به عناية الهيه در کلّ عوالم فائز باشيد سؤالات شما لدي العرش مقبول چه که منفعت کلّ خلق دراواست وبخصوص امرنموديم ترا که دراحکام وآيات الهيه سؤال نمائي انّا جعلناک مطلع الخير للعباد بايد درکلّ احيان ناس را به احکام الهيه امر نمائيد که شايد بما امر به الله وبما ينتفع به انفسهم فائز شوند اگرچه نفوسي که تابع اوامر الهي باشند کم مشاهده ميشوندچنانچه حال جمعي دربلدان به نورايمان فائزند ولکن به عمل ما نزّل من عنده هنوز فائز نگشته اند مگر قليلي واز قبل به آن جناب نوشتيم که اگر حقوق الله را ادا مينمودند عباد آن ارض آسوده بودند قبل از حکم نفسي مکلّف نبوده وقلم اعلي در سنين معدودة در انزال احکام واوامر توقّف نموده واين نظر به فضل الهي بوده واگر اهل امکان به ثمرات ما انزله الرّحمن عارف شوند کلّ به امرش قيام نمايند وبه آنچه فرموده عامل شوند ولکن نظر به حکمتي که درالواح الله نازل شده بعض احکام که اليوم سبب ضوضاء ناس وعلّت احتجاب خلق است اگر ترک شود لا بأس وامّا اعمالي که سبب اعراض و اشتهار نيست مثل اذکار واداي حقوق وامثال آن البتّه کلّ بايد به آن عامل شوند ودر بارۀ زکوة هم امرنموديم کما نزّل في الفرقان عمل نمايند انشاء الله دراين ايام بعضي ازآيات کتاب اقدس به لسان پارسي بيان ميشود ودر ضمن بعضي از احکام که نازل نشده ذکرخواهد شدانّ ربّک في کلّ الاحوال اراد خيراحبّائه ويعلّمهم سبيله الحق الواضع المستقيم " الخ ودر قرب آخر نسخۀ مذکورۀ رساله وهم در اواخرآن قسمتهائي ازالواح ابهي وهم ازآثارمولي الوري عبدالبهاء را منظمّ کردند . ودرخاتمه است: . "نمقّه الذّرالمقصّرفي عبودية الابرار المفتخربخطاب خوانسالار مائدة السّماوي للاخيار ميرزا محمّد خوانساري " وخط با جوهر وژلاتين نوشته گرديد. سورة الله در ضمن نام بيت ذکر است . سُورُمَق دهي ازتوابع آباده که دردورۀ ابهي ومرکزميثاق مشتمل بر جمعي . ازبهائيان ومذکوردرآثار بود واصل سورمق معرّب سُرمه فارسي ميباشد. سُوسَن بهائيه شهيره سوسن باجي اهل شهميرزاد مقيم طهران که با . برادرانش درعصر ابهي در جمع بهائيان معروف بودند واز وي قوّت ايمان وشهامت وخدمتي مخصوص بروز کرد وازآن جمله اقدام به در بردن جسد مطروح ملّاعليجان شهيد مازندراني که درميدان مشهدش تحت مراقبت سربازان وحملۀ دشمنان بود بنمود وبا اينکه مورد حملۀ فرّاشان وسربازان وانبوه اراذل معاندان قرار گرفت با شجاعت کار از پيش برد وکفن و دفن به عمل آورد . دريکي از الواحش به طهران است : . "يا سوسن ويا امتي اين مظلوم دراين حين ازافق اعلي به تو توجّه نموده ترا ذکرمينمايد لله الحمد فائزشدي به آنچه شبه ومثل نداشته وندارد قلبت به نورعرفان الهي منوّر و به حبّش مشتعل " . سَوفَ عربي حرف استقبال است و اختصاص به ورود بلا فصل بر فعل . مضارع دارد وتخصيص به استقبال دور ميدهد . درلوح رئيس است:" "فسوف يحيط ؟ الارض ومن عليها ....فسوف يغلب ما ارادالله" سَوَّلَ در دعاء معروف يدعوه محيي الانام في الايام درحق بابيان است: . "فوعزّتک کلّما دعوت عبادک زادت شقوتهم وکلّما تلوتُ عليهم آياتک الکبري اعترضوا وقالوا افتريتَ علي الله کذلک سوّلت لهم انفسهم " آنان را نفوسشان چنين اغوا کرد ودر انظارشان خوب جلوه داد . سَوّيٰ در لوح خطاب به هحاجي محمّد کريمخان است . " خَف عن الله الّذي خلقک وسوّاک " خدا که تو راآفريد ودرست و مرتّب کرد سِهام عربي جمع سَهم به معني تير. دروصاياي مولي الوري عبدالبهاء است . . "حمدآ لمن صان هيکل امره به درع الميثاق عن سِهام الشّبهات" که برسبيل تشبيه اطلاق گرديد سَهل مُمتَنِع به اصطلاح ادبي بر نوعي از گفتار اطلاق ميشود که روان . وآسان باشد وهرکس گمان برد که مثل آن را تواند آورد امّا غير مقدور و ناممکن باشد. واز بيانات شفاهيۀ مولي الوري عبدالبهاء پس از استماع يکي از مناجاتهاي جمال ابهي است : . " چقدر ساده و لطيف است که انسان گمان ميکند مانند آن را تواند نوشت هيهات هيهات که کلمه اي ا ازآن را بتواند اين اسلوب همان است که سهل ممتنع گفته ميشود ابن قريۀ ملک الشّعرابود ونوبتي با تمام شعرا ء نزد خليفه حاضر شد وهر يک قصيدۀ مدحيۀ خود خواندند و خليفه تحسين ميگفت ولکن ابن قريه پشت سرهمه بود و به کلمه اي تفوّه نکرد پس خليفه پرسيد که قصيده ات چه شد جواب داد که قصيده اي به نظم نياورد وخليفه گفت عيبي نيست همين الآن بالبديهه ولو دوبيت باشد به نظم آر واو مرتجلاً اين دوبيت خواند : . اتتک الخلافة منقادة تجرّد ورائها انها لها . فلم تک تصلح الّا لک ولم تک تصلح الّا لها و با همۀ حسدي که شعراء به او ميبردند همه نسبت به آن دوبيت اظهار خضوع کردند با انکه به غايت بساطت وسادگي ميباشد وهمين طور است نامۀ مأمون به حاکم مصر: قد کثر شاکوک وقلّ شاکروک فلتعدل ام فلتعزل وقول صاحب بن عباد : . رقّ الزّجاج ورقّت الخمر فتشاکلا و تشابه الامر . فکا نّما خمر ولا قدح وکانّما قدح ولا خمر
وهمۀ اينها سهل ممتنع خوانده ميشوند . سياح درالواح و آثار اين امر وهم درتاريخ آن معدودي از معاريف به نام . سياح مذکورند . درلوحي است : . " سياحي امرعظيم است عظيم لا يمنعه جنود السّموات والارضين " الخ که خطاب به ميرزا علي معروف مراغه اي از اصحاب اعلي وابهي ميباشد . ومقالۀ شخصي سياح مطبوع اوّلاً در بمبائي که در پايان است : " به تاريخ جمعه 26 شهر ربيع الثّاني 1308 " و در همۀ نسخ مختلف الطّبع و نيز در نسخ خطّي آن در ظهر کتاب به همين عنوان " مقالۀ شخصي سياح" ثبت است و مطابق اين عبارت که درموضعي ازآن ميباشد : . " چنانچه در اصفهان ده دوازده سال پيش واقع شد که دو برادر از سادات طبا طبائي سيد حسن وسيد حسين از اهالي اصفهان ...... فتوي برقتل دادند " الخ بايد تاريخ تأليف کتاب همان سال 1308 هج.ق. باشد . درخطابي از مرکز ميثاق ابهي به آقا ميرزا لطف الله حکيم در لندن است : . " امّا در خصوص تاريخ امر رسالۀ سياح ترجمه شده درشيکاغو طبع ميشود وارسال ميگردد آن را انتشار دهيد زيرا مختصر است ومفيد " ودر ابلاغيه از مقام ولي امرالله چنين مسطور است: . " سؤال ازکتاب مقالۀ سيا ح نموده بوديد که از قلم اعلاي جمال مبارک نازل ويا از حضرت عبدالبهاء است فرمودند بنويس از قلم حضرت عبدالبهاء صادر" وديگر حاج سياح محلّاتي که درآثارو تاريخ مخصوصاً در قضيۀ رفتنش از جانب ظلّ السّلطان به عکا ويأسش مذکوراست واوميرزا محمّد علي بن ملّا محمّدرضاي محلّاتي معروف به حاجي سياح ميباشد که درحدود سال 1252 هج.ق. در محلّات متولّد شد ودر سال 1344 درطهران وفات يافت او درسنّ 22 سالگي از ايران به سيرو سياحت رفت زبان ترکي و ارمني وروسي وفرانسه بياموخت ودر اروپا و امريکا وچين وژاپون وهند وترکستان روسيه وافغانستان ودر مصر ومکّه سفرکرد وبا سيد جمال الدّين افغاني در اسلامبول ملاقات کرده پيرو اوشد وبه سال 1295 به ايران برگشت و باز بعد از سه سالي ديگر به هندوچين وامريک سفر کرد وبه ايران بازآمده ازدواج نمود وچون ناصرالدّين شاه از معاشرت وي با سيد جمال الدِّين سوء ظنّ حاصل کرد وي را به خراسان تبعيد نمود ومدّت چهارده ماه درآنجا تبعيد بود پس به اجازۀ شاه به طهران آمد ودرآن اوقات نوشته هاي ميرزا ملکم خان به ضدّ دولت وخصوصاً به ضدّ ميرزا علي اصغر خان صدر اعظم به توسّط اومنتشر ميشد وسيد جمال الدّين هم درآن ايام مجدّداً به ايران مراجعت کرده بودوبازموجب سوء ظنّ ناصرالدّين شاه شد که اورا به عراق تبعيد کرد ونيز مدّت 22 ماه درقزوين حبس نمود که با ميرزا رضا کرماني معروف همزندان گشت و چون مطالبي ازميرزا رضا درزندان شنيد ومحرمانه به اتابک راپورت داد لذا در واقعۀ قتل شاه بيگناهي اوثابت گشت. سَيارة عربي غا فله راگويند . در قرآن در قصّۀ ورود غافله اي ازمصر و بيرون کشيدن يوسف از چاه است : . " وجا ئت سيارة فارسلوا وارَدهم فاَ دلي دلوة " واز اينجا اصطلاح عرفاني رمزي خصوصاً درروش شيخيه گرفته شده . درلوح خطاب به حاجي محمّد کريم خان است : . " نشهد ان کلّ کلمة من هذه الکلمات الدّريات لبئر معطّلة فيها ماء الحيوان وستر فيها غلام المعاني والبيان وما ورد عليها سيارة الطّلب ليدلوا دلوهم و يخرجوا فيها غلام العلم " تلويح به همين آيه از قرآن ميباشد . سِياط عربي جمع سَوط تازيانه ها . در کتاب اقدس است : . " انّا ربّيناکم بسياط الاحکام " . سَيد که دراصل عربي به معني آقا و بزرگ ميباشد . در السن شيعيان . در افراد خاندان پيمبر اصطلاح شد ودر عرف بابيان حاجي سِد کاظم رشتي وحضرت نقطه را به عنوان مطلق سيد متداول ميداشتند و در آثار حضرت بهاء الله امام حسين به لقب سيد الشّهداء مذکور است واز آن جمله در ضمن وصف زين المقرّبين مسطور ميباشد : . " فاضطرّ الي الهجرة والجلاء الي ارض الطّف ........... ارض احمرّت بدماء المطهّرة من الاصفياء وتعطّر ارجائها بنفحات رائحة الطيبة انتشرت من ثار سيد الشّهداء امام حسين و در ضمن نام حسين هم ذکري از سيد الشّهداء امام حسين ميباشد . ودر لوح حکماء سقراط را سيد الفلاسفه نام بردند و در اثري به امضاء خادم در جواب آقا ميرزا ا بوالفضل گلپايگاني است : . " واينکه در بارۀ سيادت مرقوم فرموديد اين بسي معلوم واضح است نفوسي که ازکوثر ايقان نوشيده اند قسم به بحراعظم آن نفوس سيد قوم بوده وهستند اگر در فضل الهي ورحمت نامتناهي اين مقام دربارۀ شخصي محقّق شود از نسبتش به حق جلّ جلاله است " الخ ودرذيل نام استمساک ذکري است . سِيسان ازقراء تابعۀ تبريز و از معمورات پر جمعيت بهائي که در . ايام ابهي چنين شد ودر الواح وآثار بسيار مذکور ميباشد ودر تاريخ ظهورالحق به تفصيل بيان است . سياسي در آثار و الواح اين امر مخصوصاً درمقام منع ونهي ازمداخلۀ در . سياسيات تکرار ذکر يافت ومراد اين است که عامّۀ انام و تودۀ مردم مداخلۀ درامورسلطنتي ودولتي نکنند وزبان به اعتراض ونقّادي ارادارۀ حکمراني نگشايند . ورسالۀ سياسيه صادر از غصن اعظم عبدالبهاء است ودرحق آن خود چنين فرمودند : . " طهران جناب ناظم الحکماء آقا سّيد محمّد افنان ........ باري رسالۀ سياسيه که بيست سال پيش تأليف شده در بدايت سلطنت مظفّرالدّين شاه به خطّ مشکين قلم در بمبئي طبع ونشر گشته البتّه آن رساله ر ا مطالعه فزمائيد " انتهي واين خطاب را بعد از مراجعت از سفر غرب صادرفرمودند . و درخطابي ديگراست: . " رسالۀ سياسيه که چهارده سال قبل تأليف شد وبه خط جناب مشکين قلم مرقوم گرديد ودر هندوستان طبع شد وانتشار داده گشت آن رساله البتّه درطهران هست ويک نسخه ارسال ميشود به عموم ناس بنمائيد 11 ج ا سنۀ 1325 " قوله : " در سنۀ 1311 به خط جناب مشکين قلم در بمبئي طبع ونشر شد قوله : . " حتّي درزمان مظفّرالدّين شاه مرحوم رسالۀ سياسيه مرقوم شد وبه خطّ مشکين قلم درهندوستان طبع گشت ..... خلاصۀ ان اين است که مداخلۀ علماء در امور سياسيه منتج مضرّات عظيمه ميگردد " و قوله : . " رسالۀ سياسي که درسنۀ 1310 دربدايت انقلاب مرقوم گرديد ويک سال بعد يعني در سنۀ يازده به خط مشکين قلم وتاريخ آن سال در بمبئي طبع وتمثيل شده درآفاق منتشر گشت . سيناء که سِيناء وسينا نيز خوانند نام شبه جزيره در منتهاي شمالي بحر . احمر مرتبط به سوريه وفلسطين ومصر که درقسم جنوبيش کوه طور سيناء واقع وصحراء تيه معروف درشمالي آن وکوه مذکوربه ارتفاع 2602 متر ميباشد وآنجاها به نام سيناء وطور سينا وطور سنين وکوه سيناء نام برده شد ودر ذيل نام طور نيز شرحي ثبت ميباشد . درقرآن است قوله تعالي: " وشجرة تخرج من طور سيناء تنبت بالدّهن وصبغ اللآکلين " وقوله : " والتّين والزيتون وطور سينين وهذا البلدالانيت " وبه مناسبت وتشبيهات شبه جزيره وکوه سيناء که محلّ نزول وحي برموسي بود درآثار اين امر مکرّراً ذکر يافت . درلوحي است : . " تلک آيات الکتاب نزّلت بالحق من جبروت الله العلي العظيم ....و اصدّق ما عندکم من سنن الله وشرارعه ؟ وقد جئتکم عن سيناء بنداء الله العلي الغالب القدير " و در مناجات طلب مغفرت درحق حاجي ذبيح کاشاني است قوله العزيز : . "واشتعل بنارالحبّ المودّة في سدرة سيناء " وسينا نيز تخلّص شعري مبلّغ و شاعر معروف بهائي که خود وخانواده اش درآثار و افواه بدين نام شهرت دارد . سِينکه که سيخ نيزميخوانند نام قومي معروف درهند مؤمنين به گرونانک هندي مشهور که درکتاب رهروان ورهبران بزرگ به تفصيل ثبت است و بعضي از آحاد اين طائفه خصوصاً بريتيم سينکه درآثارمرکز ابهي ودر تاريخ مذکورند .
حرف – ش
ش در الواح وآثاراين امررمزشيرازاست ازآن جمله درلوحي است که در . ضمن حمد ثبت ميباشد قوله الابهي : . "به شرافت آن دونفس ( شيخ احمد احسائي وسيد کاظم رشتي ) نفوسي مقبلة به شطر شين توجّه نمودند " الخ مرادآنکه کساني ازپيروان آن دو به شيراز رفتند و به لقاء باب اعظم رسيدند ودرصورت زيارت صادر از غصن اعظم عبدالبهاء درحق آقا سيد احمد افنان است قوله العزيز : . " مُرّ ؟ علي اقليم الشّين من ايران " ورمز از شاهرود در الواح "ش ه" ويا "شاه ر" بود ونيز در مقام رمز از قصبۀ شهميرزاد در بسياري از الواح "ش" بودودربعضي ديگرازالواح "ش ه" ودر برخي " شهمر" ودرمعدودي "شهمير" است . ونيز درلوحي به شاه محمّد امين البيان مسطور ضمن امين وشاه است: . " ان يا حرف الشّين اسمع ما تغنّ به حمامة الرّوح ويلهمک من اسرارعزّمنيع" ودر بعضي ازآثاررمز از شمربن ذي الجوشن قاتل امام حسين در صحراي کربلا "ش" مذکور است . شاخن قريه اي ازتوا بع بيرجند که در اوائل اين امر برخي از مؤمنين . سکونت داشتند واز آن جمله ملّا علي بن اللّهدار بود ودر الواح نام برده شدند . شارِع عربي وبه معني خيابان. شوارع = جمع درلوح به ناصرالدّين شاه: . " نحن الشّوارع" ما جادّه هاي الهيه ايم . شاطِئ عربي ساحل . در کتاب اقدس است : . " انّ العباد لن يصلوا الي شاطئ بحرالعرفان الّا بالانقطاع الصّرف" ودر لوح به رئيس است : . . " اشکرالله بما وردتَ في شاطئ البحر الاعظم ..... وارادوا ان يفرّقوا بيننا في شاطئ البحر الاحمر". شام در سنين اقامت ابهي درعکا آن بلد جزء قلمرو حکومت بيروت بود و . فلسطين را از شام و سوريه ميخواندند ودر لوحي است قوله الاعزّ : . " هذا لوح قد نزّل من لدن عزيز حکيم ......... قد تشرّف برّ الشّام بقدوم ربّکم العزيز العلّام هذه عرش فيها ارتفع نداء النّبيين والمرسلين انّا خاطبناها طوبي لک بمافزتَ بلقاء ربّک هل الّذين سکنوا فيک يقبلون الي الله مالک الاسماء او ينکرونه کما انکروه اوّل مرّة اذا نادت و قالت انّک انت العليم الخبير " و قوله : . "يا برّ الشّام قد تشرّفت بقدوم الرّب هل وجدت عرف الوصل او تکون من الغافلين قد تحرّکت بيت لحم من نسمة الله ...... يا بيت لحم قد ظهر هذا النّور من المشرق وسار الي المغرب الي ان اتاک في آخر ايامه فاخبريني هل الا نبأ يعرفون الاب " ودر لوح معروف " قداحترق المخلصون" است : . " وتري المظلوم في حجاب الظّلام بين اهل الشّام اين اشراق انوار صباحک يا مصباح العالمين " ودرالواح ابهي ضعف توجّهات دينيه وفقدان قوّۀ ملکوتيه ومحاسن اخلاقيه آن مردم تکرار ذکر يافت چنانچه شمّه اي ضمن نام نبيل ثبت است . شأن عربي حال وکار ومايحتاج ومنزلت واهميت . شؤون= جمع درلوح . به حا جي ذبيح قوله الاعزّ : . " اياک ان تحجبک شؤونات الامکان عن البيان " الخ که به همين معاني است. وعبارت شؤو ن الامکانيه درآثاربسيار است ودر لوح رئيس است : . "ويتغيرالحکم ويشتدّ الامر علي شأن ينوح الکثيب في الهفاب؟ ويبکي ا لاشجار في الجبال " ودر لوح به نصير است : . " ان استقم علي حبّ مولاک علي شأن لن يزلّک من شيئي عن سراطه " وقوله: . " هيچ شأني از شؤون او بدون او مشتبه نگردد . ودر لوحي است : . " جناب علي عليه بهائي وعنايتي را تکبير ميرسانم فانّ له شأ ناً عند ربّک ان اعرف وکن من الشّاکرات في لوح مبين" وذکر شؤون خمسه درنام خمس ميباشد شاه شاه محّد منشادي ضمن نام امين ذکر است . شاه خليل در لوحي مذکور . وضمن نام خليل ثبت ميباشد . شاه ميرزا کاشي از ستمديدگان خاندان بابي کاشان که به مقاومت با ناصرالدِّين شاه مدّتي قيام داشت احوالش در ظهور الحق ثبت است ودر لوحي به حاجي محمّد اسمعيل ذبيح کاشاني ميباشد قوله الاعزّ : . " اي ذبيح از شاه ميرزا نوشته بودي اين فقره نزد آن جناب معلوم است که از شطر قدم حکم محکم مرّة اخري نازل جميع امم را از نزاع و جدال وسفک دماء وامورات منهيه وما يکرهه عقوله نهي فرموديم به شأني که در اکثري از الواح تصريحاً نازل معذلک عباد غافل متنبّه نشده در کلّ احيان متعرّضسدرۀ رحمانيه واغصان وافنان واوراق واثمار او بوده و هستند در اين صورت نفس اعمال اين قوم سبب ظهور شاه ميرزاي کوچک وشاه ميرزاي بسيار بزرگ و امثال اين عباد بوده و خواهد بود تا في الجمله مرهمي شود بر جراحت قلوب مظلومين " شهر شاهرود در سنين اواخر دورۀ ابهي مرکزي شده جمعي از بهائيان درآنجا گردآمدند و در سنين دورۀ مرکز عهد ابهي فتنه وهيجان و تعرّض بر بهائيان رخ داد وبالجمله در تاريخ وآثار تکرار ذکر يافت ودر ضمن نام شرف بياني درخور توجّه است . درلوحي ميباشد قوله الاعزّ : . " يا قلم مالک قدم اراد ان يذکر اوليائه في الشّين والها ليجذبهم الذّکر الي اعلي المقام " وقوله : . " شاه ر جناب ميرزا نصرالله عليه بهاء الله هوالنّاظر العليم يا اوليائي الرّحمن في البلدان يذکرکم القلم الاعلي في المقام الاعلي " وقوله : . . " شاه ر جناب عبدالکريم " ونيز " جناب غلامرضا حاجي محمّد باقر آقا محمّد ملّا حسين حاجي محمّدرضا ويکي از خطابهاي مرکز عهدوپيمان به ميرزا عبدالله ساروي درآنجا است و دراين سنين اخير جمعي از بهائيان مهاجر و ساکن درآنجا اجتماع روحاني کرده به تبليغ پرداختند وهيجان تعرّض قاسي عمومي برخاست نخست درچهارم مرداد ماه 1322هج.ش. درِ حظيرة القدس را آتش زدند وبه دکان ولي سبحاني حمله برده به قصد کشتن ضرب واردآوردند واو گريخته به شهرباني پناهنده گشت وشکايت نمودورئيس شهرباني به وي چنين گفت من منتظر بودم نعشت را بياورند ونيز خيرالله ازآنان مورد تعرّض قرار گرفت ولي از چنگ مهاجمين فرار کرد ورئيس شهرباني باز هم اقدامي ننمود تا درشب هفتم جمعي بابيل وکلنگ به خانۀ طبيبان نام ريخته خواستند عمارت را خراب کنند ساکنين خانه دفاع نمودند و کاري نشد ورئيس شهرباني به آن جمع چنين خطاب نموده گفت شما بي غيرتان بي عرضه نتوانستيد يک خانه را بکوبيد ودرآن مدّت شکايات بسياري شده به ظاهرغائله آرام گرفت وچند تن جوانان بهائي سنگسري که از قصبۀ خود براي محافظت بهائيان ومدافعت از دشمنان به آنجا آمده پي دفاع سنگسر بسته بودند غافل گشته به سنگسر برگشتند تا در روز شانزدهم به خانۀ يکنفر هجوم بردند ودر روز هفدهم انبوهي کثير به خانه و دگان هجوم نمودند ومظلومان به شهرباني پناهنده گشتند ولي رئيس عتاب کرده گفت چرا اينجا آمديد وآنان را خارج نمود وناچاربه خانۀ خود پنهان شدند واسدالله نادري که درتنور خانۀ خود مختفي گرديد ظالمين ريخته سرش را به ضرب چوب وغيره شکافتند و مغزش را فروريختند وموهاي سر را گرفته بيرون گشيدند وبه چوب همي نواختند وکف زدند تا گشته گرديد وبه غارت پرداختند ومحمّد جذباني را در خيابان به حال عبورش گرفته همي زدند و او گريخته به بالاخانۀ منزل طبيبي پنهان شد هجوم برده او را از حجره بيرون انداختند وبه قدري سنگ زدند که تحت احجار پنهان ماند آنگاه سنگها را پس کرده پاهاي کشته را به طناب بسته آويزان کردند و حسن مهاجر را نيز به همين کيفيت ها گشتند وتقريباَ پنج ميليون ريال غارت کردند و برخي را گلو به قصد بريدن مجروح ساختند وعدّه اي را مجروح نمودند و بهائيان ازآن شهر گريخته به طهران رفتند و در حظيرة القدس جمع شدند و به اقدامات محفل ملّي بهائيان ايران رئيس مذکورشهرباني را به طهران کشيدند وچند تن از افسران بهر رسيدگي به شاهرود رفتند ونامه هاي شرح واقعه وطلب اقدام براي جلوگيري از نظا ئرآن از طرف محفل ملّي به تمامت مراکز ومراجع ملّي و دولتي پي در پي رفت ولي معاندين نيز به جدّيت واهتمام اقدام کردند و بالاخره نگذاشتند که مجازات و قصاص صورت گيرد بلکه درنشريات به ضدّ بهائيان واقعه را به عکس وقوع شهرت دادند . (شاهي) دراين عصر رضاشاه پهلوي علي آباد مازندران را تعمير و تجديد گرده بدين نام خواندند وقريۀ ديگر نيز به نام بندر شاه به ساحل بحرخزراحداث نمودند وهردو محلّ جمعي از بهائيان شدند. شائبه عربي آلودگي و نقص و عيب . در کلمات مکنونه است : . "قلبي که درآن شائبۀ حسد باقي باشد " . شِبر عربي وجب . در لوح رئيس است قوله : . " قامتشان به قدر شبري به نظر ميآمد" شَجَرَة اصطلاح شجرۀ خبيثۀ مذکوردرقرآن نسبت به ترياک دراين امر . وتأويل آيات قرآنيۀ : " انّ شجرة الزّقّوم طعام الاثيم کالمُهِل يغلي في البطون کغلي الحميم خذوه فاعتلوه الي سواء الجحيم ثمّ صبوا فوق رأسه من عذاب الحميم ذق انّک انت العزيز الکريم " قوله : . " انّا جعلناها فتنة للظّالمين انّها شجرة تخرج في اصل الجحيم طلعها کانّها رؤوس الشّياطين " به حاجي محمّد کريم خان کرماني که محض شدّت اعتياد به دخان تنباکو نام شجرۀ زقّوم و کريم تنا سب حاصل نمود کثرت وشدّت يافت و در کتاب ايقان به نوع اکيد وشديد مذکور ميباشد . ودرآثار باب اعظم اصطلاح شجرۀ اثبات وايمان وشجرۀ نفي وکفر به غايت کثرت است وجملۀ : " اللّهمّ العن شجرة الکفر واصلها و فرعها " که درواقعۀ ملّا جواد برغاني صدور يافت ذيل نام جواد ثبت است . ونيز عبارات : شجرۀ ظهور شجرۀ طوبي شجرۀ انيسا شجرۀ عهدوميثاق وامثالها درآثار مکرّر ذکر يافت . شَحناء عربي دشمني و کينه ورزي . درآثار مرکزعهد ابهي است : . " قابلوا کلّ مغرض بالاقبال وکلّ مبغض بالوداد وکلّ جفاء بالوفاء وکلّ شحناء بالولاء " شَخص - شاخص " ملّا محمّد علي زنجاني که شخص شاخص بود و . صاحب قول نافذ" شخص به معني فردممتاز شاخص به معني بلند مرتبه ومشهور عموم . درخطاب به بهائيان خراسان است: . "والاعين شاخصة غائرة" شاخص به معني نگران وخيره . شِداد- اِشتِداد شداد جمع شديد به معني سخت وپرزور ودرآثار ابهي به . تکراراخبار و انذار به مجيئ ايامي شداد شد ازآن جمله در لوح به نصير است قوله الابهي : . " قل يا ملأ البيان تالله الحق تأتيکم صواعق يوم القهر ثمّ زلازل ايام الشّداد ثمّ هبوب ارياح کره عقيم " ودر لوحي ديگر : . "جميع ناس را از قبل به ايام شداد وفتنۀ آن اخبار نموديم که شايد درحين احتزاز ارياح قضا از توجّه به شطر دوست محروم نمانند وسراج حبّ الهي را به زجاجات توکّل و انقطاع از ارياح مختلفه حفظ نمايند معذلک درحين نزول اکثري از ناس غافل الّا من شاء ربّک به شأني که زجاجات مکسوروسرج مخمود وقلوب مضطرب ونفوس متزلزل مشاهده شد . ودرلوح به آقا محمّد جواد قزويني است : . " دراين سنۀ شداد که ذکرآن درالواح سداد از قبل شده فتنۀ کبري وبليۀ عظمي البتّه رخ گشايد به قسمي که اطفال رضيع از ثدي امّهات منقطع شوند وعشّاقان از مدائن معشوق ممنوع گردند که شايد دراين ايام وآن احيان آن عبد به عنايت حق متمسّک شود وبه ذيل رحمت او متشبّث و به امر محبوب چنان ثابت ومستقيم شود که اگر جميع هياکل بغضيه ونفوس منهيه اراده نمايند که اورا از صراط منحرف سازند قادر نباشند وقدرت نيابند " و قوله : . " اي جواد اين سنۀ شداد است للعباد و سنۀ قضا است لاَجلنا اِ ن ورد علينا فانّا خير راض و اِن يدفع عنّا فانّا خير شاکر" ودر اثري به امضاء خادم مورّخ 1283 هج.ق. سنۀ شداد ذکر است ومرادازآن ايام مخالفت ومقاومت ميرزا يحيي ازل واتباع او ميباشد . ونيز از مرکز عهدوميثاق خطاب به احبّاي الهي در عشق آباداست قوله العزيز : . " ولوح سنۀ شداد که سنۀ صعود است نازل گشت ودر جميع اطراف منتشر شد وبيان شدّت امتحان وکثرت افتتان را واضح وشهود فرمودند .............. تا چون درياي امتحان وافتتان سنۀ شداد به موج آيد نفسي سرگردان نگردد و مضطرب و حيران نشود " ونيز درخطابي مورّخ 1327 هج.ق. است قوله العزيز : . " في الحقيقة دراين سنين خمس شداد " که مراد سنين حرب عمومي ميباشد" وقوله : . " دراين سنين متتابعۀ انقلاب شدّت اضطراب جميع خلق رااحاطه نموده" الخ ودر ذيل نام يقين نيز شمّه اي راجع به ايام شداد ثبت است . اَشتِداد سخت و پرزور وشتاب شدن . ودر لوح رئيس است : . " ويتغير الحکم ويشتدّالامر " شَذا عربي تندي و تيزي بوي . در مناجاتي و خطابي درحق بهائيان . است قوله العزيز : . " ربّ اجعل يومهم هذا سعيد الآناء بديع الآلاء ساطعة الشّمس لا معة الانوار طيبة الشّذاء " شِراع عربي بادبان کشتي . درخطابي به صدر فريدني است قوله العزيز: . "والتّحية والبهاء علي السّفينة الحمراء والرّاية البيضاء والشّراع الاعلي " ودر مناجاتي در حق بهائيان است : . " وينشروا شراع الاتفطاع علي سفينة النّجاة " شُرب الدّخان درعرف متداول عربي به معني دود کشيدن. . در کتاب اقدس است : . " قد حرّم عليکم شرب الافيون ....... والّذي شرب انّه ليس منّي " شَرح صَدر گشا يش سينه وعقل وفهم . درقرآن است : . " ربّ اشرح لي صدري " ودر لوح رئيس است : . "نسأالالله ان يشرح من ندائک صدور عباده " وازآثار اعلي شرحي برآيۀ " الم نشرح لک صدرک " ازقرآن است . شِرذِمَة دستۀ کمي. درقرآن است : . " انّ هذه لشرذمة قليلون " ودر لوح به شيخ نجفي اصفهاني است : . " اخذه الرّعب بما عَسَّموت؟ شرذمة من الذّئاب " شَرَک عربي دام صيد شُرُک اَشراک = جمع . درکتاب اقدس است : . " لا تجلوا الاعمال شَرَک الآمال " رفتار و هنجار ديني را دام صيد آمال واماني دنيوي قرار ندهيد. شِرک عربي تعدّ د آلهه. شِراک = شريک براي خدا قائل شدن. مُشرک . قائل به شريک خدا وبت پرست ودر اصطلاح قرآن واسلام به همين منوال در مقابل موحّد وبه معني معتقد به خدايان متعدّد ميباشد . درلوح رئيس است : . " ودعاه الي الله ونهاه عن الشّرک " ودرآثارشيخ احسائي وسيدرشتي منکرين مقام حضرت علي اميرالمؤمنين وسائرائمّۀ اهل بيت نيز مشمول آنند ودرآثار اعلي منکرين آن دو ومنکرين مقام باب اعظم نيز مشمول ميباشد و درآثار اين دور بديع عنوان منکرين مقام وحدانيت وتفرّد مرکز ابهي ميباشد. در لوح به نصير است قوله الاعزّ: . " ويأ تيکم هيکل النّار بکتاب فيه ردّ علي الله ..... وانّا قدّرنا لکلّ مؤمن....... يکتب في ردّ من ردّ علي الله وکذ لک يجزي جزاء المشرکين " وقوله : . " انّ هذا لحسين بالحق قد ظهربالفضل في جبروت العدل وقام علي المشرکون" وقوله : . " انّا امددنا المشرکين باسباب الارض کلّها لذا فتحت علي وجوههم اسباب الخيرات سوف يأخذهم بقهر من عندنا انّ ربّک لهوالمقتدرالقدير" ودردعاء "يدعوه محيي الانام في الايام " دروصف اهل بيان است قوله : . " ارتفع ضجيج المشکرين وصريخ المنکرين ....... واذاً تراهم يا الهي اتّخذوا العجل لانفسهم ربّاً سواک ويعبدونه في العشي والاشراق من دون بينة ولا کتاب " ودر ضمن نام آل ذکري است . شِرکة به کسراوّل وسکون دوّم به معني هم سهمي وعرفاً جمعيت که شرکت . تجاري گزينند . از شرکتهاي تجارتي بهائي در قرن اوّل که ضمناً خدماتي به آئين هم نمودند ودر بخشهاي ظهورالحق مسطور است : شرکت پارسيان درطهران به سال 1327 به همّت رشيد هزاري تأسيس شد و سرمايه سيصد تومان بود وشرکت پيمان چند سالي بعد ازآن شد. وجملۀ : " اَو الي محلّ شراکة به وزن خطابة در کتاب اقدس شايد به مراعات شهرت عرفي ويا به زيادة الف دراصل ويا نسخه باشد . شَريان عربي رگ جهندۀ معروف . شرائين = جمع . درکتاب اقدس است: . " اَن يکون نبّاضاً کالشّريان " شَرِيف صفت عربي به معني والا و گرامي . درعرف مسلمانان لقب . تجليلي خاندان نبي قرار گرفت . وشريف رئيس مکّه به نام شريف سليمان بن عون در سال 1260 هج.ق. ازباب اعظم درسفرحجّ توقيعي دريافت کرد که نسخۀ آن رقيمۀ کريمه دردست ميباشد . شَطا ه عربي جوانۀ درخت خرما وکشت وبرگ آن . درلوحي است قوله . الاعرّ : . " هذا ذکرالله الي الّذين هم کسروا اصنام انفسهم ...واذا اخرج شطائه؟ فاستغلظ" شَطر عربي سوي و جانب . در لوحي است قوله الاعزّ : . "هوالشّاهد السّميع يا ايها النّاظرالي شطري والمقبل الي افقي" ودرلوحي ديگر: . " هر هنگام به روح وريحان واقع شود وبه حکمت موافق توجّه به شطرالله بأسي نبوده ونيست " الخ که مقصد اجازت رفتن به حضور درمحضر عکا ميباشد . شِعب عربي قوم بزرگ . . درلوحي که ضمن نام اورشليم ثبت است قوله الاعزّ: . " امروز روزي است که کرسي ربّ مابين شعب ندا ميکند" الخ که مراد قوم بني اسرائيل ميباشد . شَعَث انتشار و پراکندگي. . از مرکز عهدوپيمان در مناجاتي است قوله العزيز: . " اللّهمّ يا الهي و جذبة فؤادي .......... تراني وتشتّتي وتفرّقي وتوجّهي وشعثي واغبراري " . شِعر عربي گفتار موزون مقفّاي معروف . اَشعار = جمع ودر اين امر . اشعارپر اعتبار بسياري مسطوردرآثاروغيرها ازجمال ابهي و مرکز عهد و ميثاق ابهي و قرّةالعين و غيرها به طريق غزل و مثنوي وقطعه بدست است که بسياري به اسلوب اشعاروجديۀ عرفا مانند مولوي وغيره و محض تأکيد عشق وايمان صدور يافت و به مقدار کافي و نمونه در بخشهاي ظهورالحق ثبت گرديد غالباً نزد اهل بهاء متداول ميباشد . وازمقام نقطه نيز چند بيتي عربي به نوع رجزوافتخار مسطور و اين غزل نمونه اي از اشعار مرکز عهد ابهي است. قوله العزيز:
اي بلبلان اي بلبلان فصل گل و گلزار شد . اي عارفان اي عارفان آن غيب دراظهارشد . ايعاشقان ايعاشقان معشوق رخ بنمود عيان . اي طالبان اي طالبان مطلوب در ديدارشد . صبح جمال حق دميد انوار مطلق شد پديد . از حبس تن با يد رهيد تا در هوا سيار شد آن دلبر پرده نشين وآن خسرو چرخ برين . چون يوسف مصري کنون درکوچه وبازارشد . آن غيب در قاف بقاء پوشيده بد صد دهرها . اينک چوخورشيد سماء بردشت و برکهسارشد .بازارجمله عاشقان از زلف مشک تر فشان . واز شکّر لعلش عيان چون دکّۀ عطار شد . خُمها همه درجوش شدعشق ونهي مدهوش شد . زهر کشنده نوش شد تا جام حق سرشار شد .تسبيح ز نار آمده تزوير سر بار آمده . . زاهد ز عشق روي او در کوچۀ خمّار شد .تقوي به يکسرشد نهان سالوس آمد لب گزان .. تاسرو قدش درجهان چون کبک دررفتار شد کنز خفي ظاهر شده سيمرغ جان طاائر شده . کشف همه اسرارشد خرق همه استار شد بلبل به شاخ گل پريد عاشق به بحر دل رسيد . طوطي به هندوستان پريد اغيار جمله يار شد
ونمونه اي از غزليات حضرت بهاء الله است. قوله الاعزّ : " نزّل من لسان الله عزّ وجلّ : . بت آمد با بطي باده بارخي چون آفتاب با دلي ساده" الخ
شَعِيرة - شِعار در تاريخ ظهور الحق تفصيل شعائر سبعۀ بابيه ونيز . شعائربابيان درجنگهاي مازندران وغيره ودرکتاب امر و خلق تفصيل تحيتهاي بديعه ونگين اسم اعظم ثبت است . شَغَف عربي عشق و دلباختگي . در لوحي است : . " ليملأ قلبک من وله الامر وشغف النّور وجوهر السّرورو رشحات الظّهور" شَفا عربي کناره و لبۀ گودال وغيره . درلوح به حاجي محمّد کريم خان . است قوله الاعزّ : . " يا ايها المعروف بالعلم والقائم علي شفاحفرة الجهل". شَفاعة مصدر عربي و به معني وسا طت واصطلاحاً ميانجي شدن پيمبران . و مقرّبان از گنهکاران درمحضرالهي است . ودر مناجاتي در لوحي جملۀ : " بان ترزقني شفاعة سيدالرّسل وهادي السّبل " الخ ميباشد که ظاهراً از سيد رسل پيمبر هاشمي گهر است وشفاعت رسولان , امم خودرا نزد خدا توان به سبب امرشان براي نجاتشان از جحيم حرمان و بُعد و فقدان تفسير نمود . ودر سفرنامۀ امريکا بيان مرکز ابهي است قوله العزيز : . "رفع گناهان به عمل به وصاياي آن حضرت است وشهادت مسيح براي حصول اخلاق و مقامات عاليه بود " انتهي . شِقشَقَة عربي کف خارج از دهان شتر درحال هيجانش وخطبۀ منسوب . به علي اميرالمؤمنين خطاب به عبدالله بن عبّاس قوله : " هيهات يابن عبّاس تلک شِشَقَة هَدَرَت " اين مقاله و گفتار شقشقه اي است که به حال هيجان وجوش ازدهان افتاد وسکون گرفت به نام خطبۀ شقشقيه است . وکلمۀ شقشقية مأخوذ از همين خطبه درآثار اعلي به کرّات ذکر يافت از آن جمله در شرح کوثر قوله : . " شقشقة اللّاهوتيات ثمّ شقشقة الجبروتيات " شِقوَة عربي شقاوت و بدبختي به مقابل سعادت. شقي بدبخت وبدروزگار . اشقياء = جمع دردعاء "يدعوه محيي الانام في لايام" است قوله ج ع : . " کلّما دعوت عبادک زادت شقوتهم " ودر لوح الامر است : . " قد غلبت عليهم شِقوتهم وهم اليوم في بيداء الضّلال يهرعون " ودر لوح به شيخ سلمان است : . " نسألک اللّهمّ بالّذين جعلهم الاشقياء اُساريٰ " . شِلِّيک درعرف فارسي به يکبار توپ و تفنگ انداختن صف اسلحه داران. . درخطابي است : . " شلّيک وحدت عالم انساني برخاست" شَماتة عربي اظهار خوشحالي وسرزنش ونکوهش به احوال واعمال. در . لوحي در صورت زيارت حاجي ذبيح کاشاني است قوله الاعزّ : . " قد سمعت في الله شماتة کلّ ظالم " ودر لوح به حاجي محمّد کريم خان است قوله ج ع : . " ولا تشمت الّذين آمنوا و انفقوا اموالهم و انفسهم في سبيل الله " شَمايل عربي به معني شکل و صورت وعرفاً به نوع تجليلي برصورت . ورسم وعکس انبياء واولياء اطلاق ميگردد ومابين بهائيان و صور و عکوس مقدّسۀ اين امر استعمال ميکنند و تفصيل آنها در بخشهاي ظهو الحق مسطور است ورسم قلمي اعلي را محمّد علي دهجي در سال 1306 هج.ق. به عکا برده تقديم نمود واز مقام ابهي خلعت براي نقّاشباشي اروميه اي آورد . ورسم قلمي ابهي در حمّام را درويش علي با قلم برداشت وتصويري در بغداد کشيدندوامّا عکس فتوغرافي در ادرنه برداشته شده . شَمس- شَموُس درآثاراين امربه مواضع کثيره تشبيهاً واستعاراً به عنوان . شمس غيب شمس ذات شمس الوهيت وغيرها بر ذات الهي و به عنوان شموس حقيقت وغيرها بر مظاهر کلّيۀ الهيه و به ع نوان شمس مشيت و شمس علم و شمس حکمت وغيرها به کثرت لاتحصي استعمال گرديد از آنجمله درکتاب اقدس است قوله ج ع : . " وعند غروب شمس الخقيقة والتّبيان" و قوله : . " اذا اشرقت عن افق البيان شمس الاحکام " وقوله: . " يا اهل الارض اذا غربت شمسُ جمالي " وقوله: . " قل به اشرقت شمس الحجّة و نيرالبيان لمن في الامکان اتّقو الله يا اولي الابصار ولا تنکرون " ودر اين جمله ولا تنکرون ممکن است نون را نون وقاية و ياء متکلّم وحده مفعول به محذوف مقدّر با دلالت کسرۀ نون دانست ويا آنکه جملۀ نفي ودر محلّ حال شمرد و يا آن که براي ابقاء نون وتوازن رؤوس آيات لاء نهي عمل جزمي نکرده باشد . وايضاً قوله : . " لو عرفتم الافق الّذي منه اشرقت شمس الاحکام " ودر لوحي مشهور است قوله : . " باسم الّذي کلّ عنه لغافلون حمد مقدّدس از السن ممکنات ..... وبعد سؤال از شمس حقيقت ومراياء مستحکيۀ از او شده " الخ ودر تفسير سورۀ والشّمس از قرآن قوله الاعزّ : . " هذا ما نزّل لاحدٍ من علماء قسطنطنية الّذي سأل عن تفسير سورة المبارکة والشّمس بسم الله الرّحمن الرّحيم الحمد للّه الّذي انطق ورقاء البيان " الخ و در ضمن نام اسم , شمس احديه بر منير کاشي اطلاق شد . ودر ضمن نام تاکر ذکر شمسيه خانم است . شَمُوس به معني رمنده درذيل نام کرمان ذکر است . شَمَن فارسي بت پرست از حضرت عبدالبهاء خطاب به ميرزا اسحق . خان حقيقي کرمانشاهي است قوله العزيز : . " وطن را آَوَثن ميگفتند وخودرا شَمَن ميشمردند " شَنّف در مناجاتي از حضرت عيدالبهاء در حف بهائيان قوله العزيز: . "وشنّف آذانهم باستماع اذکارک وانطق لسانهم بالثّناء عليک " گوشها يشان را زيور کن وباهتزازآر . شَهادة – شهِيد شهادت کشته شده درراه دين وشهيد کشتۀ درراه دين
لوح الشّهاة که گواه بردين است . شهداء= جمع ودر اين امر
يوم الشّهود عدّه اي به نامهاي سلطان الشّهداء و محبوب الشّهداء
سراج الشّهداء وغيره مذکور درآثارشدند که غالباً تحت اسامي مربوطه ثبت ميباشند وبرخي افتخاراً مقام شهادت ولقب شهيد را دارا شدند چنانکه درلوح به غلامعلي بن حاج محمّد اسمعيل ذبيح کاشي است قوله الاعزّ : . " يا غلام انّ اباک فاز بالاقبال في اوّل الايام وشرب رحيق المختوم باسمي القيوم انّه ممّن اقبل وآمن و قام علي خدمة الامر الي ان استشهد في سبيل الله ربّ العالمين قد رقم اسمه من قلمي الاعلي من الشّهداء في صحيفة الحمراء و سمّيناه بالذّبيح في کتابي المبين عليه بهائي و بهاء من في السّموات والارضين " ودر لوحي ديگر است : . " همچنين شهادت حسين بن علي را سبب ارتفاع امررسول روح ما سواه فداه دانسته و ميدانند سبحان الله دراين ظهورجذب آيات الهي افئده را به شأ ني مشتعل فرمود که باجنحۀ اشتياق قصد فدا نمودند وارواح را برقدوم نير آفاق نثارکردند اين الابصارلتشهد" الخ ودر ضمن نام حيدر اقتباس از لوح راجع به شهادت ثبت ميباشد ونيز در يکي از آثار مقدّسه است قوله الاعزّ : . " فرداً وتراً واحداً بعيداً ازبيت عظمت وجلال خارج شده ودر محلّ وحدت و خفا مسکن فرمودند و ابواب لقاء را بکلّي مسدود فرموده لوحي که در ايام خروج به هيکل قطعه اي از قميص مطهّر و رشحات دم اطهر ظاهر گشته در جبروت الله به لوح شهادت ناميده شده نزد آن حبيب ارسال شد بر اهل حبّ و وفا بخوانند و هريک به خط احمر جلي مسطور نموده دربيت خود تلقاء منظر دارند ودرهر يوم نظر در او نموده وبالحان حزن مليح قرائت نمايند و به مظلومي اين جمال فريد در سجن غربت گريه نمايند زيرا که دراين ايام جميع عيون مقدّرۀ در عوالم غيب وشهادت وعيون مکنونه درحجبات غيب مکنون که الي آخر الّذي لا آخرله ظاهرشود بر اين جمال مبارک گريه ميکند بلکه به بصرالله مشاهده ميشود ذرّه اي در عالم وجود مشهود نميشود مگر اينکه اورا درحق اين مظلوم محزون و نالان بيني " الخ وقوله : . " هذا لوح اشّهادة قد نزّل من سماء مشية ربّنا الرّحمن فليقرء اهل سفينة الحمراء في کلّ صباح ومساء هوالابهي قد تجلّي الرّحمن علي طور الاکوان وتنطق سدرة السّبحان فطوبي لمن سمع نغما تها " الخ ودر تفسير سورۀ والشّمس است قوله الاعزّ: . ز " يا ايها السّائل اذا قصدتَ حظيرة القدس وسيناء القرب طهّر قلبک عن کلّ ما سواه ثمّ اخلع نعلَي الظّنون والاوهام لتري بعين قلبک تجلّبات الله ربّ العرش والثّري لانّ هذا اليوم يوم المکاشفة والشّهود قد مضي الفصل واتي الوصل ..... قل يا قوم قد فصّلت النّقطة الاوّلية و تمّت الکلمة الجامعة وظهرت ولاية الله المهيمن القيوم " الخ . شهميرزاد قصبۀ شهيره از توابع سمنان که سکنۀ آنجا ازآغاز طلوع اين . امر عدّه اي از پيروان شدند و معدودي به شهادت رسيدند ونام آنجا به رمز "ارض ش" درالواح بسيار مذکورو تفصيل اوضاع واحوال مؤمنين اين آئين خصوصاً اخلاف آقا محمّد علي و کربلائي خانلر وغيرهم در بخشهاي ظهورالحق ثبت ميباشد ودر يکي از الواح متعلّق به آنجا است : . " قد نزل البيان و جعلناه مبشّراً لهذا الظّهور الّذي به جرت الانهار " الخ وشمّه اي از تفصيل واقعات اوّليۀ آنجا را چنين نوشتند : "در حدود سنۀ 1263 هج.ق. آقا مير محمّد علي که يکي از علماء مرتاضين و به اصطلاح صاحب کشف و کرامت بود و مفصّلاً خدمت شيخ احسائي رسيده بود بزرگترين پسر خود آقا سيد احمد در اثنائي که دستور سفر به خراسان داده بود و جمعي مهيا گشتند امر به حرکت براي کربلا نمود و چند نفري هم از اهالي با ايشان ميروند وازآن جمله دو پسرش آقا سيد احمد مذکور وآقامير ابوطالب بودند و درهمدان چون بعضي از همراهان ميخواستند چند روزي بمانند تعجيل براي رفتن به عتبات کرد وخبر قرب وفاتش را پي درپي ميداد و گفت مبادا شما را نعش کشي گردن گيرشود شخصي که حاجي ملّا آقا بابا نام داشت عرض ميکند بحمدالله ما همه صحيح المزاجيم فرمودند تعجيل از براي خودم است تا اينکه وارد کاظمين شدندوتب مينمايندوازآنجا به کربلا حرکت نموده بعد ازچند يوم مرض بکلّي مندفع شد در اين بين ملّا ولي الله مازندراني از اصفهان نوشتجات بسياري از حضرت اعلي ميآورد در خانه اي که منزل داشتند مع ملّا زين العابدين شهميرزادي که مجاور بوده آن کلمات را ميخواندند و مرحوم آقا مير محمّد علي گريه ميگرد از ايشان در اين باب سؤال مينمودند ميفرمود صاحب اين کلام مبدأش از سرچشمه ميباشد بر هر مکلّفي واجب است که در طلب اين امر برآيند واطاعت کنند عمر من به آخر رسيده والّا به خدمتش ميرسيدم خلاصه بعد از ورود به نجف اشرع روزي به زيارت اهل قبوروپاي ديوار بقعۀ هود صالح عليهما السّلام ميفرمايد قبر مرا دراينجا حفر کنيد وبعد از چند يوم دار فاني را وداع مينمايد ودر همان مکان دفن ميشودوهمراهان مع آقا سيد احمد وآقا ميرزا ابوطالب به وطن عودت مينمايند و چون علاقه اي درمازندران داشتند يعني دربلوک علي آباد که فعلاً به "شاهي" موسوم است در قريۀ چاله زمين آقا مير ابوطالب به آنجا ميروند ودر اين ضمن اصحاب را به حکم سعيد العلماء و سرکرده ها ئي که آن موقع دربارفروش بودند خسرو قاديکلائي از بار فروش حرکت داده در والي شيخ طبرسي بعد از جسارت و تهوّر خسرو و کشته شدنش اصحاب درآن بيشه پراکنده ميشوند من جمله سه نفر از اصحاب موسوم به شيخ عيسي و حاجي شيخ محمّد کرّاد کربلائي ويک نفر از اهل قزوين هرسه از اهل علم ميروند در نزديکي محلّي که آقا مير ابوطالب آنجا است در وسط جنگل پنهان ميشوند دراين ضمن شخصي از اهل همان محلّ که با آقا مير ابوطالب خصوصيتي داشه در آن مکان با آنها ملاقات نموده چگونگي را به آقاي مذکور اطّلاع ميدهد وايشان هم بعد از اجازه حضرات را ملاقات مينمايند وبعد از مذاکرات و گفتگو و درخواست آنها قرار ميشود آنها را به مقبرۀ شيخ طبرسي برسانند ايشان را شب به خانه ميبرند وصبح به همراهي بعضي از اهالي محلّ که به مرحوم آقاي ايشان اراد تي داشتند لباس عربي را تبديل به عجمي و تجارتي نموده برمالهاي خود سوار وبه شيخ رسانيده واز اصحاب خواهش ملاقات جناب باب الباب را مينمايند بعداززيارت واصغاء بيانات مبارکه ازآن جناب اجازۀ مرخّصي گرفته به جهت اطّلاع اخوي بزرگ آقا سيد احمد وساير اخوان وبستگان و اهالي سنگسر و شهميرزاد مراجعت و چگونگي را کما هو حقّه اطّلاع وبه مازندران عودت مينمايد وميرود درقلعه نزد اصحاب ميماند واخوي ايشان آقا سيد احمداين مطلب را درمحلّ تعقيب مينمايدوچون والد مرحومشان يعني آقا مير محمّد علي از هرجهت طرف اعتقاد واعتماد اهالي سنگسر و شهميرزاد بودند ومردم اطمينان کامل نسبت به آن خانواده داشتند وبعدازرحلت آقا به ولد ارشدش که اتقيٰ و ازهد بوده طرف ارادت واقع گشتند بعد از رسيدن اين خبراهالي شهميرزاد در يکي از مسجدهاي آنجا موسوم به مسجد مصلّي اجتماع نموده در اين مسأله آقا سيد احمد را به حکميت انتخاب ودر حقيقت رؤساء و علماء اين دو محلّ ايشان را دراين عمل تحقيق وکيل نموده قرار شد که حق يا باطل آنچه برايشان مکشوف شد اطّلاع دهند اين بود که شخص مذکور مع برادر ديگر آقا ميرزا ابوالقاسم و عمو آقا مير مهدي وداماد مير ابراهيم به مازندران حرکت نموده و آقا سيد محمّد رضا را که برادر کوچکتر بودند در خانه براي پذيرائي والده و خانواده گذاشتند ودر راه چند نفر از علماء سوادگوه من جمله ملّا ميرزا بابا کرون ملّا آخوند بابا کشکائي و ملّا نادعلي متولّي امامزاده عبد الحق و و دامادش سيد عبد الرّزاق وجمعي ديگر به ايشان ملحق شدند و وارد شيخ گشتند (مقصود قلعۀ شيخ طبرسي است ) اوّل در ايوان شيخ طبرسي خدمت جناب باب الباب رسيده واستفاضه از بيانات شريفۀ ايشان نموده سؤالات عديده کرده جوابهاي شافي کافي گرفته و ثانياً اجازۀ حضور حضرت قدّوس حاصل و به همراهي جناب باب الباب و جمعي از اصحاب در بقعۀ مبارکه شرفياب شده قريب يک ساعت مشرّف و آنچه را که نهايت آمال وآرزوي ايشان بود نائل و فائز گشتند و در آنجا رحل اقامت انداخته و چگونگي را آنچه به رأي العين ديده بودند مع توقيات وآثار نقطۀ اولي را را به جهت اهالي سنگسرو شهميرزادفرستاده وتصديق خودرا رسماً به طور وضوح اعلان نموده اين بود که بعد از اطّلاع زمزمه درميان خلق آنجا افتاده از طرفي مطابق آمدن رايات از سمت خراسان وطرفي تصديق آقا سيد احمد و اخوان وممدّ اين دومطلب اخبارات دو نفر شخص يکي کربلائي ابو محمّد و ديگري کربلائي علي عارف و از اهل سنگسر بودند اوّلي يک سنه قبل از ظهور مرخوم ميشود و به پسران خود ابوالقاسم ومحمّد علي وصيت مينمايد که چنين عَلَمي از سمت خراسان حرکت مينمايد و رايت حقّه است برشما لازم است که برويد و نصرت نمائيد وکربلايي عارف درحيات بوده پسرخود که ملا صفرعلي نام داشته ميفرستد به قلعه وشهيد ميشود خلاصه همۀ اينها دست به هم داده هيجاني در اهالي احداث نمود بيست و هفت نفرازدو محلّ سنگسرو شهميرزادبه سمت قلعه حرکت مينمايند وپنج نفرسابق الذّکرهم درآنجا بوده مجموعاً سي و دو نفرکه چهارنفر آنها از اهل شهميرزاد از بلوک شهاب الدّين ملّا کاظم ملّا ابراهيم ملّا علي اصغرکربلائي احمد شکارچي که اين چهارتن در قلعۀ مبارکه شهيد شدند وبيست و هشت نفر از اهل سنگسر يازده نفرعودت نموده واز بقاياي سيف قلعه محسوبند وهفده نفر شهيد شدند واسامي شهداء سنگسر درقلعۀ مبارکه به شرخ ذيل است : 1 – آقاسيد احمد ولد آقا مير محمّد علي 2 – برادرش آقا مير ابو القاسم 3 – دامادشان مير ابراهيم 4 - عمويشان آقا مير مهدي 5 – ملّا علي اکبر پيشنماز 6 – برادرش ملّا حسينعلي 7 – ابو القاسم 8 -محمّد علي پسران کربلائي ابو محمّد 9 – ملّا صفر علي ولد کربلائي عارف 10 – کربلائي ابراهيم ولد مّلّا شجاع 11 – علي احمد مقنّي 12- عبّاس علي 13- عبد العظيم 14- عليخان 15 – کربلائي اسمعيل مقدّس 16 – ابراهيم دکاندار 17- حسينعلي ولد اسمعيل ترک . يازده نفرفوق الذّکربه وسائل متعدّده برگشتند که عمدۀ آنها خريد و فروش شده وآقا مير ابو طالب که از بقية السّيف واز جملۀ يازده نفر است وسنّاً از آقا سيد احمد کوچکترچنانچه ذکرش گذشت قيام به تبليغ امرالله نموده برادرش آقاسيدمحمّد رضا که درخانواده به جهت پذيرائي مانده بود اين دو برادر به اتّفاق يکديگر سبب بيداري نفوس در شهميرزاد و سنگسر و هزار جريب شدند ودراکثر نقاط به آقايان شهميرزاد و سنگسر معروفند و علّت آن که اصلاً از ساکنين قريۀ کوچک موسوم به امامزاده قاسم بين سنگسر وشهميرزاد واقع بوده اند و به واسطۀ آب و هواي ييلاقي والد مرحومشان آقا ميرمحمّدعلي در شهميرزاد سکني داشتند و اولاد ايشان الي کنون درشهميرزادمتوطّن بوده وهستند اين است که به آقايان سنگسروشهميرزاد معروف شدندازحيث اقوام سنگسري وازحيث توطّن و علاقه و سکني شهميرزادي بودند . اوّل کسي که در شهميرزاد بعد از واقعۀ قلعه و عودت آقا مير ابوطالب تصديق امر مبارک را نمود از علماء آخوند ملّا ابراهيم مجتهد بود وشرح تصديق و خدماتش از اين قرار است : چون مشار اليه در کربلا مشغول تحصيل بودند و زماني که آقا مير محمّد علي مرحوم والد آقايان چنا نچه ازپيش گذشت در کربلا تشريف داشتند وآخوند هم حاضر بود که به زيارت توقيعات حضرت اعلي روح ما سواه فداه فائز و حقيقةً تصديق نموده و به سايرين وصيت وتأکيد فرمود که بر هر مکلّفي واجب ا ست که در طلب اين امر مبارک برآيد و اطاعت کند و جناب اخوند ملا ابراهيم به شهميرزادآمده وفوق العاده محل ارادت نفوس واقع وهمه قسم اسباب رياست به جهتش فراهم شد ودر ايام رمضان و غيره مشغول نماز جماعت بودند بطوري که از شدّت جمعيت وازدحامِ خلايق جاي گذاشتن مهر براي اقتداء کنندگان نبود ومجلس درس مفصّلي نيزداشتند که ازطلّاب محلّي گذشته قريب صد نفراز اطراف سوادکوه و فيروز کوه وغيره درخدمت ايشان مشغول تحصيل بودند برحسب سابقۀ ارادتي که به والد آقايان داشت و امورات ايشان هم به واسطۀ قتل و غارتي که درخانواده واقع شده مختل وپريشان بود و تا اندازه اي همراهي در معاش ايشان مينمود و مراوده داشت تا اينکه کم کم به خوبي از مطالب امريه مستحضر و به شرف ايمان فائز گرديد امّا بطور بسيار مخفي ولي نار محبّة الله چنان حدّت وشدّت نمود که خود داري نتوانست اهالي ملتفت قضيه شدند يکباره دست ارادت از دامنش کوتاه نموده به ضدّيت فوق العاده قيام وبر او شوريده خانه نشينش ساختند ونيزچندين باربلوا نموده برسر خانه اش زفته قصد شهادتش نمودند ولي به واسطۀ جلوگيري بعضي از فاميل بي غرض موفّق نشدند منجمله يک دفعه اجماع زيادي نموده بر سر خانه اش رفتند چون آقاي ملّا نصرالله شهيد که از بعد به ذکرش خواهيم پرداخت ودر آن زمان مصدّق نبود ولي رياست تامّه داشت چون ازواقعه مطّلع شد به واسطۀ عصبيت فاميلي خودرا به آن جمعيت رسانيده مانع از حرکات وحشيانۀ آنها گرديده جمعيت را برگردانيد خلاصه کار بسيار دشوار شد بطوري که بيرون آمدن ازخانه ممکن نبود ودراين بين غلامعلي نامي پسر مرحوم ملّا مهدي از همان زمان آخوند که بسيار دلير و شجاع بود فائز به ايمان گرديد و تصديق اوسبب شد که ايذاء واذيت احبّاء مخصوصاً جناب آخوندخيلي تخفيف يافت به نحوي که ايشان را به دوش ميکشيد و به حمّام برده شستشوداده به خاته ميآورد و هميشه قدّاره درکمر داشت واز ترسش کسي را قدرت ياوه سرائي نبود و چون خطّ جناب آخوند درنسخ و نستعليق هردوخوب وخوشنويس بودند تمام اوقات خود را صرف استنساخ الواح وآثار امريه از هر قبيل قرار داد و تقريباً سيصد جلد از نوشتجات راجع به ظهور اعظم از خطّ خويش در بين احبّاء الله به يادگار گذاشتند ودر الواح وآثار جمال قدم به " يا خليل الله الرّحمن " مخاطب شدند به اکثر علماء آن دوره کتباً ابلاغ امرالله را نمودند بعضي مقبل و برخي ساکت و معدودي به انکارشديد قيام نمودند تا به اَجل محتوم در سنۀ يکهزارو سيصد ونه هجري قمري درعصر يوم تاسوعا از دار فاني رحلت فرمودند ودر مصلّي مدفن احبّاء مدفون گرديدند و بسياري از اهالي زنده کردۀ ايشانند . وديگر جناب حاجي آخوند مخاطب به علي قبل اکبراز ايادي امرالله و اخيراً ساکن طهران بودند شرح تصديق و خدماتش مفصّل و يقين داريم که بازماندگان ايشان مرقوم وتقديم داشته اند و در اينجا لازم است که ذکري از سوسن باجي بنت مرحوم ملّا محمود شهميرزادي شود که ساکن طهران بود خدمات شاياني از او به ظهور رسيد ودر وقت گرفتاري احبّاء در محبس و انبار همراهي بسيار مينمود تا در حد ود سنۀ يکهزار و سيصد که حضرت شهيد آقا ملّا عليجان ماهفروزکي المازندراني گرفتار شدند فوق العاده درپذيرائي آن جناب وهمراهانش کوشش نمود و بعد از شهادتش به عنوان اين که اين شخص با من برادر بود جسد مبارکش را از دست اعداء بيرون آورده و به مقامش رسانيد ومورد عنايت جمال قدم جلّ ذکره الاعظم واقع و لوح مبارکي به افتخارش شرف نزول يافت. وديگر مرحوم ملّا حاجي زمان از علماي آن دوره و بسيار با سواد وعلم بود که به ملاقات آقايان در يک مجلس و زيارت کتاب بيان و تلاوت يک صفحۀ از آن فوراً منقلب و اظهار ايمان وايقان نمود ودر کمال اطمينان به هدايت ديگران قيام فرمود و تقريباً در حدود سنۀ يکهزارو سيصد و پنج قمري وفات نمود. و ديگر از اشخاص با سواد وعلماي آن دوره مرحوم حاجي اسمعيل شجاع شاعر نطّاق بود مع برادرش مرحوم کربلائي خانلر که از هرجهت برادر و برابر بودند موفّق به ايمان شدند ودر خدمات امريه ساعي و جاهد بودند ودر محل اجتماعاتي که آنها حضور داشتند کسي را ياراي هرزه گوئي وياوه سرائي نسبت به امرالله و احبّاء نبود و هرگاه چنانچه اتّفاق ميافتد در کمال قوّت قلب وشهامت مقاومت نموده با ا د لّه و براهين طرف را ملزم وخاضع مينمودند اوّلي در حدود سنۀ يکهزارو سيصد و دوّمي سيصد و دوازده دار فاني را وداع فرمودند . وديگر مرحوم ملّا محمّد حسن بن مرحوم ملّا عليرضا که ازعلماء و اَ باً عن جدٍّ از پيشوايان وعلماء بوده اند ودرحد ود هزارو دويست و هشتادو پنج تصديق و به شرف ايمان فائزميشود تحصيلات مقدّماتي ايشان درنزد مرحوم آخوند ملّا ابراهيم سايق الذّکر وبعد در مشهد وساير نقاط بوده شرح تصديقش اينکه سابقۀ دوستي با با يک نفر از اشخاص که حقيقةً لا مذهب صرف بوده ولي در آن زمان با آقايان مراوده داشته در زمان رفتن ملّا محمّد حسن به مسجد در کوچه به هم بر خورده ميگويند که قائم ظهور کرده با نهايت تعجّب ميپرسد اين چيست و به چه دليل ميگوئي جواب ميدهد مابقي را برواز سيد ها بپرس خلاصه بعد ازشنيدن اين خبر فوق العاده متفکّر ومتأ ثّر شده درهمان شب يا شب بعد ساعت چهاراز شب گذشته ازبيراهه خود را به منزل آقايان رسانيده بعد ازسؤالات و مذاکرات درچندين جلسه پردۀ شک وارتياب مرتفع وبصررا به نورايمان منوّر ميسازد و چون فاميل ايشان از علماء ورؤساء بوده اند بعد از تصديق در صدد ايذاء واذيتش برآمده حتّي يکي از پسرعموها شبانه خانه اش را آتش ميزند و ميرود ولي برداً و سلاماً شده فرداي آن شب معلوم ميشود که خانه اش را آتش زدند و مقداري سوخته و خاموش شده است خلاصه اکثر اوقات همّ خود را مصروف استنساخ الواح وآثار امريه نموده مقدارزيادي ازهر قبيل دربين احباب ازخط ايشان موجود است وديگر از خدماتش که خيلي اهميت داشته تبليغ اهالي (افتر) است که يکي از قراء واقع بين سمنان و فيروز کوه ميباشد به واسطۀ يک نفر از اهل آنجا موسوم به حسين خان که ابتداء به نفاق داخل وبالاخره به وفاق نائل به ايمان ومنقلب ومنجذب گرديدچون شخصي دليرونترس بود به هدايت ديگران قيام واقدام نموده در اندک مدّتي بسياري از اهل آن آبادي رجالاً ونساءً به نور ايمان منوّر وفائز گشتند و آشکارا و بي پرده در هر نقطه چه اجتماعي وچه انفرادي مذاکرات امري دربين و کسي را ياراي ادني تعرّضي نبود خلاصه درسنّ هفتاد سالگي در حدود سنۀ يکهزارو سيصدو بيست و دو هجري در ماه شوّال از اين دار فاني رحلت به عالم بقاء نموده در مصلّي مدفن احبّاء مدفون گرديد و عيال ايشان هم يکي از مؤمنات موقنات بوده واز هر قبيل به خدمات امريه موفّق . وديگر از علماء معروف مرحوم ملّا ميرزا حسين که جزء شهداء اين امرمحسوب ميشوند چون زماني که آقايان را به سبب اغوائات مغرضين سنگسر و شهميرزاد اخذ وبه طهران برده در انبار دولتي محبوس بوده اند اخوي زادۀ ايشان مرحوم آقا سيد محمّدباقربن آقا سيد احمد شهيدرا نيز گرفته درسمنان محبوس بود والدۀ ايشان به راهنمائي بعضي از بيغرضان خواستند شخص مذکور را به جهت خلاصي فرزندش به سمنان ببرند قاطر آوردند که سوار شود ناگاه حيوان لگد زده بر سينۀ مشار اليه بر خورده افتاد و حاضرين وي را از زمين بلند کرده به اندرون خانه عودت دادند بعضي از بستگان آن مرحوم خواستند نسبت به آقايان اظهار ضدّيت نمايند که چنين و چنان خواهيم کرد تمام آنها را جمع و سفارشات اکيد مينمايد که ابداً دراين موضوع ادني تکلّمي ننمائيد که اين به خواست خدا بوده اجر مرا ضايع نکنيدودرهمان شب وفات مينمايد وهمان وصيت سبب شد که فعلاً ازاولاداو ذکوراً واناثاً قريب به سي نفربهائي هستند وکلّ موفّق به خدمات امريه ميباشندواين واقعه در هزارو دويست و هشتاد هجري واقع ودر مصلّي مدفون شد . و ديگر مرحوم ملّا رمضان داماد آقا سيد محمّد رضا و يکي از علماء خوشنويس دورۀ خود بود وبسياري از آثار امريه از الواح و غيره به خط ايشان در بين احبّاء منتشرو موجود است تقريباً دريکهزاروسيصد وپنج مع مرحوم آقا سيد محمّدرضا به ارض اقدس مشرّف وچند سال بعدبه اجل محتوم به عالم بقاء عروج ودرمصلّي مدفون شد . وهمچنين مرحوم غلامعلي اخوي ايشان که مؤمن به امرالله واز احبّاي صادق ثابت بوده وقتي شخص مذکور وارد طهران ميشود که جناب ملّا عليجان ماهفروزکي المازندراني را شهيد نموده بودند وازهمراهانش که هفت نفردرمحبس بودند مرخّص شده و چون شنيدند که مشار اليه از احبّاش ثابت شهميرزادند ايشان را ملاقات ودر خواست نمودند که آنان را به ماهفروزک برساند لذا اين خدمت را با کمال اشتياق قبول نموده و چون در مدّت حبس لباس و مخارج آنان تمام شده بود مخارج ولباس را نيز تا محلّ مزبور متقبّل شد و چون پوشاک مکفي نبود شال کمر خوددرا که درآن زمان مرسوم بوده دو قسمت نموده براي پوشاک تقديمشان نمود وتا هزارو سيصدو چهل ويک قمري درحيات بوده سپس به عالم بقاء عروج نمود . وديگر از علماء مرحوم آقاملّا محمّد علي استنساخ الواح وآثار امريه بسيار نموده در بين احبّاء منتشراست ودر سيصد و بيست و يک هجري دار فاني را وداع ودر مصلّي مدفون شد . وديگر ملّا جانعلي که اخيراً به ملّا علي معروف بودند ودر تقوي و تقديس وتدين در بين عموم اهالي مشهور ومعروف بود که هرگاه مصدّقي در معاملات ملکي لازم ميشد چه يار و چه اغيار مشار اليه را به حکميت اختيار مينمودند و در تصديق و شهادتش کسي را جاي ترديد نبود و درهر حال مرضي الطّرفين بودند وچون درامر زياد معروف بود از دست اشرار ايذاء واذيت بيشمار ديده به بهانۀ جزئي ملکي تمام هستي آن خانواده را بردند ودرسنۀ يکهزارو سيصد سي ودو در ماه رجب به دار بقاء عروج ودر مصلّي مدفون شد . و از رؤساء آن دوره مرحوم داش عبّاس که يکي ازسربلوکهاي معروف بود وبه حسب تعصّب فاميلي به احبّاء خيلي همراهي مينمود منجمله چنانچه گذشت مرحوم آخوند ملّا ابراهيم در عصر يوم تاسوعا رحلت نمود وزمان دفنش ليلۀ عاشورا بود و احبّاء يقين داشتند که اگر بخواهند ايشان را در قبرستان عمومي دفن نمايند معرضين شرارت خواهند نمود و افساد کلّي خواهد شد و لذا داش عبّاس آن را در قبري ساخته براي خودش در خانۀ خود دفن نمود " الي آخر . شَهِي عربي با اشتهاء و خواهان . در خطاب معروف به عمّه است : . " واشوقي يا الهي الي باهي جمالک و ضاحي وجهک و شهي وصالک" شِواظ (شُواظ) عربي زبانۀ بي دودآتش . در ضمن لوحي است : . " اسألک باسمک الّذي به سعّرت نار غضبک والتهاب شواظ قهرک بان تأخذ الذين هم ظلموا علي احبّتک " . شَوک عربي خار درخت . در لوح حکماء : . " قل اياکم ان تزرعوا زوان الخصومة بين البرية وشوک الشّکوک في القلوب الصّا فية المنيرة " . شِيراز در حق شيراز ضمن کلمۀ صدق از مقام اعلي ذکري ثبت است واز مقام ابهي در سورة الصّبر : . " دخلوا في ارض الّتي شرّفها الله علي جميع بقاع الارض و فيها استوي الرّحمن علي عرش اسمٍ عظيما " ودر لوح حجّ : . " يا مدينة الله و موطن اسمائه و مخزن صفاته و منبع فيوضاته و مظهر تجلّياته الّتي احاطت کلّ الوجود " . شَيطان در لوح رئيس است : . " انّ الّذين ضيعوا الامر و توجّهوا الي الشّيطان اولئک لعنهم الاشياء و اولئک من اصحاب السّعير " ودر لوح سلمان است : . " در کلّ حين شياطين بر اطفاء سراج الله واخماد نار او مشغول " ودر لوح به نصير : . "و انّک لمّا وجدت منه روائحه البغضاء عن جمال السّبحان ايقن بانّه لهو الشّيطان " . شِيعة در کتاب بيان باب 11 واحد 8 مسطور است قوله الاعلي : . " وشبهه اي نيست که جوهرايمان منحصر بود به اثني عشريه و قطع اسلام در همين پنج قطع ظاهر است که اهل آن خودرا اثنا عشريه ميگويند " الخ واز مقام ابهي در لوحي است : . " لعمرالله ازحزب شيعه ظلمي برحضرت خاتم وارد که جزحق احدي احصاء ننموده بعضي ازنفوس ظالمۀ غافله محض نفس وهوي از اصل گذشتند و به فرع تمسّک نمودند در اين مقامات بعضي از شعراء ذکر نموده اند آنچه را که که عين حقيقت گريست از جمله طراز يزدي قوله : . "اي اميرعرب اي کآينۀ غيب نمائي . بر سر افسر سلطان ازل ظلّ همائي . اين نه وصف توبود پيش خردمند سخندان . که عدو بندي ولشکرکشي و قلعه گشائي . در پس پرده نهان بودي و قومي به ضلالت . حرمت ذات تو نشناخته گفتند خدائي . پس چه گويند ندانم که از آن طلعت زيبا . پرده برداري وآنگونه که هستي بنمائي
آنچه گفته دليل بر فصاحت و بلاغت و لطافت طبع است ولکن سبب نوحۀ مخلصين و حنين مقرّبين گشت حروفات قرآن به کلمۀ رسول الله خلق شده اند توحبد حقيقي ثابت نميشود مگر به تقديس ذات مقدّسش از ما سواه " . ودر لوحي ديگر قوله ج ع : . " حزب شيعه که خودرا فرقۀ ناجيۀ مرحومه ميشمردند و افضل اهل عالم ميدانستند به تواتررواياتي نقل نمودند که هر نفسي قائل شود به اينکه موعود متولّد ميشود کافر است واز دين خارج اين روايات سبب شد که جمعي را من غير تقصيروجرم شهيد نمودند تا آنکه نقطۀ اولي روح ما سواه فداه از فارس از صلب شخص معلوم متولّد شدند ودعوي قائمي نمودند اذاً خسروا الّذين اتّبعوا الظّنون والاوهام و امر به مثابه انوار آفتاب بر عالميان ظاهر شد معذلک آن حزب غافلۀ مردوده اعراض نمودند و بر قتل آن جوهر وجود قيام کردند ..... ودر لوحي ديگر : . " هزارو سيصد سنه ياحق گفتند وبعد به سيوف بغضاء شهيدش گردند جزاء در يوم جزاء اين بود و از آن مقام اعمال ظاهر ومشهود الي حين اهل توحيد برذلّت وارده آگاه نه که سبب چيست وعلّت چه اقوي الاحزاب بودند وحال اضعف الاحزاب مشاهده ميشوند قوّت به ضعف و ثروت به فقر و عزّت به ذلّت وربح به خسارت تبديل شد لعمرالله کلّ از جزاي اعمال بوده وهست و حال به مثابه قارون در هر حين به اندازه اي به زمين فرو ميروند وشاعر نيستند " وقوله الاعزّ : . " يا محمّد اعمال واقوال حزب شيعه عوالم روح وريحان را تغيير داده و مکدّر نموده " . ودر اصطلاح شيخ احسائي و سيد رشتي ودر بعضي آثار باب اعظم مراد از شيعه وسائط و نوّاب و ابواب بين امام و معتقدين ايشان است ودر ضمن نامهاي حمد, سلوک, صنم, درخش, علم, غلوّ وغيرها ذکري از شيعه و نقل از صحيفة العدل در بيان معني شيعه ثبت ميباشد . ودر توقيعي است قوله الاعلي : . " فان ليس بين شيعتي امر مستور " که مراد بابيان ميباشد . شِيکاغو شيکاگو دوّمين شهر ايالات متّحده آمريکاي شمالي در عظمت و . جمعيت واوّلين محلّ نشرامربهائي وپيدايش مؤمنين و نيز نخستين مرکزانعقاد مجمع شورملّي ومشرق الاذکار است و ابتدا در سال 1903 به مرکز عهد ابهي عبدالبهاء عريضه کرده اجازت بناء مشرق الاذکارگرفتندواوّلين جمعيت منتخبين تأسيس کردند ودر سال 1907 موقع زمين مشرق الاذکاررا تعيين نمودند ودر نوروز سال 1909 زمين خريداري شد و اوّلين کنونشن انعقاد يافت ودر سال 1912 مرکز عهد ابهي به دست خود سنگ بنارا نصب فرمود ودر سال 1944 بنا تمام شد وارتفاع بناء مشرق الاذکارهفتاد متر است ونه پايه اش را به عمق سي متر درزمين فروبردند و مصاريف تا کنون يک ميليون و دويست هزار دلارشد . ودر ضمن نا مهاي مشرق و کرمل نيز شمّه اي در اين خصوص ثبت است .
حرف- ص
ص درآثار اعلي و ابهي و مولي الوري رمز از اصفهان بود وآن بلد نزد اين طائفه به نام ارض ص معروف گرديد . درکتاب بيان است : " درارض ص که به ظاهراعظم اراضي است ودر هرگوشۀ مدرسۀ آن لا يحصي عبادي هستند که به اسم علم واجتهاد مذکور در وقت جوهر گيري گندم پاک کن او قميص نقابت را ميپوشد " الخ ( ذکر ملّا جعفر گندم پاک کن اصفهاني در ضمن حرف ج است ) ودر لوح به شيخ نجفي اصفهاني است : . " حال درميرزا هادي دولت آبادي وصاد اصفهاني درارض طاء ( صدرالعلماء اصفهاني درطهران ) تفکّر لازم " ودر لوحي ديگر است : . " يا ارض الصّاد اين الذّبح الاعظم الّذي ما قبل الفداء ( مراد سلطان الشّهداء است که در ضمن نام حسن ذکر ميباشد ) و قوله : . " به نام خداوند بينا اي علي کتابت حاضروآنچه دراو مسطوربودعبد حاضر لدي العرش معروض داشت ..... دو نير انور که از افق آسمان الهي طالع ومشرق بودند به شومي بوم ارض صاد غروب نمودند ( مراد از دو نير سلطان الشّهداء و محبوب الشّهداء است) ...... البهاء عليک و عليهما و علي من انفق روحه قبلهما انّه لهوالکاظم في کتابي العليم (مراد ملّا کاظم تالخونچه اي شهيد است ) به اسراي ارض صاد و متفرّقين درسبيل الهي و بازمانگان ايشان از قبل حق تکبير برسان " الخ و قوله : . " يا ارض الصّاد اين من احبّالله و اصفيائه " الخ و قوله : . " درارض صاد ملاحظه نمائيد آن خبيث اعظم که سبب وعلّت شهادت نورين نيرين بودبه بدترين عذاب اخذ شد ( مراد ميرسيد محمّد رقشاء امام جمعه است که در شعبان 1299 درگذشت ) به شأني که جميع من في البيت از او اجتناب نمودند معذلک اهل عمائم که لازال سبب ضرّ بودند متنبّه نشده به غفلت خود مشاهده ميشوند " وقوله : . " بسمي الذّاکر والمذ کور يا حرف القاف بين الالفين ان استمع نداء مجمع البحرين من هذين الاسمين الاعليين الّذين اذاظهرا انفطرت السّماء وانشقّت الارض وارتفعة الصّيحة بالحق و تزلزل کلّ قائم مستقيم بما ظهر القائم وبشّرالنّاس بالقيوم الّذي اذا ظهرهدرت الاطيار علي الاشجار قد اتي الله بامرلا يقوم معه جنودالارض کلّها کذلک نطق لسان العظمة في سجنه الاعظم قل باسمي ظهر ملکوت الاسماء و بندائي ارتفع النّداء من مطلع الکبرياء و بامري انصعق من في السّموات والارضين الّا من حفظناه وانفذناه ونجّيناه وانا المقتدرعلي ما اشاء واناالقدير کذلک صفّت جنود الوحي علي هيئة الکلمات في هذه الاسطر الّتي ظهرت في هذااللّوح المنير انّک اذا فزت بکتابي ان افرح وقل لک الحمد يا مقصود العالمين آنچه در ارض صاد ازاموال به غارت بردند ازهر قطره خوني که درآن ارض به غير حق چکيد خلق لايحصي ازارض رفته وميرود و کذلک اموال, حق را نوم اخذ نکرده و نميکند بيدار و آگاه است والبتّه ظالمين به ثمرات اعمال خود معذّب خواهند شد ازظهور يک عمل از اعمال رقشاء عبيدالله ثاني ظاهر شده وارتکاب نمود آنچه را عبيدالله اوّل ازآن اجتناب نمود الا لعنة الله علي القوم الظّالمين بي سبب و اثر هيچ امري ظاهر نشده و نميشود تفکّر نما چه مقدار نفوس از ميان رفت وچه مقدار از بلاد وديار که به تراب راجع واليوم قاعآ صفصفاً مشاهده ميشوند قسمت امروز اين است واز بعد حق عالم است که چه واقع شود گمان نکنيد که احبّاء هم دراين ميان از سيوف ظالمان کشته شده اند قسم به آفتاب ملکوت صدق که هر نفسي از دوستان الهي که درآن واقعه شربت شهادت آشاميد به رفيق اعلي صعود نمود ودر ظلّ قباب رحمت الهي ساکن و مستريح گشت اگرآن مقامات يبه قدرسمّ ابره تجلِي نمايد کلّ به نداي يا ليتني کنت معه ناطق گردند وهر نفسي از دوستان که خسارت ظاهره براو وارد شده آن ربح کامل بوده و هست ياهل بهاء در ربح عظيم بوده و هستند اگردريومي از ايام ووقتي از اوقات نظر به مقتضيات حکمت الهيه خسارتي وارد؟( واقع ؟) شود نبايد ازاومحزون بود البتّه حق اورا به طرازربح اعظم مزين فرمايد انّه لهوالمقتدرالعليم الحکيم " و قوله : . " حمد محبوب علي الاطلاق را که به فضل واسع ......... بايد دوستان حق در جميع بلدان به اتّحاد حرکت نمايند به قسمي که روائح اختلاف مابين نماند نه از اهل صادند( اصفهان) نه ازاهل کاف ( کاشان)وغيره اهل سرادق وفايند واصحاب جنّت ابهي اين حروفات مغايرة را محو نمايند و در هواي روحاني اتّحاد طيران نمايند واز نهر صاد که از يمين عرش وداد جاري است بياشامند " . وسورة الصّاد قوله: " ص و النّبأ العظيم " الخ در سجن قشلۀعکا صدور يافت ودر ضمن نامهاي شرف و کرم هم در لوحي ذکر صاد است . ودر لوحي است قوله الاعزّ : . " ثمّ اعلم انّا رأينا بانّ الصّاد الظّاهرة في کلمة صلح قد طرّزت بطراز الالف القائمة وانّها لهي المذکورة في لوح منشور و عند ظهور انوار تلک الکلمة الالهية فتح باب السّماء و ظهرت ملکوت الاسماء و ثمّ الامر بالهاء بعد اتّصالها بالالف المبسوطة الّتي طرّزت بالنّقطة البارزعنها الاسم المخزون والسّرّالمکنون والرّمز المصون وانّها لهي النّقطة الّتي منها ظهرت الاشياء واليها عادت ثمّ رأينا الکلمة نطقت بکلمة وجدها کلّ حزب من الاحزاب علي لغته ولسانه و عند نطقها اشرقت من افق بيانها شمس اظلمت عند انوارها شمس السّماء و قالت قد زين رأس السّبعين با کليل الاربعين واتّصل بالسّبع قبل العشرة وعند ذلک ناحت و قالت مالي اري البيت لا يعرف صاحبه والابن لا يلتفت اباه وکذلک الرّاجي ملجأً ه و مثواه " صابئين در لوحي است قوله الاعزّ : . " مثل اين ظهورونقطۀ بيان بعينه مثل ظهورابن ذکريا وعيسي بن مريم است ابن ذکريا مع شأن نبوّت وعظمت اين مقام ناس را به ظهور روح بشارت ميداد وهردوهم دريک عصربودند بعض کلمات ابن ذکريا را ناس ادراک مينمودند که مقصود چيست وبعضي را ادراک نمينمودند چنانچه بعداز شهادت ابن ذکريا بعضي از متابعان او به مظهر رحمن يعني عيسي بن مريم توجّه نمينمودند وازشريعۀ احديه خارج شدند وحال هم درارض موجودند و به صابئين نزد بعضي معروف و اين نفوس خود را امّت آن حضرت ميدانند ولکن از مقصود محتجب مانده اند چه اگر مقصود را ادراک مينمودند از ابن مريم که محبوب ابن ذکريا و مقصود او بود اعراض نمينمودند " انهي . ودر نام يحيي نيزذکري است صاحب الزّمان در صحيفۀ مخزونه است قوله الاعلي : صاحبي السّج " ولقد اخرجها بقية الله صاحب الزّمان عليه السّلام صاحب بن عبّاد الي بابه الذّکر " و در سورۀ يوسف قرآن خطاب يوسف به دو همزندانش يکي صاحب سقايۀ خمر ملک مصر وديگر صاحب طعام وي که به عنوان " ودخل معه السّجن فتيان " ذکر يافتند چنين است : " يا صاحبي السّجن " وهمين را غصن اعظم عبدالبهاء سجع مهر خود قرار داده بود که در خطابها وقبوض براي بهائيان موجود ميباشد . وازصاحب نامان دراعصار گذشته که ذکرش دراينجا مناسب ميباشد : صاحب بن عبّاد طالقاني قزويني شهير است چه مرکز عهد ابهي به اين دوبيتش : . " رقّ الزّجاج و رقّت الخمر و تشابها وتشاکل الامر . فکأ نّما خمر و لا قدح و کانّما قدح و لا خمر"
تمثّل براي الوهيت غيبيه ومظاهرکلّيه همي نمودند وازصنعت ترجمۀ شاعرفارسي ديگر که گفت : . "از صفاي مي و لطافت جام در هم آميخت رنگ جام و مدام . همه جام است نيست گوئي مي يا مدام است نيست گوئي جام "
ستودند. صادِحة در خطابي در مناجاتي در حقّ بهائيان : . " اللّهمّ اجعلهم طيوراً صادحةً في الرّياض واسوداً زائرة في الغياض " ودر مناجاتي ديگر : . " ذلک الطّير الصّداح " مرغ آواز خوان . صادِع در خطاب و مناجات طلب مغفرت ؟ حاجي محمّد اسمعيل ذبيح کاشاني است : . "رقيقک البارع الصّادع " به معني مبلّغ و معلّم (معلن؟) امر. صادِق در تاريخ وآثاراين امرصادق نامان بسيار از محبّين و معرضين مذکور که در ظهور الحق تفصيل داده شد ودرذکر نام جمال هم اشاره است واز مابين آنان : ملّا صادق مقدّس خراساني درآثاراعلي وابهي کثرت ذکر بسزا دارد و جمال ابهي وي را اصدق به نوع اسم تفضيل لقب وشهرت فرمودند و از توقيعات درذکر او است قوله الاعلي : . " هذا ما نزّل من الله المهيمن القيوّم لاسم الله الصّادق الاصدق الامين هوالله المقتدرعلي کلّشيئي وکلّ من خشية الله رجلون وان لا يشعرون ....يا ايها العبد بشّر الّذين هم آمنوا بالله وآياته بان لا يحزنوا في شئي ولايصدّهم الشّيطان عن سبيل الله و لا يظنّوا بالله ظنّ السّوء ليکوننّ من الغافلين" وقوله : . "بسم الله الرّحمن الرّحيم سبحان الّذي نزل الرّوح من حکمه اليک لتکوننّ من المنذرين اقرء کتاب ذکراسم ربّک هذا وکن من الشّاکرين ...... فاخرج لحجّ البيت من حکم ربّک من قرب و قل للمؤمنين الّذين اتّبعوک في ايام الذّاکران ادخلوا بلد الامن شيرازمن حکم الکتاب لتکوننّ من الفائزين " و قوله : . " هذا ما نزّل من طلعة صبح العماء و مليک الثّناء وربّ الاعلي الي الحبيب الصّديق صادق الخراساني بسم الله الرّحمن الرّحيم الم ذکرالله للورقة الصّفراء عن يمين الطّور لا اله الّا هوقل اياي فاخرجون ...... و لقد سمعنا اليوم انّک بعد مقرّک في تلک الارض قد اتّبعت اهواء الّذين لا يعلمون حکم بقية الله من لدن عبده علي حکيم و مابلّغتَ حکم الله جهرةً من خوف ما کان النّاس في آيات الله ينصتون ان اقرء آياتنا في کلّ يوم بين النّاس من دون خردل من خوف فانّ امرالله لحق مثل ما کان ينطقون و لقد کتبنا للمؤمنين ان اذکروا ذکر الله في الاذان بحکم ما ما نزّلنا في کتاب الملوک ان ارضوا حکم الله جهرةً لعلّکم تفلحون يا ايها الرّجل صلّ في المسجد الّذي نزل الآيات من ربّک فيه ( مسجد کوچک جنب بيت حضرت باب در شيراز) و ادرس بآياتنا فيه بالعدل لتکوننّ من الفائزين وکان في اليوم الاوّل بيت اليهود وانّ الآن ارض المقدّسة في کتاب الله لمسطور وارسل کلّ يوم من احکام البلد لنحکم فيهم بالعدل و انّ الله ربّک لسميع عليم و لقد نزّلنا کتاباً الي بلد الکرمان ان ارسل حين النّزول ما کتبت من آيا تنا البديعة لتکوننّ من الشّاهدين لمکتوب بلغ ذلک الحکم من لدي فانّه حکم عدل من لدن امام مبين و لقد فرضنا الاثنين (حاجي محمّد کريمخان وحاجي سيد جواد ) ان يخرجا لحکم بقية الله الي تلک الجزيرة (ابوشهر) لنأمر حکم الله عليهما وليکونا من النّاصرين في کتاب الله المکتوب قل لاکبرهما ان اخرجا لامرالله لتکونا من الفائزين لمسطوروانّ اوّل من يخرج من بيته مهاجراًالي الله يدخل يوم القيمة في جنّات کريم واقرء ذلک الکتاب في کلّ يوم علي المنبر بلسان القرآن ذي حزن فصيح واکتب الي شيعتنا بان يخرجوا من مساکنهم لعهدالله علي صراط الله العزيزالحميد و انّ اليوم حکم العلماء کمثل کلّ النّاس لا تبديل لحکم الله و کلّ علينا ليعرضون قل امحوا کلّ الکتب و ادرسوا بين النّاس بآيا تنا و اکتبوا ما نزّل من يدي بالمداد الذّهب لتکوننّ من المتّقين لمکتوب و قل الحمدلله ربّ العالمين وقل للعلماء ان اتّقوا الله و لا تعرضوا من امرنا فانّ الحکم قد نزّل في شأن المعرضين بمثل مانزّل في شأن ابي وهب وامرأته وانّ النّاس يعرفون من بعد احکامهم وانتم لا تشعرون ولقد نزل اليوم کتاباً من ذوي القربي و يذکر فيه کلمة من الشّيطان عن النّفس الّذي قد رجع عن البيت ( شيخ حسين ظالم شيرازي) والله سميع عليم قل للّذي اتّبع کلماته بغير حکم الکتاب ان اتّقوا الله ولا تکفروا بآيات الله من دون علم ولاکتاب مبين ومن يتّعد من حکم الله ينزل حکمه في الکتاب والله خبيرعليم اقرء کتاب الذّکرعليه لعلّه يتذکّر بآياتنا وکان من القانتين وارسل کلّ اليوم شأن من احکام البلد للحکم فيهم بالعدل وکان الله سميع عليم وقل الحمد للّه ربّ العالمين " ولوحي است قوله الاعزّ : . " کتاب الصّدق نزّل بالحق من لدن عالم خبيرانّه لرسول الصّدق الي البلاد ليذکر النّاس الي مقامه الرّفيع. واز صادق نامان مهمّ مذکور در آثار : آقا سيد صادق مجتهد طهراني معروف به سنگلجي درلوحي درحقّش چنين مسطور است قوله الابهي : . " سيد کاذب که به صادق در ارض طاء معروف اگر سلطان بود يوم اوّل آن مظلومان را ( محبوسين بهائي درطهران به سلال 1300) شهيد مينمود حال بايد جميع درحق سلطان ( ناصرالدّين شاه ) دعا نمائيد و تأئيد بخواهيد " الخ وشمّه اي از او ذيل حرف طاء مذکور ميباشد . وآقا سيد صادق شوهرفائزۀ مشهوردراين امربه سال 1310 از حاجي ميرزا حيدر علي خبر جديد بشنيد ولي معرض شد و چندي بعد ازآن طالب گرديد و بالاخره معروضۀ سربسته ارسال داشته مقصود خود را درضمير مکتوم گرفت و جواب خواست و همينکه جواب رسيد و مقصود خودرا مذکور و مکشوف ديد ايمان آورد صادَمَ المفترين درخطاب ومناجات طلب مغفرت درحقّ حاجي ميرزا . عبدالله صحيح فروش قوله : . "وصادَمَ المفترين ودافع عن جمالک المبين بين العالمين" مفترين را برخورد کرده دفع داد . صارِم عربي برّان و شمشير تيز ونيز به معني درشت و خشن . در لوح . به حاجي محمّد کريم خان است : . " فاعلم لکلّ صارم کلال" ودر مقالۀ سيا ح است : . " حاجي ميرزا آقاسي وزير شهير امري صارم صادر نمود " صاعِقه عربي به معني ازهوش برنده و متبادر درنازلۀ آتشين هوائي با رعد . شديد ميباشد . صواعق = جمع . در لوح به نصير است : . " قل يا ملأ البيان تالله تأ تيکم صواعق يوم القهر " که ظاهراً انذاربه روز بهم خوردگي شديد با ازليان ميباشد. صاغِية در خطاب و مناجات طلب مغفرت براي حاجي صحيح فروش : . " واذن صاغية الي النّداء " به معني مصغية يعني گوش فرا دهنده به نداء و پند گير. صافيات عربي اسبان ايستاده برسرپا . در خطابي است قوله العزيز: . " مشابهين و مقتاسين بالاصا ئل من الصّافيات الجياد " مراد آنکه مظاهر الهيه را تشبيه و قياس بر اسبان اصيل ايستاده نتوان کرد که اصالت آنها به اصل و نسب شناسند . صامسون بندري به ساحل درياي سياه که چنانچه در ظهورالحق مفصل . است موکب ابهي ازبغداد به آنجا منتهي گرديد. در لوح هودج است قوله الابهي : . " تلک آيات ظهرت في خدر البقاء و هودج القدس حين ورود الاسم الاعظم عن شطر السّبحان في ارض الصّامسون يمّ بحرعظيم" الخ ودر بيانات شفاهيۀ غصن اعظم عبدالبهاء براي جمعي از دوستان است : . " چون به اسکلۀ صامسون رسيديم نزد ما پولي باقي نبود و شمارۀ ما يکصدو پنجاه ميشد واختلافي فيمابين شرکتهاي کشتيها به ميان آمد و بعد از مباحثات بسيار شرکت روسيه براي هريک نفر پنج ليره مطالبه ميکرد وشرکت اطريشيه چهار و شرکتي ديگر سه ميخواست وبالاخره شرکت عثمانيه محض مقابلت به ده غروش حاضر شد و من ساعتم را فروختم و به قيمت آن اجرت کشتي را داديم و همينکه به اسلامبول رسيديم ضابط عثماني به ما رسيد ومارا به مسافرخانه برد وسه روز آنجا مانديم آنگاه جمال مبارک امرفرمودند که خارج شديم و خانه گرفتيم و نوبتي ضابط آمد و به حضور مبارک عرض کرد که نامه به دولتين مرقوم بدارند که کدورتشان زائل شود و حسن نظرشان حاصل گردد وجمال مبارک خواهش او را رد فرمودند که ما اينجا به طلب آنان آمديم ما ازآنان خواهشي نداريم و اين عدم اعتناء جمال مبارک تأثير عميقي کرد" . صانَ حفظ کرد . در وصاياي مرکز عهد ابهي عبدالبهاء است : . " حمداً لمن صان هيکل امره " الخ صَبا عربي نام باد شرق شمالي صبحگاهان معروف و ممدوح در ادبيات . در لوحي است : . "درين حين نسيم صباي قدس از سباي فردوس معنوي بوزيد " الخ صَباح عربي صبح و بامداد . و دعاي صباح صادر از باب اعظم مانند . دعاي صباح صادر ازعلي اميرالمؤمنين است قوله الاعلي: . " بسم الله الرّحمن الرّحيم يا من حکم علي الصّباح بنورالضّياء"الخ صَبّارة البَرد سورت و پر تأثيري. . در لوح خطاب به ميرزا بديع الله است : . " واسأل الله ان يحفظک من حرارت الحقد و صبّارة البرد انّه قريب مجيب" صبح ازل صبح ازل لقب ميرزا يحيي ازل نزد بابيان که از بيان مقام . نقطه درشرح جملۀ حديث کميل "نور اشرق من صبح ازل" گرفتند . صَبر از الواح و سور صادرۀ دربغداد سورة الصّبر خطاب به حاجي محمّد . تقي ايوب نيريزي است قوله ج ع : . " بسم الله العلي الاعلي ذکرالله في مدينة الصّبر عبده ايوباً " که در نام تقي ذکري ميباشد ودر کلمات مکنونه است : . " لکلّ شئي علامة وعلامة الحبّ الصّبر في قضائي والاصطبار في بلائي " ودر لوح رئيس است : . " اِرضَ بما جَري من مبرم القضاء و کن من الصّابرين" صَبغ عربي رنگ ريزي . درلوح به شيخ سلمان است قوله الاعزّ: . "صبغ مؤمن مجاهد صبغ رحمن بوده صبغ معرض منافق صبغ شيطان " که مراد رنگريزي خلقت وسرشت و طبيعت است . صَبُوح عربي شراب صبح در لوحي است قوله الاعزّ: . " اي سرمستان خمرعرفان درين صباح روحاني ازکأس الطاف رحماني صبوح حقيقي بياشاميد " صَبيح عربي جميل و زيبا در خطابي در حق حاجي ذبيح : . " الذّبيح الفصيح الصّبيح " صحابَة در يکي از آثار اين امر به امضاء خ ا د م 66 است قوله: . " علماي ظاهره در اصحاب رسول اختلاف نمودند که آيا صحابه بر چه نفسي صادق است بعضي گفته اند صحابه نفوسي هستند که دريک سنه اَو اکثر درک خدمت آن حضرت کردند و به جهاد في سبيل الله قيام نمودند و بعضي گفته اند که هرکس اقرار برکلمۀ توحيد نمود ورسول الله را ملاقات کرد او از صحابه محسوب است اگرچه مرّةٍ واحدة بوده و بعضي گفته اند که اين اسم در مورد نفوسي صادق است که مخصوص حضرت رسول او را به اين اسم خطاب فرمودند وبعضي گفته اند نفوسي هستند که عند حضرت موثّق بوده اند و در سفر و حضر ولکن اکثري از علماء گفته اند " کلّ من اسلم و رأي النّبي و صحبه ولو اقلّ زمان انّه من الصّحابة" از اين قراردر حجّة الوداع چهل هزارنفس با حضرت بودند و يوم وفات حضرت در مدينه صدوبيست و چهار هزار نفر جمع بودند وبر کلّ اين نفوس به قول اخير اسم صحابه صادق معذلک معدودي بودند که از زلال خمر ايقان نوشيدند و به مبدء فيوضات رحمانيه وارد شدند " . و سورة الاصحاب نام يکي از سور الواح صادرۀ درادرنه ميباشد . صِحاف جمع صُفحَة عربي قاب بزرگ . درکتاب اقدس است : . " اياکم ان تنغمس اياديکم في الصِّحاف والصِّحان " وصِحان جمع صَحن به معني قاب ومراد نهي از عادت متداولۀ غذا خوردن با چند نفر با دست دريک قدح يا يک مجمعه ميباشد . صِحان ضمن صِحاف ذکر است. صِحّت- صحيح لقب حافظ الصِّحِّة که بعضي از اطبّاء در ايران با اعتباري از دولت داشتند شهرت چند تن از طبيبان بهائي مانند : حاجي ميرزاعبد الرّحيم همداني وآقا سيد مرتضي در ساري مازندران و غيرهما بود و بيمارستان صحّت در اوّل خيابان لاله زار طهران به سال 1327 هج.ق. بواسطۀ دکتر عطاء الله خان بخشايش و دکتر محمّد خان منجّم و دکتر ارسطو خان حکيم با شرکت دکترس سوسن مودي امرکائيه تأسيس گشت وميس اليزابت استوارت از بهائيان امريکا به سال 1329 به عزم پرستاري درآن بيمارخانۀ صحّت بهائيان حرکت کرد . ونام صحيح فروش را مرکزعهد وميثاق عبدالبهاء به حاجي ميرزا عبدالله بهائي ساکن طهران معروف به سقط فروش فرمودند که به اين لقب مشهور گرديد و خاندان صحيح فروش از او برجا است . صَحِيفة عربي کتاب و نوشته از جلد يا کاغذ وورقه اي از کتاب . صُحُف . صحائف = جمع. و باب اعظم درهمان سال اوّل ظهور خود صحيفۀ مخزونه آوردند قوله الاعلي : . " انّ هذه الصّحيفة المخزونة قد انزل الله سبحانه من عنده الي حجّة محمّدبن الحسن عليهما السّلام و لقد اخرجها بقية الله صاحب الزّمان الي بابه الذّ کر لتکون حجّة الله علي العالمين من لدي الذّکر بليغة و هوالله کان بکلّ شئي شهيداً و کفي بالله وبالحجّة لعبده علي الحقّ بالحقّ نصيرا" ودرشأن آن در صحيفة العدل است قوله الاعلي : . " تفصيل احکام صوم را در در صحيفۀ فاطمية واحکام حج را در صحيفه اي که دزد برد اورا در زمين مکّه ...... " الخ وصحيفۀ بين الحرمين درسفر مکّه براي ميرزا محيط کرماني مدعي مقام بعد سيد رشتي صادر فرمودند قوله الاعلي : . " بسم الله الرّحمن الرّحيم انّ هذا کتاب قد نزّلت علي الارض المقدّسة بين الحرمين من لدن علي حميد ثمّ فصّلت عن يدالذّ کر ....اوّل ساعة من السّنة الجديدة سنة احدي و ستّين بعد المأتين والالف ....... فيا ايها السّائل المحيط الم اقلّ لک في المسجد الحرام ..... اقبل دعائي و قم تباهل معي لدي الرّکن عند الحجرالاسود .... وانّک لم تشعر بامرالله والله علي ما اقول شهيد " ودر ضمن نامهاي حرم وعدل ذکر ونقل از صحيفة العدل ثبت است . ونيز صحيفۀ اعمال السّنة و صحيفۀ شرح دعاء غيبت وديگر صحيفة العدل قوله: . " وبعد بيان ميکند عبد مفتخر الي الله و معتصم به حبل آل الله که بعد از رجوع از حجّ که اتمام حجّت به اظهار علم برکلّ عالم به کتب محکمه و صحائف متقنه شده بود کتب کثيري من کلّ شطرازاهل علم و بيان دربحبوحۀ بحرحزن و وانفراد نازل و در اغلب آيات آنها اظهار عجز از قبل غير اهل علم به عمل آيات عربية نموده ( در ايام خانه نشين بودن آن حضرت درشيراز بعد از انجام امر دعوت در مکّه به سختگيري وحکم ملّاها نامه ها ازمؤمنين درباب عجزاز فهم کلمات عربيۀ جديده رسيد ) واز آنجائي که امضاء قضاء جاري با اجابت آنها در بيان اصلي فارسي دردين مبين نشده بود و حکم رجوع به اوّل عالم بالکتاب الاوّل شده ( چون آيات به فارسي مقدور نبود امر شده که از ملّا حسين بشرويه عالم به کتاب شرح سورۀ يوسف استفسار کنند ) تا آنکه طلوع شمس مباهله از افق ظلمت دهماء بر حرف سين وباء في السّنة المقدّسة 1262 به اذن الله مستتر گشته ( ملّا حسين بشرويه مأموربه تبليغ ومحاجّه ومباهله گرديد ) و مقارن اين اثناء عظمي و عطيۀ کبري بوده که نجم مشتري از کتاب اشرف اعيان واحبّ اهل اکوان از افق غيب طالع و به امطارعجز وآيات قسم و فقر از سحاب لائح لامع فللّه الحمد والمنّة کما هو اهله و مستحقّه از آنجائي که اجابت يک نفس حيات بخش روح حيات خاشعين است به اذن الله به لسان اهل بيان اعجميين از سنخ انسان را به اين آيات عجميه حقيقت عربيت ازبحرعجزوحزن خودعلي ما يطفح منّي لاجل حقيقت حيات در کنه معارف اصل و فرع عطا شده تا آنکه جميع اهل عالم ازعالم و مضطرّ به تلجلج صبح ازل از شمس اوّل نور محمّدي صلّي الله عليه وآله به واسطۀ عبد او متلجلج شده و در مقام اعتراف به قدرت صانع فرد احد با يقين گشته و در حکم منشي اين الواح غير حکم عبوديت محضه برلسان سرّوجهر جاري نسازند ( در سنۀ 1262 به موجب عريضۀ التماس وعجز و قسم که درآن ايام شده بود اين صحيفه را در بيان اصول وفروع مرقوم داشتند ) ..... وميبينم به عين اليقين دراين ارض وحدت که نشسته ام کلّ آلاء ( مراد خانه نشيني در شيراز است ) ..... ولکن خداوند گواه است که با وجود اين مقامات مشهوده نه اينقدردهرمرا محزون نمود که بتوان ذکر نمود علماي اين عصر خط ايشان درواقع اقرار به عجز است از عدم فهم کلمات من و معذلک واقع شد آنچه که قضا جاري نموده شياطين انسي که از اتيان يک حديث عاجز بوده اند جرأت برحکم خداوند نموده و عمل نمودند به فعلي که سبقت نگرفته در امکان ايشان را احدي وهرگاه ناظري به سرّ واقع مشاهده نمايد ميبيند که عدد حروف يد معکوس (جواد واعظ برغاني ) حامل شد تمام عدد حروف وجه را در جحد .......... صحيفۀ اعمال سنة چهارده باب است وکلّ آيات آن دويست و چهارده آيه ميباشد بر کلّ علماء عرب وعجم عرض کن به حقّ خداوندي که حقّ است که اگر جميع اهل ارض جمع شوند به مثل يک باب آن نميتوانند آورد " انتهي . ودر ضمن نام بقره ذکري از آن است . ودر رسالۀ شرح هاء قوله : . " فيا للّه انّ جامع البحار قد ذکر في معجزة آل الله صحيفة السّجادية حيث قال قد ذهب الکلّ بانّها مشابهة لصحف السّماء وزبورآل محمّد في الانشاء وکفي لمن اراد ان يؤمن بهم تلک الصّحيفة في الثّناء فکيف ثبت حکم الولاية بصحيفة محکمة ولا يثبت حکم عبوديتي لآل الله بصحف معدودة الّتي ملأت شرق الارض وغربها بل لو شاء الله و ارفع الحجاب لاشاهدنّک قدرتي في الانشاء بان تجري من قلمي صحيفة في ساعات معدودة " ودر لوح شهير خطاب به ناصرالدِن شاه قوله الاعزّ : . " چند فقره از فقرات صحيفۀ مکنونۀ فاطميه " الخ که مراد کلمات مکنونۀ معروفه است وبه نام صحيفۀ فاطميه ناميدند. ودر لوحي است : . " هذه صحيفة الله المهيمن القيوم هوالله تعالي شأنه الحکمة والبيان الحمد لله الّذي تغرّد بالعظمة والقدرة والجمال " الخ که در بيان عصمت ومراتب آن است و صحيفۀ حمراء در آثار و الواح تکرار ذکر يافت و گاهي کتاب تدوين و گهي کتاب تشريع وتکوين و گاهي صحيفۀ نفس ووحي وعلم اراده شد چنانچه در ضمن لوحي ثبت درنام امين است قوله : . " يا امين انت حرف من صحيفتي الحمراء وذکر من هذا الکتاب " ودرلوحي ديگر است قوله : . " جناب ذبيح و منتسبين او را درصحيفۀ مکنونۀ مخزونه که درمقامي به صحيفۀ حمراء مذکور ذکر نموديم " الخ و گاهي خصوصاً کتاب عهدرا اراده فرمودند . صَدّ مصدر عربي به معني منع کردن و جلو گرفتن . در توقيعي است: . " ولا يصدّهم الشّيطان عن سبل الله " صَدَد عربي به معني قصد . در لوح خطاب به صدر دولت عثماني است قوله الاعزّ : . " در صدد آن باشند که ضرّي از مظلومان دفع نمايند ". صدر صدراعظم نوري ميرزا آقاخان و ميرزا علي اصغرخان صدر اعظم که درآثارو الواح امرمذکورند و حاجي محّد حسينخان صدر اصفهاني که عمارت معروف صدردراصفهان از جمله آثار باقيه به نام او ميباشد وباب اعظم در بيان به نام عمارت صدر؟ وسرپوشيده نام بردند ومفهوم است که سکناي درايام اخير؟ دراصفهان به آنجا بود ودر نام ماکو ذکري است . وصدرالعلماء اصفهاني مذکور در ضمن نام طهران ونامبرده درآثار اين امر که درضمن حرف ص اشاره است ونيز صدر العلماء ديگر و صدر الاحرار ميرزا محمود صدر فريدني مذکور در بعضي خطابها ونيز حاجي صدر يا صدر الصّدور همداني مذکور در آنها وصدر ملقّبان اردکاني وغيره مذکور درآن آثار برخي در اسرار الآثار العموميه وکلّاً در بخشهاي ظهورالحقّ مشروح ميباشند. صَدع – صُداع صَدع شکست وشکاف ودونيم کردن درلوح حکمااست: . متصدّع "من قام لخدمةالامر له ان يصدع بالحکمة و يسعي في ازالة الجهل عن بين البرية " الخ . اورا است که به دانش حق را از باطل بشکافد و جداکند . ودر منا جاتي درخطابي است : . " تراني يا الهي خاضعاً خاشعاً متصدّعاً بما امرت من عندک " الخ شکستۀ شکافتۀ دونيم به فرمان تو . ودر لوحي است : . " اين خمر توحيد را خمارديگر است و خمارش را کيفيت ديگر آن از شعور بکاهد و اين بر شعور بيفزايد آن نيستي آورد واين هستي بخشد آن را صُداع (دردسر) از عقب واين را حبّ مالک ابداع همراه . صَديٰ عربي بوم . در لوح شهير سلطان به ناصرالدّين شاه است قوله الاعزّ : " کانّها دار حکومة الصّدي لا يسمع من اوجاتها اِلّا صوت ترجيعه " گوئي پايتخت فرما نروائي بوم است که از کرانه هايش جز بازگشت آوايش به گوش نميآيد. ودر لوحي ديگر است : . " لو تنظر اليوم في قصر کسري لتراه محلّاً للعنکبوت والصَّدي " صَديد عربي چرک . آيه اي در کتاب اقدس است : . " انّه يشبه بالصّديد والغسلين " که تلويح به اين است که مغتسلين در خزائن و حمّامات عموميه و در حياض عموميه که غالباً ازمتقدّسين وارباب عمائم بودند مصاديق آيات قرآنيۀ : " و خاب کلّ جبّار عنيد من ورائه جهنّم ويسقي من ماء صَديد " و قوله : " فليس له اليوم هيهنا حميم ولا طعام اِلّا من غسلين " در حق اهل دوزخ و مرزوق به صديد و غسلين اند . صرف در مناجاتي است : . " ثمّ استقمنا في حبّک بحيث لا يمنعنا عنک ما دونک ولا يصرّفنا عن حبّک ما سواک " الخ مارا با سوايت از دوستيت بر نگرداند . در کتاب اقدس : " لِيصرفوها امناء الرّحمن " الخ تا امينان خدا آن را صرف و خرج کنند . استعمال صَرف دراين معني عرفاً متداول و الحاق علامت جمع به فعل مسند به جمع ظاهر به نوعي که در کتب ادبيۀ عربيه به عنوان لغت " اکلوني البراغيث" معروف است کثرت استعمال دارد . صَرِيخ عربي ناله واستغاثه . در لوحي در وصف اهل بيان است . قوله ج ع : . " ارتفع ضجيج المشرکين وصريخ المنکرين " ودر صلوة يوميه است : "وتسمع ضجيجي و صريخي " . صَرير عربي آواز برخوردن در و دندان ومانند آن . و درآثار ابهي ذکر . "صريرقلم اعلي" بسيار است. ودر لوح برهان قوله الاعزّ: . " في اوّل يوم فيه ارتفع صريرالقلم الاعلي" و در زيارت سيد الشّهداء : . " بمصيبتک منع القلم الاعلي عن صريره ". صَرِيع عربي بر زمين افتاده . در خطاب وصاياي عهد است : . " صريعاً لا حراک للاعضاء " . صُعلوُک عربي فقير و بي مال . در لوحي است قوله الاعزّ: . " مالک و مملوک وسالک وصُعلوُک کلّ به شطر عنايت حق توجّه کنند " الخ . صُعُود عربي که مصدر به معني به بالا برآمدن است ضمن نام سُلوک ذکر . ميباشد . ودر اصطلاح امر بهائي در انقطاع و موت اطلاق ميگردد و ميت را متصاعد گويند چنانچه به اصطلاح اهل بيان مرفوع ميگفتند. ودر مجمع البحرين است : " صاعِد اليک ارواحَهم اي اِرفَعها اِليک اِلي الجنّة " درلوح به عبدالوهّاب است قوله الاعزّ : . " تا درحين صعود با کمال تقديس وتنزيه و انقطاع قصد رفيق اعلي نمايند" ودر لوح به اشرف است : . " قم ثمّ اذهب بلوح الله الي عباده المريدين الّذين احرقوا الحجاب بنارالانجذاب وصعدوا الي الله الملک العزيز الحميد " صعيدالاکبر صعيد به عربي به معني زمين و در زيارت جامعه است . قوله الاعلي : . " وارجعوني في ايام رجعتکم واغفروني الي يوم ظهور سلطنتکم علي صعيدالاکبر " درخبر ايامي بود که محلّ رجعت وزمين قيامت ظهر کوفه باشد ومرادازصعيد اکبر يعني "ارض برين" همان است و اصحاب باب اعظم منتظرو مهيا شدند که پس از عود از مکّه به کربلا بيايند و قيام نمايند ولي درآن بداء واقع شد . صَفا - صَفي ميرزا مهدي يزدي با برادرانش واقربايش که سالها مبلّغ امر . بهائي بودبه نام اخوان الصّفا شهرت داشت وتفصيل احوالش در ظهورالحق است . وصفيعليشاه عارف و مرشد معروف که به تفصيل در اسرار الآثار العموميه ودر ظهورالحقّ ثبت است رساله اي در ردّ کتاب ايقان مخصوصاً بر توضيحات اواخر حديث مأثور : . " انّ في قائمنا اربع علامات " الخ که مذکور درآن کتاب است نوشت و آقا محمّد رضا قنّاد از بهائيان جوابي نگاشت که اوّلش چنين است : " هوالعزيز المستعان الحمدللّه الّذي کشف الاسرار " الخ واو ازملاحظۀ جواب جري ترگرديد پس مرکزامر ابهي خود خطابي شيوا در تبيين اشتباه وي در حديث مذکور آميخته به ملايمت ونصيحت ومطايبت صادر فرمود که مشهور ميباشد . صَفراء در لوح مصيبت حروفات عالين است قوله الابهي : . "واستمسک بالعروة الصّفراء في البقعة الحمراء " الخ ودر ذيل صادق نيز ذکر صفراء در توقيعي ميباشد وراجع به رمز لون صفرت و الوان ديگر ضمن اسماء زعفران کثيب و غيرهما ذکر است . صَفَّقَ در خطابي در زيارت آقا زمان شهيد ابرقو است قوله العزيز : . " ويصفِّقون اهل الشّرُوُر ويعذّبوک بالضّرب والطّعن والجرح الموفور وانت تصفّق معهم " مردم شرير کف ميزدند وتورا به ضرب وطعن وجرح موفور عذاب ميرساندند وتو هم با آنها کف ميزدي . صَقر عربي باز مرغ شکاري صُقوُر = جمع . درخطابي ودر مناجاتي است : . " وصقور الاوهام قاصرة عن الطّيران الي اوج وحدانيتک " . صُقع عربي جهت وجانب و ناحيه و محلّه و اقليم . اَصقاع = جمع . در توقيعي از شيراز براي خال است قوله الاعلي : . " وامروز نزد من حکم افضل و ادني از ايشان سوي است سلطان با اخسّ رعيت دريک صُقع است امر حق بخيه بردارنيست هرکس سبقت گرفت فائز شد وهرکس واقف شد مؤخّرماند الي يوم القيامة " الخ وجملۀ بخيه بردار نيست مصطلح ومتداول در بين انام بود يعني چنانجه البسۀ دريده را بخيه کرده ظاهرسازي مينمايند وفصل را وصل ميکنند در امر الهي تدبير ظاهري وتغييرو تحريف وتورية نتوان کرد . ودر ضمن نام بخيه ذکري است . ونيزدر خطاب به صدر فريدني است قوله العزيز : . " واضاء بنور السّبحان في الصّقع الامکاني" صِقلاب قوم معروف صرب ويا اصلاً اسلاو که ازحوالي خزربه ممالک . اروپا منتشر شدند . درخطابي است قوله العزيز: . " در بلغار و صقلاب آثار ظهورش نومدار گرديد " . صُلب عربي مهرۀ پشت . اَصلاب = جمع . در لوح به حاجي محمّد کريم . خان قوله الاعزّ: . " في جواب مَن قال القائم في الاصلاب " . صَلوة صلوات مفروضۀ يوميۀ بهائي به نوعي که واضح است و در کتاب . امر و خلق تفصيل ميباشد به اثر نفس ابهي صادر و در سنۀ شهودش نزد عامّۀ اهل بهاء ظاهر و شاهر بود امّا درقرآن فقط به نوعي از تکلّف عدد پنجگانه واوقات را توان استنباط کرد ولي ارکان واجزاء صلوة را که فيمابين فرق مختلفۀ اسلام متداول است علماء هريک به نوعي مخصوص ازروايات وغيرها گرد کردند وتوده ها به آنها عامل گشتند . وامّا در کتاب بيان فقط ذکر صلوة در هنگام زوال است وکيفيتش بيان نشد . صَليب عربي دار مجازات . درلوح به نصير است قوله الاعزّ : . " روح را بر صليب غلّ مزنيد " ودر خطابي است : " انّ الصّليب حبيبي في سبيل البهاء " صَمت مصدرعربي به معني سکوت . درلوحي است : . " اي ذبيح از براي تبليغ خلق شأن؟ قعود و صمت جايز نه" صامِت به معني ساکت . در لوحي به بديع الله غصن است : . " کن في الجمع صامتاً " . صَنادِيد جمع صِندِيد آقا وبزرگ . در لوح حکماء قوله الاعزّ : . " و هؤلاء من صناديد القوم و کبرائهم " صَنايع جمع صِناعَة حرفه و پيشۀ دستي . درکتاب اقدس است : . " قد وجب علي کلّ واحد منکم الاشتغال بامر من الامور من الصّنايع والاقتراف " صَنعان در خطابي در حق حاجي سيد حسن سيرجاني وشيخ صنعان الّذي . استشهد في سبيل الله عليهما بهاء الله الابهي : . "اي سرگشتۀ دشت وصحراء درسبيل الهي هرنفسي درباديه اي سرگردان و پريشان ............. تفصيل شهادت حضرت شيخ صنعان به سمع اين دلسوختگان رسيد وقتي که اين لقب به او عنايت شد معلوم بود که دراين سبيل بلاياي عظيم تصادم خواهد نمود " . صَنَم بت اَصنام = جمع . در لوحي است قوله ج ع : . " حزب غافل به اسماء تمسّک نموده اند وازموجد و مُبعث و مالک آن محروم اسماء از براي بعضي به مثابۀ اصنام بوده وهست وحزب شيعه في الحقيقة عندالله از عبدۀ اسماء مذکور و در يوم جزاء عمل نمودند آنچه راکه هيچ ظالمي عمل ننموده بر منابر به سَبّ ولعن مقصود عالميان مشغولند دَع ذکرهم وما عندهم مُقبلاً الي الله ربّ العالمين " صَه عربي يعني ساکت شو . درلوح به حاجي محمّد کريم خان است: . " صه لسانک عن الاولياء يا ايها الهائم في هيماء الجهل والعمي" يعني زبان از بدگوئي دوستان خدا بازدار . صَهباء عربي شراب . در کتاب ايقان است : . " صاحبان هوش که از صهباي حبّ نوشيده اند" وقوله : . " حال بايد قدري از صهباي انقطاع نوشيد " صِيهون کوه معروف مقدّس يهوددرفلسطين وقريۀ داودجنب بيت المقدّس . درلوحي است قوله الاعزّ : . " قد فاحت النّفحة ومرّت النّسمة وظهر من صيهون ما هوالمکنون ويسمع من اورشليم نداء الله الواحد الفرد العليم " وقوله : . " وشريعة الله از صيهون جاري " الخ صَوَّبَ در خطابي درزيارت خواني براي عمّه طلّان خانم که ذيل آن نام . ثبت است قوله العزيز : . " يصَوِّبونَ الاعداء الي صدرک سِهامَ المَلام " دشمنان به سينه ات تيرهاي نکوهش وسرزنش راست وبنشان؟ ميدادند . صُوَر در کتاب اقدس راجع به مشرق الاذکار قوله ج ع : . " وزينوها بما ينبغي لها لا بالصّوَر والاَمثال " صُوَر= جمع صورة به معني رسم وعکس است ومراد از امثال مجسّمه ها ميباشد که درقرآن است : " ما هذه التّماثيل الّتي انتم لها عاکفون " و مقصود نهي از صورتها و مجسّمه در مشارق الاذکار است . صُوفي که در اسرار الآثار العموميه تفصيل است درآثار شيخ احسائي . ونيز در کلمات باب اعظم نسبت به بعضي رؤساء تصوّف تنفّر موجود ميباشد ولي حقايق ودقايق حکمت اشراقي را که درکلمات مرويۀ از نبي و ائمّۀ اهل البيت و پيشوايان اسلام نيز بسيار است در بر دارند و از مقام ابهي خصوصاً درمدّت درويشي وعزلت و اقامت در کردستان و بعدها مستقيماً معارف و دقايق اشراق در امثال هفت وادي و کلمات مکنونه و قصيدۀ عزّ ورقاء و غيرها متجلّي است ونبذه هائي در ذيل اسامي مذکوره ثبت ميباشد ودر ذيل نام قدس, لوح ليلة القدس به افتخاردرويشان ثبت است وبه نوعي که ضمن نامهاي تاج و درويش اشاره است درسفرازبغداد به اسلامبول ودر ادرنه وعکا خود با اقرباء و مهاجرين همگي به زي مذکور بودند وديگران بالاخره به تدريج تغيير دادند ولي هيکل ابهي و غصنين وبعضي از مشاهير روحانيين ومبلّغين تا آخر بدان حال ماندند و بعضي ازقبيل جمال الدّين سليمان خان تنکابني وحاجي نيا ؟ کرماني وحاجي قلندر همداني وغيرهم مادام الحيات به آن زي باقي بودند و در ضمن کرم, ولي, وغيرهما واضحتر ذکر است . صَومَعَة عربي عزلتگاه زهّاد و دير راهبان . صَوامع = جمع . در لوحي است قوله ج ع : . " ذکر الله في شجرة القدس بقعة الّتي بارکها الله علي بقاع الارض ..........و يعبدون في الصّوامع والمساجد " الخ . صيت عربي آوازه وشهرت خوب . در خطابي ومناجاتي است : . " پاک يزدانا بينائي و شنوا و قتدري و توانا صيت نبأ عظيم در جميع اقاليم منتشر " الخ صيحة عربي دادو فرياد و بانگ و به معني عذاب و غارت استعمال . شد درلوح به شيخ محمّد باقر مجتهد نجفي اصفهاني است قوله ج ع : . " قد صاح من ظلمک دين الله في ما سواه ...... و تصيح شريعة الله ...... و صاحة الصّخرة " ودر لوح نصير است : . " بايست به امر وصيحه زن ميان عباد" ودر زيارت سيدالشّداء است : . " وصاح به اهل سرادق الفضل في الجّنّة العليا " وصيحة در اصطلاح الواح نام لوح مشهور به ناصرالدّين شاه ميباشد که درنام سلطان شرحي است . ودر لوحي است : . " يا علي ازيومي که لوح معهود که به صيحه وساعة وصور ناميده شد ارسال گشت منکرين و مشرکين در کمال فکر وتدبير قيام نمودند اگر چه درظاهرامري مشهود نه ولکن انّ ربّک لهوالعليم الخبير. به کمال جدّ درصدد جمال قدم بوده و هستند " الخ مقصود از لوح معهود لوح شهير به ناصرالدّين شاه است ومراد اينکه در کمال فکر و تدبير خود قيام نمودند چنانکه در مکتوب حاجي ميرزا حسينخان سفير کبير ايران دراسلامبول مسطور ودر ظهور الحق درج است فوراً به تضييق و تشديد حبس ابهي پرداختند . ودر لوحي ديگر به آقا محمّد علي نبيل قائن قوله : . " اين ايام بعد از ورود به سجن اعظم ارادۀ الهيه به آن تعلّق يافته که جميع بريه را به شاطئ احديه مجدّداً به اعلي النّداء ندا فرمايد لذا مخصوص هرنفسي از رؤساء ارض لوحي مخصوص از سماء مشيت نازل وهر کدام به اسمي موسوم الاولي بالصّيحة والثّاني بالقارعة والثّالث بالحاقّة والرّابع با لسّاهرة والخامس بالطّامة وکذلک بالسّاعة والآزفة والفرع الاکبر والصّور والنّاقور وامثلها " الخ که ضمن شرح نام سجن به صراحت ذکر است. ودر لوحي ديگر قوله : . "چنانچه صيحة رابه هيأ ت لوحي مبعوث نموديم و به قطب بلاد ايران فرستاديم وانصعق منه من في السّموات والارض " صِيصِية عربي دژ و قلعۀ متين نادسترس . صياصي = جمع . در شرح . ها است قوله الاعلي : . " ولو اجتمع الکلّ بصيصيتهم علي جحدي " ودر شرح کوثر: . " وهل مِن صيصية يقوم معي في ميدان الحرب بسيوف اهل البيان" الخ که به معني " هل من ذي صيصية " ميباشد .
حرف – ض
ضارية در خطاب وصاياي عهد : . " بين مخالب سبعٍ ضارية " به معني درنده . ضُبّاط عربي عرفاً به معني پاسبانان و پُليسيان . . در لوح به رئيس است قوله الاعزّ : . " في هذه الليلة اجتمع علينا ضبّاط العسکرية " ودر لوح به صدر اعظم عثماني است قوله : . " ودر ورود ضبّاط عسکرية کلّ را احاطه نموده... " ضُجرة عربي دلتنگي . درلوح به حاجي محمّد کريم خان : . " لا تُضجِر مَن يعطِيک " آن را که به تو بخشش ميکند دلتنگ وناراحت نکن . ضَجِيج عربي ناله وفرياد بيتابي وبيقراري ودچاري وترس. . در لوح به شيخ سلمان است : . " قد سمعنا ضجيج الاسراء من اهلي و احبّتي " ودر وصف اهل بيان : . " ارتفع ضجيج المشرکين وصريخ المنکرين " ودر صلوة يوميه است: . " تسمع ضجيجي و صريخي " ضحضاح در لوح شهير به ناصرالدّين شاه : . " قد نَصِبَ ضَحضاح السّلامة واصفرّ صَحصاح الرّاحة " اوّل به دو ضاد نقطه دار مفتوح که درجمل عربيه بجاي قليل الغور وبه معني آب به مقدار فرا گرفتن تا پشت پا است ودوّم به دو صاد بي نقطه به همان وزن به معني زمين مسطّح وباغ ميباشد ونَضِبَ فعل ماضي معلوم از نضوب به معني فرو رفتن آب . يعني همانا پاياب ايمني وسلامت فرو شُد و بستان آسايش وراحت خزان گشت . ولي در ترجمه هاي نسخ خطّي قديم اين لوح به خطوط مختلف ديده شد که دوّم را هم به دو ضاد با نقطه ضبط کردند و "ضحضاح" الرّوضة نوشتند . ضُحيٰ – ضاحِي ضُحيٰ برآمدن آفتاب و آغاز طلوع . شمس الضُّحي . ضَواحِي اصفهانيه از مؤمنات عصر اوّل اين امر درظهورالحق . به تفصيل مسطور است . ضاحي به معني ظاهر و بارزدرآفتاب وآفتابي شده . در خطاب معروف به عمّه است : . " وا شوقي يا الهي الي باهي جمالک و ضاحي وجهک " ضواحي حمع ضاحيه به معني نواحي . در مقالۀ سياح است : . " ميرزا يحيي در لباس تبديل گاهي در نواحي و ضواحي " . ضِدّ مُضادّة ضِدّ عربي مخالف وطرف مقابل شئي . درلوح طبّ است : . " اذا اجتمع الضِدّان علي الخوان لا تختلطهما فاقتنع بواحدٍ منهما " ومراد دو غذاي با دو تأثير به نقض يکديگر مانند شير وترشي ميباشد. مُضادّت به معني مخالفت . در رسالۀ سياسيه قوله : . " ومضاددت بيفايده " که به فکّ ادغام مستعمل درعرف ميباشد . ضُرّ- مُضِرّ ضُرّ عربي به معني زيان.درلوح خطاب به رئيس عثماني است . ضَرِير " واتّحدت مع رئيس العجم في ضُرّي" ودرلوح ديگر: . "عموم اهل عالم بايد ازضُرّ دست وزبان شما آسوده باشند" مَضِرّ زيان آور . در لوح طبّ است : . " واترک العادة المضرّة " ضَرير به معني کور . در لوحي است : . " کن في النّعمة منفقاً ..... وللضّرير بصراً " . ضَغِينة عربي کينه . در لوح دنيا قوله الاعزّ : . " بل اراد تقديس نفوس عبادک و نجاتهم عن نار الضّغيتة والبغضاء الّتي احاطتهم في کلّ الاحيان " ضِلع عربي استخوان خميدۀ نازک پهلو اَضلُع ضُلُوع اَضلاع = جمع . در خطاب وصاياي عهد است : . " واجّجوا نيران محبّة الله بين الضّلوع والاحشاء " ودر خطاب معروف به عمّه قوله العزيز : . " لانّ نيران الحرمان اضطرمت بين اضالعي " الخ که صورت جمع الجمع ازآن است وضِلع نيز به مناسبت قصۀ مذکورۀ در تورات و قرآن که حوّا از ضلع آدم خلقت شد کنايه از زن گرديد و درآثار و افواه بهائيان مصطلح وشايع گشت و براي نمونه در حطابي : . " هوالقيوم اخت وسطاي جناب آقا محمّد کريم ضِلع ميرزا غلامعلي عليه بهاء الله الابهي ملاحظه فرمايند " . ودر صورتي از وصف شهداء خراسان وبلياتشان قوله : " اَخرجوا ضلعه المظلومة " . ضِماد عربي پارچه اي که عضو مجروح را با آن بندند . در خطابي در . مصيبت آقا سيد احمد افنان است قوله العزيز : . " وکن سلوةً لقلوبهم وضِماداً لجروحهم " . ضَمان عربي التزام عين يا قيمت چيزي که تلف شود . درلوح ومناجاتي . است : . " انت الّذي امرتني بالدّهناء وضمنت الاجابة فاستجب لي ما اردته بجودک و فضلک واحسانک " ضَوضاء عربي شور و غوغاء وفتنه که در آثار اين امر و در عرف . بهائيان به حدّ کثرت متداول بود وفتنه هاي حدثۀ به ظلم بر اهل بهاء في المثل به نام ضوضاء يزد و يا طهران ويا سال فلان گفته ميشد واز حضرت بهاء الله در صورت زيارت امّ الاولياء است : . " ما منعتک الضّوضاء وما حجبتک البغضاء نطقت بذکر ربّک الي ان صعد روحک " ودر لوحي ديگر : . " قل لا تمعني ضوضا ءوکم ولا ضوضاء من علي الارض " . . ميرزا اصغراغصان که ابتداء به غصن انورمعروف بود که درتاريخ ضياء الله ظهورالحق شرح وتفصيل ذکر است در 14جمادي الثّانيۀ سال 1316 در حيفا درگذشت ودر عکا به جوار روضۀ مبارکه مدفون گشت واو نيز با مرکز عهد ابهي صفا واطاعت خالصه نکرد ولي در حقّش فرمودند من از او درگذشتم وراضي هستم . ضيافة در کتاب اقدس است قوله ج ع : . " رقم عليکم الضّيافة " و مراد مهماني کردن است .
حرف ط
ط حرف ط درآثار اين امررمزنام بهاء شد چه عدد ابجدي نام بهاء به شمار يعني 9 است ونيز رمز طاهره قرّة العين ورمز طهران به اعتبار حرف اوّل آن نامها قرار گرفت. در کتاب اقدس است قوله الاعزّ : . " .... بحرف الطّاء المدلّة علي هذا الاسم ( بهاء) الممتنع المنيع " ودر لوح شهير به علي محمّد سراج اصفهاني است قوله : " باري آيات عزّ احديه در اين اسم وظهور زياده ازآن است که احصاء توان نمود و معذلک اين همج رعاع اين اسم مبارک را به ازض طاء تفسير نموده اند چه که حضرت اعلي روح ما سواه فداه اورا ارض بهاء ناميده وآنقدرشعور نداشته که ادراک نمايند که مقصودحضرت آن بوده که اخبارفرمايندازظهورجمال مبارک درآن ارض اي ارض يمشي عليها البهاء وسکن فيها هذا الاسم المشرق المنير " . و ايضاً : " واز جمله نقطۀ جذبية عليها بهاء الله مدّتها با اين عبد بوده وآني لقاء اين غلام را به ملک دنيا وآخرت معادله نمينمودند و ما ارادت تفارق عنّي اقلّ من آن ولکن قضي ماقضي وچه مقداراز آيات واشعار که دراين امر بديع ذکر فرموده از جمله دروصف طلعت ابهي غزلي گفته که يک فردآن اين است : گر براندازد بهاء از رخ نقاب صدهزار همچون ازل آيدپديد
و در نامه اي ازآقا ميرزا موسي کليم از ادرنه براي خاتون جان خانم ارض ق ( قزوين ) است قوله : " حضرت طاء روح ما سواه فداه اوّل وصفي که از قلمش جاري شده ودر قلبش خطور نمود وصف جمال ابهي بود چنانچه الآن به خط خودشان موجود است :
" گر براندازد بها ازرخ نقاب صدهزار همچون ازل آيد پديد"
ودر توقيعي درشأن طاهره است :
. " وانّ ما سألت من اختلاف النّاس في حقّ الطّاهرة انّ مجمل القول حق علي الکلّ ان يسکتوا في شأنها ... وانّها لمّا ترقّت في معارف آل الله فلا ينبغي للمؤمنين جحدها ولا اذاها وانّها لم تحکم الّا بما فصّل في الکتاب " .
ودر توقيعي در جواب معروضه اش : . " اسألک اللهمّ يا الهي ان تصلّي علي محمّد وآل محمّد وان ترحم بحقّهم تلک الورقة المطهّرة من اشارات الباطلة وکيد اهل الباطل والفتنة وانزل اللهمّ علي ذوي قرابتها کلمة العلوّ والرّحمة ...... وارحم اللهمّ من اراد حقّک فيها وانزل اللّهمّ من اراد سخطک فيها " ودر خطابي راجع به مدفن آن مظلومۀ شهيد است قوله : . " مرقد جناب طاهره درچاه باغي است آن نيز انشاء الله ظاهر وآشکارخواهد شد " وراجع به طهران در لوحي است قوله : . " يا ارض الطّاء يادآور هنگامي را که مقرّ عرش بودي " الخ که درذيل نام اخت شمّه اي ازآن ثبت ميباشد .
ودر کتاب اقدس است قوله ج ع :
" يا ارض الطّاء لا تحزني من شئي قد جعلک الله مطلع فرح العالمين ..... بما ولد فيک مطلع الظّهور " الخ .
ودر لوحي ديگر است :
" ايها النّاظر الي الوجه اذا رأيت سواد مدينتي قف وقل يا ارض الطّاء قد جئتک من شطر السّجن بنبأ الله المهيمن القيوم قل يا امّ العالم ومطلع النّور بين الامم " الخ مراد طهران است که محلّ ولادت ونشو و نما ومسکن ابهي بود . ودر لوح دنيا اشاره به همين آيات مذکوره در کتاب اقدس است قوله :
" درکتاب اقدس در ذکر طاء نازل شد آنچه که سبب انتباه عالميان است " ودر لوحي است :
" ومنهم من فدي نفسه في الطّاء " مرادآقا نجفعلي زنجاني است که در طهران سر بريدند. ونيز در لوحي است :
" درارض طاء نظر نمائيد خبيث کاذب که به صادق معروف بود ( مراد سيد صادق مجتهد معروف سنگلجي است که درنام صادق ذکري ميباشد) وسبب وعلّت
ضوضاءجهلاء مهلت نيافت وهمچنين نفس ديگر ( حسام السّلطنة بن عبّاس ميرزا)
از بعد او به موقع اخذشد وسوف تسمع امرالثّالث ( معتمد الدّولة فرهاد ميرزا بن عبّاس ميرزا ) معذلک ناس در ضلال قديم بوده وهستند در اين ظهور اعظم حقّ جلّ جلاله مهلت نداده معذلک احدي متنبّه نشد الّا من شاء الله " ونيز قوله جلّ جلاله :
" به قدرت خود کاذب را يعني صادق ارض طاء را اخذ نموده واحدي متنبّه نشد وثاني را اخذ نمود ( مراد حاجي ملّا علي مجتهد کني است ) و کذلک من قبلهما الذّئب والرّقشاء " الخ ودر اثري ديگر قوله جلّ کبريائه :
" چنانچه مشاهده نموده ومينمائيد که براولياء حقّ واصفيائش درارض طاء چه وارد آوردند اسم الله را (سيد مهدي دهجي) من غير جرم وگناه به فتواي آن نفوس شريرۀ غافله حبس نمودند وهمچنين جناب علي قبل اکبر عليه بهائي که لازال ناس جاهل را به بحر علم دعوت مينمودند و همچنين جناب ابو الفضائل عليه بهائي وجناب رضا عليه بهاء الله مالک اسماء را ..... نفسي که اوّل اخذ شد ملتفت نشدند بعد ثاني بغتةً اخذ شد متنبّه نگشتند ثالث درالواح نازل که ميفرمايند وحشرنا هما بثالث گمان نميرود که بوم اخذ شود ( ناصرالدّين شاه) از نوم غفلت بيدارشوند واز سکر هوي به هوش آيند مگر از رضوان احديه نسيمي ديگربر عالميان بوزد که خلق لايق انتباه گردند وبه صراط الهي پي برند قد اشتعل الغافلون ناراً ولکن الله اطفائها بقدرته وسلطانه کذلک قضي لامر من قبل " انتهي.
وديگر قوله جلّ بهاءه :
" از يد قدرت در اين سنه ( سنۀ 1300 هج.ق.) آثار عجيبي ظاهر بعضي ملتفت وبعضي غافل از حق بطلب کلّ را آگاه فرمايد تا بعد ازآگاهي گواهي دهند بر اينکه اهل حق به جهت اصلاح عالم وتربيت امم مابين خلق ظاهرشده اند ولکن احدي براين مقام علي ما هوعليه آگاه نه لذا بعضي از علماي جاهل فتوي دادند بر آنچه سکّان جنّت عليا وفردوس اعلي به نوحه وندبه مشغول لازال فساد وظلم از اين تفوس غافله ظاهر بعضي که از بحر هدايت آشاميدند به منزلۀ بصرند ازبراي هيکل عالم و برخي به مثابۀ دخان ازبراي اهل امکان حائل شدند مابين ابصار و مشاهدۀ انوار جمال , قاتلهم الله " انتهي
طاغوت عربي به معني پرطغيان وسرکش وپرشيطان وسرگمراهان اطلاق . گرديد. درلوحي است قوله ج ع :
" وبعد نزلت هذه الآية , الم تر الي الّذين يزعمون انّهم آمنوا بما انزل اليک و ما انزل من قبلک يريدون ان يتحاکموا الي الطّاغوت" الخ ومقصود از طاغوت در اين مقام کعب بن اشرف بوده " الخ ودر صحيفة العدل است قوله الاعلي : " مثل اعمال جماعت سنّت که به اعتقاد خود للّه حرکت ميکنند وکافرند و خداوند بري است از عمل ايشان بل درواقع توجّه به خداوند نيست بل به جبت و طاغوت است چنانچه نصّ قرآن است که ميگويند والله ان اردنا الّا الحسني و خداوند تکذيب ايشان را درقرآن نازل فرموده " الخ
ودرضمن نام جواد در توقيعي ثبت است :
" اللّهمّ العن صنمّي القريش وجبتَيهم ....... اللّهمّ العن الجبت والطّاغوت " ودر زيارت براي حاجي عبدالمجيد شهيد و پسرش آقا بزرگ بديع شهيد که در ضمن زيارت ثبت است قوله :
" به تزلزلت ارکان الجبت وانکسرظهرالاصنام الّذين يمشون باثواب العلماء بين ملأ الانشاء " الخ. وبه نوعي که درضمن نامهاي يحيي وغصن وغيرهما ثبت است ودر بسياري از الواح نام جبت وطاغوت برميرزا يحيي ومُغوي او اطلاق گرديد. ودر ذيل نام غصن هم ذکري است .
طاغِي عربي اسم فاعل ازطغيان به معني ستمکار وگردنکش جبّار.
طاغين = جمع درلوح رئيس است :
" هل الفرعون استطاع ان يمنع النّاس من سلطانه اذ بغي في الارض وکان من الطّاغين " .
طافِح اسم فاعل عربي به معني سرشار .
درخطابها بيان بدين سياق بسيار است :
" انّي اخاطبک بقلب طافح بمحبّة الله "
ودر خطاب وصاياي عهد :
" هذه الکأس الطّافحة بصهباء الوفاء " و طَفح لبريزآب وکف آن است.
طالقان در دورۀ ابهي درچند قريه ازبلوک طالقان قزوين جمعي از بهائيان
ميزيستند که درالواح مذکورند ازآن جمله : ملّا محمّد علي ولياني مشهدي علي وغيرهما که تفصيل احوال درظهورالحق ثبت است .
طاوُوس نام مرغ نقش و نگارين پَر معروف به تشبيه و تسميه در بعضي
آثارذکر است ازآن جمله درتفسير سورۀ والشّمس قوله :
" وانتشرت اجنحة الطّاووس في الرّضوان " ودر لوحي عنوان " امة الله طاووس الاحديه " ذيل نام بهنمير ذکر است . ونيز ضمن نام آل ذکري ميباشد .
طائِفين حَول به معني گردندگان گرد تخت شاهي . در اصطلاح اهل بهاء
آناني را ميگفتند که به جوار ابهي بسرميبردند .
ودر لوح رئيس است :
" طوبي لکم بما هاجرتم من ديارکم وطفتم البلاد حبّاً لله مولاکم العزيز القديم ...... الورقات الطّائفات حول الشّجرة " ودرلوح به شيخ سلمان است قوله ج ع:
" اين بيوت وطائفين آن عندالله معزّزند مادامي که اين نسبت منقطع نشده.... قسم به آفتاب افق معاني که ليلاً ونهاراً طائف حولم بوده " الخ و دراثري از خادم خطاب به حاجي ميرزا محمّد تقي افنان است قوله :
" واينکه وقايع ارض اقدس وحالات طائفين حول عرش را استفسار فرموده
بودند در ايامي که قشلۀ عسکريه مقرّعرش واقع بود لوحي از افق اراده مُشرق و
درآن لوح طائفين را سه قسم فرمودند بعضي به افق اعلي ناظر و از کوثر ابهي مرزوق وايشان نفوسي هستند که في الحقيقة لا يسبقونه بالقول و هم بامره يعملون طوبي لهم ولهم حسن المبدء والمآب و قسمي دون اين مقام وبرخي يعلوا مرّة و
يسفل اخري کذلک نزل بالحق تنزيلاً من لدي الله المنزل العليم حال الحمدلله به
نعمت باقيۀ دائمه که لقاي محبوب عالميان است کلّ مشرف ومتنعّمند .
طبرسي شيخ رضي الدّين ابوعلي فضل بن حسن طبرسي معروف از
علماء وفقهاء قرن ششم اسلامي صاحب کتاب احتجاب در دفاع از اماميه وجامع البيان ومجمع البيان در تفسير متوفّي به سال 548 در قريۀ شيخ کلي در دو فرسخي جنوب شرقي بابل که مقبره اش به نام بقعۀ شيخ طبرسي مشهور گرديد و براي قلعه اي که بابيه در موقع استحصان به آن بقعه بنا کردند فيما بينشان به نام قلعۀ طبرسي مشهورگشت و توضيح و تفصيل تمام در ظهور الحق مسطور است . ودر توقيعي که ابلاغ عمومي مقام قائميت فرمودند چنين مذکور:
" انّما الدّين من بعد الدّين ان تؤمنوا بالله وآياته ولتنصرنّ الله في دين الحقّ بما انتم عليه مقتدرون و لتحضرنّ بين يدي الله و لتنصرنّ الّذين قدرجعوا الي الحيوة الاولي ولتأخذنَ باذنه انّه کان بکلشئي عليما " الخ که مراد حضور و قيام در قلعۀ طبرسي است ودر لوحي برآنجا نام طبريه اطلاق شد که دراسماء حبيب و رضا ثبت ميباشد .
طبرية شهرکي باستاني در فلسطين به کنار درياچۀ طبريه از توابع اردن
واقع دربعد 43 کيلومتري شرقي عکا . غصن اعظم عبدالبهاء بعد از صعود ابهي درايامي که آغاز اعمال مخالفانۀ سرّي ناقضان شد تنها به آن شهر رفته متجاوز از يک ماه ماندند و درآن حال خبر واقغۀ قتل ناصرالدّين شاه در طهران به سال 1312 رسيد و حکومت عکا خبرداد وبهائيان نيز اصرار و الحاح نمودند لذا آن حضرت عودت فرمودند ولي به عکا نرفتند و در مقام خضر النّبي در دامنۀ جبل کرمل ماندند که ذيل نام خضر ذکر است
طَبَس شهري معروف از بلاد خراسان. ازاهل آنجا ملّا يوسفعلي نامي را گفتند بابي و از اصحاب قلعۀ طبرسي شد و در ايام ابهي آقا زين العابدين نامي از ملّاها ديگر آقا سيد کاظم نام دوتن از مؤمنين اين امر درآنجا ميزيستند ومحمّدباقر خان عماد الملک طبسي حکمران بسيار مقتدر و فعّال مايشاء درآن حدود که ابنيه وآثار و عمران طبس از او برجا است به لقاء ابهي در عراق رسيده قلمتراش اعطاء ايشان را در قلمدان به يادگار داشته وپيوسته حکايت ميکرد وبا بهائيان ملاطفت مينمود وبرادرش ابو القاسم خان نيز مخالفت نداشت و تفصيل احوال درتاريخ ظهورالحقّ مسطور است و بهائيان طبس در الواح وآثار مذکور آمدند و حاجي ميرزا محمّد تقي طبسي مشهوربدين نام از بهائيان و تجّار يزدي بود ولي سنيني در طبس تجارت کرد وطبسي شهرت يافت ودرآثاربسيار نام برده است وازغصن اعظم عبدالبهاء راجع به محفل شورخطاب مشهوري به اوميباشد. واز جمله آثار دورۀ ابهي خطاب به او قوله ج ع :
"جناب ميرزا محمّد ط ب بسم الله الاعزّ الاقدس الابهي لک الحمد يا الهي بما وفيت بما رقم من قلم امرک " ودرنام جذب ذکري از طبس است .
طبيب طبيب يزدي ميرزا محمّدرضا مخاطب لوح معروف طبّ که درآن لوح
اصول کلّيۀ حفظ الصّحه رابيان فرمودند وطب را اشرف العلوم خواندند ونيز ميرزا محمّد حسين طبيب قزويني به نام طبيب درآثار والواح مذکور ميباشد ازآن جمله قوله ج ع :
" لجناب طبيب اينکه درالواح نصايح مشفقه دراتّحاد وغيره نازل مقصودجميع بريه بوده و خواهند بود من الّذين في حولي وفي الاقطارعلم حق محيط آنچه از قلم قدم جاري بعداز مشاهدة بوده انّ ربّک هوالعليم الخبير " وقوله :
" يا طبيبي قد اجبناک وذکرناک في الواح شتّي ....... عبد حاضر لدي الوجه دراين ايام به صداع مبتلا شده به قسمي که از تحرير في الجمله بازمانده چنانچه دريوم گذشته لوحي دربارۀ انجناب نازل بعد معروض داشت که اکثري ازقلم افتاده
وترک شده لذا کرّرناه ونزّلنا هذاللّوح بالاختصار"وشمّه اي ضمن رئيس ثبت است طَبِيعة عربي سرشت وجوهر هستي عالم ماده. در لوح حکما است :
" قل انّ الطّبيعة بکينونتها مظهر اسمي المبتعث والمکوّن " ودر اسرار الآثار العمومية تفصيلي است .
طُتُنجِية خطبۀ منسوبۀ به علي اميرالمؤمنين براي اشتمال بر جملۀ : "انا الواقف علي الطُتُنجَين " معروف به نام خطبۀ طتنجيه شد وطُتُنج بع معني خليج منشعب از دريا ميباشد ودر توقيعي در ضمن شرح دعاي
" يا من دلّ علي ذاته بذاته " از امير المؤمنين است قوله :
" علي في الخطبة الطتنجيه حيث قال رأيتُ الله والفردوس رأي العين " ودر لوح خطاب به شيخ نجفي اصفهاني است قوله :
" وحضرت امير علي السّلام در خطبۀ طتنجيه ميفرمايد " الخ
طُرّاً عربي به معني جميعاً کثيرالاستعمال درلوحي به ابن الذّبيح است:
" هنيئاً لجنابک واهل الذّبيح طرّاً
طَرد عربي دور افکندن ونفي واخراج کردن در لوح به نصير است
قوله الاعزّ:
" ايربّ لا نطردني عن باب عزّ صمدانيتک " ودر مناجاتي:
" اسألک ان لا تطردني عن باب الّذي فتحته " الخ ودر لوحي است:
" در شقاوت نفوس غافلة نظر نما سيد محمّد اصفهاني که لايق ذکر نبوده واز حضور وخدمت طردش نموديم به سبب اوازمشرق وحي الهي ومطلع نورصمداني بعضي محجوب ومحروم مانده اند"
طَرف- طَرَف طَرف چشم در کتاب ايقان است قوله ج ع :
طِرف- اِسطِراف " لو انتم بطرف الله تنظرون " ودر لوح حکماء :
" کونوا في الطَّرف عفيفا "
ودر لوح به ناصرالدّين شاه :
" يا سلطان انظر بطرف العدل الي الغلام "
طَرف ونيز طَرَف به معني منتهي . طِرف به معني نجيب واصيل
در لوحي است :
" لوينظراحد بطَرفَ طَرفه علي اهل السّموات والارض" که طرف اوّل به فتح طاء وسکون راء يا به فتحين به معني منتهي وطرف دوّم نيز به فتح اوّل وسکون ثاني به معني چشم است يعني هرگاه تني به گوشۀ چشمش براهل آسمانها و زمين بنگرد . وجملۀ : " او يرکض طرف طرفه في ميدان المکاشفة والشّهود " که در سورة الامين است نيز به همين نوع ميباشد . يا آنکه اوّل به کسر طاء وسکون راء به معني نجيب واصيل است و اين به قانون علم البيان استعارۀ بالکناية و تشبيه چشم به سمند ميباشد يعني : يا آنکه سمند اصيل لحظش در ميدان مکاشفة و شهود جولان نمايد . اِستَطرَفَ از چيز شگفت بهره برد . در لوح به ناصرالدّين شاه است :
"واَسرَفَ وَاستَطرَفَ في الدّنيا "
طَرِيح عربي به زمين افکنده و افتاده . در مناجاتي درخطابي است :
" الهي الهي تراني اسيراً .....طريحاً في فراش الحزن والاسي" ودر خطاب وصاياي عهد :
" طريحاً علي التّراب " الخ
طَرِيقة- طَرق طريقت به اصطلاح عرفاء ومتصوّفه راهي مخصوص
به خدا ازطريق داخل وباطن روح ميباشد وطرائق کثيره به واسطۀ اولياء تصوّف پديد آمد وآنان واتباعشان را اهل طريقت وباطن وديگران را اهل شريعت وظاهر ميخوانند . در لوحي است :
" از قبل بعضي از نفوس خودرا اهل طريقت ناميده اند چنانچه آثار آن نفوس حال درارض موجود است طوائف مختلفه هريک طريقي اخذ کرده اند اسلام از ازآن نفوس متفرّق شد واز بحر اعظم خليجها خارج نمودند تا آنکه بالاخره بردين الله وارد شد آنچه وارد شد اسلام با آن قوّت عظيمه ازاعمال و افعال منتسبين به او به کمال ضعف مبدّل شد چنانچه مشاهده مينمايند بعضي از نفوس که خود را دراويش مينامند جميع احکام واوامر الهي را تأويل نمودند اگر گفته شود صلوة از احکام محکمۀ الهي است ميگويند صلوة به معني دعا است وما درحين تولّد به دعا آمده ايم وصلوة حقيقي را عمل نموده ايم اين بيچاره از ظاهر محروم است تا چه رسد به باطن اوهامات نفوس غافله زياده از حدّ احصاء بوده و هست باري از تنبلي وکسالت جميع اوامرالهي را که به مثابۀ سدّ محکم است ازبراي حفظ عالم و امنيت آن تأويل نمودند درتکايا انزوا جسته جزخوردو خواب شغلي اختيار ننمودند ودر معارف آنچه گفته شود تصديق مينمايند ولکن اثر حرارت محبّة الله تاحال از ايشان ديده نشده مگرمعدود قليلي که حلاوت بيان را يافتند و في الجمله برمقصود
از ظهور آگاه گشتند" الخ ودر ذيل نام عکا ذکري است .
طَرق نام معموره اي از توابع اصفهان و کاشان که جمعي ازبابيه درآنجا قرار داشتند .
طَعام- طعمه طعام عربي غذا و خوراک . در قرآن است :
" کلّ الطّعام کان حلّاً لبني اسرائيل الّا ما حرّم اسرائيل علي نفسه " ولوحي دربغداد در تأ ويل اين آيه از براي حاجي ميرزا کمال الدّين نراقي صدوريافت که با بيان وتفصيل ما وقع در بخش چهارم ظهورالحق مندرج ميباشد . ونيز در لوح به شيخ نجفي است :
" ودربعضي اوقات هم بعضي به طعام الله مرزوق يعني جوع "
ودر لوح طبّ است :
" ادخال الطّعام علي الطّعام خطر کن منه حذر" .
وطعمه درلوحي است قوله الاعزّ :
" طعمه يکي ازاصحاب آن حضرت بود شبي زرهي سرقت نمودعلي الصّباح يهود جمع شدند و به اثر وعلامت آن پي بردند و بعد از اطّلاع بين يدي حضرت حاضر معلوم است يهود عنود چه کردند حضرت توقّف فرمودند ونخواستند اين ذنب بر اسلام ثابت شود چه که سبب تضييع امرالله مابين عباد بود. بغتةً جبرئيل
نازل واين آيه تلاوت نمود : ( انّا انزلنا اليک الکتاب بالحق لتحکم بين النّاس بما انزل الله ولا تکن للخائنين خصيما) وبعد طعمه اعراض نمودومفترياتي به حضرت نسبت داده مابين قوم که لا يحبّ القلم ان يجري عليها وبعد به ارتداد تمام رجوع به مکه نمود ونزد مشرکين ساکن " ودر لوحي ديگر است :
" يکي از اجلّۀ انصارکه موسوم به طعمه بود بعد از طلوع نير حجاز از افق يثرب آنچه داشت با مهاجرين مساوات نمود و بعد مع کمال تقرّب ظاهر شد از او آنچه که عين حقيقت گريست بعد ازظهورعمل مردود يهود اجتماع نمودو حضرت متفکّر ومتحير چه که دراوّل امر چنين امور سبب اضطراب و اتقلاب عباد است درآن حين جبرئيل نازل واين آيه را تلاوت نمود : " انّا انزلنا اليک الکتاب ... " الخ
طَفّ ارض الطّف زمين کربلا است . در لوحي است قوله الاعزّ :
" ينادي الاسمي الحاء (حسين بن علي) في ارض الطّف و يقول يا اسمي الحاء" الخ مراد ميرزا محمّد حسن سلطان الشّهداء مذکور ضمن نامهاي حسن سلطان اصفهان وغيرها است.
طَفئ در لوح حکماء:
" لمّا بلغ الکلام هذا المقام طلع فجرالمعاني وطفئ سراج البيان "
خاموش شد. ودر لوح رئيس :
" هل ظننت انّک تقدر ان تطفئي النّار الّتي اوقدها الله في الآفاق " آيا گمان بردي ميتواني آتشي را که خداوند درکرانه ها برافروخت بيفسري . ايضاً :
" ليطفئي بذلک نورالله بين ما سواه " .
طَلان نام و شهرت خواهر جمال ابهي که در بخش ششم ظهورالحق
مسطور ميباشد ودر زيارتنامه برايش از غصن اعظم عبدالبهاء چنين است :
" تاکر زيارت حضرت عمّۀ عبدالبهاء طلان خانم حرم ميرزا محمّد عليهما بهاء الله الابهي عليک التحية والثّناء يا فخرالنّساء المنتسبة الي الشّجرة المبارکة النّابتة الاصل وفرعها في السّماء اشهد انّک زمن الحياة ما تهنّئتِ بشربة ماء براحة و رخاء مبتلية بالبأساء والضّراء و واقعة تحت برائن السّباع و مخالب الاعداء ولم تستريحي طرفة عين من اضطهاد الخصماء وسلطة الزّنماء ولم تمدّدي جسمک في الفراش براحة وانتعاش ليلة من ليالي الهجران ويوماً من ايام الحرمان من مشاهدة جمال الرّحمن و لايزال يصوّبون الاعداء الي صدرک سهام الملام و يطعنونک بسهام البغض والهوان وانّک حبّاً بربّک الاعلي صبرتِ علي البلاء وماشکوتِ يوماً من تلک المصائب الدّهماء بل بقيتِ شکورةً صبورةً وقورةً في تلک القرية النّوراء الي ان سمعت النّداء يا ايتها النّفس المطمئنّة ارجعي الي ربّک راضية مرضية فاحببت الدّعاء وطار روحک الي الملأ الاعلي طوبي لکِ من ربّک بشري لکِ من مولاک مرحي مرحي بکِ ايتها الامة الزّکية المبارکة لربّ السّموت العلي انّي لازال اذکر الايام الّتي کنت في زمن الصّبي وادخل عليکِ بکلّ حبّ و ولاء و وتأخذيني في حضنک بحنوّ و وفاء واتفکّه بفاکهة طيبة من حديقتک الغنّاء " الخ.
طِلَسم طلسم که به فارسي سره نيرنگ وسپهره بند گفتند خطوط و رموزي که ساحران بهر دفع مؤذيان وغيرها بکار برند واصل کلمه گفتند که يوناني است . درلوح حکماء درحقّ بلينوس حکيم است :
" وهوالّذي يقول انا بلينوس الحکيم صاحب العجائب والطّلسمات" ونيز کلمۀ طلسم درآثار اين امر به نوع تشبيه واستعاره به کثرت استعمال گرديد في المثل درخطابي است قوله:
" نام او ( حضرت بهاء الله) درمان هردردي است وحرارت بخش هر سردي ودرياق اعظم است و طلسم اکرم "
طَلعَة عربي به معني پديدارو وديدار وديد گاه به معني روي زيبا ودرآثار
اين امر به معني جلوۀ الهي بسيار جاها ذکر شد .
درلوحي است قوله الابهي :
" وتطوفه طلعات الفردوس الاعلي " الخ ودر ايقان است قوله :
" بلي طلعتي درکتاب مذکور است که بايد ظاهر شود " وقوله :
" به اين قسم با طلعات ذوالجلال سلوک مينمودند " وقوله :
" مثلاً بياناتي که طلعات جمال حق درعلامات ظهور بعد فرموده اند" الخ .
ودر مناجات ايام صيام است :
" النّقطة الاولي والطّلعة الاعلي " ودر ذيل نام صادق درتوقيعي: " طلعة صبح العماء " مسطور ميباشد .
طَلِق عربي گشاده رو و بسّام . در لوح به عليمحمّد است :
" کن في النّعمة منفقاً وفي فقدها شاکراً وفي الحقوق اميناً وفي الوجه طلقا " .
طَلَل عربي تپّه وجاي آثاري ونمودار هر چيزي طُلُول اَطلال = جمع در
خطابي است :
" وکشف السّيول عن الطّلول في وادي القدس طري " .
طَمطام عربي به معني وسط دريا . درآثار اين امر کثرت استعمال يافت و
غالباً با کلمۀ قمقام يا يميام ذکر شد. درلوحي به هادي قزويني است قوله الاعزّ :
" ولکن رشحي از اين طمطام بحراعظم لانهاية ذکرميشود که شايداز طماطم يمايم جودوفضل خود تشنگان را از سلسبيل بي زوال وتسنيم بي مثال خود محروم ننمايد " ودر سورة الذّبح است قوله :
" ان يا جمال الاولي رشّح علي الممکنات من طمطام فيض فضلک لعلّ يأ خذنّهم روائح القدس " ودر لوحي ديگر :
" ورشحي از طمطام وطفحي ازقمقام " الخ ودر لوحي ديگر :
" واستغرق في طماطم سلطلان ربوبيتک ويمايم قدس احديتک " و قمقام به معني يمّ وموضع عظيم دريا است و در جمع آن يمايم استعمال نشد ولي دراينجا به مناسبت وزن طماطم آوردند . ودر توقيع شرح هاء است :
" قد ارشحت من ذلک الطّمطام الدّاخر رشحاً ........ من طمطام يمّ الجلال "
ودر خطابي است :
" وتري تموّج طمطام الحقايق الّذي يتموّج في قلوب اولي المودّة والسّداد "
الخ .
طَنِين طنين الذّباب وز وزمگس . درخطاب معروف به عمّه است قوله
العزيز:
" او ينفعک طنين الذّباب عن هدير الورقاء " .
طهران شمّه اي در ضمن حرف ط اشاره است ودر خطاب و مناجات
طلب مغفرت براي حاجي ذبيح در وصف طهران چنين بيان است :
" ارض شديدة الکسوف والخسوف تتموّج فيها راية الظّلم وتهبّ فيها عواصف القهر وقواصف الطّغيان " .
ودر سفرنامۀ به اروپ خطابي چنين مسطور است :
" ياد دارم که درقضيۀ شاه در طهران آخوندي درهرراه وگذري فرياد ميزد ميگفت اي مردم اگر خدارا دوست داريد پيغمبررا ميپرستيد حفظ جان ومال و ناموس خودرا طالبيد بابيها را بکشيد اينها دشمن دينند و مخالف آئين "
ودر ابلاغيه از مقام ولي امرالله خطاب به محفل ملّي بهائيان ايران راجع به مولد مرکز غهد ابهي است :
" راجع به محلّ تولّد حضرت مولي الوري ارواحنا لرمسه الاطهر فدا فرمودند بنويس محلّ ولادت طهران است نه تاگر" انتهي واز اوّل اين امر طهران محلّ رتق و فتق امور و مستقرّ بزرگان قوم بوده حوادث داخليه و خارجيه که متوالياً مفصّلاً درظهورالحق مسطوراست ازآنجا غالباً آغاز گرديد ودرالواح وآثارمذکور است تا بالاخره در فروردين سال 1306 هج.ش. مطابق مارس 1927 م از محفل مرکزي آنجا که به دستور مقام ولي امر درعين اينکه فقط منتخب بهائيان طهران بود امور امريۀ ايران را اداره ميکرد امريه اي براي انتخاب نمايندگان نه مرکز و بعثشان به طهران صدوريافت ونخصتين انجمن شور عمومي و محفل ملّي ايران انعقاديافت و از آنگاه ارض طاء مستقرّ محفل ملّي بهائيان ايران است. ودر نام عصف هم ذکري است .
طوُب توب توبجي توبچي . درلوح خطاب به صدردولت عثماني است :
" چند فوج ازعساکر با طوبخانه مأمور نمود بعدازچند دقيقه از وراي خيمه استماع صداهاي توب شد" الخ و در رسالۀ مدنيه است قوله :
" آيا ممکن است که تفنگ وتوپ عادي با تفنگ هِنري مارتي و توپ کروپ مقابلي نمايد " .
طوبي عربي به معني خير و نيکي و پاکيزگي و نيکبختي و سود و در
اصطلاح مسلمانان بهشت ويا درختي در بهشت است .
طوبيٰ لک وگاهي توباک به معني خوشا به تو . در لوحي است :
" طوبي لنفس قام علي خدمة امري ونطق بثنائي الجميل " ودر لوح به اشرف زنجاني :
" طوبي لعينيک بما رأت جمال الله ربّک ربّ الخلائق اجمعين" و در آثار نظائر:
طوبي لکم ولک وطوبي للفائزين وطوبي لعلماء بسيار است .
طَود عربي کوه بزرگ. درصورت زيارت محمّد تقيخان تاکري است:
" سرع وآوي الي الطودالرّفيع ".
طوُر طورسيناء کوه معروف که درذيل نام سينا ودر اسرارالآثار العموميه
ذکرنام طور به معني خودش وبه معاني تشبيهيه بسياراستعمال گرديد
در لوحي است :
" در اين ايام که مکلّم طور برعرش ظهور مستوي" الخ ودر کلمات مکنونه است :
" واشرقت عليک النّور من افق الطّور ونفخت روح السّناء في سيناء قلبک " ودر توقيعي درج ضمن نام صادق است قوله :
" الم ذکر الله للورقة الصّفراء عن يمين الطّور " الخ و درکتاب اقدس است:
"هذاهوالّذي به صاحت الصّخرة ونادت السّدرةعلي الطّورالمرتفع علي الارض المبارکة الملک لله الملک العزيز الودود " و قوله :
" انّ الطّور يطوف حول مطلع الظّهور " ودر لوح به نصير است :
" بلکه طوريون منصعق شده اند ".
طوفان در لوحي است :
" در کتب ذکر طوفان مذکور و درآن حادثه آنچه بر روي ارض بوده جميع غرق شده چه از کتب تواريخ وچه غيره " الخ .
طُويٰ به صورت نام ارضي در قرآن ذکر است قوله تعالي :
" انّک بالواد المقدّس طُويٰ " ودرخطاب مشهوربه عمّه است :
" وکشف السّيول عن الطّلول في وادالمقدّس طويٰ " .
طَير عربي پرنده ومرغ . طُيور اَطيار = جمع درلوحي به حاجي محمّد
اسمعيل ذبيح :
" توئي آن طيري که از ظلم ظالمين بي محلّ مانده و وکر اخز ننموده " الخ وقوله :
" انّه لايعرف بدونه ولا يطير الي سماء عرفانه طيور افئدة اهل الامکان يشهد بذلک کلّ الاشياء " الخ ودر لوح رئيس است :
" يا اطيار البقاء منعتم عن الاوکار " ودر لوحي است :
" طير بروحک الي هواء مکرمتي و عنايتي " که ياء زائده باشد يا آنکه طَير به جاي طِر محض افادۀ کثرت و مبالغه آمده .
طَيلَسان عربي دستمالي بزرگ که به روي عمّامه مي انداختند و تا روي
شانه ها ميرسيد وگردن را ميپوشاند. طَيالسة = جمع در خطابي است قوله العزيز :
" اين شکايت از جور وطغيان و داد خواهي از ظلم وعدوان اهل طيالسة نظر به نصّ صريح است"
حرف - ظ
ظُبَة عربي دَم شمشير نيزه ومانند آنها اَظبِي ظُباة ظِبوُن ظُبيٰ = جمع
درلوحي و مناجاتي در ايام صيام است قوله ج ع :
" وانطقني يا الهي بکلمة من عندک وجعلتها سيفاً ذا ظُبتَين بقدرتک واقتدارک بظُبةٍ منهما فضّلتَ وفرّقتَ عبادک وخلقک الّذينهم استکبروا عليک و توقّفوا في امرک الّذي ما اظهرت امراَ اعظم منه و بظّبةٍ اخري جمعتَ و وصلتَ و بلّغت و ربطتَ والّفت بين الّذين اقبلوا الي وجهک " الخ ودر خطاب و مناجاتي است:
" الهي الهي تراني خائضاً في غمارالبلاء وغريقاً في بحار البأ ساء والضّرّاء هدفاً للنّصال مطعوناً برماح الجور والجفاء مجروحاً بظِباء الشّدة والبغضاء " الخ
شايدعرفاً جمع ظبتة ظِباء هم استعمال ميشود ويا اصل نسخه بظُباة ويا بظَبِي بوده.
ونيز در خطابي در وصف شهداء خراسان است قوله :
" اسألوا دَمَها بضربة مسئومةٍ وظُباةٍ مسمومة " .
ظِلّ – ظِلّ الله استظلال به سايه وپناه درآمدن. درلوح به نصير
ظِلّ السّلطان است ج ع :
" فيا روحاً لمن يتوجّه اليه بقلبه ويستظلّ في ظلّه " ودر
خطاب وصاياي عهد است :
" طوبيٰ لمن استظلّ في ظلّه المدود علي العالمين " و در لوح به ناصرالدّين شاه است :
" ملک عادل ظلّ الله است در ارض بايد کلّ درسايۀ عدلش مأوي گيرند ودر ظلّ فضلش بياسايند " ودرآثار غصن اعظم عبدالبهاء عبارت " ظلّ غير ظليل" يعني سايۀ بي سايه وناپايدار ناسودمند بسيار است قوله :
" ظلّاً غير ظليل او اوهاماً معتريةً للعليل " ونيز درآثار وتاريخ ذکر ظّلّ السّلطان مسعود ميرزا ابن ناصرالدّين شاه که جمال ابهي " ظلّ زائل" فرمودند از جهت اعمال قسيه که دريزد و اصفهان نسبت به بهائيان موجب شد تکرّر يافت از آن جمله از غصن ابهي است قوله :
" ظلّ السّلطان را ابداً گمان نبود که درزمان مشروطه چنين گردد همان است که ازقلم اعلي صادرشده الّا ان يتنبّه و يتضرّع الي الله حضرات يحيائيها از يحيي اورا بسياراميدوار کرده بودند ووعدۀ سلطنت داده بودند ضعف الطّالب والمطلوب وبئس العشير " واوبه سال 1338 هج.ق.درطهران به حال جنون وهوان وخسران درگذشت . ودرخطابي ديگردرشرح مقاصد مشروطه ومجلس شوري طلبان قوله :
" وظلّ زائل را يعني ظلّ السّلطان را مدار ووکيل امورسلطنت نمايند و جميع امور تفويض به حضرت ظلّ السّلطان شود "
ظلم – ظالم در لوح رئيس است قوله :
مظلوم " الي ان دخلتم ارض السّر في يوم فيه اشتعلت نارالظّلم
ونعب غراب البين " روزيکه محض نفي ايشان از ادرنه دور
بيت را محاصره کرده بودند. وقوله :
" انّ الظّالم قتل محبوب العالمين " مراد ناصرالدّين شاه است که هيکل نقطه را به شهادت رساند . ودر کثيري از الواح بر نفس ابهي اطلاق مظلوم کردند .
در لوح رئيس است:
" واسمع نداء کلّ الذرّات هذا لمحبوب العالم ويظلمه اهل العالم ولا يعرفون الّذي يدعونه في کلّ حين " ودر لوحي ديگراست قوله ج و ع :
" هوالشّاهد من افقه المنير يا اولياء الله في ارضه و اصفيائه في بلاده اسمعوا نداء المظلوم انّه يذکرکم بما يکون باقياً بدوام الملک ويبشّرکم بما قدّر لکم من لدي الله المقتدرالقدير لا تحزنوا من حوادث الدّنيا وما ورد عليکم في سبيل الله العزيز العظيم " و قوله :
" اي اهل ارض نداي اين مظلوم را به آذان جان استماع نمائيد " ودر ابتداي بعضي الواح چنين است :
" باسم مظلوم مسجون "
ظَمَأ – ظَماء عطش شديد . ظمآن تشنه جگر . درلوح رئيس است :
" ايربّ قد اخذتنا رعدة الظّماء " و درمناجاتي است :
" قد اهلکني ظمأ العصيان اين بحرغفرانک " ودر خطاب به عمّه :
" واشوقي يا الهي الي باهي جمالک و ضاحي وجهک وشهّي وصالک وظماء
قلبي لعين عنايتک " ودر لوحي است قوله :
" کن في النّعمة منفقاً وللظّمآن بحراً "
ظهرِالاسلام در لوح خطاب به حاجي محمّد کريم خان "ظهر
الاسلام و کعبة الانام الشّيخ احمد الاحسائي" به معني پشتيبان وحامي اسلام .
ظُهُور- مَن لفظ ظهوردراصطلاح اين امرظهورامرشارعين مقدّ س
يظهِره الله است . ودرآيۀ شهادت به حال قيام درصلوة يوميه است:
مظهرعليشاه " قد اظهر مشرق الظّهورو مکلّم الطّور" ضمير
مستتر درفعل اظهر راجع به الله سابق الذکر که مراد از آن احديت ذاتيه ميباشد
و مراد ازمشرق ظهور ومکلّم طور جلوۀ اسماء وصفات که به اصطلاح عرفاني واحديت است وجلوه در مقام ابهي نمود . در لوحي است :
" طوبي لنفس تربّي العباد بحدود الله الّتي نزّلت في الزّبر والالواح قل يظهر في کلۀ يوم احد لا يستقرّ امرالله في المدن والبلاد هذا لظهور يظهر نفسه في کلّ خمسأة الف سنتة مرة واحدة کذلک کشفنا القناع وارفعنا الاحجاب " محض مبالغه
وتأکيددررفع فعل متعدّي را به باب افعال برده ارفعنا فرمودندواَحجاب جمع حجب به فتح وسکون است نه جمع حجاب که درضمن نام حجاب بيان است و شايد در اصل رفعنا الحجاب بود. و در ضمن احوال حاجي محمّد اسمعيل ذبيح هم ثبت ميباشد ونيز قوله :
" لوح الظّهور کتاب الظّهور قد نزل من سماء الفضل لمن اقبل الي الله مرسل الآيات " خطاب به آقا سيد مهدي افنان دريزد است .
من يظهِره الله به ضمّ ياء وکسر هاء فعل مضارع ازباب افعال يا من يظهَر به فتح هردومضارع مجرّد که مؤدّاي هردويکي است موعوددرکتاب بيان وديگرآثار بيان ميباشد ومشهورومصطلح نزدبابيان گرديد وعدۀ ظهور من يظهره الله بسيار جليلي بعد از خود دادند و از آن جمله در ضمن مناجاتي با من يظهره الله چنين خطاب کردند :
" ولکنّ اليوم الّذي تطهرنّ فيه نفسک علي قدر استحقاقک لمن يعبدک من احدٍ اي علي عدد حرف احد ولوانّ کلّ يومئذ يخاطبنک اياک نسجد واياک نقنت .... وکانّي اريٰ ظهور من تطهرنّه ولا حزنن عليه کلّ يتوجّهون اليه بامره قبل ظهوره ولم يتوجّه اليه کلّ بنفس ظهورک فيه ..... يحزن فؤادي ان اذکر حزنه " الخ ودرآثار اوّليۀ ابهي نيز همان تکرار و تأکيد و تجليل گرديد از آن جمله در اواخر کتاب ايقان تفصيلي از تعدّيات و ستمهاي بابيان در حق من يبعثه الله در يوم ظهورش نگاشتند . ودر لوحي است قوله :
" هوالمحبوب السّلطان هذا کتاب من جمال قدس منير الي الله العزيز المقتدر القدير وهذا لوح من الله العزيزالقدير الي جمال قدس منير الّذي يظهر من الله کيف يشاء واراد " الخ ودرلوح حجّ بغداد است قوله :
" واشهد بانّ من يظهره الله حقّ لاريب فيه ويأتي بانوار قدس منيع و به يجدّد خلق السّموات والارض وخلق الاوّلين والآخرين " الخ و در بيان ذکر است که درمجالس بزرگ محلّي براي من يظره الله واگذارند و آنکه لباس و بدن خود را نظيف ولطيف نگه دارند که چشم من يظهره الله بر مکروه نيفتد واساساً درآثار و توقيعات نقطه هر مظهر مشيت به عنوان من يظهر مجلّلاً مذکور و مصطلح است درتوقيعي خطاب به ازل است :
" ولتأمرنّ بمن يظهره الله فانّه ليأ تين ذلک الخلق في القيامة الاخري بسلطان عزّرفيع " ودرخطاب و بياني از غصن اعظم عبدالبهاء براي بهائيان مجتع از زائرين مسافرين و مجاورين در بيت معظم خود چنين است :
" بعد از شهادت حضرت باب 25 نفر ادّعا کردند که مظاهر حقّند يعني هر يک ادّعا کردند که من يظهره الله موعود ميباشند وجمال مبارک به يکي از ايشان فرمود اگر درياهاي سرور را مينوشيدي نبايد کسي بر لبانت اثري ببيند امّا بيچاره متنبّه شد (بايد نشد باشد) و زمين را با محاسن ومژگانش جاروب کرد وسبب غفلتش اين شد که درعالم رؤيا جنّتي ديد و ازآن پرسيد گفتند بهشت موسي است جنّتي ديگر بزرگتر ازآن ديد و گفتند اين جنّت عيسي است و جنّت سوّم ازآن محمّد اکبرازدوّم وچهارم براي حضرت باب اکبرازسوّم بود و جنّت پنجم ديد که اکبر ازکلّ بود وآن جنّت حضرت خودش بود رؤيا را حقيقت پنداشت و خود را از اهل مراقبه و کشف انگاشت " انتهي
و مظهرعليشاه شيخ بابا سعيد لوحي به نام او است .
حرف – ع
ع درآثار اين امر رمز ازکشورعراق و اسماء بسيار ديگر مبدوۀ به
حرف ع ميباشد چنانچه ذيل نامهاي حي و عبد و عشق آباد اشاره است ونيز ع ع رمز ازعبدالبهاء عبّاس وامضاء غصن اعظم ابهي بود و ضمن شرح نام آقا بيان وتوضيحات درج است
عادَة عربي آنچه که دراثراستمراروتکرارحالت ثابته گردد. عادات عوائد = جمع درلوح طبّ است:
" وَاترُکِ العادةَ المضرّةَ "
عارِف در عرفان ذکر است .
عاشوُراء عربي دهم محرّم وحديثي مروي از ائمّۀ اهل بيت نبوي :
" کلّ يوم عاشوراء " متداول گرديد که باب اعظم را شرحي برآن است ودر ذيل نام حسن حسين ذکري ازآن است .
عالي پاشا در علي ذکر است .
عامِرَه قريه اي ازتوابع اراک داراي هزارسکنه وقتي درايام غصن
اعظم عبدالبهاء براي بهائي شدن شيخ مرکز( مقصود شي
محمّد عامره اي است ) مرکز جمعيتي از اين طائفه بود ولي بعد از فوت شيخ به علّت اختلاف داخل و خصومت خارج تحليل يافت واکنون معدودي برقرارند عُباب عربي آب زياد روي هم برآمده . درخطابي درحقّ زين المقرّبين است :
" لبّيٰ لخطابک عند تلجلج عُباب طمطام موهبتک " .
عَبد چنانچه ذيل نام امة هم ذکر است درالواح وآثارابهي خطاب به ذکور
واناث اهل بهاء اطلاق عباد واماء بسيار است که هريک در گفتار و نوشته هاي خود به آن سمت افتخار مينمودند ومصداق قول شاعر عرب بودند که گفته است :
" وهان علي الکون في جنب حبّها وقول الاعادي انّه لخليع
اصمّ اذا نوديت باسمي و انّما اذا قيل لي يا عبدها السّميع
و نيز انبياء و مرسلين در لسان قرآن وعرف اسلام به مقام عبوديت درگاه خدا وصف شدند واولياء وائمّه در تعريف و وتجليل عبوديت سخنهاي بليغ عميق گفتند ودر مثنوي شهير رومي است : "چون زخود رستي همه برهان شدي چون که گفتي بنده ام سلطان شدي "
واز نقطة البيان در شرح " يا من دلّ علي ذاته بذاته " قوله الاعلي :
" قول الصّادق في المصباح العبوديدة جوهرةَ کنهها الرّبوبية فما خفي في الرّبوبية
اصيب في العبودية وما فقد في العبودية وجد في الرّبوبية وقول علي بن موسي الرّضا انّ الاستدلال علي ما هنالک لا يعلم الّا بما هيهنا وقول الصّادق انّ العبد لم يکمل في مقام حتّي لا يخاف من النّاس وبري الکلّ في جنب حکم الله کمثل سواد عين نملة ميته وکان المدح عنده رضائه والدّم سخطه " الخ و در صحيفة العدل است قوله :
" ودر حکم منشي اين الواح غيرحکم عبوديت محضه برلسان سرّوجهر جاري نسازند تا آنکه ازفيض ازلي ونفحات شمس ابدي درهيچ شأن محجوب نمانند...... امرکه به اينجا ختم شد ازسبيل فضل امام غائب عجّل الله فرجه عبدي ازعبيد خود را از بحبوحۀ اعجام و اشراف منتخب از براي حفظ دين فرموده " الخ
ودر شرح صمد است :
" فاستعدّ لانوار هذا العبد الذّليل الخائف من ربّه الجميل والرّحمن من فضل الجليل " الخ ودر لوح به ناصرالدّين شاه است قوله :
" انّي عبد....... اسمع نداء هذا المملوک " ودر ضمن نامهاي غلام وعلم نيز شطري مذکور است . و نيز لوح
سورة العباد خطاب به سيد مهدي دهجي است که تفصيل سفر اسلامبول و ادرنه را دربردارد قوله :
" شهد الله انّه لا اله الّا هو وانّا کلّ له عابدون ........... ان يا مهدي فاشهد کما شهدالله لنفسه قبل خلق السّموات والارضين بانّه لا اله الّا هو وانّ هذا الغلام عبده و بهائه " الخ ودر کتاب امر وخلق موارد بسيار از الواح درذکر عبوديت ثبت گرديد . ونيز چنانچه درذيل شرح کلمۀ آقا وطبيب ذکر است مراد از لفظ " عبد حاضر" مسطوردر الواح ميرزا آقاجان کاشي خادم ميباشد واو خود نامۀ مفصّلش را که محض اثبات امر ابهي ونفي ميرزا يحيي ازل نوشت چنين آغاز نمود :
" بسم الله الرّحمن الرّحيم اين کتابي است از عبدخدا به سوي بنده اي از بندگان او الّذي اتّخذ الي الله سبيلا ..... احبّاي الهي درديار ملاقات نموديد ازقبل غلام ذکر و وسلام برسانيد " الخ ونيز در آن دور بسياري از بهائيان ذکور مواليد خود را به نام عبوديت ابهي عبدالحسين و برخي عبدالبهاء نام کردند . و غصن اعظم عبدالبهاء را به نوعي که درذيل نام آقا ذکر است آقا و غصن اعظم ميخواندند و بعد از صعود ابهي ثابتين برعهد به نام " مولي الوري" و " سرّ الله " و سرکارآقا و به مراتب فوق ذلک دراشعاروآثاروگفتارخودشهرت دادند وموجب تعرّض شديد ناقضين گرديدند لذا غصن اعظم خودرا به نام " عبدالبهاء" تشهير کرده آن را امضاء آثار خود قرار دادند ومکرّراً مؤکّداً نوشتند که جز بدين نام نخوانند و جز به عبوديت ابهي نستايند وازآنگاه نام "عبدالبهاء " اختصاص يافت وديگري فرزند خودرا به آن مسمّي نکرد. ودر خطابي است قوله :
" يا ايها المؤمنون ....... بل جعلوا ذکر دون العبودية فخّا لهذا الطّير الطّائر في الفضاء الرّوحاني ( مراد آنکه ناقضين خودبه وصف ربوبيت و مانندآن تشهير ميکردند وثابيتين را به طورغيرمستقيم به آن اذکارواميداشتند آنگاه همان را وسيله وبهانۀ اعتراض ميساختند) وانّ عبدالبهاء متضرّع الي ملکوت الابهي و ليس شئي يخفي اعلموا انّ کينونتي عبدالبهاء و ذاتي عبدالبهاء و حقيقتي عبدالبهاء و ذروتي العليا عبدالبهاء وغايتي القصوي عبدالبهاء وليس لي شأن الّا عبودية البهاء و ليس لي مقام الّا الخضوع و خدمة الاحبّاء و لم يصدرمن قلمي الّا انّني عبدالبهاء وابن البهاء ورقيق البهاء وبهذا افتخر بين الملأ لانّ عبودية البهاء جوهرة بديعة نوراء توقد وتضئي علي اکليل العزّة الابدية البهاج هذا شأني ومقامي وانا عبدالبهاء وابن البهاء " وقوله :
" شمس حقيقت درغيب امکان متصاعد ودر نقاب خفي پنهان والکلّ عباد له و کلّ من فضله سائلون مقام اين عبد عبوديت است نه ولايت رقّيت است نه خلافت سبحانه عمّا يصفون عبوديت اين عبد عبوديت لغوي است نه عبوديت تأويلي يا تفسيري يا تلويحي يا تعبيري بل کعبودية البلال الحبشي لسيدالقرشي و مقام توجّه بعد ظاهر خواهد گشت " و در خطاب و بياني شفاهي براي جمعي از دوستان است قوله :
" انّ شرف مقام العبودية هو اعلي من کلّ الشؤون وما احسن ما قيل : اصمّ اذا نوديت باسمي وانّني اذا قيل لي يا عبده لسميع ".
ودر ذيل نامها بغداد وجمال و عبّاس و عکا نيز شرحي است . واز جمله مسمّيان به اسمائي مرکّب از کلمۀ عبد ومذکور مکرّر درآثار:
حاجي عبدالمجيد نيشابوري ازبقية لسّيف قلعۀ طبرسي بودکه تمام احوال وشهادتش در تاريخ ظهورالحق مسطور گرديد ودر ضمن نامهاي زيارت و بديع ذکري از او است . ديگر :
حاجي عبدالمجيد شيرازي که درلوح حکما است قوله الاعزّ : " بيت من سمّي بالمجيد " مراد خانۀ او است در کاظمين که آقا محمّد نبيل اکبرقائيني درآنجا به لقاء ابهي فائزگشته امواج بحرعرفان را مشاهده کرد وفاتش درموصل حدود سال 1296 واقع که درلوحي صادردرآن سال در حقّ او است :
" انّا اردنا ان نذکر المجيد الّذي صعد الي الله ربّ العالمين لعمرک يا زين انّه حضرتلقاء الوجه في ارض الکاف (کاظمين) والقينا عليه کلمة الله العليم الخبير .... اشهد انّک ..... ثمّ نذکر ابنه الوهّاب .... هوالّذي استشهد في سبيل الله "
ودرحقّ اووپسرش ازغصن اعظم عبدالبهاء درحيفا به سال 1920 ميلادي قوله :
" پدر خاجي عبدالمجيد لله باشي فرمانفرما پسر فتحعليشاه بود بعد حاجي عبدالمجيد همه کارۀ همان فرمانفرما شد چون خيلي مقدّس بود قصد کرد بيايد در کاظمين مجاور شود و درآنجا حجرۀ تجارت باز کرد بعد از آنکه مؤمن شد کسي ديگربا اومعامله نميکردواو هم متّصل درب حجره آيات استنساخ ميکرد ميگذشتند و فحش ميدادند آب دهن ميريختند امّا او درنهايت صبر و استقامت اعتنا نميکرد بسيارآدم منقطعي بود تا ده سال ازته ماندۀ دکان معاش خودرا ميگذراند در ظرف هفته يک نفر خارجي که او را نميشناخت با او معامله ميکرد تا آنکه صعود به ملکوت ابهي نمود " وقوله :
" پسر عبدالوهّاب ..... در سفر اوّل حضرت مقصود به عراق به شرف لقاء فائز شد پسر استدعاء هدايت پدر نمود حضرت عبدالمجيد به مجرّد تشرّف به حضورربّ غفورمانند شمع برافروخت و به ايمان فائزو چون جمال قديم مراجعت به طهران فرمودند به ميرزا عبدالوهّاب امر نمودند که چون پسر وحيدي بايد در درنزد پدر بماني .... و چون .... به طهران رجوع فرمودند .......... صبر وقرار نماند ..... پدر بزرگوار گفت .... عزم طهران کن .... به مجرّد ورود دستگير شد .... ودر کمال سرور وحبور جان بباخت .... آن پير سالخورد .... به شهادت پسر شادماني نمود .....وعاقبت سرگون شد ودراسيري جان به جانان تسليم نمود" الخ ودختر حاجي عبدالمجيد مذکوررا ميرزا يحيي ازل به زني گرفت. وديگر: شيخ عبدالحسين طهراني مجتهد معادي با اين امر در بغداد مذکور در تاريخ است ودر ذيل نام جمال تفصيلي از او است ودر لوحي است قوله الاعزّ :
" نزل لشيخ عبدالحسين يا حسين تزور الحسين وتقتل الحسين يا ايها الغافل المرتاب "
وعبدالحميد داروغۀ شيرازدرهمۀ تواريخي که ازدورۀ حضرت نقطه نوشتندمذکور است . ديگر :
سلطان عبدالمجيد ديگر سلطان عبدالعزيزبن سلطان محمود دوّم که در ذيل نام اسلامبول نام برده است از سال 1277 هج.ق. تا سال 1293 سلطنت داشت ودر ايامش قره طاق درسال 1280 و همچنين بوسنه ونيز افلاق و بغدان تأسيس دولت واحدۀ روماني کرد وعاقبت به سال مذکور 1293حسب افتاء شيخ الاسلام خيرالله افندي خلع گرديد وانتحار نمود وسلطان مراد برجايش منصوب گرديد . و در شأن سلطان عبدالعزيز در لوح فؤاد است قوله:
" يأخذ اميرهم " ودر کتاب اقدس است قوله :
" نري فيک الجاهل يحکم علي العاقل والظّلام يفتخر علي النّور "
وبعداز سلطان مراد سلطان عبدالحميد معروف است که نبذه اي از اعمالش ذيل نام جمال و مصر ثبت ميباشد . ديگر :
شيخ عبدالرّحمن کرکوکي ازاهل طريقت اهل سنّت مذکور درتاريخ که در رسالۀ فارسيه درمراتب سلوک ازجمال ابهي در سنين اقامت درعراق و بعضي از الواح ديگر ازآن جمله قوله:
" اي ضياء الحقّ حسام الدّين راد که فلک وارکان چوتو شاهي نزاد نميدانم چرا يکمرتبه رشتۀ محبّت گسيخته " الخ وقوله :
" مهي برآمد ازاين شهرسوي ديگر شد" الخ که شهادت آقا ابو القاسم همداني را بيان فرمودند خطاب به او است . ديگر نام قصبۀ عبدالعظيم طهران درالواح
وآثار ذکر است . وملّا عبد الکريم قزويني شيرواني را درذيل نام يحيي و قفقاز اشاره است وعبدالغفّار اصفهاني از اصحاب ابهي در بغداد که ازهمراهان تا عکا بود در تاريخ کثرت ذکر داشت واقدامش به انتحار وغرق دريا براي دور کردنش ازمحضرابهي بيشتر موجب آن گرديد وتمام تفصيل درتاريخ ظهورالحقّ ثبت است ودر لوحي قوله ج ع :
" ومنهم من اخذه حبّ الله علي شأن نبذ نفسه في البحر "
وآقا سيد عبدالرّحيم اصفهاني مذکوردرذيل نام فتحعلي ورحيم وموصوف در تاريخ وذکر عبدالوهّاب که در لوح مشهور به خطاب " يا عبدالوهّاب" مخاطب شده در لوح شهير به شيخ سلمان است قوله :
" يک لوح مخصوص جناب عبدالوهّاب نازل شد برسانيد ولو نزّل به لسان القوم وقواعدهم الظّاهرة ولکن يکفي من علي الارض لوهم يشعرون " .
ديگرحاجي ميرزاعبدالله خان نوري عضو محترم ادارۀ وليعهدي مظفّرالدّين ميرزا در آذربايجان که دختر خود را به ازدواج ميرزا عليمحمّد ورقاء (شهيد) درآورده کفالت کرد تا به نشر وخدمت اين امر مشغول باشد . درالواح مذکور است ازآن جمله قوله:
"و نذکر العين والباء الّذي شهدالله به اقباله وتوجّهه و ذکره وثنائه وانفاقه في هذا السّبيل المستقيم ..... انّاسمعنا ما ذکرته في حقّه وذکره الامين من قبل وما عمل في سبيل الله العلي العظيم ".
ديگر ميرزا عبدالله اصفهاني در موصل ديگر عدالکريم خرّاط اصفهاني که بعد از صعود ابهي از معاريف ناقضين قرارداشت تا به سال 1333 درعکا درگذشت
وعبدالاحد ضمن ابتهال وميرزا عبدالرّحيم ابهري ذيل ابهر و عبدالرّحيم توني در نام فاران وعبد حسين ذيل نام اورشليم وغيرهم مذکورند .
وشيخ عبدالحسين تفتي آواره واخيراً آيتي تمامت احوالش درظهورالحقّ ثبت ميباشد .
و عبدالحسين خان تمدّن الملک شيرازي موصوف در تاريخ از غصن اعظم عبدالبهاء در اسکندريۀ مصردر ايام اخيرۀ اقامتشان درآنجا تلگرافي براي طرد وي چنين رسيد :
"تمدّن توحّش يموتي است "
واز اين مسمّيان شيخ محمّد عبده مصري مذکور در بعضي بيانات غصن اعظم عبدالبهاء و نامبرده ضمن نام جمال به تفصيل شرح احوالش در اسرار الآثار عمومي است .
عَبّاس صيغۀ مبالغه عربي به معني پرشجاعت خشم آور خصم افکن واز
مشهورترين عبّاس نامان عبّاس عمّ پيمبر وخاندانش به نام بني العبّاس بودند ودر بياني از غصن اعظم عبدالبهاء چنين است :
" عبّاس عموي پيمبر هميشه خوف وهراس داشت که بنيان خاندان ما متزلزل گشت وحال آنکه منصب او در جاهليت سقاية الحاج بود بعد در اسلام به مقامي رسيد که سلالۀ او در پانصد سال خلافت چهار اقليم کردند " الخ
ونيز عبّاس نام يک پسر علي اميرالمؤمنين شهيد نامي در واقعۀ کربلا بود . ونيز عبِاس نام جدّ اعلاي ابهي که نام پدرشان هم قرار گرفت ولي به پاس احترام ميرزا بزرگ خوانده ميشد واو خود در مرقومات " عبّاي تاکري غفرله " امضاء ميکرد .
ونيز نام غصن اعظم عبدالبهاء به عنوان "عبّاس افندي" که ترکان عثماني محض تجليل ميگفتند معروف ومشهورميباشد وبسيار وقت به صريح نام "عبّاس" امضاء ميکردند و شايد آخرين تلگرافشان از حيفا به طهران مورّخۀ 14 فوريۀ 1921 مطابق 5 جمادي الثّانيۀ 1339 است :
" طهران باقراف امين تحيات مرا به جميع احبّاء ابلاغ داريد صحّتم کامل است "عبّاس " . ودر ضمن حرف ع ونام آقا و غصن شرحي است .
عَبرَة - عِبرَة عَبرَة عربي اشک درچشم وغمگيني . عِبَر عَبَرات = جمع . در صلوة يوميه است:
عِبري-عبراني "تري عبراتي "
عِبرَة تنبّه وپند گرفتن واز امور پي به بي اعتباري دنيا و امثاله بردن . از نصايح علي امير المؤمنين است :
" الدّنيا دارممرّ لا دارمقرّ فاعبروها و لا تعمروها وقد خلقتم للابد ولکنّکم تنقلون من دارٍ الي دارٍ حتّي يستقرّ بکم القرار " .
واز جمال ابهي است :
" کلّما تأخذک الاحزان مرّ علي القبور ثمّ تفکّر فيهم لتجد نفسک علي انقطاع مبين هل تقدران تميز بين الملوک والمملوک وهل تعرف الاغنياء من الفقراء لا وربّک الغفورالرّحيم ومنهم الّذي اذا يري ان ينظر احدٌ الي بيته يريد ان يقتل نفسه من الغيظ والآن يعرف ما في بيته من اعدائه وانّه علي خسران مبين ومنهم الّذي اذا ينقضي منه دينار يسوّد وجوهه من الحرص و اذا اتاه الموت فرّق يد التّفريق کلّما اجتمع في ايامه بعسر عظيم "
عِبري – عبراني نژاد وزبان يهود که از بابل عبور به کنعان نمودند وازمصر به خاک فلسطين گذشتند . در لوحي است قوله :
" وچون درعبور خليل الرّحمن به آن تنطّق فرمود لذا عبراني ناميده شد وکتب و صحف الهيه بعد به لسان عبراني نازل " انتهي
عَبَق مصدر عربي به معني وزيدن بوي خوش و بر جا شدن . در خطاب
شهير به بهائيان خراسان خطاب به نفحات و نسمات است قوله العزيز:
" واَعبَقي امام احبّاء الله " جلوي احبّاء الله برجا شو و بوز .
عَبقَرِي عربي به معني مرغوب خوش آيند تعجّبي . در لوحي است
قوله الاعزّ:
" و ادقّ من استبرق العبقرية " نرمتر از استبرق زيباي عجب آور .
عَتَبَة عربي درگاه . عَتَب عَتَبات = جمع . در خطابي ومناجات طلب
مغفرت براي زين المقرّبين قوله العزيز:
" وسرع الي عتبتک العليا" ودر مناجاتي ديگر :
" الهي الهي استغفرک عن کلّ شؤون الّا العبودية لعتبتک السّامية " .
عِتِي مصدر عربي به بالا رسيدن سنّ . در خطابي در دعا وذکر ملّا
عبدالفتّاح تاکري است :
"وبلغ من العمر عِتيا "
عَثَرَ در لوح به ناصرالدّين شاه است :
" اذا عَثَر جوادُهم " يعني چون بسر افتد توسن نفس و هوايشان .
عُثماني ساطنت عثماني در سال 699 هج.ق. به واسطۀ سلطان عثمان
رئيس يک قبيلۀ ترک تأسيس شد واز نسل و دودمان عثمان مذکور 35 نفر نزديک به ششصد و سي سال سلطنت امپراطوري کردند و در ايام باب اعظم سلطان عبدالمجيد خان سي و يکمين پادشاه آل عثمان که به سال 1255 هج.ق. به سلطنت نشست پادشاهي داشت و برادر وي سلطان عبدالعزيز خان به سال 1277 به سلطنت قرار گرفت که در ايام ابهي پادشاهي مينمود و به نوعي که ذيل نام رئيس عبد وغيرهما مسطور است بالاخره مخلوع شد و انتحار کرد آنگاه سلطان مرادخان بن سلطان عبدالمجيد خان دوامي نکرد و بلا فاصله سلطان عبد الحميد خان ثاني درسال 1293 به سلطنت عثماني برقرار گرديد که در ايام ابهي ومرکز عهد و پيمان خلافت عثماني نمود . ونام آن دولت و خصوصاً دو تن اخير درآثار اين امر به نفرت وذکر مذلّت مکرّرشد. تا آنکه عبدالحميد بالاخره به شورش و انقلاب ملّي معزول و منکوب گشت و سلطان احمدخان ايامي به نام
سلطنت بود آنگاه جمهوري شد .
عَجاج عربي غبار ودود . در لوح ليلة القدس است قوله الاعزّ:
"ثمّ اسألک يا الهي ان تطهّر قلوبهم عن عجاج الممکنات وغبار الکائنات " الخ.
عَجائِب جمع عجيبة شگفتيها . در لوح حکماء به وصف بلينوس حکيم
قوله ج وع :
" هوالّذي يقول انا بلينوس الحکيم صاحب العجائب والطّلسمات " .
عِجل عربي گوساله . ودر قرآن در قصّۀ سامري وگوساله است :
" واتخذ قوم موسي من بعده من حلّيهم؟ عِجلاً جسداً له خؤار " يعني قوم موسي بعد از او از زيورهاي خود گوساله اي با هيکل گرفتند که آواز داشت . و درآثار باب اعظم در قضيۀ مخالفت و معارضت ميرزا جواد واعظ برغاني که به تفصيل درظهورالحقّ برسبيل تشبيه اطلاقات مکرّره يافت و همچنين درآثارابهي درقضيۀ ميرزا يحيي ازل تکرارگشت وميرزاجوادوهمرهانش وميرزا يحيي وهمرازانش به نامهاي عِجل وخؤار وسامري ياد گرديدند چنانچه در ذيل نامهي سامري و خؤار وجواد و بيان ويحيي ذکر است و به نوع کلّي در حقّ مدّعيان باطل وناعقين اصطلاح گرديد که در لوحي است قوله الاعزّ :
" انّا لنسمع نداء العجل من بعض البلاد قل يا قوم اتّقو الله ولا تکوننّ من المفسدين " .
عَجَم عربان غيرخود خصوصاً ايرانيان را عجم وعجمي و بلادشان را بلادالعجم گفتند واصل ريشۀ کلمه به معني بي لساني وبي بياني است.
در لوح رئيس است قوله ج ع :
" واتّحدتَ مع رئيس العجم في ضرّي" ودر لوح به صدر دولت عثماني است قوله: " چنانچه رسم عجم است " ودر ذيل نام رئيس هم ذکري ميباشد. وقوله :
" قل انّ ملک العجم قتل محبوب العالمين " .
عَدَد به فارسي شمار . و راجع به بعضي نکات از موارد استعمال آن ونيز
راجع به تطبيقات عددي ابجدي ذيل نامهاي امر, جفر, حرف, تسع,سبع , وغيرها مسطور ميباشد .
عِدل(عَدل) اِعتدال عَدل = داد ودادگستري . در لوحي است:
مُعادلة " امروزنالۀ عدل بلند وحنين انصاف مرتفع دود تيرۀ
ستم عالم وامم را احاطه نموده" ودرمناجاتي درتوقيعي است:
" عدلک للعاصين رحمةً ليخلّصهم من عذاب ما اکتسبت ايديهم و يوصلهم الي مقام قربک " ونيز در صحيفۀ عدليه است قوله :
"وتا بحال آنچه درکتاب عدل مشاهده شد چهارده هزار آيۀ متقنه است .......... اگر جميع علماء بخواهند که درکتاب عدل و صحيفۀ حرمين يک حرف ودوحرف بدون ربط پيداکنند بر قواعد کتاب الله وقوم هرآينه قادرنخواهند بود " الخ
و مراد از کتاب عدل شرح سورۀ يوسف ميباشد و اطلاق نام کتاب العدل برکتاب الرّوح ضمن نام روح ثبت است .
ولوح عدل خطاب به آقا سيد محمّدرضا شهميرزادي صادر گرديد قوله الابهي : " بسم الله العادل الحکيم هذا لوح قد بعث الله اسمه العادل و نفخ منه روح العدل في هياکل الخلائق اجمعين "
عِدل = همتاي . درکتاب عهدي است قوله :
" ميراث مرغوب لا عِدلَ له " الخ که به کسر عين و سکون دال است و به
فتح عين به همين معني نيز ميتوان خواند.
اِعتدال توسّط بين دوحال و استقامت وتساوي روز وشب. در لوح طبّ است :
"تنقية الفضول هي العمدة ولکن في الفصول المعتدلة "
معادلة = موازنه ومقابله با کفۀ ديگري در دعاء " يدعوه محيي الانام في الايام"
است قوله:
" بعدالّذي نزّلت في البيان بان لا يعادل بکلمة من عنده کتب العالمين " ودر
کتاب اقدس است :
" يدرکون منه ما لا يعادله ملکوت ملک السّموات والارضين"
اَلعُدوةُ القُصويٰ ناحيۀ بعيد وآخرين . در خطاب و زيارت ملّا زين
العابدين تاکري است :
" ربّ انّه اشتهر بالزّهد والتّقوي في تلک العُدوة القصويٰ "
عَذاب-عَذب عَذاب به معني عقاب عَذب به معني خوش و گوارا .
در لوح به شيخ نجفي قوله الاعزّ :
" سمّ مهلک در سبيلش شهدي است فائق وعذابش عذبي است لائق ".
عَراء عربي بيابان لوت بي درخت و بي سابقه . در لوح سلطان است :
" وحوش العراء " ودر لوح خطاب به حاجي محمّد کريم خان :
"وتنوح في العراء " ودر لوحي ثبت ذيل نام عيد:
" النّار الّتي اشتعلت في هذا العراء "
عَرار عربي نرگس صحرائي گلي خوشبوي . در خطاب مشهور به
بهائيان خراسان قوله العزيز :
" وشميم عَرار الوفاء "
عِراق در کتاب اقدس است قوله :
" هذا ما اخبرناکم به اذ کنّا في العراق " ودر لوح حکما است:
" انّا بينّا لک اذ کنّا في العراق في بيت من سمّي بالمجيد اسرار الخليقة و مبدئها و منتهاها و علّتها " که مراد خانۀ حاجي عبدالمجيد شيرازي است ودر ذيل نام عبد ودرظهورالحقّ تفصيل ميباشد . ودر لوح به شيخ سلمان است :
" اي سلمان درحين خروج از عراق لسان الله جميع را اخبار فرمود" ودر لوح به ناصرالدّين شاه است قوله
" تا آنکه يکي از مأمورين وارد عراق شد ( ميرزا بزرگ خان قزويني قونسول ايران دربغداد ) ......... لابدّاً حفظاً لعباد الله معدودي به والي عراق توجّه نمودند " الخ وذکري از کلمۀ "لابدّاً " جداگانه در رديف لام ثبت است و اشاره واعتذارازقبول تبعيت دولت عثماني است ومحض حفظ از تعرّض وخطر قونسول مذکور درسنين اواخر اقامت در بغداد صورت گرفت . وقوله :
" قد نزّل حين الخروج من شطر العراق لوح فيه اخبرنا العباد ما يظهر من بعد انّ ربّک لهوالعليم الخبير " و قوله :
" جعلوا اهلي واحبّتي اساريٰ من العراق " مراد واقعۀ اسارت حرم کاشي و
عدّه اي از بهائيان ازبغداد به موصل است . ولوحي ديگر قوله :
" هوالممتنع السّلطان الفرد الغالب المقتدرالقدير سبحان الّذي خلق الخلق بامره وابدع خلق کلّشئي اقرب من ان يحصي ان انتم تعلمون ..........وانّک انت يا شطر العراق انت فابکِ بقلبک ثمّ بقلبک بما خرج عنک جمال الله ثمّ استقرّفي مقرّالسّجن خلف قلل من جبال صخرمرفوع " الخ که بيان وتفصيل خروج ازعراق واستقرار در ادرنه ميباشد . و به فارسي آن را عراق عربي ميخواندند ودر مقابل آن عراق ايران يا عراق عجم قسمت معين و معروف آن مملکت بود و درذيل نام آل هم ذکري است .
عَرش عَرش عربي به معني تخت واورنگ شاهي درقرآن به مواضع
کثيره ذکر ووصف عرش براي خدا شد که از آن جمله آيات : " هو ربّ العرش العظيم" و " يحمل عرش ربّک يومئذ ثمانية " و " کان عرشه علي الماء " است و مفسّرين و علماء اسلام طبق مکتب حزبي و عرفاني خويش يا محمول بر ظاهر وي مؤوّل به معاني متنوّعه کردند . و از مقام نقطه طبق آيات قرآنيه در دعائي است :
" لو لا انت لم ادر ماانت انت الّذي اقمت العرش علي الماءوالسّموات بلا عمد مرئي في الهواء" ولي در توقيعي صادر دراصفهان به جواب سؤال ميرزا حسن وقايع نگار طبق آثار شيخ احسائي قوله :
" وانّ ما سألت من معني قوله عزّ وجلّ الرّحمن علي العرش استوي فاعرف انّ للعرش اطّلاقات کثيرة فمنهاعرش في مقام المشية وانّ المستوي عليها هو محمّد رسول الله ومنها عرش في مقام الارادة انّ المستوي عليها هوعلي ومنها عرش في مقام القدر و انّ المستوي عليها هوالحسن و منها عرش في مقام القضاء وانّ المستوي عليها هوالحسين و منها عرش في مقام الاذن و انّ المستوي عليها هي الفاطمة ومنها عرش في مقام الاجل وانّ المستوي هو جعفربن محمّد ومنها عرش في مقام الکتاب وانّ المستوي عليها هوموسي بن جعفر ............ وانّ ما ورد في الاخبار بانّ الّذين يحملون العرش کانوا اربعة من الاوّلين واربعة من الآخرين فهو الحقّ لانّ المقامات الشّيعة اذا اجتمعت تدوّنت صورة جامعة ولذا اشارالله اليه في کتابه ويحمل عرش ربّک يومئذ ثمانية ..... وانّ الله قد جعل الکلّ رکن من العرش لوناً منه الرّکن الاوّل حامل اسم الله الفائض و هولونه البياض و منه ابيضّ کلّشّئي في الامکان و منه الرّکن الثّاني حامل اسم الله الحي وهو لونه الاصفر و منه اصفرّ کلّشئي في الاکوان و منه الرّکن الثّالث حامل اسم الله المحيي و هو لونه الاخضر و منه اخضّر کلّشئي في الاعيان ومنه الرّکن الرّابع حامل اسم الله المعيت؟ ومنه احمرّ کلّشئي في مراتب الانفس والآفاق " الخ و در عرفان وعرف بهائي ظهورات و مقامات وحکمروائي ونوع تجلّي مظاهر مقدّسه ونيز هياکلشان ونيز محلّ جلوس و قرار ابهي را درخانۀ عکا وقصر وغيره که از جايگاه ديگران مرتفعتر بود عرش الهي ميخواندند چنانچه درلوحي راجع به ميلاد ابهي در دوّم محرّم است قوله الاعزّ :
" فيا حبّذا هذا الفجر الّذي فيه استوي جمال القدم علي عرش اسمه الاعظم " وقوله :
" قد جاء عيد المولود واستقرّ علي العرش جمال الله " ودرکتاب اقدس است:
" وارفعنّ البيتين في المقامين والمقامات الّتي فيها استقرّعرش ربّکم الرّحمن " وقوله :
" قد کتب الله علي کلّ نفس ان يحضر لدي العرش بما عنده بما لا عدل له " و قوله:
" بسم الله المقتدر العلي الابهي ان يا عبد ان استمع نداء ربّک العلي الاعلي من شطرالّذي فيه استقرّعرش ربّک العلي العظيم" ودرلوح به نصيراست قوله:
" اگرملاحظۀ ضعف عباد وفساد من في البلاد نميشد اذن داده ميشد که کلّ بين يدي عرش اعظم حاضر شوند ونغمات روح القدس اکرم را به بصر ظاهر مشاهده نمايند " و قوله :
" به نام دوست يکتا نامۀ آن جناب به لسان پارسي تلقاء عرش الهي صادر " و قوله :
" ان يا نبيل قبل علي اسمع مايوحي اليک عن جهة العرش مقام الّذي جعله الله عن عرفان العالمين مرفوعا " و قوله :
" ان يا ايها المذکور لدي العرش " الخ ودر لوح حوريه که در ذيل آن نام ثبت است قوله :
" انّا کنّا مستوياً علي العرش " و قوله :
" قد ذکراسمه في الحين تلقاء العرش " ودر لوحي :
" هوالاقدم الاعظم انّا دخلنا البستان واستوينا علي العرش الواقع علي الماء و کانت الشّمس تلعب في خلال اشجار و تتحرّک انوارها کانّها تتحرّک من اهتزاز الرّوح الطّائف حول عرش عظيم " الخ که مراد ازعرش واقع علي الماء کرسي و نشيمن ني و چوبي بستۀ تقريباً بر روي رود جاري در باغ رضوان بيرون عکا است که اصحاب به اطراف حاضر وجالس ميشدند واشارۀ به آيۀ قرآنيۀ مذکورۀ :
"وکان عرشه علي الماء " ميباشد ودر ذيل نامهاي آل آقا بها امين يحيي رؤيا زيارت قبّه سجن شيطان عبد لقاء قبريس نيز ذکري از عرش است.
واز عقايد مسلمانان راجع به عرش عقيدۀ موضوع معروف " ديک العرش" و خروس عرشي ميباشد وميرزا محمّد حسين مشکين قلم شهير اصفهاني از نام بها صورت زيباي خروس با سينۀ درخشانش نقش نمود ولوحي را به ...؟... گذاشت که گوئي ذکر ميخواند ونسخ آن صورت در منازل اکثر بهائيان زينت ديوار بود. ودر ذيل نام ديک نيز ثبت است .
عَرَض عربي امر بي دوام وغيرقائم به ذات ونيزحُطام دنيا درکتاب ايقان است قوله :
" نفوس خودرا از شؤونات عرضيه پاک نمايد " که مراد شؤون دنيويه ميباشد.
عَرف عربي رائحه و بوي خوش . ودرآثارابهي کثير الاستعمال ميباشداز
آن جمله در لوح حکما است :
" قل يا احبّاء الله لا تعملوا ما يتکدّر به صافي سلسبيل المحبة وينقطع به عرف المودّة . ودر لوح رئيس است :
" يا ذبيحي الرّوح لک ولمن آنس بک ووجد منک عَرفي" ودرلوحي ديگر :
" اي دوستان تفکّر نمائيد درآنچه ظاهر شد ووارد گشته مطلوب ظاهر و جميع عباد طالب معذلک محجوب مانده اند ......... عَرف بيان رحمن به شأني در هبوب که من علي الارض از احصاي آن عاجز " .
عِرفان – عارِف عرفان ومعرفت که به معني شناختن وعلم واطّلاع
عُرَفاء است در عرف ادبي به کثرت استعمال اطلاق بر شناسائي وديد وبينش باطني وضمير روحاني ميگردد به همين رو عرف و عرفاء وعرفان متبادر در صوفيه و عقيدتشان گرديد .درلوح به شيخ سلمان است :
" اي سلمان عرفاء را در امثال اين مقامات بيا نات بسيار است "
عَرَفة نام کوهي به قُرب مکه يوم العرفة نهم ذيحجّه که درعرفه اعمالي به حجّ مسلمين انجام ميشود . از باب اعظم در شرح " يا من دلّ ذاته بذاته " است قوله الاعلي :
" قول الحسين في يوم العَرَفة لِغَيرک من الظّهور ما ليس لک حتّي يکون هوالمظهر لک متي غِبتَ حتّي تحتاج الي دليل يدلّ عليک و متي يعُدتَ حتّي يکون الآثار هي الّتي توصل اليک عميت عين لا تراک وخِسرت سَفقَةُ عبدٍ لم يجعل لک من حبّک نصيبا " .
عِرق عربي رگ و ريشه . عُروق اَعراق = جمع در لوحي است :
" کن عِرقاً نابضاً في جسد العالم وريحاً سائراًعلي الامم " ودر
مناجاتي است :
" من ظاهري وباطني وقلبي ولساني وعروقي و جوارحي " .
عَرَمرَم عربي به معني سپاه بسيار وبه معني شديد. در خطاب مشهوربه
عمّه است :
" او يحميک محتظرالهشيم من جنود عرمرم عظيم " .
عُرَواء عربي تب لرز . در لوحي از سجن عکا خطاب به طبيب :
" بحيث بدل مرح الغلواء بتَرَح العُرَواء " که در نامهاي ترح , غلواء , مرح , ذکر است.
عُروَةُ الوُثقيٰ محکمترين دستگيره. در قرآن ايمان توحيدي به خدا را به
عروۀ وثقي وصف کرد قوله :
" فمن يکفر بالطّاغوت ويؤمن بالله نقد استمسک بالعرة الوثقي لا انفصام لهاء " وقوله:
" ومن يسلم وجهه الي الله و هومحسن فقد استمسک بالعروة الوثقي "
ودر کتاب اقدس است :
" تمسّکوا بالعروة الوثقي وحبل امري المحکم المتين " ودر الواح وآثار به اين طريق کثيراً ورود يافت . در لوحي است :
" يا احبّائي الّذين تمسّکوا بالعروة الوثقي " ودر لوحي ديگر :
" هذا کتاب من لدنّا الي الّذي سلک سبيل الله الواضح المستقيم و تمسّک بالعروة الوثقي واجاب نداء ربّه العلي العظيم " ودر خطابي است :
" هوالابهي يا من تمسّک بالعروة الوثقي بدان عروۀ وثقي که از اوّل ابداع در زبر و الواح و صحف اولي نازل عهد و ميثاق است وايمان وپيمان مختارعلي الاطلاق اين عهد وپيمان است که زلزله بر ارکان آفاق انداخته و رجفه بربنيان ناقضين ميثاق پس خوشا به حال تو که متمسّک به ذيل کبريائي ع ع "
وعروة الوثقي نيز نام جريدۀ عربيۀ شهيره منطبعه درپاريس به واسطۀ سيد جمال الدّين افغاني وشيخ محمّد عبده مصري که درذيل نام جمال ذکر است . درلوح دنيا است قوله الاعزّ :
" جريده اي به اسم عروة الوثقي طبع نمود " الخ و مقصود از نام شخص مذکور درلوح همان سيد ميباشد .
عرّي در لوح به سلمان است قوله الاعزّ :
" فيا حبّذا لمن عرّيٰ ( برهنه و آزاد ساخت) نفسه عن کلّ الاشارات والدّلالات ...... وعرّي از کلّ ما سواه ( برهنه وعريان وآزاد ازهرچه غير خدا ) به شطر الله فائز شوند "
عِزّ – عزيز در لوح به اشرف است :
عزيز الله " فاشکر الله بما شرّفک بلقائه وادخلک تلقاء العرش مقعد
عزّعظيم " ( کرسي جلال بزرگ) .
ودر دعاء "يدعوه محيي الانام في الاِيام " است :
" عزيزٌ علي بان اکونَ باقياً و اَرَي الّذين هتکوا حرمتک" يعني برمن سخت و گران است .
عزيز الله به معني ارجمند و دردانه نزد خدا و به اين نام عدّه اي ازبهائيان مشهور بودند از آن جمله ميرزا عزيز الله خان ابن اکبر ميرزا عليمحمّد ورقاء شهيد که درخطابهاي مرکزعهد وپيمان کثرت ذکر يافت و به خطاب : " يابن الرّجل الرّشيد " و "عزيزعبدالبهاء" مخاطب بود .
ودکتر عزيز الله رودسري گيلاني که بالاخره در شهر اشرف ( بهشهر) مازندران اقامت کرده مطب گرفت ودر سال 1329 به دست حاکم آنجا مقتول شد .
وعزيزالله جذّاب ضمن نام تولستوي وعزيزالله تاکري ضمن نام تاکرمذکورميباشد.
عَزّزّنا بِثالِثٍ درقرآن است :
" واضرب لهم مثلاً اصحاب القرية اذ جائها المرسلون اذ ارسلنا اليهم اثنين فکذّبوهما فعزّزنا بثالث " که قصّۀ روايات مسيحيه راجع به ورود رسل عيسي به انطاکيه است که نخست دوتن براي تبليغ رفتند وگرفتارشدند آنگاه سوّمي رفته آنها را رهائي وعزّت و قوّت داد و در تشخيص آن سه روايات مختلف است ودرآثارو تأويلات اين امربه کثرت ذکر رسيد ودو تن اوّل را به مقام نقطه وقدّوس تأويل نمودند وثالث را بابيان ميرزا يحيي ازل بيان کردند واهل بها در شأن ابهي گفتند و بعد از صعود ابهي بسياري از ثابتين درميثاق به مرکز عهد ابهي ارتباط دادند .
عَزَم - عَزائم عُزوُمة درمتداول عربي به معني دعوت و به معني وليمه
عَزَمَ يعني دعوت کردوعَزم عَزِيمة به معني دعوت و مهمان کردن است .
درلوحي به آقا محمّد جواد فرهادي است قوله الاعزّ :
" يا جواد هذايوم فيه عزمني في البستان احد احبّائي الّذي هاجر معي من الزّوراء الي ارض السّرّ " ودر کتاب اقدس است :
" اذا دُعيتُم الولائم والعزائم اجيبوا بالفرح والانبساط " که مراد همان ولائم است ومحض تأکيد و تعميم انواع تکرار فرمودند .
عَسُرَ – عَسِير درلوح طب است :
" وما عَسُرقَضمُه منهئ غنه عند اولي النُّهي" آنچه جاويدنش سخت باشد نزد خردمندان منهي ميباشد .
عَسِير سخت ودشوار. در خطابي در مناجات طلب مغفرت براي حاجي صحيح فروش است :
" وتمسّک بالعروة الوثقي وتشبّث بعهدک القديم و ميثاقک الشّديد في هذااليوم العسير ".
عَسکَر عربي سپاه . در لوح به صدر دولت عثماني است :
" سان عسکر ديده وچند فوج از عساکر " الخ وعلي عسکر از بهائيان معروف درالواح وآثار به همين نام ذکر است قوله :
" يا علي قبل عسکر ..... ذکرناک بذکري الجميل "
عِشرين در سورة الذّبح است .
" ان يا ذبيح قد ذُبِحتُ في کلّ حين في عشرين من السّنين و همچنين درلوح سلطان وغيره ذکر عشرين وبيست سال ميباشد و مبدء آن از سنۀ 1264 هج. ق. گرفته ميشود که مبدء بليات بابيان بود و درنام سلطان ذکر است وذکري از "عشرين نفس" درنام سجن ميباشد .
عِشق-عشق آباد ذکرحبّ وعشق درآثار اين امربه غايت کثرت شد که
عَواشِق درنام حبّ ثبت ميباشد وبيانات دروادي عشق از هفت
وادي وابيات منقول مشهور درآثار :
" اي عشق منم از تو سرگشته و سودائي
واندرهمۀ عالم مشهور به شيدائي
درنامۀ مجنونان از نام من آغازند
زين پيش اگر بودم سردفتر دانائي "
درآن ميان شهرت بسزا دارد .
وشهر عشق آباد در الواح وآثار به همين نام وبه نام مدينۀ عشق مذکور و مشهور است از آن جمله درلوحي قوله ج ع :
" درارض عين وشين از ظالمين وارد شد آنچه که عالم فرح به همّ تبديل شد " ودر لوحي ديگر نيز در وصف حاجي محمّد رضا اصفهاني شهيد خطاب به آقا ميرزا ابو الفضل گلپايگاني است :
" واشتعل بنار العشق في مدينة العشق " و قوله :
" يا ملأ العشّاق في عشق آباد ينطق نير الآفاق في يوم الميثاق و يذکّرکم بما يقرّبکم الي الله مجري الانهار " واوضاع و احوال آنجا و تمامت واقعات مرتبط به اين امر درظهورالحقّ ثبت ميباشد وبناء آن شهربه امر دولت امپراطوري روس پس از استيلاء بر ماوراء بحر خزر در حدود سال 1297 هج.ق. آغاز شد که بلاد ديگر نيز از قبيل تازه شهر وقزل ارواد وديوانه باغ هم بنا گرديد و شروع ورود بهائيان به عشق آباد درسال 1300 شد وامّا واقعات اخيره بر بهائيان چنين بود که در 5 فورال 1938 ميلادي اخذ و حبس شروع گشت وتمام عدّۀ محبوسين شصت واندي شدند و حبس به طول انجاميد و هنگام بيرون آوردن از محبس دويست و چهل و اندي بودند و بيست و دوتن در محبس از ميان رفتند واسامي برخي که معين است چنين ميباشد :
آقا علي عکّاس – آقا مهدي رجبعلي اف – منوچهربن آقا اسد الله احمداف ميلاني – آقا ميرعلي اکبر اسکوئي – آقا مير علي اکبر صلاح اف – آقا حسين مهدي اف – آقا محمّدآقا علي محمّد اف – بديع الله بن آقا محسن ميلاني – عبدالخالق يزدي – حاجي علي برادر ارباب – آقا نصرالله پسر ارباب و بقيۀ محبوسين مذکور را در 29 اکتابر 1939 به سمت سيبريا حرکت دادند که در جاهاي مختلف گذاشتند وعدّه اي ازآنان در مواضع دور از يکديگر فوت شدند از آن جمله آقا رضابن آقا کربلائي اکبر ميلاني وآقا مهدي همداني آقا علي عسکرملک محمّد اف اسکوئي آقا علي اکبر کفشدوز نهاوندي آقا نادر اهل تربت حيدريه عليخان اهل تربت غلامحسين ميلاني وآقا عبد الحسين قصّاب يزدي بودند .
ونيز عَواشِق معموره اي در عراق که از ايام اوّليۀ اين امر مرکز مؤمنين قرار گرفت .
عُصبة عربي گروه ودسته . در خطاب وصاياي عهد است :
" من هجوم عصبة ناقضة " الخ
عِصمَة در لوح نصير است قوله ج ع :
عَصماء-عاصِم " ثمّ فرّعنهم الي ظلّ عصمة ربّک " ازآنان به
زير سايۀ حفظ پرورد گارت گريز .
در خطاب وصاياي عهد است :
" ابدء جوهرة فريدة عصماء " و در خطاب معروف به عمّه است :
" وتلألأ الفريدة الغرّاء اليتيمة العصماء که به معني محفوظ ودست نخورده و ناسفته ومراد آغاز کار ودستيابي به آن است . و در لوح " اتي امرالله" است :
" قل اليوم لا عاصمَ لاحدٍ من امرالله ولا مهربَ لنفس الّا الله " بگو امروز پناه دهندۀ از حکم خداوندي براي احدي نيست .
عاصم نيز نام شخصي است . در لوحي است قوله الاعزّ :
" بعد از غزوۀ اُحُد اعراب اطراف به تهنيت قريش رفتند سلاقة شوهر و پسرانش درمحاربه کشته شده بودند به سفيان گفته اگر کسي قاتل شوهر و اولاد مرا بکشد صد نفر شتر به او ميدهم از اين کلمه نار طمع و حرص در سفيان مشتعل ازمکه هفت تن ازاعراب را فرستاد در مدينه خدمت حضرت رسيدند وبر حسب ظاهر کسب اسلام نمودند وعرض کردند يا رسول الله جمعي ازما به ايمان فائز شدند وه وحدانيت حق و رسالت تومقرّ ومعترفند استدعا آنکه بعضي اصحاب را امرنمائي با ما بيايند واحکام الهي را ازحلال وحرام تلقين نمايند ازجمله عاصِم را با بعضي ديگر طلب نمودند حضرت هم از ميان اصحاب ده تن اختيار کرده فرمان داد که با آن جماعت به ميان قبائل شده تعليم قرآن وشرايع کنند عاصم ومن معه حسب الامر عازم آن حدود شدند وبعد از توجّه وورود وارد شد آنچه که سبب حزن اکبرشد ازبراي اهل يثرب وبعضي ازمنافقين به شماتت قيام نمودند که خداي محمّد چرا اورا خبر نداد که اين جمع به نفاق مسلماني گرفتند و درآنچه واقع شد حکم بر جهل وعدم علم آن حضرت نمودند" .
عَضُد- اعتضاد عضد عربي بازو است ودر جمل ادبيه عامل قدرت و
نشان توان آورده ميشود . در لوح به نصير است :
" حجبات وهميه وسبحات غليظه که ما بين ناس سدّي بود محکم وايشان را از سلطان عزّ قدم ممنوع ميداشت جميع را به عضد قدرتم ويد قوّتم خرق فرمودم تا با يکديگر معاونت کنند " .
اِعتضاد قوّت يافتن و اعتضاد السّلطنة لقب عليقي ميرزا ابن فتحعليشاه بود که در اسرار الآثار العموميه شرح احوال آورده است و در ظهورالحق ذکري از او ميباشد واورساله اي به قلم شاعرانه وظاهرتنقيد درشرح دورۀ بابيه نوشت و ذکر اعتضادالوزارة از بهائيان درذيل نام علي ميباشد .
عطّار عربي عطر فروش وعطر ساز و پرعطر و درايران ادويه واشياء
خوشبو فروش را گويند ودرآثاراين امر نام خانوادگي آقا محمّد کريم عطّار موصوف درظهورالحق به نام صريح يا به حروف مقطّع کثيرالذّکرميباشد.
عَظِيم – اعظم عظيم عربي بزرگ و مجلّل ومهمّ در لوح رئيس است " انّ لک عنده مقاماً عظيما " ودرآثار نقطة البيان ذکر شيخ عظيم به کثرت موجود است که ملّا شيخ علي ترشيزي موصوف در ظهورالحق باشد ووي را به تطبيق عدد حروف ابجدي شيخ عظيم ناميدند .
اعظم بزرگتر ومهمتر و " الله اعظم " تحيتي از تحيات اين امر و در صورت صلوة کبير " الله اعظم من کلّ عظيم " ميباشد و در کتاب اقدس اين امر را به نام "نبأ اعظم" ذکر فرمودند قوله :
" اياکم ان يمنعکم ذکر النّبي عن هذا النّبأ الاعظم " که تلويح به آيۀ " عمّ يتسائلون عن النّبأ العظيم " ازقرآن است . ونيز درکتاب اقدس است قوله :
" قد انتهت الاعياد الي العيدين الاعظمين " که مراد عيد رضوان وعيد مبعث باب اعظم است . وقوله :
" الاوّل وهوالاسّ الاعظم نزّلناه في الواح اخري " که راجع به علامت اولي از دو علامت بلوغ عالم است ودر ضمن نام امر شرحي ذکر ميباشد . ودر ضمن نامهاي بهاء واقا و بقعه وسجن وغيرها ذکري از سجن اعظم واسم اعظم است و در ضمن نامهاي اسم و يحيي وصف اسم اعظم ونيز ذکر وتوقيعي درشأن شيخ عظيم ثبت ميباشد . و نگين اسم اعظم که مرکز عهد ابهي براي انگشت دست بهائيان به نوع رمزي وضع کردند و بهائيان به انگشت ميگيرند معروف ميباشد . ونام غصن اعظم در دورۀ جمال ابهي شهرت مقام عبدا البهاء شد که ثابتين در اخلاص ميخواستند تحيت بهائي را همان " الله اعظم" قرار دهند وموجب اختلافي گرديد که درتاريخ ثبت است وبالاخره تحيت به همان " الله ابهي" قرار گرفت .
عَفَج ( عَفج) عربي روده اَعفاج = جمع . درلوحي است :
" نَقِّ الاعفاج من الاَمشاج " روده ها را از اخلاط پاک کن .
عَفر تَعفِر مصدر عربي به معني خاک مالي و به خاک کردن. در
خطابي در حق يکي از بهائيان است :
" وعَفَّرَ جبينه بتراب عتبتک النّوراء "
عِقاب عربي کيفر و جزاء به شرّ . در کلمات مکنونه است :
" اي اهل ارض به راستي بدانيد که بلاي ناگهاني شمارا درپي است وعقاب عظيمي از عقب ".
عَقَبَة عربي گردنۀ بالا رو وسخت وبلند کوه وبه تشبيه بر امر مهم وپر
مسئوليت گفته ميشود . در لوح به نصير است :
" بعضي درعقبۀ سؤال واقفند وبرخي درعقبۀ حيرت متوقّف وبعضي دربعضي اسماء محتجب " .
عِقد عربي گردن بند آسوده لعل ومرواريد وغيره به رشته کشيده .
عُقُود= جمع . درخطابي است :
" وانّ السّلاسل والاغلال قلائد العقيان وعقود الياقوت والمرجان " .
عقر در لوحي درذکر مصيبت سلطان الشّهداء است قوله الاعزّ :
" انّ الذّئب اِفترس غنماً وعَقَرَ " گرگ گوسفندي را شگار و نحر کرد . و قوله : وعُقِرت النّاقةُ "
عِقيان عربي زر سره طلاي خالص ناب . در کتاب اقدس است
قوله ج ع :
" حقٌّ له ان يقعد علي سرير العِقيان " ودرلوح به شيخ نجفي اصفهاني است:
" بر کرسي عقيان درصدر مجلس عرفان مستوي " و در خطابي است :
" انّ السّلاسل والاغلال قلائد العقيان "
عَکّاء در خطاب و بياني از مرکز عهد و پيمان ابهي عبدالبهاء در حيفا به سال 1919 است قوله العزيز :
" عاکور همين عکا است که فرنگيها عاکر ميگويند . عکاء اسامي مختلفه پيدا نمود اوّل عوک بود بعد عاکو بعد عکّه بعد عکّاء اين شهر به واسطۀ فنيقيها بنا شد وآنان را دأب اين بود که هرشهررا به موجب نقشۀ جغرافيائي نام ميگذاشتند و چون اين شهر مثلّث منحني الضّلع بود عوک عکّه ناميدند که همين معني را دارد
و حيفا هم حيفو بوده يعني شهر دامنۀ کوه و کوه هاي لبنان هم يعني به زبان
فنيقيين کوه سفيد , چون به برف پوشيده است . اين شهر يکهزارو پانصد سال قبل ازحضرت موسي بناشده است " انتهي ودر شأن عکا واستدلال به بشارات قبليه راجع به آن شمّه اي از احاديث عامۀ مرويۀ در ضميمۀ لوح خطاب به شيخ نجفي معروف مطبوع گرديد وغصن اعظم عبدالبهاء در شرح بسملة پس از بسط بيان ازقرآن وآيۀ " سبحان الّذي اسري بعبده ليلاً من المسجدالحرام الي المسجدالاقصي الّذي بارکنا حوله " الخ نقل فرمودند که درکتاب محيي الدّين ثبت شدکه آن ارض مقدّسه همان زمين ميعاد است ورستخيز اکبر درآنجا به پا ميگردد و بقغۀ بيضاء همان است و ملحمۀ کبري در چمن عکا ميشود وهر وجبي از زمينش به ديناري
ارزش مييابد ودر حفرابن مجلّه است که : " در چمن عکا محلّ گستردن سفره و ميهماني از جانب خدا ميگردد " وفي لاحقيقة کوکب اقبال وسعادت عکا روي به اوج عزّت وسعادت گذاشت به امر سلطان عبد العزيز عثماني جمال ابهي را با هفتاد نفر از اصحاب و همرهان چنانچه درلوح رضا ثبت است از مرد وزن وبچّه اسراً وحبساً درآنجا برقرارکردندکه شمس ابهي تا يوم غروب درآن افق ميدرخشيد وتمامت واقعات آن دوره ودورۀ بعد يعني ايام غصن اعظم عبدالبهاء دربخشهائي از تاريخ ظهورالحقّ تفصيل داده شد .
درحقّ عکا درلوح معروف به صدردولت عثماني چنين مسطوراست قوله الاعزّ:
" وحال امر از اين مقامات گذشته وتو به قول خود مأموري که مارا به اخرب بلاد حبس نمائي " ودر لوحي ديگر :
" وعند ذلک ارتفع النّداء من شطر الحجاز ونادت وقالت طوبي لک ياعکاء بما جعلک الله مطلع ندائه الاعلي ومشرق آياته الکبري ونعيماً لک بما استقرّ عليک العدل واشرق من افقک نير العناية والالطاف " و در مناجاتي چنين مذکور "يا الهي تري بانّي حبستُ في هذه المدينة الّتي لم يسکن فيها احدٌ الّا اهلها و انّها اقبح مدن الدّنيا واخربها ومنعنا الغافلون عن الخروج منها وسد وا علي وجوهنا کلّ الابواب فوعزّتک لستُ اجزع من ذلک لانّي قبلت في حبّک البلايا " ودر کتاب اقدس آنجارا به عنوان " المنظرالمنير" و " شطري الاقدس المقام المقدّس الّذي جعله الله مطاف الملأ الاعلي و مقبل اهل مدائن البقاء " وامثالها ستودند ونبذه هاي بسياري ازآن ذيل نامهاي متکثّره خصوصاً نام سجن ثبت ميباشد . ودرلوحي در وصف همحبسان ابهي در عکا است قوله ج ع :
" ارض ياء بسم الله المهيمن علي الاشياء قد کان عند ربّکم الرّحمن في سجن آذربايجان نفسان امسک الحسين واطرد الحسن يد العدل مع انّ له عند محبوبي و مبشّري شأن من الشّؤون وانّا نکون في الحبس مع سبعين انفس من الّذين هاجروا مع الله ومنهم انفس معدودات من الّذين نبذوا ما عندهم من زخارف الدّنيا ومارضوا بالفراق وطاروا في هواء الاشتياق الي مقام ما منعهم الدّنيا عن لقاء ربّهم العزيز المختار نسأل الله بان يوفّقهم علي ما يحّب و يرضي و يحفظ الکلّ عن النّفس و الهوي ليطوفون في حوله ويحرّکون بامره " الخ .
ودر لوحي ديگر دربيان واقعۀ سيد محمّد اصفهاني وغيره است قوله :
" فانظر ثمّ اذکر انّا نهينا الکلّ عن سفک الدّماء وبذلک يشهد کلّ الالواح وکنت من العالمين قد بلغت الشّقوة الي مقام نطق بغتةً قلم الاعلي باعلي النّداء بين الارض والسّماء بعدالّذي سدّت علي کلّ واحدٍ ابواب اللّقاء قد طالت الاعناق بالنّفاق اين اسياف انتقامک يا مليک العالمين فلمّا نزّلت الآيات اضطربت الاشياء لذا اخذنا زمام القهر بسلطان من عندنا ولکن رشح ما رشح وظهر ما ظهر قل لک الحمد يا من في قبضة قدرتک زمام العالمين يا اسمي جميع ناس را ازاينگونه امورات نهي نموديم به قسمي نار شقوت مشتعل که وارد شد آنچه وارد شد در سنين معدودات متّصلاً آن نفوس خبيثه را تحت رداء حفظ محفوظ داشتيم و معذلک آرام نگرفتند در هر يوم فسادي ظاهر امر به مقامي رسيد که از کلّ عزلت گرفته و ابواب معاشرت را سدّ نموديم قد اخذهم زبانية القهر بغتةً و جعلهم عبرة للعالمين ..... "
واز بيانات غصن اعظم عبدالبهاء براي جمعي از بهائيان در حيفا است قوله العزيز :
" از عادت حکومت ترکيه است که حکم فرمان را به حضور مقصّر ميخوانند تا تکليف خودرا بداندوقوانين را پيروي کندوازاين رو در روز سوّم بعد از وصول ما به عکا متصرّف مرا طلبيدونصّ فرمان سلطاني را برمن خواند مضمونش آنکه ما محبوس ابدي شديم من به او گفتم اين فرمان دروغ وبي معني است واساسي ندارد . متصرّف سخت خشمگين شد گفت مگر نميداني که فرمان سلطان است گفتم بلي اين فرمان سلطان است ولکن اوهام ميباشد پس غضبش بيشتر شد گفت ببينم چطور بي معني و بي اساس است گفتم ببين اين فرمان ميگويد ما محبوس ابدي هستيم يعني الي الابد و بينهايت و کلمۀ ابدي معنائي نداردچه ما همه دراين عالم موقّت هستيم ولابد بايد ازدر زندان يا زنده يا مرده بيرون رويم پس متصرّف ودائره اش همه خنديدند و بعد از مرور ايام به اين فرمان و اوراق رسميه شامل اوامردولت وحکم برما به سجن دست يافتيم واين به واسطۀ مدير تحريرات شد که سرّاً پيش من آورد وسوزاندم وچون مسألۀ سجن به طول انجاميد يک باردوبار سه بار به حضورجمال مبارک عرض کردم که از سجن بيرون قدم بگذارند وبه قصر مزرعه تشريف بياورند قبول نکردند ونتوانستم باز هم تکرارکنم ولي به مفتي گفتم و به حضورمبارک فرستادم رفت وراکع شد واَقدام مبارک را بوسيد وگفت مولاي من چرا به برّ بيرون نميآئيد هواي باغ لطيف ومنظر جميل است جواب دادند که مسجونيم وحکومت راضي نيست به تمام خضوع والتماس اصرار والحاح کرد تا بالاخره جمال مبارک رضايت دادند" و قوله :
در بدايت درعکا اجتماعات ميشد ولي بسيار خفي نفسي از مسافرين جرأت دخول در عکا نميکرد دم دروازه سرگون ميکردند اذيت ميکردند . جناب نبيل آمد دم دروازه گرفتندش باري حبس ميکردند بعد از حبس سرگون ميکردند جناب ملّا علي قائيني بيچاره به چه زحمتي آمد او را گرفتند وسرگون به ناصره کردند ملّا محمّدعلي دهجي آمد هرچه خواست به هروسيله باشد مشرّف شود نشد رفت توي صحرا از دور اطاق مبارک را زيارت کرد هي به سرش ميزد و گريه ميکرد و ورفت وهمچنين خيلي از احبّاي ديگر بعضي ها را من تدبير ميکردم اين ضابط ها را اکرام ميکردم خدا رحمتش کند يک بيک باشي بود بسيار اکرامش کرديم ضبطيه ها را هم انعام کرديم وبنا کرديم اينهارا خفياً آوردن شبها اينها را ميآوردند ازجمله استاد اسمعيل معماراين پيرمرد از موصل پياده آمد هشتاد سال عمرش بود اين را به هرنوع بود آورديم ده پانزده روز نگاه داشتيم بعد ديديم که منافقين پيدا شدند اينها به آقا جان وسيد محمّد خفا خبرميدادند مجبورشديم اورا بيرون فرستاديم اينجا درکوه کرمل دريک مغاره منزل کرد " وقوله :
"نبيل به طورناشناس به لباس اهل بخارا به عکا آمد وحکومت شناخت و فوراً حکم به تبعيد داد و مردي ديگر به عکا رسيد وبوليس ازعبايش شناخت که از بهائيان ايران است وازدخول به شهر منع کرد واو به صحرا رفت وبه سرش ميزد و ناله و گريه ميکرد وجمال مبارک در پنجرۀ زندان توقّف کرد واورا ازدور در صحرا ديد " انتهي ودر ابتداء ايام درسجن سربازخانه حکم ومقرّر دولتي چنين بود که محبوسين باهم سخن نگويند واز آن ميان چهارکس را براي خروج و خريد مايلزم روزي يکبار به اتّفاق سرباز معين ميکردند و بعداز خروج از سربازخانه واقامت درخانه که فتنۀ معروفۀ سيد محمّد اصفهاني وکج کلاه شدّت داشت چنانچه در ذيل نام نبيل ذکري ودرظهورالحقّ شرح است لوحي خطاب به حاجي سيد علي اکبردهجي صدور يافت قوله الاعزّ :
" قداحترق المخلصون من نار الفراق .....قدارتفع نباح الکلاب من کلّ الجهات اين غضنفر سطوتک يا قهّار العالمين ......... قد طالت الاعناق بالنّفاق اين اسياف انتقامک يا مليک العالمين ..... ان يا علي قبل اکبر " الخ
ونيز در بيانات غصن اعظم عبدالبهاء براي جمعي از بهائيان درحيفا است قوله الاعزّ :
" جمال مبارک ملاقات هيچ متصرّفي را نپذيرفتند وسلطان به انديشه شد وبه متصرّف تلگراف کرد که حتماً به ملاقات ايشان بيايد پس او با جمعي از دولتيان به حضورآمد وجمال مبارک نه به پا خاست ونه با آنان حرف زد وايشان به زمين نشستند و جمال مبارک با اشارة صندلي را نماندند ولي آنان همان نشست روي زمين را پذيرفتند به امر جمال مبارک قليان حاضر شد ولي محض رعايت پاس احترام نکشيدند و جرأت هيچ حرفي نکردند و پس از ده دقيقه با کمال خجلت اذن خواستند مرخّص شدند " وقوله :
" ميرزا محسن خان سفير ايران در اسلامبول از اعداء اين امر بود نوبتي به حضور چهل نفر از وزراء و وکلاء يکي از عثمانيان حکومتي را از حال جمال مبارک پرسيد واو جواب داد که عنقريب از او اثري نميماند من خود عکا را ديدم وشبي درآن ماندم ولي نتوانستم بخوابم و از هواء به غايت ناسالمش انديشه داشتم چنانکه مرغ در طيران بالاي هواي آنجا بي شک از غايت عفونت آن مي افتد و سفير هم تدارک بزرگ کرد که شجرۀ امر را از جاي بکند و خواست نزد سلطان تقرّب يابد و با محرّرين و مخبرين جرائد محليه خصوصاً جرائد اجنبيه مصاحبت کرد و به مانند جريدۀ تيمس لندن و جريدۀ پاريس همي رشوه داد که مقالاتي در مدح و ثناء سلطان بنگارند مثلاً نوشتند که سلطان بر خلاف آنچه جرائد اروپا نوشتند عادل و عاقل و با رحم است و مسيحيان درمحيط دولت او از مسلمانان راحت ترند چه از هجومهاي لشکري خلاص ميباشند و عمدۀ مقصود سفيرجذب سلطان به سوي خود بود وسلطان ازاو خوشحال شد ونشانها به اوداد واورا دعوت کرده براي غذا به طرف راست خودش در محلّ مخصوص صدر اعظم جاي داد و دوگونه اش را بوسيد و به دست خود نشان به محلّ مخصوص نهاد و من همۀ اينها را خبر داشتم واين تدابير را با سکوت تحت نظر گرفتم وچون سفير درجذب سلطان به سوي خود موفّق شد و به قونسول ايران در شام نوشت که لائحه به سلطان بنگارد وخبر دهد که بهاء الله با متعهّدي درترابلس غرب وسودان وسوريه درتحريک براي خلع سلطان متّفق است وچون چنين کرد گفتم نه ديگرالآن محض تعدّيش بايد توقيف و قبض کرد ولذا از علي عيران قونسول ايران درصيدا مکتوب مذکور سفير را که به قونسول شام نوشت خواستم ولائحۀ مفصّل از احوال سياسيۀ حاضره نوشته به واسطۀ نوري بيک منشي سلطان نزد او فرستادم واو خيلي خوشحال شد وکاتبش حسب الامر به من خبر داد و وعده بود که آنچه ميخواهم به تمام مسرّت انجام دهد. و در همان ايام امر از دولت ايران به عزل سفير وجميع مأمورينشان رسيد و سفير برجان خود ترسيد که چون به ايران برگردد کشته شود چه دولت اورا معزول کرد وفوراً خواست وبا همۀ عداوتهايش به جمال مبارک نوشته درکارش مشورت کرد که چون در کارش متحير است تبعيت عثماني گيرد وشغلي نزد اتراک پيداکند و اين مطالب را به حضور جمال مبارک معروض داشت وفرمودند بهتر اين است که به ايران برگردد که آنجا موفّق خواهد شد اطاعت امر نمود و چون به ايران رسيد به او شغلي عالي دادند و وزير امور خارجه شد ولطف بهاء الله به اعداء چنين بود " انتهي
ودر سفرنامۀ اروپا بدايع الآثار کيفيت نشر وبا چهاربار در سوريه و داخل نشدن درعکا ولي دخول آن بعد ازغروب ابهي و محفوظ ماندن بهائيان به اقدامات مرکز ميثاق ثبت ميباشد و در آن دوره عکا کرسي نقض عهد و مخالفت مرکزش قرار گرفت و نخست تقريباً درسال 1314 در ايام اقامت منفردانه مصمّمانه در مقام خضر النّبي آقا جواد قزويني را طرد کردند آنگاه ميرزا مجد الدّين بن کليم را براي سعي و کوشش در ضرّ و ستم رد فرمودند وچون اوراق ناريۀ ردّيۀ ميرزا محمّد علي غصن اکبراز ايران پس فرستاده گشت فرمودند کسي نزد او نرود و همينکه در عکا فتنۀ معروف از ناقضين برپاگرديد مجاورين را دستور دادند که بروند و خود درحيفا سه محلّ اجاره کردند يکي براي اقامت عائله شان ديگر مسافرخانه براي اقامت زائرين از بهائيان امريکا ديگري براي اقامت زائرين از بهائيان ايراني وآقا سيد تقي منشادي را براي سرپرستي همان مسافرخانۀ ايراني اقامت دادند ودر همان مسافرخانه يک اطاق بود که خود اقامت مينمودند وعليقلي خان کلانتر را مترجم خود معين داشتند و در چنان ايامي بود که ابراهيم خيرالله مذکور درذيل نام امريک وغيره از ايالات متّحدۀ امريکاي شمالي رسيده ايامي تشرّف حضور مييافت ونيز مستر هور به همين طريق آمد آنگاه ناقضين درسال 1317 موجب تجديد قلعه بندي شدند وهشت سال طول کشيد ودريکي ازآثار راجع به فتنۀ مذکورۀ ناقضين چنين نگاشتند قوله :
" اي دوستان حقيقي ......بعضي از نفوس از اهالي اينجا با برادرمهرپرور ميرزا محمّدعلي بالاتّفاق بر مضرّاتي چند قيام نمودند ....... لهذا کيسيوني تشکيل فرموده به جهت تفتيش به اينجا فرستادند ومشغول هستند از جمله مفتريات اينکه جمعي کثيررا دراين صفحا ت ما بهائي نموده ايم ولي اين قضيه واضح وآشکار است که صرف مفتريات است وکميسيون تحقيقات وتدقيقات عميقه دراين فرموده وواضح وآشکار گشته هرچند اعضاءکميسيون بي غرضند ولي به حسب روايات بعضي اعداء از اهالي ومأمورين اين بلد در اين تحقيق و تدقيق ذيمدخلند ديگر تا کاربه کجا انجامد شما ميدانيد که جمال مبارک به اوامرقطعيه مارا ازنشر طريقت در ممالک علّيه منع نموده اند ...اي دوستان حقيقي امروز شهرت يافته واز نفوس موثّق شنيده شد که اخوي ميرزا محمّد علي غيراز اينکه محرّک لائحۀ مفتريات بوده بلکه تقريري داده که حضرت بهاء الله طريقتي موافق شرع انور داشتند ولي عبّاس افندي تغييرو تبديل داده ومخالف شريعت کرده وما به هيچ وجه با او نيستيم واز اوبيزاريم وهمچنين شنيده شد اخوي مذکور بعضي نوشته ها اختراع نموده ونسبت به من داده وسرّاً به اين و آن نشان ميدهد " وقوله :
" اي ياران عزيز عبدالبهاء دراين طوفان بلا که موجش به اوج اعلي رسيده مرکزنقض چنان فرض مينمود که به مجرّد استکبار بنيان عهدوميثاق ناپايدارگردد واوراق شبهات منتشر شود ... ....... شريعة الله منسوخ گشت ...........ما اسير و گرفتاريم وگرسنه وتشنه درليل و نهار ....... وحدانيت الهيه محوشد ظهوري پيش از الف سنة بروز نمود ..... ترويج نديد ..... به تدريج به فکر فساد افتاد .... بناي سعايت نزد حکومت گذاشت و با بعضي ازبيگانگان آشنا شد وهمراز گرديد ..... بالاتّفاق لائحه ترتيب دادند تقديم مرکز سلطنت کردند اولياي امور را به تشويش انداختند ........ اين مظلوم علم استقلال برافراخت وبرعلَم يا بهاء الابهي بنگاشت حتّي در ميان قبائل صحرا بگرداند جميع را دعوت به اجتماع در زير علَم نمود ...... مقام کرمل را قلعه قرار داد وتربت مقدّسه را مکۀ مکرّمه نمود وحال آنکه آن عمارت عبارت از شش اطاق است وازجملۀ مفتريات تأسيس سلطنت جديده کرد وجميع ياران را دعوت نمود مرکز نقض ...... سنّي است وجمال مبارک از علماي امّت واهل طريقت جميع اين اموررا اين مظلوم تأسيس نموده باري هيئت تفتيشيه از مرکز سلطنت عظمي دامت شوکتها تعيين شدند به اين ارض آمدند و رأساً در خانۀ يکي از مدّعيان وارد و جمعي که درتنظيم لائحه شريک وسهيم اخوي بودند انان را احضار واز حقيقت لائحه استفسار نمودند ومضامين لائحه را تشريح کردند تصديق نمودند حال آن هيئت به مرکز خلافت راجع و هر روز خبر موحش و مدهش ميرسد وامّا عبدالبهاء الحمد لله در نهايت سکون و وقار" و قوله :
" پورتسعيد احمد يزدي قونسول دولت ايران ملاحظه فرمايند اي دوستان الهي تلغرافي امروزارسال شد ولي مختصر , مفصّل اينکه الحمد لله درصون حفظ و حمايت الهيه ايامي ميگذرانيم واعتماد به عدالت حضرت تاجداري داريم شما مطمئن باشيد ولي گروهي مکروه ازقرارمسموع فراري درديارمصريه هستند اين حزب طاغي ياغي بدخواه حکومتند و به انواع وسائل فتنه و فساد جويند شايد اراجيفي در حقّ ما درآن صفحات شيوع يابد واين مفسدين فراري در نزد شما آيند واظهار تأسّف ومهرباني کنند زنهارزنهاربه اين نفوس مفسده ملاقات و معاشرت ننمائيد زيرا مقصدي جز نفس و هوي ندارند ومرادي جز فتنه وفساد نخواهند هر هريک به غرض و مرضي مبتلي و غافل از خدا و اسير نفس امّارۀ بر بغي و فحشاء هستند البتّه صد البتّه ازچنين گروه مکروه بيزار باشيد و مشغول به تجارت وکسب و کار و همواره به درگاه احديت تضرّع نمائيد ودر حقّ ما دعاي خيرکنيد وعليکم التّحية والثّناء عبّاس شهرجمادي الاولي سنۀ 1323"
وصورت تلغراف اين بود :
" پورتسعيد يزدي اذا شاع ما قال المرجفون في المدينة لعلّ رهط من المفسدين يأتونکم متأسّفين فاحذروهم لا تفعدوا معهم بل ولّوا منهم فراراً لانّهم لا يريدون الّا فساداً نحن متّکلون علي الله بالبوسة کفاية عبّاس " ودر ضمن خطابي ديگر نيز به احمد يزدي مذکور قوله :
" ولي کار درخطر است تا خدا چه خواهد لهذا مسئلۀ مکاتيب بسيار مشکل شده است و بينهايت سخت وحکومت مواظبت دارد و مکاتيب چندي گرفته است ولي الحمدلله غير ما نحن فيه درآن مذکور نه مگر آنکه به واسطۀ اخوي چيزي علاوه کرده باشند يا آنکه تحريف نمايند زيرا اخوي در تحريف يد طولي دارد اعاذنا الله من شرّه باري مقصود اين است بايد به موجبات تعليمات مکاتيب ارسال شود يعني اوراق را به اسم ارسال داريد زيرا آقا سيد تقي چون شهرت وساطت مکاتيب داشت موقّتاً از حيفا به مصر ارسال گرديد اگر امور سکون يابد دوباره برقرار اصلي رجوع نمايد والّا الله اعلم بمجاري الامور سي و شش سال است که ما دراين زندان درگوشه اي خزيده به حال خود مشغوليم " الخ
ونبذه اي نيز ضمن نام مصر ثبت است . و در ضمن نام صفا هم ذکر است و در خطاب وبيان براي جمعي از بهائيان در حيفا است قوله مفاداً :
" خليل پاشا والي بيروت عبدالرّحمن الحوت را به وکالت از خود به عکا فرستاد که از من تحقيقات نمايد و همينکه مرا خواستند احبّا قصد آمدن با من به دارالحکومه و سرايه کردند نپسنديدم و گفتم ازآمدن شما چه فايده است ناچار آنچه بخواهند ميکنند وبهتراين است که تنها بروم وچون نردحاکم رسيدم تلگراف رسمي به نام عبّاس بدون القاب به من نشان داد وگفت به ما خبررسيد که دوتن ازفرنگيان اوراق سياسيۀ مضرّه به شما فرستادند کجايند و اوراق کجا است جواب گفتم نه فرنگي پيش من آمد و نه اوراق مضرّه نزد من است گفت ما بايد آن اوراق را بدست بياوريم وما ميخواهيم گفتم جوابم همان است که به شما گفتم اوراق مضرّه پيش من نيست والسّلام ولي اگر شما ميخواهيد پس کاغذي بدهيد تا آنچه دل شما ميخواهد براي شما بنويسم ولو اقرار بر ضرر خودم که مجرمم ثبت کنم و امضاء نمايم و به دست شما بدهم گفت نزد ما گواهاني هستند که گواهي ميدهند که نزد شما آن اوراقي که ما ميگوئيم هست به آنها گفتم احتياجي به شهود نيست شما مختاريد آنچه ميخواهيد بکنيد ولکن به يقين بدانيد که خدا براي من ذلّت و خواري نيافريد واحدي نميتواند مرا ذليل سازد واين تلگراف مستحقّ شکرجزيلي از طرف من هست چه آن کساني که ارسال داشتند مرا درصف کساني قراردادندکه من آرزودارم مانند قطره اي در دريايشان باشم چه مرا عبّاس بدون ذکر افندي خطاب کردند مانند خطابي که پيغمبران ازمحمّد وعيسي و موسي مينمايند هيچکس محمّد افندي و عيسي بيک و موشي پاشا نميگويند و بدانيد که خوشترين امور نزد من آن است که مرا حبس کنند يا به داربياويزند که آنوقت مثل مرشدم حضرت باب بشوم واز بالاي دار خطبه اي مانند خطبۀ او اداکنم و لذا حاکم ودائره اش ووکيل والي بيروت عبدالرّحمن حوت که گمان برده بودند من به تهديد آنها رشوه وبر طيلي خواهم داد و چون جواب من که احبّ الاشياء نزد من مصلوب شدن است شنيدند چنانکه آب سرد برآتش ريخته شود سرد شدند و بعد از آن همينکه هيئت تفتيشيه به عکا آمده از من ملاقات خواستند نپذيرفتم و با آنکه حکمت بيک آمد والتماس کرد وحتّي از روي تزوير وحيله گريست و ميگفت ولو مدّت کمي باشد به ملاقات خود مشرّف ساز گفتم اينها محض تفتيش آمدند و احسن آنکه با آنها هيچ روبرو نشوم وآنان لائحه در بارۀ من فرستادند و من هم لائحه نوشته به واسطۀ شيخ بدر الدّين به سلطان عبدالحميد فرستادم ودرآن ذکر کردم که مفتّشين به عکا آمدند ومن با آنها ملاقات نکردم و از آنها متشکّر و ممنونم چه شنيدم لائحه به باب عالي فرستادند و شکايات بسيار کردند که اهمّ آنها چهار است اوّلاً آنکه من نفوذ دولت را شکستم وحکم من جريان دارد دوّم آنکه قلعۀ محکمي ساختم سوّم آنکه عَلَم يا بهاء الابهي با ميرزا ذکر الله به پا کردم ودوسال است که به بالاي سرهاي عشاير مي افرازد چهارم آنکه دو ثلث عکا از املاک واراضي من قرار گرفت و سبب شکر و امتنان من از هيئت محترمه اين است که آنها در شکايت اوّل مرا مسحقّ هرگونه مدح وثنا و افتخار قرار دادند و براي من اعجاز عظيمي نسبت دادند چه براي يک اسير غريب حقير فريد چکونه ممکن است چنين قوهّ اي که نفوذ دولت عظيمه را بشکند فراهم شود وبتواند حکومت تازه تأسيس نمايد وهرکه چنين امري انجام دهد بايد به او تبريک ولله درّک گفت وباز هم براي شکايت دوّم متشکّرم که دلالت بر نيرومندي واقتدارم دارد بلکه اعجازي بزرگ است چه من محبوسم ودر عين حال قدرت بر بناء قلعۀ محکمي که در آن به مقابل کشتيهاي بزرگ دريائي بايستم ساختم و هر محبوس که چنين قوّه اي از او ظاهر شود بايد به او احسنت ولله درّک گفت وامّا شکايت سوّم عجبا آيا دولت با همۀ جاسوسها که شمارشان مانند ريگ است دراين مدّت دوسال به خواب بودند يا فرشتۀ آسماني ديدگانشان را کور کرد که غفلت کردند آن عَلَم مبين را که بر رؤوس عشائر موج ميزند نديدند وامّا شکايت چهارم من براي فروش جميع املاکم به هزارليره فقط حاظرم وچون اين لائحه را فرستادم آنگاه جميع احبّاء را به مشورت دستوردادم وگفتند اولي آنکه کشتي ايطاليائي سوار شده به ارپا سفر نمائيد وآن کشتي سه روز در بندر عکاء منتظرماندولي من مشورت آنها را نپذيرفتم بلکه هفتاد نفرآنها را به مصر فرستادم ومخارج به آنها دادم وامّا مفتّشين تلگراف به سلطان کردندو براي اسلامبول رفتند وهمان هنگام که دردريا ميرفتند وسلطان بردر مسجد با شيخ الاسلام تکلّم ميکرد نارنجک به قصد عربانۀ سلطان منفجر شد ودويست نفربه هلاکت رسيدند وسلطان غش کرد و چون عارف بيک رئيس هيئت تفتيشيه به پل اسلامبول ميگذشت سه بار پوليس او را امر نگهداشت داد ولکن به علّت تکبّر و غرور ملتفت نشد ونايستاد که پوليس اورا با گلوله زد و کشت و امّا مفتّش دوّم ادهم بيک درمصر از جهت فقر و احتياجش به احبّاء رجوع کرد ومن هزار غروش طلا فرستادم ولکن او بعداً به اسکندريه رفت و ديگر معلوم نگشت که چه شد " و نيز غصن اعظم عبدالبهاء در ايام هيئت تفتيشيۀ مذکور قصيده اي به ترکي به نظم آورد و فرمود آن قصيده با دويست و پنجاه از مکاتيب بهائيان امريکا مشتمل بر اعتراف و شهادت به مقام مظهريت اب سماوي براي جمال ابهي و به مقام نبوّت وحيدۀ غصن اعظم عبدالبهاء نسبت به پدر آسماني براي سلطان عبدالحميد فرستادند که پشت او شکست وگفت ما درعکا حبس کرديم ومردم را ازنزديک شدن به او منع کرديم وحالا چه کنيم که امريکا با او است و شخص واسطه به او جواب گفت که من به حضور شما معروض داشتم که مسئلۀ آنها روحاني و ديني است وسياسي نيست ودر آخر قصيده گفته بودند که من يک بار به عراق تبعيد شدم ويک بار به روميلي والآن درقلعۀ عکا وعاشق بايد سيرش تا فيزان تکميل شود . ودر ضمن نام امريکا نيز شرحي از عکا است .
عَکس فارسي عرفي معاصر صورت اشياء و اشخاص که با دستگاه فتو گرافي بردارند وعکاس صاحب آن عمل وهنر وپيشه وذکري از عکسهاي ابهي در خطابي ضمن نام محمّد ميباشد .
عِلّة – عَليل در لوح طبّ است :
تَعليل عالج العلّة اوّلاً بالاغذية " بيماري را نخست به خوراکها علاج کن . ودر لوح به نصير است :
" شايد به اين وساوس و حيل ناس را از علّة العلل محروم سازد " به معني سبب و موجب همۀ اسباب که خدا است . ونيز در آن لوح است :
"عليلان ( بيماران ) صحراي جهل و ناداني را اقرب من لمح البصر به منظر اکبر که مقام عرفان منزل بيان است برساند " در لوح رئيس است :
" وعُلِّلَ ( پي هم و جرعه جرعه آشامانده شد ) من زلال هذا لاخمر " که در ضمن حُمَيا ذکر است .
عِلم - عالِم – مُعَلِّم عِلم در کتاب ايقان است قوله الاعزّ :
عَلَم - عالَم -عَوالِم " علم به دوقسم منقسم است علم الهي وعلم شيطاني آن
عَلامَة از الهامات سلطان حقيقي ظاهر و اين از تخيلات انفس
ظلماني باهر معلّم آن حضرت باري و معلّم اين وساوس
نفساني بيان آن اتّقوا الله يعلّمکم الله و بيان اين " العلم حجاب الاکبر" اثمارآن شجرة صبر و شوق وعرفان و محبّت واثمار اين شجرۀ کبر و غرورو نخوت " الخ .
ودر موضعي اين عبارت است :
" براي وصول به مراتب علم اليقين وحقّ اليقين ونور اليقين " الخ که مراد به اصطلاح مراتب علم و معرفت ميباشد وتبيين تمثيل چنين ميشود:هرگاه در بيابان دخاني ازبعيد ديده شود يقين به آتش حاصل ميگردد و اين مرتبۀ علم اليقين است وهمينکهبارفتن سوي آتش به جائي رسد که آن را مشاهده نمايد اين مرتبۀ عين اليقين است و چون به حدّي تقرّب جويد که لمس و احساس حرارت نمايد اين مقام حقّ اليقين است و چون وارد آتش شود وآثار آتشين يابد نوراليقين . و در اصطلاح عرفاء غالباً ذکرسه رتبه ونامهاي اوّل ميباشد ودر توقيعي است. قوله الاعلي:
" وانّ کلّ الاصول والفقه والرّياضي والبيان يخرج من احدي حرف من کلماتي وانّ اليوم ليس عند احد علم الخالص الّا في صدري ......... فان استقررت مکانک فسوف نعلّمک کلّ الامضاء والقوانين وانّ ذلک الکتابين عندک شئي وانّ لدي ليس بقدر سواد عين بعوضة ميته وانّي لاقدر ان اُبين ما خلف وفي ذلک الکتابين ما لا يختر بقلب احد فافٍّ علي الحيوان حيث لا يميز بين العلم والبيان " واز آثار دورۀ ابهي است قوله الاطهر:
" بسم الله الرّحمن الرّحيم بشارت ده کلّ ممکنات را وندا کن بين ارضين وسموات که هرنفس ارادۀ سؤال نمايد بمظهرعزّ قدم معروض دارد از سماء فضل نازل خواهد شد وهرذيعلمي که سؤال ازعلم بخواهد البتّه به ساحت اقدس معروض دارد که محروم نخواهد ماند "
ودر لوحي است :
" اتنطقون بما عندکم من العلوم بعد ما ظهر من کان واقفاً علي نقطة العلم الّتي منها ظهرت الاشياء واليها رجعت وعادت ومنها ظهر حکم الله والعلوم الّتي لم تزل کانت مکنونة في خزائن عصمة ربّکم العلي العظيم " ودر توقيعي صادر در قرب جدّة براي والي شوشتر که سؤا ل ازحديث مروي از علي امير المؤمنين قوله: "علّمني اخي رسول الله علم ما کان وعلّمته علم ما يکون" نمود قوله الاعلي:
" وعلي ذلک الشّأن يجب في الحکمة ان يکون علي معلّم رتبة المشية علم ما يکون لانّ من قبل ذکره لم يک ما يکون حتّي انّه علم به فلمّا ثبت ذکر الارادة تحقّق ذکرامکان کلّ الموجودات و لذا يعلم رسول الله بعلم مايکون بعلي في رتبة الاشياء بحسب مراتبهم الّتي قدّرالله لهم في علم الغيب لانّ العلم في الحقيقة کماهو
مذهب الحقّ نفس المعلوم کما اشارالصّادق في حديث المفصّل انّ العلم تمام المعلوم والقوّة والعزّة تمام الفعل ......وانّ ما نزّل في الکتاب لواعلم الغيب لا ستکثرت من الخير اوما نزّل في الاخبار من مراتب الاختلافات الانظار في مقامات الاسرار فهو لم يک الّا لظهور عبوديتهم وعجزهم لکلّ الموجودات او يکون لذکرعلوّ جلالتهم عن النّفي في مقام الاقتران وان في الحقيقة انّ العلم بالکثرات ليس هوالشّرف في مقام الذّات بل انّه شرک عند اهل السّبحات لانّ في مقام عرفان الذّات کلّ ذکرٍ من کلّشئي باطل ........ وربّما ارادوا في بعض المقامات من نفي العلم اظهار فضلها للعاصين ان لا يخجلوا عنهم اذا حضروا بين ايديهم " الخ ودر ايام اقامت باب اعظم دراصفهان براي دفع لهث معارضين که عبارت مصطلح در توقيعات ميباشد توقيعي در جواب ميرزا حسن وقايع نگار صدور يافت قوله الاعلي :
" بسم الله الرّحمن الرّحيم الحمد لله الّذي ابدع ما في السّموات والارض بحکمه ...... وبعد قد نزل کتابک واطّلعت بخطابک ......... وانّ ما ذکرت في کتابک من اختلافات النّاس في ذکري فلا شکّ انّ اکثر النّاس قد جعلوا الههم هواهم بما يقولون با فواههم ما اتّبعت اهوائهم فسوف يؤاخذهم بما کسبت ايديهم ولکن ليس العجب من النّاس لانّ في کلّ الاعصارکان بعض النّاس في مقام الکذبوا والافتراء انظر الي النّصاري کيف افتروا علي الله وقالوا ثالث ثلاثة .......... فاعوذ بالله من افترا ئهم في حقّي .......فبعض افتروا حکم الرّياسة ثمّ بعض حکم الولاية ثمّ بعض حکم بطلان الاجتهاد انّ الله يعذّبهم بما افتروا انّني انا عبد مؤمن بالله وآياتهاکرمني الله علم المعرفة وانا حدّثت النّاس بحکم القرآن حيث قال غزّذکره وامّا بنعمة ربّک فحدّث بل عظمّوا في عيونهم ذلک العلم من الّذي لم يتعلّم عند الخلق کبر عليهم و لذا وقع الفتن بين النّاس فمجمل القول انّي مصدّق بهذا الدّين حرفاً بحرف .......... ونيز در توقيع به محمّد شاه است قوله :
" خداوند شاهد است که مرا علمي نبود زيرا که درتجارت پرورش نموده بودم و در سنۀ ستّين قلب مرا مملوّ از آيات محکمة وعلوم متقنۀ حضرت حجّت عليه السّلام فرمود ........... عجزي نداشته وندارم بفضل الله ازامري وعالم هستم بما اعطاني الله من جوده واگر خواهم ذکر نمايم کلّ امورحضرتت را در هر مقام "
ودر کتاب الاسماء است قوله :
" فلتعلمنّ ذرّياتکم علم النّحو والصّرف ثمّ حکمة البيان ثمّ الحروف ثمّ الطّلسمات ان تحبّون عن العلم تدرکون "
ودر آثار بيان حاجي سيد کاظم رشتي به عنوان " معلّمي" در مواضع بسيار مذکور گرديد چنانچه درذيل نامهاي بقر, فتح, وبيان شرح سورۀ بقرۀ قرآن ثبت ميباشد . ودر توقيع "في السّلوک الي الله" است قوله :
" وعلي التّفصيل کتبها سيدي ومعتمدي ومعلّمي الحاج سيد کاظم رشتي اطال
لله بقائه " ومفهوم است که اين رساله را درايام حيات سيد رشتي نوشتند. و در توقيعي ديگر :
" وامّا ما رأيت في آيات معلّمي من حکم جنان الثّمانيه " و درعدّه اي از توقيعات ذکر از معلّم ديگر نيز فرمودند. در مناجاتي است قوله :
" اللّهمّ وانّک لتعلم ما قد ارسلت الي من کان اوّل مؤمن بحکمک بعضاً من الکتب ليجيب النّاس علي حکم القرآن و سوف نرسل تلک الآيات الي من کان معلّمي في بعض الاحيان واليه ليجيبان العباد عمّا هم کانوا سائلون" نامه هاي سؤالات اسلاميۀ بعضي ملّاها را نزد جناب ملّا حسين بشرويه و معلّم فرستادند تا شرح وبيان کنند . و قوله:
" بعد ما فوّضت الامر الي من کان معلّمي في بعض الاحيان و الي من کان اولي النّاس بالکتاب" نيز کاررا درآن موقع به آن دو واگذاشتند . وقوله :
" وسلّم منّي علي اوّل مؤمن بالکتاب و اخبره بما جري القضاء بالامضاء و انّي في حزن من سکون معلّمي و قدرته علي الاصلاح وحده وانّي لو کنت علي حالت الاوّل من تلامذته لکنت متوقّعاً بنصرته ولکنّ الآن فرض عليه بمثل الصلوة ويکفيه ذلک الفخر في الدّنيا ويوم يقوم الاشهاد" که شايد همان ملّا محمّد معلّم در مکتب قهوۀ اولياء باشد ولي بعضي چنانچه در ظهور الحقّ اشاره است مراد ملّا صادق مقدّس خراساني را ميدانستند که در ايا م اقامت در کربلا چندي در نزد وي بعضي از کتب ادبيۀ عربيۀ متداولۀ آن ايام را خواندند ولي حاجي سيد علي خال به خواست والدۀ مکرّمه آمده ايشان را به شيراز برگرداندند . وشمّه اي ذيل نام امة ذکر است . ودر تاريخ فاضل قائيني نيز از قول وي در ضمن بيان کيفيت ايمان جديدش چنين مسطور است :
" هنگام طفوليت آن حضرت را نزد من آورده بودند که درس بدهم و به خواندن درس بيش از يک روز نيامدند "
وعلماء جمع عليم به معني دانا مانند فقهاء جمع فقيه است که دراصل به معني فهيم مستنبِط فروع اسلام ميباشد و کلمۀ علماء درآن ايام غالباً براين گروه اطلاق ميشد ودرضمن روايات مأثورۀ درحقّ مهدي موعود اخباري درشأن ملّاهاي ملّت اسلام آن روز و کيفيت سوء سلوکشان با موعود منتظر مذکوردرکتب ثبت است از آن جمله حديث مروي به طريق عامّه وخاصّة عن النّبي :
" سيأتي زمان علي امّتي لا يبقي من القرآن الّا اسمه ولا من الاسلام الّا رسمه يسّمون به وهم ابعد النّاس منه مساجدهم عامرة وهي خراب من الهديٰ فقهاء ذلک الزّمان اشرّ الفقهاء تحت ظلّ السّماء منهم خرجت الفتنة واليهم تعود"
ودر کتاب بخار الانوار نقل از امام جعفر صادق است :
" انّ قائمنا اذا قام استقبل من جهلة النّاس اشدّ ممّا استقبل رسول الله من جهّال الجاهلية ان رسول الله اتي النّاس وهم يعبدون الحجارة والصّخور والعيدان والخشب المنحوتة وانّ قائمنا اذا قام اتي النّاس و کلّهم يتأوّل عليه کتاب الله و يحتجّ به عليه امّا والله ليدخلنّ عليهم عدله جوف بيوتهم کما يدخل الحرّ والقرّ" و در شرح اربعين شيخ بهائي نقل از باب 66 فتوحات مکّيه است :
" انّ الله تعالي خليفة يخرج من عترة رسول الله من ولد فاطمة يواطي اسمه اسم رسول الله جدّه حسين بن علي يبايع بين الرّکن والمقام يشبه رسول الله في الخلق و ينزل عليه في الخلق اسعد النّاس به اهل کوفه يعيش خمساً او سبعاً او تسعاً و يضع الجزية و يدعوا الي الله بالسّيف و يرفع المذاهب عن الارض فلا يبقي الّا الدّين الخالص اعدائه مقلّدة اهل الاجتهاد لما يرونه يحکم بخلاف ما ذهب اليه ائمّتهم فيدخلون کرهاً تحت حکومته خوفاً من سيفه يفرح به عا مّة المسلمين اکثر من خواصهم يبايعه العارفون من اهل الحقايق عن شهود وکشف بتعريف الهي له رجال الهيون يقيمون دعوته وينصرونه ....... فبعض المخالفين يعتقدون فيه اذا حکم فيهم بغير مذهب ائمّتهم انّه علي ضلال في ذلک وامّا من يدّعي التعريف الالهي بالاحکام الشّرعية فهو عندهم مجنون فاسد الخيال " انتهي .
ودرتوقيعات والواح وآثاراين امردرشأنشان اسماء والقاب کلمات نفي و سبحات جلال وخطابهاي شديد وتهديد ووعيد بسيار ميباشد . ازآن جمله در لوح به نصير قزويني است قوله الاعزّ :
" باري به هيچ رئيسي تمسّک مجو وبه هيچ عمّامه وعصائي از فيوضات سحاب ابهي ممنوع مشو چه که فضل انساني به لباس واسماء نبوده ونخواهد بود اگر ازاهل عمائم به ظهورات شمس مستشرق ومستضئي گشتند يذکراسمائهم عند ربّک والّا ابداً مذکور نبوده و نخواهند بود پس بشنو لحن ابدع امنعم را اگر فضل انسان به عمّامه ميبود بايدآن شتري که معادل الف عمّامه براوحمل ميشود از اعلم ناس محسوب شود وحال آنکه مشاهده مينمائي که حيوان است وگياه ميطلبد "
ودر لوحي ديگر به آقا ميرزا ابوالفضل گلپايگاني است قوله :
" بگو اي عباد به راستي گفته ميشود حقّ جلّ جلاله ناظر به قلوب عباد بوده وهست ودون آن از برّ و بحر وزخارف والوان کلّ را به ملوک وسلاطين وامراء واگذارد چه لازال علَم يفعل ما يشاء امام ظهوربازغ وساطع و متلئلأ آنچه امروز لازم است اطاعت حکومت و تمسّک به حکمت في الحقيقة زمام حفظ و راحت و اطمينان در ظاهر درقبضۀ اقتدار حکومت است حقّ چنين خواست و چنين مقدّر فرموده قسم به آفتاب راستي که از افق سماء سجن اعظم مشرق ولائح است يک نفس از مأمورين دولت از يک فوج ارباب عمائم عندالله اقدم وافضل و ارحم است چه که اين نفس درليالي وايام به حکومتي مأمور است که مهما امکن راحت عباد در او است ولکن آن فوج درليالي وايام در فساد وردّ وسبّ وقتل وتاراج مشغولند مدّتي است که درايران حضرت سلطان ( ناصرالدّين شاه) ايده الله تبارک و تعالي اين مظلومهاي عالم را از شرّآن نفوس حفظ نموده و مينمايد معذلک آرام نگرفته اند هر يوم شورشي برپا وغوغائي ظاهر اميد است که يکي از ملوک لوجه الله بر نصرت اين حزب مظلوم قيام نمايد وبه ذکر ابدي وثناء سرمدي فائز شود قد کتب الله علي هذا الحزب نصرة من نصرهم وخدمته والوفاء بعهده بايد اين حزب درجميع احوال برخدمت ناصر قيام نمايند لازال به حبل وفاء متمسّک باشند " ودرلوحي به آقا محمود سرچاه قوله :
" در جميع قرون و اعصار سبب اعراض و اغماض علماء وفقهاء ارض بوده اند چه که مشارق ظهور ومطالع او دراوّل جميع من علي الارض را دريک مقام وشأن مشاهده مينمايند وکلّ را از ما عندهم به ما عندالله ميخوانند اين قدرت مخالف است با عزّت ورياست علماي ظاهر " و در کتاب ايقان است قوله :
" در همۀ اوقات سبب صدّ عباد و منع ايشان از شاطئي بحر احديه علماي عصر بوده اند که زمام آن مردم درکف کفايت ايشان بود و ايشان هم بعضي نظر به حبّ رياست وبعضي از عدم علم و معرفت ناس را منع نمودند " و در لوحي است قوله :
" اي دوستان ازشوکت علماي جاهل خائف مشويد اين ارض وآنچه دراو موجود است قابل ذکر نبوده ونيست درآباء و اجداد خود تفکّر نمائيد و در عظام قبورنظر کنيد جميع به ايادي صفرراجع شدند " ودر تفسير سورۀ والشّمس قوله:
" يا ايها السّائل فاعلم بانّ النّاس يفتخرون بالعلم ويمدحونه ولکنّ العبد اشکو منه لولاه ما حبس البهاء في سجن عکاء بالذّلة الکبري و ما شرب کأس البلاء من يدالاعداء انّ البيان ابعدني و علم المعاني انزلني و بذکرالوصل انفصلت ارکاني والايجاز صار سببَ الاطناب في ضرّي و بلائي والصّرف صرفني عن الرّاحة والنحومحا عن القلب سروري وبهجتي وعلمي باسرارالله صار سلاسل عنفي ...... قد قُرِض جناحي بمقراض الحسد والبغضاء " و در اوّل کتاب ايقان انقطاع از علماء را شرط تحصيل معرفت تفصيل دادند قوله :
" يعني گوش را از استماع اقوال وقلب را از ظنونات متعلّقه به سبحات جلال وروح را از تعلّق به اسباب ظاهره وچشم را از ملاحظۀ کلمات فانيه " الخ
و قوله:
" کلّ درارض نسيان ساکن و به اهل بغي وطغيان متّبع ولکن الله يفعل بهم کما هم يعيلون ويساهم کما نسوالقائه في ايامه وکذلک قضي علي الّذين کفروا ويقضي علي الّذين هم کانوا بآياته يجحدون " و در لوح برهان به شيخ محمّد باقر مجتهد اصفهاني است قوله :
" انصف بالله باي برهان استدلّ علماء اليهود وافتوا به علي الرّوح اذاتي بالحقّ و باي حجّة انکر الفريسيون وعلماء الاصنام اذ اتي محمّد رسول الله بکتاب حکمَ بين الحقّ والباطل بعدل اضاء بنوره ظلمات الارض وانجذبت قلوب العارفين و انّک استد لَلتَ اليوم بما استدلّ به علماء الجهل في ذاک العصر ..... اعلم انّ العالم من اعترف بظهوري وشرب من بحر علمي ". و قوله :
"يا معشرالعلماء بکم انحطّ شأ ن الملّة و نکس علم الاسلام وثلّ عرشه العظيم کلّما اراد مميزان يتمسّک بما يرتفع به شأن الاسلام ارتفعت ضوضائکم بذلک منع عمّا اراد وبقي الملک في خسران کبير ..... " .
ودر کتاب اقدس است :
" قل يا معشر العلماء لا تزنوا کتاب الله بما عندکم من القواعد والعلوم انّه لقسطاس الحقّ بين الخلق قد يوزن ما عندالامم بهذا القسطاس الاعظم و انّه بنفسه لو انتم تعلمون ......... يا معشر العلماء هل يقدر احدٌ منکم ان يستنّ معي في ميدان المکاشفة والعرفان او يجول في مضمارالحکمة والتّبيان لا و ربّي الرّحمن کلّ من عليها فان وهذا وجه ربّکم العزيز المحبوب يا قوم انّا قدّرنا العلوم لعرفان المعلوم وانتم احتجبتم بها عن مشرقها الّذي به ظهر کلّ امر مکنون " و درضمن نامهاي زين ذبح کرمان وحرف ط وغيرها نيز نبذه اي ثبت است .
ونام علماء در امر بهائي به نام علماء في البهاء در کتاب اقدس وغيره به کثرت مذکور ميباشد .
وعَلَم (رايت) درلوح رئيس قوله :
" ويجعلک عَلَم الهداية في بلاده " ودرلوح اتّحاد قوله :
" از اتّحاد شما علم توحيد مرتفع شود " الخ به معني رايت ودرفش است .
وعالَم = جهان , عالَمين عوالِم= جمع . درشرح هاء است قوله :
" و انّ کلّيات العوالم هي منحصرة بتلک الثّمانية لانّ اوّل تعين کاف الاوّل اسمه مقام المحمّدية هو جنّة الازلية الّتي داخلها بالتّجلّي لم يخرج وخارجها لم يدخل ثمّ انّ تلک نصيب آل الله الّذين هم ائمّة العدل و لا نصيب لاحد من الخلق فيها والثّانية مقام توحيد الانبياء والثّالثة مقام توحيدالانس والرّابعة مقام توحيد الجنّ والخامسة مقام توحيدالملک والسّادسة مقام توحيدالحيوان وانّ في ذلک المقام انّ النّملة تزعم انّ للّه زبانيتين کما انّ الانسان تزعم انّ للّه علماً وقدرةً و کذلک کلّ الصّفات والاسماء وکما انّ النّاس يبطل توحيد النّملة فمن کان واقفاً في رتبة فوقه يبطل توحيده والسّابعة مقام توحيد النّباتات والثامنة مقام توحيد الجماد .....وانّ ما
خلق الله من جنان الثّمانية للمحبّين هي تلک المراتب"
ودر لوحي است قوله الاعزّ:
" اي يوسف حجّتم بر کلّ من في السّموات و الارض قبل ان اعرّف نفسي تمام بوده وبالغ شده اگر چه کلّ عوالم الهي حول اين عالم بوده و خواهد بود " .
وعَلامة نشانه . در کتاب اقدس است :
" انّا جعلنا الامرين علامتين لبلوغ العالم " که مراد عالم بشر در روي زمين ميباشد وبيان آن ضمن نام امر ثبت است .
عَلي- اَعلي در توقيعي است قوله الاعالي: ٰ
عُليا- عالي قل انّ اسمي محمّد بعد کلمة علي"(عليمحمّد) وانّ اسم ابي محمّد
تَعالي ذکرکلمة محمّدرضا (محمّدرضا) قد کان في کتاب الله مسطوراً وانّ اسم جدّي في کتاب الله ابراهيم وانّ اسم اباه بعدکلمة نصرالله
في القرآن ( اذا جاء نصرالله والفتح) قد کان مکتوباً ". که اسامي آن حضرت وآباء چنين ميشود :
سيد عليمحمّدبن سيد محمّدرضا بن سيد ابراهيم بن سيد فتح الله. ونوعي که درذيل نام ربّ ذکر است شهرت درافواه مؤمنين "حضرت اعلي" و "ربّ اعلي" قرار گرفت و عناوين علي واعلي و علي حميد و مانند آنها که درآثارشان به غايت کثرت ميباشد مرادخودشان است . ودر لوحي است قوله الاعزّ:
" هوالعزيزالقيوم شهدالله بذاته لذاته في عزّ سلطانه بانّه لا اله الّا هو وانّ علياً لَظهوره و بطونه وغيبه و شهوده وعزّه و جلاله وسلطنته و بهاؤه لمن في السّموات والارضين ...... قل انّا آمنّا بالله وبما نزّل علي علي من قبل " الخ و قوله :
" هوالعلي العالي الاعلي فاخلع ثوب الفنا ثمّ اصعد الي رفرف البقاء فقل سبحان ربّي الاعلي " وقوله :
" شکر شوند همه طوطيان هند – زين قند پارسي که به بنگاله ميرود هوالعلي الاعلي مکتوب آن جناب برمکمن فنا واصل " الخ
ودر ذيل نام نبيل ذکري است .
ومقام اعلي نام وشهرت مستقرّ رمس هيکل نقطه بردامن کوه کرمل که درحيفا فلسطين ميباشد که مشهور و معروف است وشرح آن درظهورالحقّ ثبت ميباشد و اجمالي آنکه غصن اعظم عبدالبهاء اندکي پس ازصعودابهي تقريباً درسال 1892م زميني را در دامنۀ کوه کرمل خريدند و چندي بعد ازآن تقريباً در1898برادران ومنتسبان مخالف بي استجا زه ازايشان اطاق مخصوصشان در بهجي به جنب روضۀ مبارکه را که به مصرف اجتماع و استراحت زائرين روضۀ مبارکه صرف ميکردند مدفن ميرزا ضياءالله غصن نمودند وازاين هنگام عزم تامّ بربناء
دامنۀ کرمل تعلّق گرفت وشايد اوّلين ممانعت دولت بيشتر براي انديشه از جهت استحکام مباني بناء پيش آمد ولي مانع رفع شد و مجدّد بناء را بالا بردند وگمان قصد مقرّ دادن رمس ابهي بود ولي ممانعت ناقضين و منتسبين البتّه سدّي ميشد هنوز بناء اکمال نشده ممانعت دوّم ازدولت بر خاست که لاجرم امين عبدالنّور نصراني را به بيروت نزد والي فرستادند پس عمل تجديد واکمال گرديد مصارف را دو هزارليره گفتند وبازهم استحکام بناء وشهرت آن ورفت وآمد بهائيان امريکا موجب انديشۀ سلطان عبدالحميد گشت وتلگراف قلعه بندي غصن اعظم و برادران درسال 1901 صادرگرديد تا بالاخره آن مقام اعلي محلّ استقراررمس هيکل نقطه ومقرّهيکل خود آن حضرت شد . واين نسخه ذيل سواد مرقومه وخطابي ميباشد: " هوالله سواد اين ورقه به هريک ازآن شخص داده شود واصلش در حظيرةالقدس محفوظ ماند:
"هوالله ربّي و محبوبي لک الحمد علي ما اوليت تؤتي من تشاء وتؤيد من تشاء وتوفّق من تشاء علي ما تشاء بيدک الامور کلّها وفي قبضتک زمام الاشياء تشرّف من تشاء ترزق من تشاء و تحرم من تشاء بيدک الخيروشأنک الجود انّک انت الواهب المعطي الکريم الرّحيم در حظيرةَ القدس نفوسي به خدمت قيام نمودند وزحمت و مشقّت کشيدند درکمال روح وريحان کوشيدند ونفوسي نيز تعلّق روحاني داشتند وبه جان ودل آرزوي خاک کشي وگل در آن مقام مقدّس داشتند لهذا آب انبار وابواب حظيرَة القدس را به نام مبارک ايشان تسميه نمودم وآب
انبار به اسم حضرت افنان سدرۀ مبارکه جناب آقاميرزا باقر باب اوّل درطرف شرقي باب بالا باب ثاني درطرف شرقي باب کريم يعني به اسم جناب استاد عبدالکريم باب شمالي باب اشرف و باب اوّل غربي باب فضل باب ثاني غربي باب امين ومقصود از اين اسماء آقا علي اشرف وآقا استاد عبدالکريم آقا بالا و حضرت ابي الفضائل و جناب امين است اين اسماء بايد تا ابدالآباد ياد گردد و ذلک ما الهمني به تراب مطاف الملأ الاعلي ع ع " ودر ذيل نام کرمل نيز ذکري است . وميرزا يحيي ازل نسبت به آنجا بي اعتقادي وبي اعتنائي اظهار داشت و در نامه اي درسنين اوّليه چنين نوشت قوله :
"جسد مطهّر استقرار عزّت آن نزديکي ارض طاء ابن امام معصوم ( مراد امامزاده معصوم است) درآن ارض محلّ قرار بوده و سالها به همين طريق تا اينکه مدّعيان ظهور وايمان تغيير داده و خيال آنها معدوم ساختن آن وجود است لکن محلّ طواف و توجّه همان مکان است روايات آنها درامري مقبول نبوده وهرآنچه گويند کذب است استماع به اينگونه اقوال ندارند ".
ودر اثري از خ ا د م 66 مورّخ 1294 چنين مسطور است :
" وامّا در فقرۀ امانت مقصود آن بود که از کلّ مستور ماند و حکمت آن اينکه اگر مخلفين مطّلع شوند ازبراي آن نفوسي که حمل نموده اند وهمچنين آن بيتي که مقرّ عرش واقع شده ضرّ عظيم داشته ودارد باري قضي ما قضي عسي الله ان يحدث بذلک خيراً بايد محلّي معين شود من غير اطّلاع احدي ودرآن محلّ آن وديعۀ ربّانيه را مسکن ومقرّ دهيد الي ان يشاء الله " الخ .
واراضي مقام اعلي را غصن اعظم عبدالبهاء درابتداء به ذراعي 26 غروش وبقيه را 20 غروش خريدند واکنون قيمت آن اراضي به نيم ميليون ليرۀ فلسطين تخمين زده شد و بناء مقام را ساختند و رمس هيکل نقطه قبل از بناي مقام به حيفا رسيد و بکلّي مکتوم ومستور بود حتّي پس از ساختن مقام کس نميدانست براي چه کار است و بعد ازنقل و تحويلهاي 50 سال بعد ازشهادت در ايران و مکتوميت دو سال در عکا دربيت مرکز ميثاق بالاخره در سال 1909 ميلادي درآن مقام اعلي استقرار يافت و ميرزا محمّد خان اصفهاني آخرين کسي بود که صندوق رمس اعلي را در طهران در منزل خود نگهداري ميکرد واز برادر خود ميرزا اسدالله تحويل گرفته بودودرهيزم خانه زيرهيزم نهان داشت تا تقريباً درسال1311هج ق. ازجانب مرکز ميثاق ابهي ميرزا اسدالله مذکور مأمور شد که صندوق را ببرد واو برداشته به اصفهان برد وميرزا اسدالله وزيرهمراهي کرد تخت روان گرفته سوار همراه کرد توصيه به حکّام نوشت وآن جسد مطهّر بعد ازآوردن از تبريزمدّتي در امامزاده حسن بود و بعد به امامزاده معصوم بردند باز اغلبي فهميدند و به چشمه علي نقل دادند بعد جمال ابهي به آقا جمال بروجردي مرقوم داشتند که تغيير بدهد واو معاون خواست معاوني تعيين فرمودند ومانکچي صاحب عرض کرد که در طهران برقرار دارند فرمودند حال وقت نيست وچون باز معروف شد اين دفعه به تدبير غصن اعظم ابهي امرشد که ميرزا اسدالله ضبط نمايدوهيچکس نداندوهرکس بگويد من ميدانم کجا است دروغگو است تا بعد از صعود ابهي ميرزا اسدالله را به طريق مذکورفرستادند آورد واو به برادرش ميرزا محمّد خان مذکورمهرو موم کرده سپرده بود که اوراق است در محلّي ضبط ومحکم کنيد واو چنان کرده بود و مواقع استقرار عرش اعلي در طهران چنين است اوّل امامزاده حسن دوّم منزل سليمان خان سوّم امامزاده معصوم چهارم مسجد ماشاء الله پنجم خانۀ مجدالاشراف ششم امامزاده زيد بعداً خانۀ مسکونۀ دو برادر يعني ميرزا علي اکبر خان مستوفي وحفاظت برادرش ميرزا محمّدخان سرهنگ وخانۀ حاجي محمّد حسين پدرزن ميرزا محمّد خان سرهنگ وخانۀ آقا محمّد کريم درانتها و شمّه اي مربوط به اين موضوع ذيل نام کرمل ثبت است .
ورقۀ عليا لقب والدۀ غصن اعظم عبدالبهاء وخواهرشان ذيل نام ورق ثبت ميباشد. ودر لوحي است :
" انّا نذکر الورقة العليا من هذا المقام " که مراد حرم باب اعظم است .
و مهد عليا لقب فاطمۀ بي بي زو جهٴ دوّم ابهي است .
ولفظ ملأ اعلي در اصطلاح آثار اسلاميه وهم در اين امر به کثرت مذکور است . ودر کتاب مجمع البحرين است :
" الملأ الاعلي هم الملائکة وقيل نوع منهم وهم اعظم قدراً " .
واز مشاهير علي نامان مذکور در آثار وافواه اين امر :
ملّا علي بسطامي ثاني من آمن دوّم حرف حي است که درشأنش در توقيعي و مناجاتي ضمن جواب اسئلۀ يکي از مؤمنين چنين فرمودند قوله :
" لقد سأل هذا العبد من اصحاب الکهف و انّک قد بينت حکمه في کلمة الاوّل
ائمّة العدل اصحاب رسولک محمّد خاتم النّبيين صلواتک عليهم اجمعين ( مرادآنکه اصحاب کهف ائمّۀ خاندان پيغمبرند ) و من کلمة الثّانية عبدک الّذي حبس بحکم الظّلم في بغداد فاخلصه اللّهمّ بحقّ محمّد و آل محمّد من يدالظّلم کيف شئت وانّيٰ شئت وانّک علي کلّ شئي قدير" الخ مراد آنکه ثاني من آمن ملّا علي مذکور است وبراي استخلاصش از حبس حکومت عثماني دعا فرمودند . و در لوحي خطاب به ملّا علي بجستاني است قوله ج ع :
" يا علي يک نغمه از نغمات مبشّر را ذکر مينمايم شايد بعضي عارف شوندو به آنچه مقصود است پي برند وبيابند حضرت نقطه روح ما سواه فداه لوحي به شيخ محمّد حسن نجفي ارسال فرمودند وحامل لوح ملّا علي بسطامي واين شهخ قطب علماي شيعه بود لوح را ردّ نمود استکبرَواستنکفَ ونطقَ بما کان لائقاً لنفسه وبعد حضرت مبشّر روح ما سواه فداه لوح آخر مرقوم فرمودند ميفرمايند مخاطباً لشيخ مذکور "انّا بعثنا علياً من مرقده وارسلناه اليک بکتاب" الي آخر بيانه جلّ وعزّ. مضمون لوح مبارک آنکه: ما علي را ازمرقدش مبعوث نموديم وبه کتابي به سوي تو فرستاديم اگر اورا شناخته بودي وبين يدي او ساجد ميشدي هرآينه از حرف اوّل اسم تو حرف اوّل را مبعوث مينموديم و از حرف ثاني حرف ثالث را وچون عارف نشدي جميع اعمالت حبط شد داخل نارشدي وشاعر نگشتي. انتهي
ودر توقيعات راجع به حاجي مرزا سيد علي خال اعظم شهيد رمز سيد 110 ونيز 1111 است ودر لوح آقا سيد عبدالرّحيم اصفهاني است :
" وان رأيت الکمال کبّر علي وجهه من قبل الله ربّک وکذلک الّذي سُمّي بعلي قبل اکبر ثمّ ذکّرهما بما ورد علينا من عبادنا المعتدين " که مراد حاجي ميرزا کمال وحاجي ميرزا علي اکبر اهل نراق کاشان است . ودر لوحي ديگر :
" ان يا قلم القدم اذکر علياً الّذي کان معک في العراق " الخ که مراد حاجي ميرزا علي اکبر مذکور ميباشد . ونيز در لوحي است :
" هوالمجيب نامۀ آن جناب بين يدي العرش حاضر .... اي علي... " الخ که مخاطب علي محمّد سراج ازلي اصفهاني است . ونيز در الواح ذکر بسيار از ملّا عليجان مازندراني ساکن قريۀ ماهفروزک وشهيد به سال 1300 هج.ق. درطهران ونيز ذکر زوجه اش ميباشد که علويه شهرت يافت . درلوحي به سيد علي اهل ماهفروزک است :
" هوالله تعالي شأنه الحکمة والبيان انظر ما انزله الرّحمن في الفرقان ....... در جناب شهيد الّذي سمّي بعلي في ملکوت الاسماء تفکّر نمائيد " الخ و به امضاء خ ا د م 28 رمضان 1288 مسطور است :
" حسب الامر دائرة مبارکۀ معروفه را لاجل حفظ ايشان نوشته ارسال داشت الخ. ودر ذيل نام زيارت وغيرها نيز ذکري است. و در سفرنامۀ امريکا بيان غصن اعظم عبدالبهاء است قوله العزيز :
"مرقد حضرت شهيد ملّا عليجان روحي له الفداء به درجه اي مبارک است که اگر من درطهران بودم به دست خويش ميساختم لهذا بايد چند نفر از ياران مصمّم اين خدمت شوند وزميني ابتياع نمايند ولو درجاي تنها باشد وآن جسد مبارک را به آنجا نقل نمايند وپنجاه تومان جناب امين به جهت مصارفات تقديم نمايد "
ديگري حاجي ملّا علي اکبر شهميرزادي معروف به عنوان "علي اکبر" و "علي قبل اکبر" وخطاب " اي علي " درالواح بسيار است. درلوح دنيا قوله الاعزّ:
" حمد وثناء سلطان مبين را لايق وسزاوار است که سجن متين را ( زندان طهران) به حضور علي قبل اکبر وحضرت امين مزين فرمود "
ودر لوحي ديگر :
"هوالمبين الصّادق الامين کنّا ماشياً في البيت وسامعاً حديث الارض اذاً ارتفع النّداء من الفردوس الاعلي يا ملأ الارض والسّماء البشارة بما اقبل علي قبل اکبر الي السّجن في سبيل الله مالک القدر ثمّ ارتفع النّداء مرّة اخري من الجّنّة العليا يا اهل السّفينة الحمراء افرحوا بما ورد الامين في حصن متين وسجن مبين في سبيل الله ربّ العلمين " الخ راجع به حبس آن دو درزندان طهران حسب اقدام کامران ميرزا نائب السّلطنة در قضيۀ جمهوري خواهان پيروان سيد جمال الدّين افغاني به سال 1308 ميباشد و قوله :
" وهمچنين بر اولياي الهي جناب علي قبل اکبر مع آنکه به کمال صدق تکلّم نمود معذلک مفيد نيفتاد به دليل وبرهان اقامۀ حجّت نمودند انّا کنّا معهم اذ نطقوا بالحقّ " الخ که راجع به حبس او درطهران به سال 1300 است ودر حرف ط ذکر ميباشد . ايضاً به امضاء خادم 66 في 6 شهر جميدي الاوّل سنۀ 1304 است قوله :
" بسم ربّنا الاقدس الاعظم العلي الابهي يا حبّذا نامه رسيد ....... يا علي اين سدرة در هر حين به کلمه اي ناطق " الخ ديگر :
ملّا علي بجستاني نامبرده مذکوردرالواح بسيا از آن جمله قوله :
" اي علي الحمدلله به انوار فجر ظهور فائز شدي " ديگر :
استاد علي اکبر نجّار در موصل ديگر استاد علي اکبر معمار يزدي شهيد قوله :
" يا علي اکبر يذکرک المظلوم من شطر منظر ه الاکبر .... انّا نجّينا ک بالحقّ وانقذناک من غمرات الاوهام وعرّفناک ما احتجب عنه اکثر العباد " الخ وقوله:
" نزل لملّاعلي کندي الّذي يحکم في الطّاء هوالبطاش ذو البأس الشّديد ان يا علي قد بکي محمّد رسول الله من ظلمک قد افتيت علي من آمن بالله في هذا اليوم الّذي فيه اسوّد وجهک و وجوه الّذين نقضوا الميثاق قد جائکم البشر وبشّرکم بهذا الظّهور الّذي منه اضائت الآفاق انتم اعرضتم عنه کما اعرض الّذين قبلکم ....... بامرک سفک دماء الّذين بامرهم مرّت الرّياح وجرت الانهار " ودر لوحي ديگر :
" معذلک به کلمۀ عل کندي ابن ذئب وامثالهما از مشرق وحي الهي و مطلع نور صمداني محروم گشتند " الخ که مراد حاجي ملّاعلي کني مجتهد معاند ساکن طهران است ودر حرف ط ذکر ميباشد .
وعلي قبل محمّد ميرزا عليمحمّد بن ملّا صادق مقدّس خراساني از مشاهير بهائيان فعّال ومعروف به شهرت ابن اصدق وشهيدبن الشهيد وايادي در الواح وآثارابهي ومرکز عهد و ميثاق عبدالبهاء کثير الذّکر است .
وميرزا عليرضاخان اعتضاد الوزارة رئيس پست و تلگراف در بسياري از بلاد ايران که سفري درحدودسال 1317 هج.ق. براي زيارت به عکارفت و در سنّ قريب به هفتاد سالگي درسال 1324 در طهران وفات يافت درآثارذکرميباشد و:
ميرزا علي اکبر نخجواني نام وسفرش به امريکا درسفرنامه ذکر است .
وعليقلي خان کلانتر در ذيل نام امريکا .
وعليمحمّد ضمن نام آسيه ذکر ميباشد .
وميرزا علي اکبر ميلاني که سالها منشي ومحرّر محفل روحاني طهران وکاتب و طابع آثار به خط زيبايش بود.
وميرزا علي اکبر رفسنجاني مبلّغ درآثار غصن اعظم عبدالبهاء مذکور است که بعداز حصول ايمان بهائي وبهم زدن کسب قنّادي به طهران چندي تحصيلات گرد ودر فنّ تبليغ برومند شده به تبليغ پرداخت وسفري با ميرزا طراز الله سمندري در ايران و مأموربه تبليع درآلمان شد و درلندن چندي به خدمت پرداخت و بعد از مراجعت از حيفا بيماري عصبيش شدّت گرفت وعاقبت به رفسنجان درگذشت . و نفوس کثيرۀ ديگر به اين نامها و به اين طريق بودند و در آثارمذکورند که در دربخشهاي ظهورالحقّ شرحي از بسياري ازآنها است. ونيز درلوحي است قوله الاعزّ:
" در محاربۀ بين دولت عليه وروس ملاحظه نمائيد " الخ عَليه مؤنّث علي
در اصطلاح ايرانيان وصف تجليلي و شهرت دولت عثماني بود . و نيز لوح مشهوررئيس مصدّر به قوله :
" قلم اعلي ميفرمايد اي نفسي که خودرا " الخ چنانچه ذيل نام رئيس است خطاب به عالي پاشا وزير امورخارجه و گاهي صدر اعظم دولت عثماني است . ودر لوح ديگر :
" سوف نعزل الّذي مثله " الخ مراد او است ودرذيل نام فؤاد ذکر ميباشد.
وکلمۀ مُتَعالي وتَعاليٰ درتوصيف و ستودن به بلند مرتبگي کثرت استعمال دارد. در لوح رئيس است :
" يا حبّذا هذا الفضل المتعالي العزيزالمنيع " وقوله :
" چه مقدار عالي ومتعالي خواهد بود "
واز آداب اسلاميه است که بعد از ذکر خدا به سبيل ادب وتجليل کلمۀ "تعالي" يا
"تَبارکَ وتعالي" گويند که درقرآن است :
" سبحانه وتعالي عمّا يشرکون" ودر لوحي است قوله :
" خودرا از فيوضات بحر تعالي محروم ننمائيد " الخ جملۀ تعالي که غالباً بعد از ذکر نام الوهيت به عنوان تجليل و تقديس ذکر ميشود از غلبۀ استعمال به منزلۀ وصف بلکه نام حقّ گرديد و در اينجا بدون ذکر نام موصوف مذکور گشت.
عَماء (عِماء) درتوقيع به جواب آقا سيد يحيي وحيد اکبراست قوله الاعلي:
" امّا معني الحديث الآخر الّذي سئل في الکتاب انّ الله کان في عماء فوقه هواء وتحته هواء "الخ وانّ ذلک لهوالحقّ اذ انظر العبد بعين التّوحيد و لم يلاحظ في ذکر العماء دون الله سبحانه لانّ الله سبحانه لم يزل لم يکن معه غيره حتّي کان فوق کلّشئي او في شئي او من شئي او علي شئي بل الازل هو نفسه والعماء هو ذاته والقدم هو کينونيته تلک اسماء قد خلق الله سبحانه المکنسة القلوب و ضعف النّفوس کلّها مدلّة بانّ الله خلوٌ عن غيره ولم يکن معه دونه والآن کان الله ربّنا کما کان لم يکن معه خلقه ولا يذکر شئي في رتبته وهوالمتفرّد في الذّات والمتقدّس في الصّفات ما کان المراد من العماء و لا الهواء الّا نفسه لانّ لو کان غيره ليبطل بدليلٍ لامتناع العزلَ واثبات الوحدة ولا يمکن ان يوصف الله باستعلائه علي شئي ولا باستوائه علي شئي ..... وعلي ذلکالمنهج اللّطيف يمکن ان يؤوّل ذلک الحديث بان يجعل النّاظر الي الله عماء الّذي ورد في مقام ظهورذکر الاوّل و جعل النّسبة نسبة التّشريف لانّ في کتاب الله سبحانه اطلاق ذکر الرّحمن
علي العرش استوي مثل ما کان الله في عماء و انّ للغة العماء هوالمعروف من الهمي لانّ هنالک لم يکن غيرالله وعمي البصرعن وجهه والانظارعن طلعته و هو عماء مطلق صرف بحت بات لم يرفي غيبته ولا ظهوره ولا في علانيته ولا يطونه الّا الله الفرد الاحد الصّمد الوتر الّذي لا اله الّا هو ولم يکن معه غيره وانّ العماء وکلّ الاسماء خلق في مملکته وسمة السّلطان قدرته وصفة المليک عزّته ....... لانّ
لهذا الحديث معني لطيف ..... وهو انّ ذات الازل غيب ممتنع .... وانّ ما ظهر في ملکوت السّماء هو امر الّذي خلق لا من شئي " الخ ونيز در توقيع زيارت علي اميرالمؤمنين درج ضمن نام زيارت قوله :
" الحمد لله الّذي قد تجلّي بنفسه علي اهل العماء " الخ ودر توقيع به محمّد شاه قوله :
" وشيئي در عالم عماء بحت با او نيست " ودر مناجاتي در لوحي است :
" سبحانک اللّهمّ يا الهي احبّ بکلّ لسان ادعوک وبکلّ بيان ارجوک ..... لا ذکرنّک علي عرش العماء بلحنات المقدّسين " ودرمصيبت حروفات عالين قوله :
" حتّي سمع نغمة الورقاء في مرکز العماء " وقوله :
" با يکديگر درکمال رحمت ورأفت سلوک نمائيد واگرخلافي ازنفسي صادر شود عفو فرمائيد وبا کمال حبّ اورا متذکّر داريد سخت نگيريد وبريکديگر تکبّر و عجب نکنيد که قسم به خدا از لوازم نفس غفلت است ومنتهاي غفلت برهلاکت پناه ميبريم به خدا ازشرّ او واز مکر او که شما هم پناه ببريد که شايد اسکندرعماء سدّي از زبر سناء مابين حائل گرداند تا از يأجوج هويٰ و مأجوج عماء آسودگي حاصل شود هذه ورقة تحکي سرّا وتجذب ان انتم قليلاً ما تفقهون " الخ وشايد عماء دراينجا به معني کوري و ضلالت باشد ودر خطابي مربوط به قاهرۀ مصر است قوله :
" هوالله ايها المحبوب قد وصل تحريرکم و اطّلعنا بمضمونه ونختصر في الجواب لقلّة الا وقات و کثرت الا شتغال العماء في اللّغة السّحاب الخفيف اللّطيف جدّاً و يري و لا يري فاذا امعنتَ النّظر بکلّ دقّة تجد شيئا ولکن بمجرّد النّظر لايري لاَجل ذلک في عرف المحقّقين يقصدون بالعماء الحقيقة الکلّية بلا تعينات فالتّعينات موجودة بنحو البساطة والوحدة ليست ممتازة عن الذّات اذا تعين وهذاالمقام الکنز المخفي المذکور في الحديث اذ الصّفات تعينات موجودة في الذّات وليست ممتازة عنها تري ولا تري وهذا معني العماء مختصراً " الخ و اشعار وجديۀ ابهي معروف به رشح عماء درسال 1267 صدوريافت ودر ضمن نامهاي حمد و ذر وزيارت وعمي هم ذکري است .
عِمارة خصوصاً در جمل فارسيه اطلاق بربناء وساختمان ميشود .
عِمارات = جمع درلوح به صدر دولت عثماني است :
" اين غلام دريکي ازغرف عمارت نشسته تا آنکه درصحن, خيمه برپا نمودند"
عِمامة عربي همان که دور سر پيچند که درفارسي متعارف دستار گويند .
عمائم = جمع درلوحي است :
" فراعنه ويا جبابرة که درالواح نازل شده ويا بشود مقصود ارباب عمائمند يعني علمائي که ناس را از شريعۀ الهي وفرات رحماني منع نموده اند " الخ ودر نام علم شمّه اي ثبت است .
عَمَّة خطابي از غصن اعظم عبدالبهاء براي عمّه شان معروف است که
اجمالي از او ضمن نام اخت ميباشد واز جملۀ آن قوله :
" لانّ تلک الورقة البديعة تعرّضت لنغماتک واهتزّت من جذباتک و خضلت و نضرت وراقت من فيض بيانک وآمنت بک وبآياتک واشتعلت بنار محبّتک وقامت علي خدمتک وصدّقت بکلمتک واختصّت بعنايتک يوم خروج جمالک من سجن الطّاء ثمّ بعد ذلک ابتلت بفراقک وافتتنت في هجرانک و احاطتها الاعاصير من کلّ الجهات واشتدّت عليها الزّوابع من سائرالانحاء وهبّت عليها ارياح الامتحان فذبلت والتوت واصفرّت من شدائد الامتحان ايربّ ارجعها الي سدرة رحمانيتک ودوحة فردانيتک واجعلها ريانةً بمياه الجود وخضلةً و يحضرّة بحقيقة السّجود انّک انت الرّحيم" ودر ردّي که به نام عمه درخطاب مذکوراست از انواع استهزاء وشتم وسختگوئي واظهاربغض شديد چيزي فرو گذاشته نشد.
عَناء عربي رنج ومشقّت . در مناجات طلب مغفرت غصن اعظم عبدالبهاء
درحقّ حاجي ذبيح کاشي است قوله :
" وتحمّل کلّ مشقّةٍ وعناء "
عِناية عربي حفظ و اهتمام . عنايات الهيه توجّهات يزداني . در کلمات
مکنونه است :
" بلائي عنايتي " ودر آثاروعرف اين امرکلمۀ عنايت وعنايات مبارکه متداول ميباشد وعنايت نامان بسيار در جمع بهائي بودند که اشهر از کلّ ميرزا عنايت الله علي آبادي مازندراني در تاريخ مثبوت الاحوال ميباشد .
عَندليب تخلّص علي اشرف لاهيجاني شاعر و مبلّغ بهائي که درالواح وآثار
بسيار ذکر است . قوله :
"هوالمنادي امام وجوه الخلق الحمد لله الّذي سخّر شمس البيان ..... يا عندليب
عليک بهائي وعنايتي " الخ وراجع به حبسش درسجن حکومتي رشت به سال 1300 هج.ق. با امضاء خادم 66 است قوله :
" دستخط حضرت محبوبي جناب عندليب عليه بهاء الله الابهي که درسجن مرقوم فرموده بودند رسيد زيارت شد في الحقيقة عرف استقامت ورضا وحمد و ثناي مالک وري ازاودرمروربود روحي لسجنه الفداء لبلائه الفدا وفدا للّذين کانوا معه " وراجع به اشعار و قصيده اش:
" ونبشّرک في هذا الحين بحضور ما ولد من ابکارافکارک واشرق من افق خلوصک وخضوعک و خشوعک وقرء امام الوجه نسأل الله ان يعطيک اجراً "
عَنقاء عربي سيمرغ افسانۀ ايراني را گويند که بر جبال البرز وقاف مقرّ
گفتند . در کلمات مکنونه است :
"و اي عنقاي بقا جز درقاف وفا محلّ مپذير "
عَنقريب متبدّل از عن قريب به کثرت استعمال درفارسي متداول است .
درلوح به صدر دولت عثماني است :
" وعنقريب جميع من علي الارض به قبور راجع "
عَهد درآثار وعرف اين امر به معني پيمان ومقام عظيم عبدالبهاء به نام
مرکز عهد وپيمان شهرت داشت ومراد مورد وصيت وتعيين ابهي بود وبه همين مناسبت اسامي عهد و عهديه و پيمان وميثاق وميثاقيه وغيرها در مابين بهائيان براي شرکتها واشخاص بسيار عَلَم شد .
وکتاب عهدي لوح وصاياي ابهي است که مرکز عهد را معين کرد ونه يوم بعد از صعود به دست غصن اعظم برگروهي از مؤمنين ومؤمنات قرائت گرديد ونسخش انتشار يافت و هرچند درنسخ منتشره قيد تاريخ نيست ولي حسب قرائن ومفادّ آن معلوم است که دراواخر سنين حيات نگاشتند و معروف چنين است که چهل روز قبل ازعروض تب مرقوم نمودند ونزدحضرت عبدالبهاء سپردند ومحارم ميدانستند وقبل از عروض تب به بعضي از اغصان گفتند که اگر امري اتّفاق افتد بدانيد که
تکليف مرقوم ونزد غصن اعظم سپرده ام "
عَواصِف جمع عاصفة بادهاي سخت وزان . در خطاب ومناجات طلب
مغفرت در حقّ حاجي محمّد اسمعيل ذبيح کاشي است :
" وانتقل الي ارض شديدة الکسوف والخسوف تتموّج فيها راية الظّلم وتهبّ فيها عواصف القهر وقواصف الطّغيان " که مراد ارض طهران است .
عَوامّ جمع عامّة به معني توده وغير خواصّ وکتاب ارشاد العوام از حاجي
محمّد کريم خان ميباشد و در کتاب ايقان ذکر است و چون شيخيه مخالفين خودرا در رديف سنّيان ميشمردند چه رکن رابع دين را که به منزلۀ علّت اخيره وقوام است نپذيرفتند پس اين کتاب را بهر هدايت آنان وبدين نام خواند .
عَوي درلوح به شيخ محمّد باقر مجتهد اصفهاني :
" ام اخذه الرّعب بما عَوَت شرذمة من الذّ ئاب " يا او را بيم گرفت به آن رو که جوقه اي از گرگان زوزه کشيدند . و در صورت زيارت ذبيح کاشي است :
" انت الّذي ما خوفک عوي الذّئاب " .
عَوِيل عربي صداي گريه وشيون . در کلمات مکنونه است :
" اي رفيق عرشي بد مشنو و بد مبين و خود را ذليل مکن وعويل برميار " ودر لوح رئيس است :
" ويرتفع العويل " .
عِيد از اعياد اين امر دوازده روزاوائل ارديبهشت مشهور به نام عيد روان
وعيد اعظم وعيد گل که ضمن نام رضوان بيان است و در لوح سورة القلم درشأن آن صدوريافت :
" عَيدوا في انفسکم في هذا العيد الاکبر الّذي فيه يسقي الله بنفسه رحيق الاکبر الّذينهم قاموا لدي الوجه بخضوع محبوب " وقوله :
" هذا عيد فيه رفع القلم عن کلّ الاشياء بما ظهر سلطان القدم عن خلف حجاب الاستار اذاً يا اهل الانشاء سرّوا في انفسکم بما مرّت نسائم الغفران علي هياکل الاکوان وفتح روح الحيوان علي العالمين فيا مرحبا هذا عيد الله " الخ وظاهر
اين بيان اجازه واباحة وغفران ارتکاب امورمحدودۀ درسائرايام بهر نشاط وانبساط ميباشد وغصن اعظم عبدالبهاء بيان فرمودند که مراد ارتکاب امور محرّمه نيست وآنها مطلقاً ممنوع و محرّم ميباشند ونيز قوله :
" هوالمستوي علي هذا لعرش المستقرّ المنير ان يا قلم الابهي بشّر اهل ملأ الاعلي بما شقّ حجاب السّتر وظهر جمال الله عن هذاالمنظرالاکبر " الخ ونيز قوله :
" شمس الکلمات عن افق بيان تلک الاسماء والصّفات قد کانت في احسن السّاعات بانوار الله علي الحقّ مشهودا ...... قد ظهر يوم الله الموعود ..... بخروج نير الآفاق عن شطر الزّوراء بما اکتسبت ايدي اهل النّفاق ...... قل هذا يوم ما رقم مثله من القلم الاعلي " الخ وقوله :
" ابواب الفردوس وطلع غلام الخلد بثعبان مبين فيا بشري هذا غلام الخلد قد جاء بماء معين " الخ وقوله :
" ان يارهبان الاحدية فاضرب علي النّاقوس بما ظهر يوم الله ........ سبحانک يا هو يا من هو هو يا من ليس احد الّا هو " الخ و قوله :
" بسم الله المقتدر المختار لک الحمد يا الهي بما جمعت احبّائک في عيدک الاعظم الّذي فيه تجلّيت اسمائک الحسني علي من في الارض والسّماء ..... يا الهي هذا يوم التّاسع من ايام الرّضوان و استدعي فيه احد من احبّائک مظهر ذاتک و مشرق انوارک من محلّه في السّجن الي محلّ آخر من السّجن حبّاً لجمالک و شغفاً في حبّک واحضرتلقاء وجهک ما کان مستطيعاًعليه من نعماتک بعدالّذي غار القوم ما عنده وعند غيره من احبّائک ......... احضروا بالخمر الحمراء في الکوب البيضاء الّتي طبخت من ورق الصّين .....ثمّ ايدهم علي امساک السنهم لئلّا يتکلّموا بما يضيع به مقاماتهم و تحبط عملهم انّک علي کلّ شئي قدير ........ و منهم الهاء الّذي ما توقّف في هذا الامر ( عبدالهادي شيرازي) و منهم من سمّيته بالمنصور (منصوريزدي ميرزا جعفر) ومنهم من تسمع حنينهم من خارج المدينة الّذين منعوا من لقائک في هذه الايام الّتي کلّشئي فاز بالطافک و منهم النّبيل الّذي احضر لدي العرش ما انشد في ذکرک ( ملّا محمّد زرندي از ناصره قصيده فرستاد ) و منهم النّبيل قبل علي (آقا محمّد علي اهل قائن) الّذي تسمع ندائه من شطر الّذي شرّفته باسم الرّوح ( ناصره وطن مسيح عيسي ) ومنهم الّذي سمّي بابي الحسن ( حاجي عبدالحسن اردکاني ) ومنهم الرّسول ......... لو ينظر احد من اهل النّظر هذا اللوح الاطهرليجري منه الدّم الّذي ذاب من کبدي ..... ثمّ اسألک يا الهي بان تؤيد احبّائي لضيفوک باخلاقهم وآدابهم ليبسط بهماخؤان مکرمتک بين بريتک وتجمع حوله من علي الارض کلّها هذا حقّ الضّيافة بين البرّية انّک علي کلّشئي لمقتدرقدير ".
ودر بارۀ عيد رضوان وهم عيد پنجم جمادي الاولي يوم بعثت باب اعظم در کتاب اقدس "عيدين اعظمين" تعبير فرمودند قوله :
" قد انتهت الاعياد الي العيدين الاعظمين ......... قل انّ العيد الاعظم لسلطان الاعياد " الي آخر قوله .
ديگر اوّل و دوّم محرّم ميلاد اعلي و ابهي درلوحي است :
" بسم المولود الّذي جعله مبشّراً " وقوله :
" بسمه المغرّد علي الافنان ان يا اسمي ان استمع ندائي من حول عرشي ليبلّغک الي بحرٍ ما لَه من ساحل وما بلغ قعره سابح انّ ربّک لهوالعليم الحکيم قد اردنا ان نمنّ عليک بذکر ما رأيناه ..... دخلت ورقة نوراء ........ قد تصادف هذا الذّکر يوماً فيه ولد مبشّري ....... وعزّزناه بيوم آخرالّذي فيه ظهر الغيب المکنون"
وقوله :
" فيا حبّذا هذا الفجر الّذي فيه استوي جمال القدم علي عرش اسمه الاعظم وفيه ولد من لم يلد ولم يولد" وقوله :
" الاقدس الامنع الاعظم قد جاء عيد المولود واستقرّ علي العرش جمال الله المقتدر العزيز الودود " وقوله :
" بسم الله البهي الاعلي الابهي هذا کتاب نطق بالحقّ ويذکر فيه ما يسرّ به افئدة العارفين ...... قل انّا قدّرنا في هذا اللّيلة بهجة لاصفيائنا ثمّ سروراً لعبادنا المقرّبين ..... عيدوا في هذه اللّيلة وصباحها ثمّ هلّلوا ومجّدوا ربّکم الرّحمن الرّحيم قل تالله في هذه اللّيلة فيها استوي هيکل الله علي عرش قدس عظيم ..... انتم يا ملأ الارض لا تحرموا عن جماله ان اغتنموا الفضل من عنده ولا تکوننّ من الخاسرين ..... ان يا ملأ البيان فاقتبسوا من هذه النّار الّتي اشتعلت في هذا العراء وظهرت علي هيکل التّربيع في هيئة التّثليث " الخ .
ودر حقّ آن دو درکتاب اقدس قوله :
" والآخرين في يومين " الخ ودر حقّ عيد نوروز :
" طوبي لمن فاز باليوم الاوّل من شهر البهاء " الخ ودر خطابي وبياني مکالمۀ بعدازبيان عيد فصح يهود ومسيحي است :
"والمقصود من الاعيادهوالتّذکّر ولکن الشّئي المهمّ هوالتّخلّق بالاخلاق الحسنة "
عَين عربي به معني چشم . در لوح به اشرف زجاني است :
" فطوبي لعينک بما رأت جمال الله ربّک وربّ الخلائق اجمعين" ودر لوح رئيس است :
" به قرّت عيون المقرّبين" ونيز به معني چشمه واز آن جمله درقرآن در قصّۀ ذو القرنين است فوجدها تغرب في عين حمئة " که به ظاهر دلالت بر تسطيح و سکون ارض وحرکت شمس دور ارض وغروبش درعين حمئة دارد و شرحي مشهور بر آن صادر از غصن اعظم عبدالبهاء حسب خواهش قاضي عکا است .
عين البقر چشمۀ چاهي واقع درقرب عکّا که حديث منسوب نبوي " طوبي لمن شرب من عين البقر" در حقّ آن ميباشد ونيز به معني نفس و خود وذات شئي. و اصطلاح اعيان ثابتۀ عرفا براي حقايق و ماهيات اشياء درعالم علم ازلي الهي از همين است . درلوح به شيخ سلمان است قوله :
" وهمچنين به کون اعيان ثابته درذات قائل شدند" . ودر لوحي است :
" انشاء الله بايد از نار رحمت ربّاني که عين نور است " الخ
حرف (غ)
غادِية در لوح به ناصرالدّين شاه :
" قد جعل الله البلاء غاديةً لهذه الدّسکرة الخضراء " باران صبحگاهي .
غارَ- يغيرُ در لوح حجّ است :
" هذه بيتک الّتي عرّوها بعدک عبادک وغاروا ما فيها "
شايد اصل جمله اغاروا بودويا مراد از "غاروا مافيها" "طلبوا ما فيها" ومراد از عرّوَا خارج و ظواهر ومراد از غارت , داخل و باطن وکتب وآثارباشد وعلّت تأنيث الّتي وضمير راجع , به اعتبار آنکه مراد ازبيت دار ويا سکنۀ آن ميباشد. ودر لوح به ناصرالدّين شاه است قوله :
" الي متي يغيرون وينجدون يهبطون ويصعدون " الخ يغيرون فعل مضارع از اِغارة ينجدون از اِنجاد به معني مقابل آن و جملۀ دوّم عطف تفسيري جملۀ اوّلي ميباشد .
غاشِية در خطاب معروف به عمّه است قوله :
" وشُقّ غاشية اللّيل الاليل" پردۀ به جلو آويزان .
غاضَ- غِيضَ آب فرورفت ته کشيد . درقرآن است :
" وغيضَ الماءُ وقضي الامرُ " ودر کتاب اقدس است :
" اذا غيض بحرالوصال وقضي کتاب المبدء في المآل که مراز اين کلام بليغ مرموز غروب هيکل ابهي از اين جهان ميباشد. ودر لوح حکما است :
" وغاضت الرّاحة والوفاء "
غائِط در لوحي است قوله:
" مشاهده در رسول الله نما مع قدرت ظاهره در عزوۀ خندق بعضي از اصحاب آن حضرت که بر حسب ظاهرکمال خدمت وجانفشاني اظهار مينمودند في الخلأ اسرّوا بهذا القول انّ محمّداً يعدنا ان نأکل خزينة کسري وقيصر ولن يأمن احدٌ منّا ان يذهب الي الغائط "
غِبطة عربي رشک , مغبوط رشک برده . در رسالۀ مدنيۀ حضرت
عبدالبهاء است :
" آيا غيرت و حميت انسان غائل برآن ميشود که چنين خطّۀ مبارکه که منشأ تمدّن عالم ومبدأ عزّت وسعادت بني آدم بوده ومغوط آفاق و محسود کلّ ملل شرق وغرب امکان , حال محلّ أسّف کلّ قبائل وشعوب گردد ".
غَثّ عربي لاغر . در خطابي است :
" ولا يکاد يتمّ امر في الوجود من غثّه و ثمينه ورکيکه وخطيره الّا بالامتحان ".
غَد عربي روز فردا. در لوح حکما است :
" واجعلوا اشراقکم افضل من عشيکم وغدکم احسن من امسکم "
غَدِق عربي بسيار .درخطابي درصورت زيارت براي آقا سيد احمدافنان:
" وميض بالديم المدرار والدّ موع الغَدِق المنهمر :
غِذاء عربي خوردني و آشاميدني که قوت ومايۀ قوام ونموّ بدن است.
اَغذِيه = جمع درلوح طبّ است :
" لا تباشِر الغِذاء الّا بعدالهضم ..... عالج العلّة اوّلاً بالاغذية " غَراب البَين عربي به معني کلاغ فراق که صداي کلاغ را فال بد براي
موت وفراق ميگفتند . در لوح رئيس است :
" في يوم فيه اشتعلت نارالظّلم ونَعَبَ غراب البين "
غِرار عربي دم شمشير و تير و نيزه . در خطابي در صورت زيارت
آقا زمان شهيد ابرقو است :
" و قطعوا اُذُنک بعِرارٍ بَتّار " .
غَرام عربي دلباختگي . در خطابي است :
" وملأ منک عشقاً و غَراماً "
غُرّة عربي سفيدي ودرخشندگي وزيبائي پيشاني . غَرّاء مؤنّث اَغَرّ
به معني سفيد ودرخشنده وزيبا و شريف . درکتاب اقدس است :
" والغُرّة الغَرّاء لجبين الانشاء " و وصف غرّة بغرّاء محض تأکيد در سفيدي و زيبائي است . ونيز در خطاب معروف به عمّه است :
" وتلألأ الفريدة الغرّاء "
غَرغَرَ در خطاب صورت زيارت ملّا علي باباي تاکري :
" غَرغَرَت منه النّفس . نَفَس از آن به خرخر افتاد .
غَرقاب فارسي متعارف به معني آب غرق کننده . در لوح اتّحاد است:
" نفسي را ازغرقاب فناء به شريعۀ بقاء هدايت نمائيد"
غُرفة عربي حجره اطاق و بالاخانه . غُرَف = جمع
در کتاب اقدس است :
" في الغرف المبينت في مشارق الاذکار" ودر لوح به صدر دولت عثماني است :
" ودر يکي از غرفات مخروبۀ اين سجن اعظم ساکن ........... در يکي از غرف عمارت نشسته ".
غُرُور عربي خود پسندي و فريفتگي و خودآرائي . در کلمات مکنونه
در نصيحت و موعظت مغرورين به شؤون ظاهره است قوله :
" اي ابناء غرور به سلطنت فانيۀ ايامي از جبروت باقي من گذشته و خودرا به اسباب زرد وسرخ مي آرائيد وبدين سبب افتخارمينمائيد قسم به جمالم که جميع را در خيمۀ يکرنگ تراب درآورم و همۀ اين رنگهاي مختلفه را از ميان بردارم مگر کساني که به رنگ من درآيند وآن تقديس از همۀ رنگها است "
در اوح رئيس است :
" و غرّتک الدّنيا بحيث اعرضتَ عن الوجه الّذي بنوره استضاء الملأ الاعلي:
دنيا ترا فريفت و مغرور ساخت .
غَرَوي عربي سريش و چسب . در مقالۀ سيا ح است :
" به اين طائفۀ غرويات (بسته وچسبانده ها ) واسنادات عجيبه داد "
غَشّيٰ در لوحي است قوله الاعزّ :
" انّه ظهر علي شأن لا ينکره الّا من غَشّته احجاب الاوهام وکان من المدحضين " غَشّة فعل ماضي از تغشيه به معني پرده بر روي شئي انداختن ميباشد .
غصن عربي شاخه اي از تنۀ درخت. اغصان = جمع ودرآثار مقدّسه
بر رجال نورستۀ برومند اطلاق گرديد . در فصل چهارم کتاب اشعيا است :
" ودر آن روز شاخۀ خداوند زيبا وذيجلال و ميوۀ زمين از براي فراغت يافتگان اسرائيل ممتاز و مستحسن خواهد شد " ودر مجمع البحرين است :
" عن الباقر الشّجرة الطيبه رسول الله و فرعها علي و عنصر الشّجرة فاطمة و ثمرتها اولادها واغصانها و اوراقها شيعتنا " و در ضمن شرح نام جواد از مقام نقظه ثبت است :
" الّلهمّ العن شجرة الکفرواصلها و فرعها واغصانها و اوراقها " ودر اصطلاح آثاربديعه پسران جمال ابهي به آن ملقّب بودند : مولي الوري عبّاس غصن اعظم ميرزا محمّد علي غصن اکبر ميرزا مهدي غصن اطهر ميرزابديع غصن ابدع ميرزا ضاء الله غصن انور ودر کتاب اقدس به کلمۀ جمع ذکر شدند قوله :
" ومن بعده يرجع الحکم الي الاغصان " ودر لوحي است قوله :
" انشاء الله به نار سدره مشتعل باشند وبه نورش منير و به اغصانش متمسّک به شأني که عالم را معدوم و مفقود شمرند " الخ
ودر کتاب اقدس است :
" ارجعوا ما لا عرفتموه من الکتاب الي الفرع المنشعب من هذا الاصل القديم"
ودر کتاب عهدي به تصريح فرمودند که مراد از آيۀ کتاب اقدس " اذا غيض بحر الوصال وقضي کتاب المبدء في المآل توجّهوا الي من اراده الله الّذي انشعب من هذا الاصل القديم "غصن اعظم بوده که مقام اوّل واسبق وارشد را داشت . ودر لوحي راجع به غصن اعظم چنين است قوله :
" انشاء الله در جميع احيان از انوار وجه رحمن ....... به گل الماس از ربّ النّاس اعراض نمود و از مطلع کمال و جمال دوري جسته به ميمون پيوست واز لقاي او ممنون و مسرورو اگر جميع اهل عالم را به نفسي از اهل بصر دهند که شبي با مثل او درفراش بسر برد البتّه اقبال نکند معذلک به زخارف دنيا واسباب آن ازغصن ابهي محروم ماند و به اقبح صور عالم مأنوس شد بلي بلبل به گل مؤانس وخراطين بر گِل و طين ساکن وجالس جُعَل به مقرّ اطهرمعطّر اقبال نکند و به منظراکبرتوجّه ننمايد به مثل خودي انس گيرداين است شأن دنيا واولياي او ولکن انّ ربّک لبا المرصاد البتّه جزاي هر نفسي را داده و ميدهد " الخ .
وصف حال شهربانو بنت ميرزا محّد حسن برادر مهتر است که نامزد غصن اعظم بود وبه گل الماس از جواهر وبه مال و غيرهما فريفته گرديد وراضي به ازدواج با پسر کريه المنظر ميرزا آقا خان صدر اعظم نوري گشت . ودر نام اخت ذکري است . ونيز لوحي خطاب به غصن اعظم است قوله الاعزّ:
" هوالنّاطق علي ما يشاء يا غصني الاعظم قد حضر لدي المظلوم کتابک و سمعنا ما ناجيت به الله ربّ العالمين انّا جعلناک حرزاً للعالمين وحصناً لمن آمن با لله الفرد الخبير نسأل الله بان يحفظهم بک و يغنيهم بک ويرزقهم بک و يلهمک ما يکون مطلع الغناء لاهل الانشاء و بحر الکرم لمن في العالم و مشرق الفضل علي الامم انّه لهوالمقتدر العليم الحکيم و نسأله بان يسقي بک الارض وما عليها لتنبت منها کلأ الحکمة والبيان وسنبلات العلم والعرفان انّه ولي من والاه ومعين من ناجاه لا اله الّا هوالعزيز الحميد " و قوله :
" هوالشّافي العزيز الحکيم يا غصني الاعظم لعمرالله نوازلک کدّرتني ولکن يشفيک و يحفظک و هو خير کريم واحسن معين البهاء عليک وعلي من يخدمک والويل والعذاب لمن يخالفک ويؤذّيک طوبي لمن والاک واسّقر لمن عاداک " وقوله :
" حمداً لمن تشرّف ارض الباء بقدوم من طاف حوله الاسماء بذلک بشّرت الذّرّات کلّ الممکنات بما طلع و لاح وظهرواشرق وخرج من باب السّجن وافقه شمس جمال غصن الله الاعظم العظيم وسرّ الله لاقوم القويم متوجّهاً الي مقام اخري
بذلک تکدّرت ارض السّجن وفرحت اخري تعالي تعالي ربّنا فاطر السّماء وخالق الاشياء الّذي بسلطانه فتح باب السّجن ليظهرما انزله الرّحمن من قبل انّه لهوالمقتدر علي ما يشاء وفي قبضته ملکوت الانشاء وهوالمقتدرالعليم الحکيم طوبي ثمّ طوبي لارض فازت بقدومه ولعين قرّت بجماله ولسمع تشرّف باصغاء نغماته و لقلب ذاق حلاوت حبّه ولصدر رحب بذکره ولقلب تحرّک علي ثنائه وللوح حمل آثاره نسأل الله تبارک وتعالي ان يشرّفنا بلقائه قريباً انّه لهوالسّامع المقتدر المجيب" که درايام بيماري و سرما خوردگي وسفر به بيروت غصن اعظم صادرگرديد . وقوله :
" الاعظم الابهي يا الهي هذا غصن انشعب من دوحت فردانيتک وسدرة وحدانيتک تراه يا الهي ناظراً اليک و متمسّکاً بحبل الطافک فاحفظه في جوار رحمتک انت تعلم يا الهي انّي ما اريد الّا بما اردته ما اخترته الّا بما اصطفيته فانصره بجنودارضک وسمائک وانصريا الهي من نصره ثمّ اختر من اختاره وايد من اقبل اليه ثمّ اخذل من انکره و لم يرده ايربّ تري حين الوحي يتحرّک قلمي ويرتعش ارکاني اسألک بولهي في حبّک وشوقي لاظهارامرک بان تقدّرله ولمحبّيه بما قدّرته لسفرائک وامناء وحيک انّک انت الله المقتدرالقدير " انتهي
ودر اثري از خادم خطاب به ناظر چنين مسطور است :
" در فقرۀ لوح حضرت غصن الله الاعظم روحي لتراب قدومه الاعزّ فدا مرقوم داشتيد که محبوب است فارسي شود بعد ازآن لوح مخصوص رساله اي مرقوم فرمودند به لسان پارسي از براي اهل ايران که هنوز به کوثرعرفان فائز نشده اند بسيارنافع است ومقصودشان ازآن رساله آنکه ناس را از متابعت جهلاء منع نمايند و به چشم وگوش خود در امور ملاحظه کنند وفي الحقيقة اگردرست ملاحظه شود ازبراي بشرآن رسالۀ مبارکه نافع بوده وهست مع آنکه ظاهراً ازامورمشرقۀ بديعۀ لامعه درآن ذکرنشده ولکن هرذي شمّي از باطن آن عرف ايام الهي را استنشاق نمايد وهرذي بصري انوار شمس معنوي را ملاحظه کند وآن رساله نزد مهاجرين موجود است انشاء الله به نظر آن جناب ميرسد منظورآن بود که يک نسخۀ آن اوّل خدمت آن جناب ارسال شود ولکن از کثرت اشتغال و عدم حضور کتّاب تعويق افتاد" انتهي
ودر ذيل نام نبيل شمّه اي در ذکرغصن اعظم ميباشد ودرذيل نام محمّد نبذه اي در ذکر غصن اکبر است وضمن نام عکا تفصيل ميباشد . ونيزدرلوحي است:
" الاعظم الاقدس هذا يوم فيه طار طائرٌ من اطيار العرش ...يا ايها المذکور لدي العرش قد قصصنا لک ما ورد اليوم علي غصن الله ....... الخ 24 شهرع ا 1288" درشرح فاجعۀ سقوط غصن اطهر است وهمچنين قوله :
" انّا فدينا احد الاغصان لارتفاع امر ربّکم الرّحمن وحين الّذي يغسلونه کان لساني ناطقاً بين الارض والسّماء بذکر ربّکم العلي الاعلي و قلمي جارياً علي ما فاحت به نسمة الرّحمن بين ملأ الامکان " وقوله :
" بسم الله الباقي سبحانک اللّهمّ يا الهي تراني بين ايادي الاعداء والابن محمّراً بدمه امام وجهک يا من بيده ملکوت السّماء ايربّ فديتُ ما اعطيتني ليحاة العباد واتّحاد من في البلاد " الخ ودر لوحي است قوله :
" انّ الاغصان المنشعبة من السّدرة انّهم ادلّاء بين بريتي ونفحاتي بين السّموات والارضين هل ترون شريکاً او شبيهاً للّه ربّکم وربّ العالمين لا تکلّموا الّا بما اذن الله لکم اتّقوا الرّحمن وکونوا من المتبصّرين " الخ .
راجع به فتنۀ غصنيين قزويني است که به غصن اکبر معتقد شده بودند و تمام تفصيل اين امور دربخشهاي ظهور الحقّ ثبت ميباشد .
ولوح معروف غصن خطاب به ميرزا عليرضا اهل مشهد خراسان است و دراين لوح ثمر ظهوررا به نام غصن خواندند.
ودر لوح " اتي امرالله علي ظلل من البيان والمشرکون يومئذ في عذاب عظيم قد نزّلت جنود الوحي ....... وقد انشعب من سدرة المنتهي هذا الهيکل المقدّس الابهي غصن القدس فهنيئاً لمن استظلّ في ظلّه .... يا قوم اتتخّذون الجبت لانفسکم معيناً من دون الله و تتّبعون الطّاغوت ربّاً من دون ربّکم المقتدر القدير" الخ مفهوم است که غصن مذکور نفس ابهي است و جبت وطاغوت ميرزا يحيي وسيد محمّد اصفهاني است که درذيل شرح آن دو نام ذکر ميباشند و ذکري از غصن ذيل نام جمال وتفصيلي ذيل نامهاي سدرة شحرة ورق وغيرها است . ودر وصاياي مرکز عهد و پيمان مقام شامخ شوقي ربّاني به نام غصن ممتاز ذکر شدند وقوله :
" والتّحية والثّناء والصّلوة والبهاء علي اوّل غصن مبارک " الخ .
غَضً در لوح به شيخ نجفي اصفهاني قوله ج ع :
" هل السّلطان اطّلع و غضّ الطرف عن فعلک" آيا پادشاه آگاه شد وچشم از کارتو پوشيد وصرفنظر کرد .
غَضَب عربي خشم ودر متعارف فارسي مير غضب به معني امير غضب ,
دژخيم و مجري امر خونريزي و کيفر حکومتي را ميگفتند . در لوح به صدر دولت عثماني است قوله ج ع :
"وهمچنين جمعي از فرّاشان وميرغضبان با چوب و فلک " الخ
غُضف در لوح سورة الله است قوله ج ع :
" وکذلک کنت معذّباً بين هؤلاء وعن ورائهم غُضف الغلّ عن ورائي " جمع اَغضَف = تيرهاي بزرگ سخت پر. يعني تيرهاي سخت ودرشت کين از پشت سرم بود .
غِطاء عربي پرده . در مناجاتي در خطابي است :
" الّلهمّ يا واهب العطاء ويا کاشف الغطاء " اي براندازندۀ ستر وپرده وآشکار سازنده .
غًفير در مقالۀ سياح است :
" جمهور غفير علماء به تکفير پرداختند " به معني کثير, بسيارزياد.
غِلّ عربي کينه و خيانت و ناموافقتي . در کلمات مکنونه است :
" دل را ازغِلّ پاک کن وبي حسد به بساط قدس احد بخرام "
غُلاله فارسي به معني کلاله يعني زُلف. درسورة القلم خطاب به حورية
البهاء :
" اياکِ ان تستري ترائب المقصورعن ملأ الظّهور و غلالة القدس عن لحظات الانس " الخ که شايد به ضمّ و به معني مذکور باشد و به کسر عين غِلالة عربي به معني شعار وپيراهن زيرين هم توان خواند .
غُلام عربي به معني پسر تازه خط گرد لب رسته که به جوان ودر سنّ
کهولت هم اطلاق ميشود. ونيزبه معني بنده وچاکر وخادم واجير. غِلمان = جمع ودر قرآن خطاب به ابراهيم است :
" لا تَوجَل انّا نبشّرک بغلام عَليم يا سليم؟ " که مراد فرزند او است . ونيز قوله :
" وجائت سياراة فارسلوا واردهم فاَدلي دلوه قال يا بشري هذا غلام" که مراد يوسف بن يعقوب است . وقوله :
" انّي يکون لي غلام وقد بلغني الکبر وامرأتي عاقر " که مراد يحيي بن ذکريا است . وبر بهشتيان اطلاق مکرّر شد قوله :
" ويطوف عليهم غلمان کانّهم لؤ لؤ مکنون " واز همينجا به نوع تشبيه و استعارة بر اولياء و مظاهر الهي و مطالب و معاني ذهنيه شان اصطلاح گرديد.
در لوحي است :
" فسوف يبعث الله عباداً في الارض يسقيهم بايادي الغلمان باسم ربّک الرّحمن کوثر الحيوان " ودر لوح قناع است قوله :
" وستر فيها غلام المعاني والتّبيان " ودر کلمات مکنونه است "
" اگرساغر معاني از يد غلام الهي بياشامي " ودر لوح نصير قوله :
" اي نصير اي عبد من تالله الحقّ غلام روحي با رحيق ابهي در فوق کلّ رؤوس " الخ ودر لوح به صدر دولت عثماني است قوله :
" قلم اعلي ميفرمايد اي نفسي که خودرا اعلي النّاس ديده وغلام الهي را که چشم ملأ اعلي به او روشن و منير است ادني العباد شمرده اي غلام توقّعي از تو وامثال تو نداشته و نخواهد داشت" بناءً علي هذا جمال ابهي خودرا به نام غلام الهي وغلام روحاني ومطلق غلام به تشبيه و استعارۀ مذکورخواندند وسوق اطلاق غلام در مواقع مخصوص وخصوصاً در الواح سنين اوّليۀ دورۀ ابهي چنان است که تخضّعاً يا حکمتاً ايماء به معني ديگر غلام هم دارد بدين طريق در آثار و الواحشان بسيار ميباشد . در لوحي به سيد مهدي دهجي است که شرح سفر به اسلامبول وادرنه را دادند قوله :
" شهد الله انّه لا اله الّا هو وانّ هذا الغلام عبده وبهائه " ودر لوح به شيخ سلمان است قوله :
" ملاحظه کن که اين غلام مع آنکه از جميع جهات بر حسب ظاهر امور بر او سخت شد" الخ ودر لوح به ناصر الدّين شاه است قوله :
" انظر بطرف العدل الي الغلام " الخ وعدّه اي از بهائيان که به نام غلامعلي وغلامحسين و غيرهما مسمّي بودند و يا در خانواده هاي اين امر متولّد شدند و ابوينشان محض اظهار ايمان و عبوديت خود نسبت به صاحبان اين امر اولاد را به نام غلامعلي وغلامحسين وبعضي اعلام الله نام کردند که ازآن جمله :
غلامعلي بن حاجي محمّد اسمعيل ذبيح کاشاني مذکور به عنايات درآثار بسيار و حاجي غلامعلي کاشي مذکور به فضل والطاف در الواح و آثار کثيره و درويش غلامحسين همداني معروف به حاجي قلندرند غالباً در الواح به خطاب "ياغلام" مخاطب گرديدند . قوله :
" يا غلام يذکرک العلّام في هذا الحين الّذي احاطته الاحزان من الّذين انکروا الحجّة والبرهان " الخ
وميرزا غلامعلي دواچي که مرکزعهد وپيمان وي را درجاي ابوالزّوجه اش حاجي ميرزا عبدالله صحيح فروش مقام واسطه و پيک مراسلات قرار داد در آثار کثير الذّکر است . وذکري از غلامرضا ضمن شرح نام امين ميباشد . وذکر ميرزا غلام احمد مؤسّس فرقه وطريقت احمديه در نام قاديان ميباشد .
و استاد غلامرضا شيشه گر عارف معروف متنفّذ مذکور در بعضي مواقع تارخ امرکه ساکن طهران بود ونظرحمايت به اين طائفه داشت اصلاً مازندراني ومتولّد درشيراز بود وفاتش درطهران به سال 1301 ومدفنش در مشهد ميباشد .
ودر کتاب اقدس است قوله :
" انّا نستحيي ان نذکر حکم الغلمان " براي اقصي در جهٴ استقباح وتنفير ازآن صدور يافت . وقوله :
" قد حرّم عليکم بيع الغلمان " در تحريم بيع وشراء عبيد واماء ميباشد .
غًلباء در مناجات و طلب مغفرت براي يکي از بهائين است :
" وعَفَّرَ جبينه بتراب بقعتک النّوراء و حديقتک الغَلباء " يعني .و باغ پر اشجار
غُلَواء عربي. در لوحي صادر از سجن عکاء است قوله ج ع :
" بحيث بدّل مَرَح الغُلَواء بَترَح العُرَواء ". به حدّي که شادي عطر آلائي به رنج تب لرز مبدّل گشت .
غَليظ عربي درشت وزبر و سخت به مقابل دقيق: رقيق , لين . در لوح نصير است قوله ج ع :
" جميع خودرا به حجبات غليظۀ اوهام از عرفان مليک علّام منع نموده اند "
ودر لوح طبّ است :
" بادر اوّلاً بالرّقيق قبل الغليظ " ودر لوحي است :
" ولکن النّاس في حجاب غليظ " .
غِمار- غَمَرات در مناجاتي در خطابي است :
" الهي الهي تراني خائضاً في غِمار البلاء " الخ
غِمار جمع غَمر= جاهاي پرآب دريا. ودر لوح به سلمان است :
" وسبّح في هذا البحر و غَمَراته ". غَمَرات جمع غَمرة = شدائد و پُريها و ازدحامها و کثرت ها .
غِمد عربي غلاف شمشير. درلوح مصيبت حروف عاليات است قوله ج ع:
" وخرج سيف البلاء من غِمد البداء "
غَنّ در کتاب اقدس است :
" اسمعوا ما تغنّ به الورقاء " الخ. ظاهر آنکه تَغَنُّ مضارع غائبه از غنّ به معني در بيني حرف زدن ومستعمل به جاي تُغِن باشد که درآثار بسيار به همين طريق استعمال گرديد از آن جمله در تفسير والشّمس است:
" قل يا قوم قد غَنَّت الورقاء علي الافنان" ودر لوحي ديگر :
" لو تسمع نغمات الورقاء الّتي تغنّ علي افنان سدرة البيان " وقوله :
" غنّ علي لغات الورقاء " ودر سورة الصّبر: و"غنّوا" و در سورة القلم: " وغنّت الورقاء" مسطور درذيل توضيح نام آل وامثال ذلک. وامّا "تغنّوا" در سورة القلم امرازتغنّي مشتق غِناء ميباشد که در دعاء يدعوه محيي الانام في الاِيام است قوله :
" نغيات الّتي تتغنّي بها ورقاء امرک " و ممکن نيز هست که "تُغِنّ" در آيۀ مذکورکتاب اقدس به ضمّ تاء وکسر غين مضارع غائبه از اِغنان باشد. وغَنّاء در خطابي است قوله:
" وانّ السّجن فردوسي الاعلي و حديقتي الغنّاء " مؤنّث اَغَنّ به معني معمور وپردرخت و گياه .
غَناء غَناء به فتح غين توانگري و بي نيازي . در کلمات مکنونه است :
" اي پسر کنيز من در فقر اضطراب نشايد و در غناء اطمينان نبايد
هر فقري را غناء درپي وهر غناء را فنا درعقب ولکن فقر از ماسوي الله نعمتي است بزرگ حقير مشماريد زيرا که در غايت آن غناي بالله رخ بگشايد ودر اين مقام انتم الفقراء مسطور وآيۀ مبارکۀ والله هوالغني چون صبح صادق از افق قلب عاشق ظاهر وباهروهويدا و آشکار شود وبر عرش غناء متمکّن گردد و مقرّيابد" غِناء به کسر غين آواز خواني . و توقيع رسالۀ غناء در اصفهان صدور يافت قوله :
" وبعد ذکر مينمايد عبد مفتقرالي الله و معتصم به حبل آل الله عليهم السّلام که درسبيل سفربه سوي مليک فضل وعدل ادام الله ظلّه علي کلّ من سکن في ظلال مکفهرات رحمته (سفرازشيراز به سوي طهران ومحمّد شاه )که درارض اصفهان توقّف نموده جناب مستطاب ذاکر ذکر نقطۀ وجود و مذکّر ظهورات آيت محمود سلطان الذّاکرين ( سلطان الذّاکرين روضه خوان) ...سؤال از حکم غناي ... اصل حرمت صوت آنچه ازاحاديث ظاهرميشود به علّت شؤونات آن است که اهل فجور وغي استعمال ميکنند والّا هرگاه علّت معاصي نگردد و از جهت شجرۀ انيت خارج نگردد منعي در شريعت وارد نشده " الخ .
و درکتاب اقدس استحسان وتشويق وامربه قرائت آيات به احسن الالحان است ودر ودرآن جمله قوله الاعزّ :
" انّا حلّلنا لکم اصغاء الاصوات والنّغمات اياکم ان يخرجکم عن حدّ الاداب
افرحوا بفرح اسمي الاعظم". ودر ذيل شرح نام باب ذکري از رسالۀ غناء است .
غُنية عربي کفايت و بي نيازي و توانگري . در لوح طبّ است :
" لسان القدم ينطق بما يکون غنية الاَلِبّاء عندغيبة الاطبّاء ".
غَوامِض در لوح دنيا قوله :
" شايد اهل اعراض به اقبال فائز گردند وبه غوامض مسائل الهيه پي برند وآگاه شوند " الخ غوامض جمع غامضة به معني مبهم وخفي و مغلق ها .
غَوث- مستغاث غَوث عربي کمک و ياري . و شيخ عبدالقادر گيلاني
شهيرکه ضمن شرح نام قادرذکراست نزد قادريه به لقب غوث مشهور ميباشد ومراد از غوث در ديباچۀ رسالۀ هفت وادي خطاب به شيخ عبدالرّحمن کرکوکي همان او است و جواهر الاسرار نام کتاب او بود.
ومستغاث به معني فرياد رس کمک خواسته , از اسماء الله است ودر الواح و آثاراين امرمکرّرذکر يافت از آن جمله درلوحي ثبت ضمن نام جمال است قوله :
" به عدد مستغاث از آلاء " الخ ودر لوح حجّ بيت شيراز است قوله :
" اذاً اسألک يا الهي باسمک الاعظم المکنون و کلمتک الاتمّ المخزون الّذي وعدَت العباد بظهوره في المستغاث بان تدخلني علي شاطئي بحر غفرانگ " الخ ودرآثار ابهي درايام بغداد وادرنه چنانکه درکتاب ايقان مفصّل و متکرّر ميباشد و حتّي در مناجاتها خبر وانتظار و وعده ودعاي من يبعثه الله في يوم القيامة وزمن مستغاث تکرار شد چه که درکتاب بيان ظهور من يظهره الله را اميد فرمودند که دورتراززمن مستغاث به حساب عدد ابجدي حروف نشود واز کتاب قيوم الاسماء در مقام مناجاتي نقل است قوله :
" خداوندا عمر قرآن 1260 قرار دادي و عمر بيان را هفت يانه سال قرار دادي واگر بخواهي عمر ميدهي به عدد مستغاث " ولي همۀ امثال اين بيانات قبل از تأسيس واستقرار دعوت علني عموميشان بود . ودر لوحي است : " امروز غيث رحمت از سماء جود مستغاث نازل وهاطل هر نفسي به آن اقبال نمود از مقرّبين محسوب والّا از معرضين در کتاب الهي مسطور " . غَوغاء درويش بابي شاعرغوغاء تخلّص مقيم کرمانشاه بودوازمقام ابهي خطاب به او است قوله : " هوالله نامۀ دوستي برمخزن نيستي وارد شد " الخ واز مدّعيان بابيه بعد از هيکل نقطة البيان ميباشد و بالاخره کور و منفورشد و از ميان رفت چنانکه در رسالۀ ردّيۀ عمّه مسطور ميباشد . غَيب-غَيبة غَيب عربي نهان غيوب = جمع در لوحي است : " سبحان الّذي اظهر امره وانطق الاشجار علي انّه لا اله الّا هوالحقّ علّام الغيوب " ودر اصطلاح الواح وآثار غيب مکنون مراد نهان ذات پروردگار است که درلوحي ذيل نام حور ثبت ميباشد قوله : " الّذي ظهر الغيب المکنون والرّمز المصون " غيبت به معني بد گوئي در پشت سر . در کتاب اقدس است : " حرّم عليکم القتل والزّناء ثمّ الغيبة والافتراء " ودر کلمات مکنونه است: " اي مهاجران لسان مخصوص ذکر من است به غيبت ميالائيد و اگر نفس ناري غلبه نمايد به ذکر عيوب خود مشغول شويد نه به غيبت خلق من زيرا که هرکدام از شما به نفس خود ابصر واعرفيد از نفوس عباد من" وغيبت در عرف اثني عشريه واخبارشان عبارت از غياب امام محمّدبن الحسن العسکري شد ودر ضمن نام سبحه لوحي دربيان آن اوضاع ثبت ميباشد . غَيث عربي باران . در لوحي است : " امروز غيث رحمت از سماء جود مستغاث نازل " ودرخطاب به عمّه است : "فهطل الغيوث علي التلُول " . غَيهَب عربي ظلمت وتاريکي . غياهِب = جمع در لوح حکما است : "لتعرف ما اردناه في غياهب الآيات " ودر خطاب به عمّه است: "والقي في غياهب الجحيم" ودر توقيع تفسير هاء است : "لما ذکرت من قبل من غياهب الاشارات ".
حرف ( ف )
فاء درآثار بديعه در کتاب بيان وغيره فاء اطلاق برفرقان گرديد و نقطۀ
فاء به معني نقطۀ فرقان ورسول عربي ميباشد. ونيز در کثيري از آثار سرزمين فارس به نام فاء وارض الفاء ذکر يافت چنانچه درذيل نام يحيي نبذه اي ثبت ميباشد به درجه اي که نام و شهرت آن قسمت گشت و قرّة العين در آثارش خويش را به نام فاء ونقطۀ فاء همي ياد کرد که رمز از فاطمه اسم او و نيز مقام او يعني رجعت فاطمه بنت الرّسول بود که درظهورالحقّ به تفصيل ذکر است ودر آثارابهي نيز فارس به رمز فاء واشخاص واماکن بسياري که آغازاساميشان حرف فاء است به رمز فاء مذکور گرديدند .
فاح دريکي از مناجاتهاي ابهي :
" احبّاؤک الّذين قصدوا لقاءَک و فازوا بانوار وجهک ودخلوا المدينة الّتي فيها فاحت نفحات وحيک ( دميدنهاي وحيت بوي عطر داد ) وسطعت فوحات الهامک ( وعطرهاي الهامات وزيد )
فاران نام کوه مقدّس مذکور در تورات که دراسرارالآثارالعموميه مشروح
است ودرآثار اين امربه نوع استعاره ورمز عرفاني به عبارات : فاران ظهور يا فاران قرب وامثالها کثرت استعمال يافت واز آن جمله در کلمات مکنونه است :
" اي دوستان من ياد آوريد آن عهدي را که درجبل فاران که دربقعۀ مبارکۀ زمان واقع شده با من نموديد " ودر ايقان است :
" وآن حضرت به عصاي امرو بيضاي معرفت از فاران محبّت الهيه با ثوبان قدرت وشوکت صمدانيه از سيناي نور به عرصۀ ظهور ظاهر شد " ودر ضمن نام زمان نقل ازآثار نقطة البيان ذکري ازفاران موجود است ونيزدرذيل تين ذکري است . وجمال ابهي قصبۀ تون واقع در بعد 280 کيلومتري جنوب غربي مشهد را که درايام قديم معمور و بزرگ وموطن علماء وشعراء بود ودر آن دور موطن حاجي ابراهيم بيک وبرادروخانواده شان واجتماع جعيتي از اهل ايمان قرار داشت به نام فاران ناميدند و در اين دور رضا شاه پهلوي فردوس خواندند و در الواح بسياري به آن نام مسمّي و مؤمنين آنجا مذکورند قوله :
" يا حزب الله في فاران انّا ذکرنا کم من قبل بما لا تعادله الاشاراة کلّها يشهد بذلک مولي الوري في هذا المقام الرّفيع ...... يا محمّد النّداء المرتفع من هذا المقام (خطاب به مير محمّد بيک است) يا درويش خدا قدارسلنا اليک من قبل و في هذه السّنة لوحاً لاح من افقه شمس عناية ربّک الکريم احمدي الله بما ايدک " الخ خطاب به زو جهٴ محمّد بيک است که درويش لقب و تخلّص شعري داشت. و قوله:
" يا اهل فاران اسمعوا ندائي الاحلي وصرير قلمي الاعلي انّه لا اله الّا انا الله العزيز المحبوب قد جئتُ لنجاة العالم وتهذيب الامم " واز اهل فاران عبدالرّحيم با اسم الله الاصدق به سفرارض عکا رفت ودرمرا جعت پس ازفوت وي درهمدان به وطن برگشت .
فارس وپارس به تفصيل در اسرار الآثار العموميه ذکر است ودر لوحي به عبدالوهّاب قوله :
" به لسان پارسي بشنو" ودر خطابي به زردشتيان بهائي :
" اي پارسيان کشورپارس مشرق زمين است واهل فارس عزيزونازنين ملک ايران اقليم خاوران است ومملکت يزدانيان" الخ وزردشتيان غالباً درآثارخطابي غصن اعظم عبدالبهاء به نام پارسيان ذکرند . قوله :
" اي يزدان پاک اين فارسيان ياران ديرينند و دوستان قديم " و در توقيع خطبة القهرية خطاب به حاجي ميرزا آقاسي است قوله :
" حيث قال صلّي الله عليه و آله في شأن من کان فيه لو کان العلم في الثّريا لناولته ايدي رجال من فارس ".
وفارِس عربي اسم فاعل وبه معني اسب سوار وسوارکار ماهر و عُرفاً به معني شجاع فَوارس = جمع . درکتاب اقدس :
" لا يجول فيه الّا فوارس الرّحمن "
فارِس نيز نام شخصي مسيحي مصري وشايد اوّلين مؤمن ازمسيحيان به اين امر. در لوحي است :
" وآنچه دربارۀ ف ا ر س نوشته بوديد کتاب او در منظر اکبر حاضر " الخ ودر لوحي ديگر خطاب به او است :
" نسأ ل الله بان يجعلک فارِس الحقائق في هذا المضمار..... ان اذکر اذ حضر کتابک مرّةً الاولي اذ استوي بحر الاعظم علي الفلک بما اکتسبت ايدي المشرکين وهذامرّة اخري حضر لدي الوجه قرأ ناه واجبناک " الخ همان کسي است که عريضۀ مقبوله اش در کشتي به ساحل اسکندريه هنگام مهيا بودن براي سفر به عکا رشيد .
فاروق عربي مبالغه به معني فصل دهنده مابين امور و لقب خليفۀ دوّم
اسلام ودر لوحي است :
"مابين يکي از يهود وصحابه نزاع واقع شد يهودي به محاکمۀ حضرت اقبال نمود ومسلم به کعب بن اشرف مايل به اصرار يهودي خدمت حضرت حاضر شدند وصدر الحکم لليهودي و بعد نزّلت هذه الآية :
" الم تر الي الّذين يزعمون انّهم آمنوا بما انزل اليک وما انزل من قبلک يريدون ان يتحاکموا الي الطّاغوت و قد امروا ان يکفروا به ويريد الشّيطان ان يضلّهم ضلالاً بعيداً ومقصود ازطاغوت دراين مقام کعب بن اشرف بودوبعدمسلم اعراض نموده مذکور نمود که ميرويم نزد عمربن الخطّاب بعد از حضور تفصيل را ذکر نمودند فقال عمر ان اصبر الي آتيک دخل البيت و اخذ السّيف ورجع وضرب عُنُفه وقال هذا جذاء من لم يرض بما حکم به رسول الله فلمّا بلغ الرّسول سمّاه بالفاروق ومن ذلک اليوم لقّب بهذا الاسم " .
فازَ در لوحي است :
" انّما البهاء علي من فازبانوارالهدي واعترف اليوم بالله الفرد الواحد العليم الحکيم " يعني کامياب شد ونائل گرديد .
فاطمة از فاطمه نامان دختر پيغمبر که درآثا خصوصاً درکلمات و توقيعات
بسيارمذکور است از آن جمله در صحيفة العدل قوله : ٴ
" فرض است برمعتقد که يقين نمايد به اينکه حقايق افئدۀ انبياء واوصياء از نور شمس جسم شريف حضرت فاطمه عليها السّلام مخلوق گشته ويدلّ علي الله هستند بها و بنورها " الخ . واز مشاهير فاطمه نامان دراين امر مادر باب اعظم و نيز زوجهٴ اصفهانيه شان ديگر زوجهٴ دوّم جمال ابهي که اورا بي بي و مهد عليا ميخواندند ونيز فاطمه ملقّب به منيره زوجهٴ غصن اعظم عبدالبهاء در اواخر ايام ادرنه وقتي جمال ابهي صريح فرمودند که " خواب ديدم شهربانو رويش سياه و تاريک چون قرص ماه منخسف شد آنگاه ديدم دختري که وجهش منيراست و قلبش نيز منير پيش آمد اورا براي خدمت آقا قبول کرديم " الخ وبدين رونام منيره بر او باقي ماند و چون والدش ميرزا محمّد علي نهري را فرزندي نميشد و باب اعظم درايام اقامت اصفهان تبرّک ودعا نموده فرمودند اگردختر متولّد شود فاطمه نامند لذا وي را فاطمه نام کرده بودند .ودر ذيل نام غصن ذکر شهربانو است .
فاعلان – و در لوح طبّ است :
منفعلان " ويسلم الفاعلان و منفعلان " مراد حرارت و برودت ورطوبت ويبوست ميباشد. فاخوره عربي کورۀ سفال پزي. درخطابي براي جمعي از دوستان است
" بيست فاخوره ما اين خانه را محض غرفۀ جمال مبارک خريديم وراه را از دوطرف اشجار کاشتيم همسايه ها بريدند " .
فائز عربي به معني ناجح و طافر .در لوح رئيس است :
"والّذي سمع ندائها انّه من الفائزين . فائزه درضمن نام جمال ذکر است.
فائق عربي خوب و ممتاز . درلوح به شيخ نجفي است :
" سمّ مهلک درسبيلش شهدي است فائق " الخ به معني انگبين خوب و ممتاز .
فَتَأَ در خطابي در مناجات طلب مغفرت براي حاجي ميرزا عبد الله صحيح
فروش است :
" وما فتأ يجول في ميدان الامتحان " يعني در ميدان امتحان جولان ميکند .
فَتحعَلي فتحعليشاه خاقان مشهور که ولادت ابهي و اعلي درايام سلطنت او
واقع گرديد وفتحعلي اردستاني که جمال ابهي فتح اعظم خواندند وبه همين نام مشهور و در الواح مذکور است از جمله در لوحي به آقا سيد عبدالرّحيم اصفهاني است :
" هوالعلي الارفع الامنع الاعلي ان يا رحيم مُرّ علي البلاد ............. واذا وردت ارض الالف فاحضر بين يدي اسمنا الّذي سمّيناه بفتح الاعظم و بکلمات الله المهيمن المقتدرالالعلي العظيم قل يا ايها العبد انّک لتعلم کيف کنت قائماً بين السّموات والارضين وانت عرفت جمال القدم حين الّذي حضرت تلقاء العرش واشرقت علي وجهک شمس ذکر اسم ربّک من هذا المنظر المشرق المقدّس المنير اياک ان لا تحزن في نفسک ولا تتّبع کلّ شيطان مريد ......قل ان يا فتح الاعظم فاعلم بانّ امرالله لن يشتبه بدونه ....... فسوف يدخل عليک من تجد عنه بغض الله ليقلّب وجهک عن شطر القدس وانّک اذاً قم باستقامة الله ثمّ افتح شفتاک بامري " الخ
ودر ذيل نام رحيم هم ذکري است وقوله :
" الاقدس الابهي الابهي لعمري يا فتح قبل اعظم قد سترت فيک نعمة لو نظهرها بتمامها لتنجذب منه العالمين و لک اظهرناها علي قدر مقدور ناظراً الي الحکمة کذلک اراد مظهر الالوهية ولکنّ انّاس في غفلة و حجاب " اگربه تمامها ظاهر ميفرموديم کلّ را جذب مينمود ولکن بعد از جذب به کلمۀ تفصيليه که مابين بريه مشغول به رتق و فتق است از يک سمت نداي عشّاق به تمام جذب و اشتياق بلند ميشد واز جهتي ضوضاء اهل عناد به کمال اعراض و طغيان مرتفع در اين صورت حجبات حکمتيه خرق ميشد لذا به قدر واندازه ظاهر فرموديم .... چنانچه
اليوم اگر علماي من علي الارض في الجمله شعور آيند کلّ به خلوص تمام آنجناب توجّه نمايند مع آنکه به علم ظاهره معروف نبوده ونيستند لعمري سوف يعلمون ولکن القوم لا يفقهون " وقوله :
" قد ارسلنا اليک بيد السّين ( شيخ سلمان ) کتاباً کريما ..... ان يا حبيبي طوبي لک انت الّذي وفيتَ بعهدا الله وميثاقه وما منعک عن حبّه ضرّ المعتدين انّ لک مقام معي لا تحزن من شئي نسأل الله بان لا يفرّق بينک و بينه لا في الدّنيا و لا في الآخرة ويسکنّک في کلّ العوالم في ظلّ رحمته انّه علي کلّ شئي محيط " وشمّه اي نيز ضمن نام وفا ثبت است . ونامه اي ازميرزا يحيي ازل خطاب به او وعدم رضايت از او ذيل نام يحيي مسطور ميباشد .
فِتنه اصطلاح فتنۀ عَمياء صَمّاء طَخياء در خطب منسوب به امير المؤمنين
است يعني بليه و اختلاف وضلالتي که مردم را کور و کر ميسازد و به قرائن اجليۀ کثيره مفهوم است که مراد راجع به مقام خود ايشان است که مخفي ماند و استفاده ازآن مرکز علم نکردند و به تدريج درضلالت و فتن شديده خواهند خواهند افتاد . وعبارات مذکوره درآثار اعلي کثرت نقل و تکراريافت از آن جمله در توقيعي به محمّد شاه است قوله :
" واز آن جمله است که حضرت ميفرمايد لابدّ من فتنة ليسقط فيها کلّ بطانةٍ و وليجةٍ حتّي يخرج عنها من يشقّ الشّعر بشعرتين حتّي لا يبقي الّا نحن و شيعتنا و درحديث ديگرميفرمايد که لا يکون هذا الامر الّا وان يذهب ثلثا النّاس ودرحديث ديگر عشر ميفرمايد فوالّذي نفسي بيده صدقوا محالّ مشية الله والسن وحيه و قد خرجوا من الدّين عبادالّذين لا يظنّون ان يعصوا الله ربّهم طرفة عين من حديث يحسبون انّهم مهتدين .......... واز آنجائي که مشية الله بر ظهور فتنۀ صَمّاء دَهماء عَمياء طَخياء قرار گرفته بود " الخ
فتنه نيز لقب ايماني و تخلّص شعري بانو شهزاده شمس جهان بنت محمّد ميرزا نوۀ فتحعليشاه بود که درآثار اعلي ملقّب به ورقة الرّضوان شد . شرح احوال و اسفارش به تفصيل در تاريخ ظهورالحق ثبت است و لوح فتنه صادر از قلم ابهي در ادرنه به عنوان " شاهزاده خانم في الطّاء " براي او است قوله :
" بسم الّذي کلّ بامره يفتنون ان يا فتنة البقاء فانتظري فتنة ....... ثمّ ارتقبوا يوم الّذي فيه يأتيکم الفتنة من کلّ شطر قريب" . و قوله :
"هوالرّوح قد کان علي الاجساد منفوخا نامه ازشما نرسيد ولکن جواب ارسال ميشود في الحقيقة بي ذکر مذکور شديد " وقوله :
" به نام يکتا خداوند مهربان اي شمس به جان آواز عندليب جانان بشنو شايد به تمام روان قدم از مکان نفس و هوي برداري " وقوله :
" هوالعزيز القيوم هذا کتاب ينطق بالحق ويلقي في القلوب من اسرارالمهيمن العزيز القدير وفيه ينادي الرّوح بکلمة الّتي ما سمعها اذن احد.... قل تالله انّ کتاب المکنون قد ظهر في هذا الهيکل القديم قل جائتکم الفتنة يا ملأ الارض من کلّ شطر قريب " الخ ومراد از اين فتنۀ موجوده واقعۀ مخالفت ميرزا يحيي ازل و پيروان او ميباشد .
فتور عربي به معني سستي و دراصطلاح آثار غصن اعظم عبدالبهاء اهل نقض عهد و وصيت ابهي را اهل فتورخواندند که درشرائط ايمان سستي وناتواني وتقصير کردند .
فتيٰ عربي جوان و کودک ونيز به معني سخي وکريم وجوانمرد . درآثار
ابهي به عنوان "هذا الفتي " نسبت به خودشان بسيار است ومراد از فتي را سخي و کريم وجوانمرد وجواني ازنظر نشاط روحاني ويا از نظر آغاز ريعان امر الهي گرفت وگرنه در آن هنگام سنّشان تقريباً متجاوز از پنجاه بود .
فَجّ عربي درّه . در لوحي است :
" انّ ربّک مع من يذکره تالله من آنس بذکري يسمع ندائي من کلّ فجّ
عميق"
فَحل عربي نر. فحول = جمع . فحول علماء يا شعراء به معني اعظم و افضل و غالب آنها . در خطابي است :
" اعلمي حقّ القين انّ کلّ حقيقة منجذبة بنفحات القدس في ذا القرن المجيد تفوّق فحول الرّجال " .
فَخّ تله در خطابي ضمن نام عبد قوله:
" ويذهب الفخّ تحت التّراب ولا يحصل الثّواب بل جعلوا ذکر دون العبودية فخّاً لهذا الطّيرالطّائر في الفضاء الرّوحاني " .
فخر الشّهداء در لوحي است :
" ومنهم فخر الشّهداء الّذي احضرناه لدي الوجه " که مراد بديع شهيد بشرويه اي است . ونيز ذکر فخر النّساء است ودر نامهاي بديع
زيارت ,حيدر, ذکري ميباشد.
فَخفَخَة عربي به معني افتخار بيهوده وبادبروت . در لوح سورة الاسقلال
است :
" سبحان الّذي رفع هذا السّماء بغيرعمدورَحَي الارض علي الماء وسخّرالارياح وصرّف الآيات واستقرّالبحاروجري عليها السّفن وانطق کلّشئي بما انطق الوقاء في جبروت البقاء و ينزل لمن يشاء ما يحفظه عن رمي الشّقاء و يحرسه عن فخفخات الزّمن " الخ تلويح به اين است که معاني رمزيۀ روحانيه جمل مذکوردر قرآن تحقّق يافت .
فُراديٰ- فَريد فُرادي جمع فرد به معني يکايک. در کتاب اقدس است :
فَريدَة- مُفرَدات " کتب عليکم الصّلوة فُراديٰ"
فريد- فريدة به معني تنها و يکتا وبي مانند ودکتر امين فريد پسر ميرزا اسد الله اصفهاني مذکور ذيل نام امريکا که درآثار غصن اعظم عبد البهاء وتاريخ و نوشته هاي آن دوره مسطور ميباشد از آن جمله درضمن بياني از ايشان است :
" دکتر فريد از مسس هرست پول ميخواست " و فريدة نيز گوهر بي مانند گرانبهاء . فرائد = جمع . درخطاب وصاياي عهد است :
" ابدع جوهرة فريدة " ودر خطاب معروف به عمّه :
" و تلألأ الفريدة الغرّاء " وفرائد نام کتاب استدلاليۀ بهائي تأليف ميرزا ابو الفضل گلپايگاني معروف است .
ومفردات مقابل مرکّبات در لوح طبّ است :
" ان حصل لک ما اردت مفردات لا تعدل الي المرکّبات "
فِراش فِراش عربي بستر . در اوح به حاجي محمّد کريمخان است :
" ارفع رأسک عن فراش الغفلة " .
فَراش جمع فَراشَة به معني پروانۀ بغايت ريز که درعرف فارسي پشه کوره نامند درلوح به ناصرالدّين شاه است :
" ولا يشغلهم المعاش واسباب الفِراش عن اليوم الّذي فيه يجعَلُ الجبالُ کالفَراش"
فِراش اوّل به کسر فاء به معني بستر وبالين وکنايه از راحت وغنودن در شهوات فراش ثاني به فتح فاء جمع فَراشَة به معني پروانه هاي ريز مراد آن که امور زندگاني و آسايش وخوشگذراني و کامراني ايشان را از توجّه به روز عظيمي که کوه هارا مانند پروانه ها ذرّه ذرّه ميسازد باز ندارد واشاره به آيۀ قرآنيۀ :
" يوم يکون النّاس کالفراش المبثوث " است .
فَرّاش در عرف فرش گستر و خادم ومأمور حکومتي وشرطه است . در لوح به صدردولت عثماني :
" وهمچنين جمعي از فرّاشان و ميرغضبان با چوب و فلک "
فَرائص جمع فريصه عضلۀ سرسينه وتا پهلو که گاهِ بيم وبيتابي لرزد . در
در لوح به شيخ محمّد باقرمجتهد اصفهاني است :
" واذکر الرّقشاء الّتي بظلمها ناحت الاشياء وارتعد ت فرائص الاولياء ".
فردوس باغ و بستان و بهشت . فَرادِس = جمع در توقيع تفسير هاء است
قوله :
" واشار علي عليه السّلام في خطبة الطّتنجيه حيث قال و قوله الحقّ رأيتّ الله والفردوس رأي العين " و قوله :
" کانّه هو في ارض فردوس الجلال وفي ظلال مکفهرّات افريدوس الجمال " ودر لوحي است :
" ان يا نسيم الفردوس هُبّ غلي الممکنات بما هبّت عليک نسائم القدس من هذا الشّطر المتعالي العزيز المنيع لا تخف من احد ...... ذکّر الّذين آمنوا بما اذکرناک عن وراء جبل الرّوح ........ وان وجدت قلباً صافياً طاهراً منيراً فَالق عليه ما اَلقي الله علي فؤادک وتنبّأ في سرّ السرّ هذا النّبأ الاقوم العظيم .......... ان ما وجدت لا تتعرّض باحد ..... لواَتکلّم اليوم بحرف من الحق لتنفطرعنه السّموات والارضين"
ودر کتاب اقدس است :
" لئلّا تقع العيون علي ما تکرهه انفسکم واهل الفردوس " ودر سورة القلم:
" وتتبرّکن بخدمته حوريات الفردوس ثمّ اهل غرفات الافريدوس"
ودر لوح رئيس است :
" شطر الفردوس مطلع آيات ربّک العزيز الفريد " ودر لوح به نصير است " و بمقرّعزّ فردوس اعظم که يمين عرش ربّاني است راجع گشته " الخ
و به نام جنّت رجوع شود .
فَرِّج در مناجات آغاز خطاب به عمّه است :
" فرّج کَربي بسطوع انوار بشارات عظمي " غمم را به تابش انوار مژدگانيهاي بزرگ بگشا .
فَرع عربي شاخه و هرچيز منشعب و مبتني از اصلي در کتاب اقدس :
" ارجعوا ما لا عرفتموه من الکتاب الي الفرع المنشعب من هذا الاصل القديم " ودر خطاب وصاياي عهد : " اَلا و هو فرع مقدّس مبارک " الخ
فُرقان عربي به معني فرق ودرآثار بيان وتوقيعات نام قرآن ميباشد . در
دلائل سبعه است قوله :
" در ظهور محمّد رسول الله حجّت را فرقان قرار داده ...... واز نزول فرقان تا يوم ظهور نقطۀ بيان " الخ
فَرقَدان دو ستاره از کواکب مرصودة نزديک به هم در قرب قطب شمالي
که آنهارا به علّت تقارب وتطابق اخوان متلازمان تمثيل ومورد تشبيه قرار دادند . در کلمات مکنونه است :
" بلي تجلّي آفتاب در تراب و مرآت هردو موجود ولکن از فرقدان تا ارض فرقدان بلکه فرق بي منتهي در ميان"
فُروُغ فارسي فروز و تابش و روشني ودرآثار و عرف بهائيان نام قَريۀ دوغ آباد از توابع شهر تربت حيدريۀ خراسان موطن ملّا ميرزا محمّد از بقية السّيف قلعۀ طبرسي مازندران گرديد که او به نام فروغي مشهور و قريۀ نامبرده به واسطۀ اوشهرت درافواه يافت وذکري از او ذيل نام ازغند است و جمعي ديگر نيز از اهل بهاء در آنجا ميزيستند و بعدازاو درمابين اولادکثيرة از زوجات عديده اش فقط اصغر اولادش ميرزا محمود به جاي پدر فعّاليت گرفت و مبلّغ معروف کثير السّفر بهائي شد وبا آنکه غالباً در وطن نبود بهائيان آنجا و خويشان خود را سرپرستي نمود و به عنوان " فاضل فروغي" شهرت يافت و بعد از فوتش احوال واوضاع بهائيان آنجا روي با تناقص نهاد واکنون درآنجا جمع قليلي برقرارند واز
خاندان فروغي تني شهيد در قلعۀ طبرسي است .
وديگر شيخ عبدالمجيد ملقّب به صديق العلماء دختر زادۀ ملّا ميرزا محمّد مذکور در ترشيز خراسان که حاليه به نام کاشمر است به شهادت رسيد و مدفنش در همانجا ميباشد واز جملۀ الواح کثيره به نام فروغ قوله :
" انّا نذکر اوليائي في فروغ و نبشّرهم به آياتي ورحمتي الّتي احاطت الغيب والشّهود يا اوليائي هناک اسمعوا نداء المظلوم انّه يدعوکم الي المقام المحمود " الخ. وشرح حال ملّا ميرزا محمّد فروغي وپسر مذکورش وخاندانش در آن قريه و بهائيان آنجا در بخشهاي ظهورالحقّ مسطور ميباشد.
فَريدَن قسمتي شامل معمورات وقراي تابعۀ اصفهان که درايام ابهي مرکزي
از بهائيان گرديد گفتند نخست محمّد تقي بيک نامي در ايام اقامت باب اعظم به اصفهان به ملاقات وايمان رسيد ولي آثاري از او نيست و آقا سيد مهدي امام جمعه که مجتهدي ازنجف برگشته وحکيم مشرب بود به ملاقات ميرزا اسدالله وحاجي ميرزاحيدرعلي ايمان بهائي حاصل کرد ومعظم السّلطان والله ويردي خان وملّا محمّد علي وغيرهم بهائي شدند ودرايام غصن اعظم عبدالبهاء مفخّم السّلطان برادر معظّم السّلطان ونيز ميرزا محمود صدر العلماء وصدر الاحراروشيخ محمّد علي وعدّه اي ديگردر جمع اهل بهاء درآمدند که به اين اسامي درنامه ها وخطابها مذکورند :
ميرزا احمد خان آقا نصرالله وملّا اسمعيل و حسن وآقا رضا وآقا محمّد علي وآقا ميرزا آقاخان و استاد باقر بنّاوملّا نصرالله شريعتمدار و آقا ميرزا رضا واعظ و ملّارحيم تعزيه خان آقا باقرپيشخدمت و محمّد اسمعيل کدخداباشي وحسين خان وملّا حسين گرجي و نوروزعلي وآقا ميرزاحسن ومسيب وآقا مصطفي قلي و آقا محمّد رضا وآقا عبدالعلي و ابو الفتح واحمد وشيخ من الابرار و پدر صدر و پسرش معروف به نائب الصّدر واکنون نيز جمعي ميباشند ميرزا محمود صدر العلماء مذکورازطبقۀ اهل عمائم واهل منبرو تحصيلات مقدّماتي کرده در اصفهان ونزد شيخ محمّد علي بن شيخ محمّد باقر معروف تحصيلات علمي اسلامي نموده ودر سال 1322 تقريباً به مطالعۀ کتب استدلاليۀ اين طائفه ايمان آورد و حاجي شيخ محمّد علي فريدني هم درهمان اوان ايمان آورد و به مصاحبه با بهائيان رفع هرگونه احتجاب شد و صدر فريدني مذکور مورد سوء قصد معاندين خصوصاً طلّاب اصفهان به تحريک شيح محمّد تقي نجفي واقع شد و به فريدن فرار کرد بالاخره به طهران رفته چندي در عدليه در اوائل مشروطيت وکالت کرد وبالاخره به اصفهان برگشت و به همان شغل ماند و تبليغ رشيدانه بسيار نمود و جمعي را مهتدي ساخت تا درسال 1346 درفريدن درگذشت .
فَرِيسيوُن گروهي از طبقۀ ديني يهود . در لوح به شيخ محمّد باقرمجتهد
اصفهاني :
" وباي حجّة انکرالفريسيون وعلماء الاصنام اذ اَتي محمّد رسول الله "
فَزَع عربي بيم واستغاثه ازترس . در لوحي است :
" کبّر احبّائي من قِبَلي وبشّرهم بذکري الجميل ونوصيهم بالاستقامة الکبري في هذا الامر الّذي به فزع من في الانشاء الّا من شاء القدير " .
فَسا قصبۀ معروف در ايالت فارس که شرح اوضاع آنجا مرتبط به اين امر
در ايام آقا سيد يحيي وحيد اکبر و واقعات ديگردرظهورالحقّ ثبت است.
فِسطاط (با هردو کسره و ضمّۀ فاء) عربي خيمه و پردۀ کشيدۀ بالاي حياط خانه .
فُسطاط در مناجاتي به ايام صيام است :
" واسترفع فسطاط حکمک و خباء مجدک " به نوع تشبيه بر مقرّ عظمت وحکمراني الهي اطلاق شده .
فِصح(به کسر فاء) ٰ فِصح از لغت عبري است ونزد يهود عيد فصح يادگار
-فُصحي خروجشان از مصر ميباشد ونزد مسيحيان که نيز عيد بزرگ
به اين نام دارند يادگارقيام و خروج عيسي از قبر است. در خطابي بيان عبد البهاء است:
"عيد الفصح معناه عيدالقربان عنداليهود والمسيح . اخذه الي آخر ايامه ولکنّ النّصاري بدّلوه بعيد القيامة "
و اَفصَح و فُصحيٰ اسم تفضيل از فصاحت . در لوح به عبدالوهّاب است قوله :
" يا قلمي الاعلي بدّل اللّغة الفصحي باللّغة النّوراء " واين درآثار ابهي بسيار است که لغت عربي را " لغت فصحي" و فارسي را لغت " نوراء" خواندند و مقصودشان به ميان آوردن وجلال دادن فارسي سره و متعارفي هم بود چه دراثر نفوذ اسلام و تقديس عربيت اعتبار فارسي از ميان رفته بود حتّي در اصطلاح نقطة البيان هم مقامي نيافت .
فَصِلِ الخِطاب اصطلاحي متداول و کثير الاستعمال به معني کلام فاصل
وسند وبينه فيمابين . درلوح طبّ است :
" و هذا القول في هذا الباب فصل الخطاب " و در کتاب اقدس است :
" طوبي لمن اقبل و فاز بفصل الخطاب " و از غصن اعظم عبدالبهاء است قوله :
" کلام بردوقسم است يکي جوامع الکلام وفصل الخطاب که بغايت موجز و مفيد است ديگر اساطيروحکايات که مسهب و طويل و مطنب ميباشد ولي معاني قليل و کمياب " الخ .
فُصُول جمع فصل و فصول سنه ازمنۀ چهارگانۀ سال يعني بهار و تابستان
و پائيز و زمستان که درلوح طبّ است :
" تنقية الفصول هي العمدة ولکن في الفصول المعتدلة ".
فَضَّينا در لوحي است :
" ثمّ اشرب من رحيق اسمي الابهي الّذي فضّينا ختمه " الخ که مبدّل از اصل فضّضنا است يعني از مي نام ابهايم که مهرش را شکسته گشوديم بياشام " ودر لوحي ديگر است :
" فلمّا فضّينا ختامه " که ضمن نام ابن ثبت ميباشد .
فِطرة عربي خلقت و طينت وحالت طبيعيه وبه معني سنّت . درقرآن
است قوله تعالي :
" فَاقم وجهک للّذين حنيفاً فطرة الله الّتي فطر النّاس عليها لا تبديل لخلق الله ذلک الدّين القيم " ودر دعائي از نقطۀ بيان است :
" ولا ثُبتنّ الاثبات لک من دون علمي به بجوهر کينونتي اذ ذلک فطرة الله الّتي قد خلق بها الانفس والارواح وذوّت بها الاذوات ويستعرح اليه الموجودات الي علوّ الامتناع اذ ذلک اعظم نعماتک يا الهي واکبر آلائک يا محبوبي " ودر لوح به عبدالوهّاب :
" به لسان فطرت بالآن قد حصحص الحقّ ناطق گردد " ودرکلمات مکنونه :
"رأس الفطرة هوالاقراربالافتقاروالخضوع بالاختياربين يدي الله العزيز المختار ودر رسالۀ سياح است قوله :
" صحائف الهاميه وکلام فطري ناميده " الخ و فطرت به اين طريق درآثار نقطة البيان سرشت و قريحۀ نبويۀ انزال آيات است که نشاني مظهر مشيت ميباشد و بابيان همين را اعتراض بر مقام ابهي قرار دادند و گفتند که آيات ايشان اکتسابي و تکلّفي تفکّري است وايشان در لوح به حاجي محمّد کريم خان چنين فرمودند :
" اتّق الله ولا تجادل بآياته بعد انزالها انّها نزّلت بالفطرة ...... وآنچه از فطرت نازل بر فطرت اصليۀ الهيه نازل شده و ميشود " ودر لوح به شيخ نجفي است :
" انّ الفطرة في هذا الحين تنادي وتقول قد اتي اليوم و اظهرني ربّي بنورکسفت عند اشراقه شموس البيان اتّقوا الرّحمن ولا تکونوا من الغافلين " ودرکتاب اقدس :
" قل انّ الفطرة خلقت بامري " ودر ذيل نام حرف ذکري از کتاب هيکل در خصوص فطرة ثبت ميباشد و فطرة نيز لقب وشهرت حاجي ملّا حسين جهرمي ناقض بود .
فَقرة (فِقرة) عربي . درلوح بشارات است قوله :
" اين فقره فرض است بر کلّ طوبي للعاملين "
فقرة به معني بند و جمله .
فلبس مسترفلبس امريکائي بودائي مشرب بود وبا خانمي بودائي اوقاتي
که درمصر بود به استماع اخبار غصن اعظم عبد البهاء به شوق آمد وبا هم به عکا رفته منجذب شدند ودرايام توقّفش درآنجا اجازت گرفت و راجع به تاريخ حياتشان وغيره از خواهرشان ورقۀ عليا مسائلي که ميخواست ولازم ميدانست پرسيده کتاب به نام "حيات عبّاس افندي " نوشت واز غصن اعظم عبدالبهاء است قوله :
" در سفر اخير که به عکا آمد بياناتي مفصّل به او شد و مرقوم داشت بايد آن را طبع و نشر کند . و امّا ترجمۀ کتاب او حسين روحي معلّم مکتب گفته است کار بسيار دارد و فرصت ترجمه ندارد انشاء الله هر وقت مترجمي پيداشود ميدهم ترجمه کند و تصحيح نموده آن را ميفرستم که طبع و نشر نمايد امّا جمله اي که نوشته است که روح ترقّي ميکند به معاونت جسد مراد آنکه چون جسد به خدمت عالم انساني پردازد يعني مثلاً پرستاري مريضان کند و تقويت ضعيفان نمايد ودر سبيل الهي شهيد شود وفدا گردد اين سبب ترقّي روح است ........... و امّا بعد از صعودازاين جسد وسيلۀ ترقّي ارواح دعاي ياران و تضرّع دوستان است . ولي فلبس به جزيرۀ سيلان وکلمبو مرکز بودائيان نيز رفت ودرهند دراوضاع مملکتي سخن گفته مداخله کرد " وخطاب به مسس گتسنگر لوا در ايام مسافرتش در هندوستان راجع به وي قوله :
" امّا قضيۀ مستر فلبس همه جا ذکر کنيد که اين شخص بودائي است " الخ
وخطاب به مسيس جي استنارد است قوله :
" وامّا مسألۀ فلبس جواب نامۀ اوا بنويسيد که چون تو درامور سياسي مداخله مينمائي ما با تو آشنائي نداريم مسلک تو غير از مسلک ما است ما بهائي هستيم وتو بودائي ...نوعي نمائيد که جميع ناس بدانند که او وآن دوزن ديگربهائي نبودند مستر فلبس بودائي است مادام تبلن و مس راجزين اين دو دزد اموال ناس " الخ
فِلذَة(به کسرفاء و فتح ذال) عربي قطعه . در خطابي در طلب مغفرت براي زين المقرّبين :
" و وفّق الّذين کلّ واحد منهم قرّةً لعينه و فلذةً من کبده"
فَلس عربي پول مسي قديم عرب . در لوح سلمان است :
" نفوسي ظاهر شوند که عالم وما فيهارا به فلسي نخرند " .
فِلَسطِين در خطابي براي جمعي از دوستان است :
الارض المقدّسة حرارتها لا تزيد عن 3 درجة وابرد فصلها تقريباً 4 فوق الصّفر وفي الارض المقدّسة والسّورية من حوران الي بغداد کلّه سهل و فوق طرابلس جبل فم الميزاب علوّه 3800 متر والبحر الابيض المتوسّط شمالاً و جنوباً الابحر الاحمر وبحيرة طبرية حلوة و بحيرة لوط البحرالميت مالحة والاشجار الّتي تنمو في الاراضي الباردة مثل الجوز موجودة هنا و کذلک الّتي تنمو في المناطق الحّارّة کالنّخل والرّمان والموزتنموهنا هوائها معتدل جدّاً ومن الغريب انّ المسافة بين نقطتها الحارّة باطراف طبرية الّتي هوائها کهواء الحجاز والسّودان تبعد عن نقطتها الباردة جبل الشّيخ 18 ساعة فقط فالانسان يمکنه بليلة واحدة او يوم واحد يسافرمن احرّ الدّرجات الي ابردها خطّ الثلج و هذه الارض کانت تحکم علي جميع العالم لمرکزها الجغرافي لانّها واقعة في آخر آسيا و اوّل افريقا وقريبة من اروپا و کل من ملکها ملک علي کلّ العالم و في القديم لما ملکها الفرس وکذلک الرّومان واليونان والعرب فتحواالعالم ولمّا نفواابراهيم عن وطنه خاطبه الحقّ قائلاً لا تحزن انّي اعطيک احسن اراضي الدّنيا قسم منها ينبت الورد و قطعة فيها الزّنيق و في غيرها الرّيحان وفي الآخري النّرجس " انتهي ودر ذيل نام اورشليم ذکر است .
فَکَکنا در لوحي است :
" قل يا قوم اشربوا من رحيق المختوم الّذي فککناختمه بايدي الاقتدار " از اين مي ناب سر مهر کرده بياشاميد که مهرش را به دستهاي قدرت گشودم .
فَلَک فلک به فتحين عربي مدار اختران و غيرها وآسمان . اَفلاک = جمع.
در اثري به امضاء خادم مورّخ سنۀ 93 عنوان : " ط سرور مکرّم و معظّم جناب حا قبل سين عليه بهاء الله الابهي ملاحظه فرمايند ........ اينکه ازقبل مرقوم فرموده بوديد که شخصي ازعلماي علم رياضي ازافلاک وسيارات وحرکت آن ازآن حضرت سؤال نموده درساحت اقدس عرض شد قال عزّ ذکره يا حا قبل سين اگر ناس غافل به ذکر اين بيانات و فوق آن به مطلع علم الهي اقبال مينمودند هرآينه جميع علوم مکنونه به عرصۀ ظهور وشهود مشاهده ميشد عنايت حقّ به مقامي است که هيچ نفسي را مأيوس نميفرمايد ولکن خود نفوس حجاب خود شده اند به پرهاي اوهام طائرند چه مقدارازعلماء که درارض سرّواين ارض و توقّف درعراق ازعلوم متفرّقه سؤال نمودند جواب کلّ به شأني که احدي قادربراعتراض نبود از سماء علم الهي نازل ولکن احدي ازآن نفوس به بحر معاني فائز نشد جه مقدارازعلماء که ازاقوال حکماي قبل سؤال نمودند ازاشراق شمس حکمت واذعان به آن محتجب مشاهده شده اند لامرالله انّ قلمي الاغلي لا يحبّ ان ينطق بما اخبر به نقطة البيان انّه لا اله الّا انا المهيمن القيوم. انتهي ."
ولکن درايام توقّف درعراق ورقه اي از سماء مشيت در ذکر اين مقامات نازل آنچه در نظر اين عبد است عرض مينمايد از جمله درآن ورقه سياره عد دنوزده نازل شده بودوفرمودند هنوزتمام ذکرنشده وآنچه ازسماوات وافلاک درآن ذکرشده بود غيرآن معاني بوده که ناس ذکر مينمودند باري به حضرت غصن الله الاعظم روحي و ذاتي لتراب قدومه ا لاعزّ فدا فرمودند که در اين مقامات شرحي مرقوم فرمايند انشاء الله از بعد ارسال ميشود چون مشغولند تأخيرافتاد در رساله اي که از قبل مرقوم فرموده بودند درسياست و آن نزد جناب ملّا علي اکبر موجود است ملاحظه خواهيد فرمود " الي آخرها که مراد ازاوّل رسالۀ افلاکيۀ عربيۀ معروف و از دوّم رسالۀ مدنيۀ فارسيه است که هردو مطبوع و منتشر و مشهور ميباشند. و فَلَک و فَلَکَة برپاي بند مجرمان که پايشان درآن بند کرده ميزنند و برکند پاي محبوسان اطلاق کنند " . ودرلوح به صدر دولت عثماني است :
" جميع فرّاشان و ميرغضبان با چوب و فلک آمده " الخ و عربان معرّب کرده فلقه گفتند .
وفُلک (به ضمّ وسکون) کشتي و کشتيها . در لوح نصير است :
" وبر فُلک ابهي که بر بحر کبرياءاليوم جاري است تمسّک جسته از واردين او محسوب شويد " الخ ودر ذيل نام زيارت " الفلک الحمراء" مذکور است .
فِناء فِناء البيت به کسر فاء جاي بازوميدانگاهي جلوي خانه وحريم ودور
خانه . ودر توقيع به محمّد شاه است :
" انّ الله و احبّائه اجلّ من ان يصل بفنائهم خير احدٍ او شرّه " ودر لوح نصير است :
" و تو توقّف نموده در فناي باب متحيراً قائم شده و هنوز فائز به ورود در مدينۀ قدس صمدانيه و مقرّ عرش رحمانيه نشده .....فيا روحا لمن يتوجّه اليه بقلبه و يستظلّ في ظلّه و يستقرّ الي فناء قدسه .... واز فناي باب رضوان به اصل مدينه وارد شود " .
ودر لوح حکما است :
" فلمّا انفجرت ينابيع الحکة والبيان من منبع بيانه واخذ سکر خمرالعرفان مَن في فنائه " الخ ودر صلوة يوميه :
" سبحانک من ان تصعد الي سماء قربک اذکار المقرّبين او ان تصل الي فناء بابک طيور افئدة المخلصين "
فَناء به فتح فاء مصدروضدّ بقاء به معني نيستي و هلاک وفوت وزوال. فاني اسم فاعل: فَناء پذير. در کلمات مکنونه راجع به فناء دنيا است :
" اي ابناء غفلت به پادشاهي فاني دل مبنديد و مسرور مشويد مثل شما مثل طيرغافلي است که بر شاخۀ باغي در کمال اطمينان بسرايد و بغتةً صياد اجل اورا به خاک هلاک اندازدديگرازنغمه وهيکل ورنگ اواثري باقي نماند پس پند گيريد اي بندگان هوي "
وفَناء درعرف متصوفّه واهل سلوک گم شدن وجود فردي وشخصي دروجود کلّي و الهي است و در رساله هاي سير وسلوک تبيين گرديد .
فؤاد عربي قلب وعقل. اَفئِده = جمع و شرحي از توقيعات راجع به فؤاد
و مقام فؤاد ضمن بيان نامهاي بيت و سبعه ذکر است ودر کلمات مکنونه است قوله الاعزّ :
" يابن الوجود فؤادک منزلي قدّسه لنزولي وروحک منظري طهّرها لظهوري" ودر مناجاتي است :
" بل في کلّ حين نطق فؤادي " الخ ودر لوح رئيس است :
" و سمع منک ما يطهّر به افئدة القاصدين " .
و لوح فؤاد به شيخ کاظم سمندر قزويني است و مراد از کبير در جملۀ " قد اخذ الله کبيرهم " فؤادپاشا وزير اعظم سلطان عبدالعزيزعثماني ميباشد که درتبعيد و سجن ابهي دخالت تامّه داشت وبالاخره پي معال جهٴ مرض شديدش به پاريس رفت و چندان گرفتار مقاسات شدائد مرض و معالجه بود تا هلاک شد. ودر سورة الامين است قوله :
" نبّئي الامين نبأالمهتاض اذ اخذته سکرة الموت و احاطته ملائکة غلاظ ناداه مَلَک عن يمين العرش يا فؤاد هؤلاء ملائکة شداد هل تري لنفسک من مناص قل لا وربّ الايجاد الّا النّار الّتي يغلي الفؤاد انّه هوالّذي ظلم علينا في هذه الکرّة انّ ربّک لهوالعزيزالکريم قداخذ ناه کما اخذنا من قبله الاحزاب" ودراثري است :
" حبيب مکرّم جناب ملّاعلي ب ج عليه بهاء الله ملاحظه فرمايند هوالاقدس الاعظم الاکرم العلي الابهي الحمد لله الّذي تجلّي للکائنات بالنّقطة الّتي کانت مقدّسة عن الجهات ..... سورۀ رئيس را تلاوت فرمائيد وهمچنين لوح ملک پاريس را که ازاجزاء سورۀ مبارکۀ هيکل است وهمچنين لوح فؤاد که مخصوص يکي ازاحباب نازل شده که فؤاد پاشا که وزيرخار جهٴ دوّم بود به مقرّخود راجع شده بود و سبب فتنۀ اخيره و مهاجرت از ارض سرّ به عکا او شده بود. دو نفر بودند که بعد از سلطان رئيس کلّ بودند يکي فؤاد پاشا و يکي عالي پاشا گاهي اين صدر اعظم بود وان وزيردول خارجه وگاهي بالعکس درآن لوح ميفرمايند " سوف نعزل الّذي کان مثله ونأخذ اميرهم الّذي يحکم علي البلاد و انا العزيز الجبّار" همچنين درکتاب اقدس در نقطۀ واقعۀ بين البحرين ملاحظه فرمايند" الخ و فؤاد پاشاي مذکور که ضمن نام رئيس و غيره نيز ذکر است در اسرار الآثار العموميه شرح داده شد و ذکري از لوح فؤاد ذيل نام عبد ميباشد .
فِيثاغوُرَث معروفترين فيلسوف اقدم يوناني که متجاوز از پنج قرن قبل از
ميلاد مسيح (853 يا 582) يعني درعصر کوروش وداريوش ميزيست ودر حقّ وي در لوح حکما است :
" و فيثاغورث في زمن سليمان بن داود واخذ الحکمة من معدن النبوّة و هو الّذي ظنّ انّه سمع حفيف الفلک و بلغ مقام الملک" الخ ودربارۀ عدم انطباق اين بيان با تاريخ مذکور حيات فيثاغورث که معتمدٌ عليه محقّقين عصر ميباشد توان گفت که مانند بسياري ازآثار مقدّسۀ ديگرازقديم وجديد صرفاً محض تأئيد مقصود و توجّه به جوهرمندرجات بدون تضمين امرديگرآن نقل منقولاتي که در دسترس مردم بود فرمودند واين به علاوۀ آن است که اعتماد مذکورهم بيش ازظنّ حاصل از قرائن نيست .
فَحياء- افيح عربي درمؤنّث ومذکّر به معني واسع و فراخ در لوح
سلطان :
"دمشق الفحياء" که فحياء لقب و صفت دمشق بود .
فِيروُز موسوم به اين نام فارسي درعصر اخير هم بسيار بودند از اشهرشان فيروزميرزا نصرت الدّوله والي فارس درايام مقاتلات نيريزکه ضمن آن واقعات درعصر اوّل مذکور است وفيروز ميرزا فرمانفرما و پسر ديگرش عبدالحسين ميرزا فرمانفرما والي کرمان و پسرش نصرت الدّوله فيروز ميرزاي ثاني بود .
فَيضان مصدر عربي به معني جريان و سيلان . فياض مبالغه: پرآب و
پرجود. درلوح حکما است :
" طوبي لمن فاز بفيضان هذا البحر في ايام ربّه الفياض الکريم "
حرف ( ق )
ق درآثاراين امرغالباً رمزاز قزوين رقم گرديد ودرلوح حروفات مقطّعات
مذکور ضمن حيات رمز از حاجي محمّد باقر نبيل مسافر همداني ميباشد ودرلوح به حاجي ذبيح :
"واطّلعت بالّذي آمن بالله وآياته في اسم القاف بعدالالف" که مراد اسم آقا است.
قاب قوسين قاب عربي دستۀ کمان ودرقرآن است :
" فکان قاب قوسين او ادني " ودر لوحي است :
" به مقام قاب قوسين که در آن جانب سدرۀ منتهي است وارد شد "
قادرية نام فرقه اي از فرق تصوّف اسلامي تابعان شيخ عبدالقادر گيلاني
شهير که درسال 470 هج. ق. فوت شد و مقبره اش در بغداد ميباشد وذکري از او ضمن نام غوث است . در لوحي است :
" بعضي از ناس که ادّعاي شوق و جذب وشغف و انجذاب وامثال آن نموده و مينمايند کاش دارالسّلام ميرفتند درتکيۀ قادريه ملاحظه مينمودند و متنبّه ميشدند اي علي جمعي درآن محلّ موجود و مجتمع ونفسي الحقّ مشاهده شد نفسي ازآن نفوس زياده از اربع ساعات متّصلاً خود را به حجر و مدر و جدار ميزد که بيم هلاک بود بعد منصعقاً بر ارض مي افتاد و مقدار دوساعت ابداً شعورنداشت واين امور را از کرامات ميشمردند انّ الله بريي منهم و نحن برئاء انّ ربّک لهوالعليم الخبير ".
قادياني قاديان قريه اي در ايالت پنجاب هند و قادياني ميرزا غلام احمد
مؤسّس شعبۀ مذهبي قادياني معروف دراسلام به سال 1328هج. ق. درگذشت وبعد ازاو مولوي حکيم نورالدّين طبق وصيتش بجايش قرار گرفت و او کسي بود که سليمان خان جمال الدّين يا جمال افندي تنکابني مبلّغ شهير بهائي و سياح در هندوستان و کشورهاي مجاور آن درآن سنين مسافرتش به شهرهاي هندوستان در شهر جمّون پنجاب چندي مهمان وي شد و تفصيل دراسرار الآثار عمومي است . در خطابي چنين مسطور ميباشد قوله :
" تفاصيل قادياني معلوم و واضح بود ........ عنقريب خويش را اسيرخسران مبين بيند" الخ .
قاسَ- اِقتاس در کتاب اقدس :
" لا تقيسوا کتاب الله باهوائکم " کتاب خدارا با هواهاي نفساني خود نسنجيد .
در دعاء يدعوه محيي الانام في الايام :
" لئلّا يقاسوا امرک بما عندهم " که ظاهرش لئلّا يقيسوا ميباشد .
از حضرت عبدالبهاء است :
" مقتاسين بالاصائل من الصّا فنات الجياد " اسم فاعل از اقتاس است .
قاسم آباد قريه اي از توابع يزد واقع به بُعد نيم فرسنگ . درسال 1310
هج.ق. برادران شاه سياوش وشاه کاوس بهائي شدند ودر سال 1313 نوش شاعر پسر گشتاسب و جمشيد خداداد حکيم بهائي ازهند آمدند . ديگرازبهائيان زردشتي آنجا اردشيرورشيد وجمشيد ابناء فرود ومهربان کيومرث وغيرهم بودند .
قاف کوه موهوم ويا معلوم که در اسرار الآثار العموميه وذيل نامهاي عنقا و
قبريس وکثيب ذکر است. ودر لوحي :
"وناديناک فيکلّ حين في سرادقات القرب خلف قاف الهوية " ودرخطابي است:
" اين ايام اقليم قفقازبه مقدارکلّي اهميت پيدا نموده بايد همّتي نمود تا به ثبوت رسد که ق والقرآن المجيد است آشيان عنقاي مشرق الهي صوت سيمرغ امرالله از آن انحاء و نواحي بلند گردد "
قاهرة- قائِن در ضمن قهر و مصر ذکر است .
قائين قصبه اي معروف از توابع بيرجند خود جمعيتي بسيار از مؤمنين اين امرنداشت ولي به نام آقا محمّد فاضل ونبيل اکبر وبه نام آقا محمّد علي نبيل اهل قائن که از حوالي آنجا بودند معروف گرديد ومؤمنين حوالي و جوانب به نام اهل قائن مخاطب گرديدند از آن جمله قوله :
" قائن احبّاء الله الاقدس الاعظم يا معشرالاصفياء لم يدرالبهاء من اي مصائبه يذکر لکم " الي آخره .
قُباع عربي صداي خوک به نفَس از بيني . در لوح رئيس است :
" ولا يمنعه قُباعک ولا نُباح من في حولک " نه صداي خوکي ونه صداي سگي اطرافيانت نتواند اورا مانع شود.
قُبّة عربي هر داراي سقف مستدير مقعّر . به فارسي گنبد و خرگاه
قِباب = جمع و قُبّه و قِباب به تشبيه و اعتبار خرگاه و سرا پردۀ جلالت شاهانه محض افادۀ تجليل وتعظيم درجملات ادبيه استعمال کنند . درکلمات مکنونه است :
" يا بن الوجود استشهد في سبيلي راضياً عنّي وساکناً لقضائي لتستريح معي في قباب العظمة خلف سرادق العزّة " ودر صلوة يوميه است :
"ايربّ تري الغريب سرع الي وطنه الاعلي ظلّ قباب عظمتک وجواررحمتک" ودر لوح حجّ است :
" ثمّ يدخل البيت بوقار و سکون کانّه يشهد الله في جبروت امره و ملکوت بيته الي ان يدخل في الصّحن و يحضر في مقابلة قُبّة الّتي کانت مخصوصة باستواء عرش العظمة عليها " ودر لوحي ديگر :
" بسمه الباقي بلا زوال ان استمع النّداء من مالک السّفينة الحمراء من شطر العکاء الّتي سمّيت بالقبّة البيضاء انّه لا اله الّا هوالعزيز الحکيم " .
ودر خطابي به حاجي آقا محمّد علاقبند در تاريخ1321 هج.ق. :
" عاقبت اين گنبدهاي گرد سفيد وسبزونيلگون سرنگون گردد وفيض روحاني وپرتو نوراني از حضرت بيچون عالم را احاطه نمايد " الي آخرها که عمّا مه هاي مدوّر معظم مختلف الالوان را به تشبيه گنبد خواندند .
قَبر در خطابي براي جمعي از حاضرين :
" المسيح ما کان عنده احبّائه کفاية يحافظون علي قبره قبره کان في مزبلة الي ان اتت هيلانة امّ قسطنطين ملک الرّومان الي القدس هي الّتي سألت عن القبر واخبروها عن محلّه وذلک کان 300 سنة بعد صليب المسيح موسي تحمّل التّعب والمشقّة مدّة 40 سنة وبعده عين يوشع وصيه و ذهب ليستريح وتوفي ولا احد يعرف محلّ وفاته ولا الغارة الّتي آويٰ اليها ايليا احبي دين موسي بعد ما اخربه يربعام و رحبعام هو ايضاً مثل موسي استراح في مغارة في جبل الکرمل و توفي ولا احد يعلم بقبره " .
قِبرِيس جزيرۀ بزرگ ومعروف درياي ميترانه که تفصيل در اسرار الآثار
العمومية ذکر است . سلطان عبدالعزيز درسال1286 هج.ق.ميرزا يحيي ازل را با تني چند ازلي و بهائي از ادرنه به آن جزيزه تبعيد نمود که در ماغوسه ماندند وآنجا مرکز مراودة ومراسلۀ ازليان گرديد ودرسال 1878 آن جزيره را دولت انگليز از دولت عثماني بدست گرفته به تصرّف آورد که الي
کنون در تصرّف آن باقي است وبالاخره ميرزا يحيي درآنجا درگذشت و مدفنش درآنجا ميباشد و بعضي از بهائيان همرهانش و غيرهم نيز درآنجا مدفون شدند و بعضي از اخلاف ميرزا يحيي و امور متعلّقه به ايشان ونيز بعضي از ازليان در آنجا باقي اند ودر يکي ازآثار به امضاء خادم چنين مسطور است :
"چندي قبل يکي از دوستان که از ملل مختلفه بود عريضه اي عرض نمود و درآن عريضه دو روايت معروض داشته که در کتب قديمه از زبان يوناني به لسان عربي ترجمه شده فقرۀ اولي سيظهرالشّيطان في جزيرة قاف و يمنع النّاس عن الرّحمان اذاحان ذلک توجّهوا الي الارض المقدّسة منها تمرّ نسمة الحيات و قاف قبرس است واين مشهور است چنانچه جميع ترک قبريس را شيطان جزيره سي ميگويند و ارض مقدّسه هم معين که حال محلّ عرش واقع شده و فقرۀ ثاني
يظهر الحباب في جزيرة منسوبة اليه انّه قصير القامة کثير اللّحية ضيق الجبهته والصّدراصفرالعين والبثرلظهوره وهو کان طوء الصّدر شعر کالمعز اذا اتي ذلک الوقت تقرّبوا الي الکرمل ولو بالکلکل ثمّ اقبلوا الي الوادي المقدّدس ارض المحشر بقعة البيضاء. انتهي معلوم بوده که حباب اسم شيطان وحيه است ميفرمايد ظاهر ميشود در جزيره اي که منسوب به او است که قبريس باشد چنانچه به جزيرۀ شيطان معروف است وميفرمايد اذا اتي ذلک الوقت تقرّبوا الي الکرمل و کرمل جبلي است مقابل عکاء ولو بالکلکل اگرچه به سينه باشد ثمّ اقبلوا الي الوادي المقدّس ارض المحشربقعة البيضاء اين سه لقب عکاء است چنانچه بين کلّ مشهور و در کتب مذکور و کاش نفسي به قبريس ميرفت و جميع اين صفات که مذکور است به عين ظاهر درآن شخص مشاهده مينمود "
ودر ضمن نام يحيي ذکري است .
قبل - قِبلة قَبل درآثاراعلي وابهي مابين دوجزء ازاسم مرکّب غالباً زياد
اِقبال- تقبيل ميشود مانند اينکه در کتاب اقدس است :
" واذکر الشّيخ الّذي سمّي به محمّد قبل حسن " که مراد شيخ محمّد حسن نجفي صاحب الجواهر است . و در لوح به استاد علي اکبر يزدي ( شهيد) در عشق آباد :
" بسمي المشرق من افق ملکوت البيان يا علي قبل اکبر عليک بهاء الله مالک القدر " ونيز درآثار کلمۀ "از قبل و بعد " به معني از قديم وجديد بسيار ذکر يافت از آنجمله درلوح به شيخ سلمان :
" بلکه کلّ ذي علم و حکمت و عرفان از قبل و بعد محتاج اين بحور متمو جهٴ بديعه بوده و خواهد بود " .
قِبَل در آثار حضرت بهاء الله به اين طريق بسيار است :
" ذکّر من قِبَلي ( از نزد وطرف من) وبشّره بعنايتي و رحمتي "
قِبلة مواجه ومورد توجّه . درلوح حجّ بغداد است :
" جعلک الله قبلة الامم " .
اِقبال به سوئي آمدن . درلوحي است :
" ثمّ اَقبل بقلبک الي مقرّ الّذي فيه ينطق کلّشئي بانّه لا اله الّا هوالعزيز الکريم" تَقبيل بوسيدن. در کتاب اقدس است :
" حرّم عليکم تقبيل الايادي " و در خطابي درجمعي از دوستان نوبتي که شيخ قرآن رسيد و دستشان را بوسيد فرمودند :
" دست بوسي و يا دامان بوسي ويا اَقدام ودرگاه بوسي هيچيک جائز نيست وبدعت سيئه است " شيخ گفت بر شما پوشيده نيست که علماء اجازه دادند فرمودند :
" بلي بعضي گفتند که بدعت مستحسنه است ولي مگر ما مجبور به اطاعت علماء هستيم درقرآن است لکم في رسول الله اسوة حسنة ندارد في العلماء مگر نه پيغمبر با اصحاب مصافحه ميکردند علاوه بر اين درقرآن است کرّم الله بني آدم دربغداد با يکي ازعلماء سوار براسب به ملاقات شخصي در قريه اي ميرفتم و اسب مرکوب آن عالم حسب تعليمش در بين راه همه جا براي رسيدن مردم و دستبوسي مي ايستاد و من تأمّل نکرده وداع گفته رفتم . شيخ حلبي بسيار تنومند بود و حسب دعوت سلطان عبدالمجيد به جشن ختان پسرانش عبدالحميد و فؤاد و محمّد رشاد رفت و وزير تشريفات به همه تعليم ميداد که درحضور سلطان تمنّاي زمين کنند و وقت امرسلطان به جلوس رکوع کنند وساکت باشند وقت امر سلطان به تکلّم به جواب مختصر اکتفا نمايند و همه به آن رسوم عمل کردند ولي حلبي هرچه وزير فرياد زد که تمنّا کند نتوانست وناچار نزد سلطان رفته مصافحه نمود و گفت پيغمبرچنين ميکرد ورکوع هم نتوانست مربّع نشست و گفت پيغمبر چنين ميکرد و جاي آنکه وقت سلام دست بر سرگذارد بر شکم خود گذارد " .
مُقبَل اِقبال گاه مُقَبَّل بوسه گاه . درکتاب اقدس است :
" الّذي جعله الله مطاف الملأ الاعلي و مُقبل اهل مدائن البقاء "
قُتار عربي دود و بوي طبخ سوخته . درلوحي ومناجاتي است :
" ولو يطبخونني في قِدرالبغضاء قِتار الّذي يفوح من لحمي يتوجّه اليک و ينادي " الي آخرها.
قتل در لوح رئيس است :
" قل انّ ملک العجم قتل محبوب العالمين " ناصرالدّين شاه هيکل نقطه را به قتل آورد .
قَهفرّخ قريه اي واقعه در چهارده فرسنگي جنوب غربي اصفهان شامل
تقريباً هشت هزارنفر سکنه که جمعيتي از بهائيان درآنجا هستند نخستين کسي که درآنجا مطّلع و مؤمن به اين امر گرديد سيدي روضه خوان بود که ايمان خود را به علّت شدّت تعصّبات اهالي مکتوم ميداشت و پس از او تقريباً درسال 1298 غلامحسين رضوان متّصف به ايمان بديع گشت و به واسطۀ او عدّه اي مؤمن گرديدند واو بالاخره در سال 1322 هج.ق. به حالي که درمزرعۀ طاهرآباد متعلّق به خودش (که نيم فرسنگ تا قصبه مسافت دارد) بود سه نفرش در آن بيابان ريخته با تيشه و چوب گشتند واکنون درآن قصبه جمع قليلي بهائي هستند .
قَدر- تقدير سورة القدر قرآن را از نقطۀ اولي شرحي است که درآن ضمن
مِقدار چنين مسطور ميباشد قوله :
" ولا يصعب علي نفسک بانّ في کلّ الف شهرٍ لابدّ بليالي قدرٍ معدودةٍ فکيف يمکن تصوّر تلک الشّهور الّتي يعادلها الله لهاً بلي انِّها کانت مدّة ملک بني اميه لعنهم الله دهرالدّاهرين و سرمد الآخرين و ليس فيها ليلة القدر لانّ مناط التّساوي هو الف شهر توضع عنها ليلة القدر و ليس المقام مقام التّأمل و انّ المرادبالرّوح في قوله تنزّل الملائکة والرّوح فيها باذن ربّهم من کلّ امر هوالقائم والمراد بالملائکة هم الائمّة " واز حضرت بهاء الله است :
" وامّا ما سئل في ليلة القدر قل قد ظهر يوم الاعظم وطافت حوله ليلة القدر بعد الّذي اظهرناها وزينّاها بطرازاسمنا العزيز المنيع لما قضت لاينبغي ذکرها تمسّک بيوم الاعظم الّذي فيه تجلّي الله علي کلّ الاشياء (عيدرضوان) قد فسّرها من بشّر النّاس بظهوري انّها زينت بما نزّلت فيها الهاء الّتي انشعبت منها بحور الاسماء ان اعرف وکن من الشّاکرين في ظاهر الظّاهرانّها ليلة فيها وُلِد محبوب العالمين ونزّل ذکرها في لوح الّذي زينّاه بهذا الذّکر العزيز البديع "
ودرباب قدر از قلم اعلاي نقطه است :
" قال الله تعالي والّذي قدّر فهدي قال الصّادق لا جبرولا تفويض بل امرين بين المرين ...... لانّ القَدر نفس الامکان وهو اوسع عمّا بين السّماء القابليات والارض المقبولات و کلّ الاشياء يمشون فيه ولا يشعرون .....فحين ما خلق خلقه بالاختيار
والاختيار مساوق لوجوده لانّ السّؤال الست بربّکم لا يجري الّا علي المختار و انّ السّؤال نفس الجواب وخالقه مختارعادل فلابدّ من خلقه بالاختياروانّ الخلق حين ما انخلق خلقه خالقه علي ما هوعليه لانّ الله قبل وجودهم عالم باختياراتهم وخلقهم علي هيئته ما هم عليه جزاء وصفهم و ما هو بظلّام للعبيد لانّ علمه بالاشياء قبل وجودهم کعلمه بعد وجودهم وهوالمعطي کلّ ذيحقّ حقّه في مقام امکاناتهم" الي آخرها .
تقدير اندازه و تعيين کردن مقداراندازه وآلت آن مقادير = جمع
در لوح طبّ است :
" قل بما قدّرنا لا يتجاوزالاخلاط عن الاعتدال ولا مقاديرها عن الاحوال " به آنچه تعيين کرديم اخلاط چهارگانۀ مزاج ازاعتدال خارج نشود واندازۀ آنها از احوال و کفيات خود بيرون نشوند .
قُدس مصدر عربي به معني پاکي ومنزّهي ازعيب ومنقصت و به عناوين
روح القدس-1 حظيرة القدس-2 ارض القدس-3 قدس شريف-4 يا حرم قدس شريف يا بيت المَقدِس يا بيت المُقَدَّس و نيز ناحيۀ مقدّسه-5 و کتاب مقدّس-6 و احاديث قدسيه-7 و ارض مقدّسه-8 و امثالها درآثار اين امر در ضمن نامهاي اورشليم و باب و امة وغيرها مذکور است که مراد از اوّل به فارسي سروش ايزدي يا شيداسپند و ضمن روح ذکر است ودرقرآن است :
" و آتينا عيسي بن مريم البينات وايدناه بروح القدس " ومراد از دوّم بهشت و ضمن نام حظيرة ثبت است ومراد ازسوّم فلسطين وضمن آن نام ونام بقعه مذکور درقرآن است :
" يا قوم ادخلوا الارض المقدّسة الّتي کتب الله لکم " وقوله :
" فاخلع نعليک انّک بالوادي المقدّسة طوي " ومراد از چهارم اورشليم و مسجد الاقصي مذکور در کتاب اقدس :
" اذ قصدت مسجد الاقصي " ودرقرآن :
" من المسجدالحرام الي المسجد الاقصي " که قدس به معني مکان مقدّس وقدس الاقداس قسمت مرموز الهي ازآن معبد يهود بود وفقط اعظم علماء ديني سالي يک بار حقّ ورود درآن را داشت .
ومراد از پنجم امام غائب که تفصيل ضمن نامهاي باب و محمّد و قضاء ذکر ميباشد ومراد از ششم کتاب الهي خصوصاً تورات و انجيل و مراد از هفتم احاديث نبويه نقل از لسان حق و مراد از هشتم که نيز غالباً همان ارض المقدّس ميباشد درآثار جديدة کربلا است چنانچه درصحيفۀ بين الحرمين قوله :
" انّ هذا کتاب قد نزّلت علي الارض المقدّسة " ودر ضمن نامهاي بقره وذکر و تاکُر نيز ذکري است و تحديد ارض قدس مذکور در اسرار الآثار العموميه به تفصيل است و در ضمن نام فلسطين هم ثبت ميباشد. ولي درآثار و افواه اين امر نام اراضي مقدّسه بر محيطي اوسع از تحديد مذکور اطلاق ميشود . و در لوحي است قوله :
" ونفس مطرود از ارض مقدّسه به شيخ محمّد يزدي پيوست " الخ مراد آنکه حاجي محمّد علي اصفهاني از عکا طرد شد و به اسلامبول رفت . ودر خطابي راجع به آن اراضي است :
" انّ هذا القطر العظيم والاقليم الکريم منعوت بلسان الانبياء والمرسلين موصوف بانّه ارض مقدّسة و خطة طيبة طاهرة وانّها مشرق ظهورالرّبّ بمجده العظيم وسلطانه القديم وانّها مطلع آياته ومرکز راياته ومواقع تجلّياته وسيظهر فيها بجنود حياته وکتائب اسراره وانّها البقعة البيضاء وانّ فيها الجرعاء بوادي طوبي وفيها طور سيناء و مواضع تجلّي ربّک الاعلي علي اولي العزم من الانبياء و فيها الوادي الايمن البقعة المبارکة الوادي المقدّس و فيها سمع موسي بن عمران نداء الرّحمن من الشّجرة المبارکة الّتي اصلها ثابت وفرعها في السّماء وفيها نادي يحيي بن ذکريا ......... وفيها المسجد الاقصي الّذي بارک الله حوله واليها اسري الجمال المحمّدي في ليلة الاسراء و وروده عليها هوالعروج الي الملکوت الاعلي والافق الابهي فشرّف بلقاء ربّه وسمع النّداء واطّلع باسرار الکلمة العلياو بلغ سدرة المنتهي ......... ودخل الجنة المأوي ..... کلّ ذلک بوفوده علي ربّه في هذه البقعة المبارکة ....... وهذا کلّه صريح الآية من غير تفسير وتأويل واشارة لا ينکره الّا کلّ معاند جهول جهود ..... وفي کتاب محيي الدّين انّ هذه الارض المقدّسه ارض ميعاد اي تقع فيها القيامة الکبري وهي البقعة البيضاء وانّ الملحمة الکبري بمرج عکاوتصبح کلّ شهر منها بدينار وفي جفرابن مجله انّ مرج عکا مأدية الله " الخ
قِدم قَدَم عربي گام . در صلوة يوميه است :
" اسألک بموطئي قدميک في هذا البيداء وبلبّيک لبّيک اصفيائک في هذا الفضاء " که مراد اراضي مقدّسه ميباشد .
قِدَم جاويد مقابل حدوث . در لوح طبّ است :
" لسان القدم ينطق " ودر کلمات مکنونه :
" ...... قدم اوّل بردار وقدم ديگر برعالم قِدَم گذار"
قُدوَة نمونه و تأسّي و پيروي شونده . در لوح حکماء است :
" کونوا قدوة حسنة بين النّاس " .
قُدُّس-مُقَدَّس قدّوس عربي به معني تمام منزّه و مطهّر واز اسماء الله
مَلّاح القُدس درقرآن است :
ليلة القُدس " هوالله الّذي لا اله الّا هوالملک القدّوس "
وقدّوس شهرت ونام حاجي ميرزا محمّد علي بارفروشي
مازندراني از سابقين و واحد اوّل نوزده تن بيان و شخص اوّل مابين آنان بعد از مقام نقطه که تمام احوالش درتاريخ ظهورالحق ثبت ميباشد واز زماني که شروع به اظهارعلني مقام مقدّس خود دربارفروش ومشهد وبدشت بين بابيان نمود متدرّجاً به اين نام معروف و مشهور گرديد و در تاريخ چنين مسطور است که چون خبر وفات سيد رشتي درکربلا رسيد ونداهاي مدّعيان بعد از او منتشر گشت جناب ملّا محمّد علي را انتظارظهورموعود اعظم بي قرار داشت پس به عزم سفر رهسپار طريق فارس گرديد ووقتي به شيراز رسيد که جناب ملّا حسين بشرويه و ملّا علي بسطامي وسائراصحاب اوّليه مجتمع شدند وروزي در اثناء عبور بازار با ايشان تصادف ملاقات يافت و از حال يکديگر واقف شدند و تني از همرهان شکايت از جناب ملّا حسين نمود وگفت ايشان به شرف لقاء وعرفان صاحب امر رسيدند واز ذکر نام آن حضرت مضايقه ميفرمايند ملّا حسين امر به کتمان نام و احتياط از رؤسا حال انام را طبق روايات مأثورة لا يعرف شخصه ولا سمّي اسمه بيان نمود ودر اثناء مقاولتشان اتّفاقاً حضرت باب اعظم ازآنجا گذشتند ونظر جناب ملّا محمّد علي برآن جمال بي مثال افتاد وبي اختيار بر زبان راند که من امر جديد را از اين سيد جوان برکنار نمي بينم وملّا حسين رانيز اين بيت برزبان گذشت :
"ديده ميبايد که باشد شه شناس تا شناسد شاهرا در هر لباس"
وهمه راشوق ورود به محضرآن بزرگوارعنان اختيارازکف ربود و به اين طريق قانع شدند که ملّا حسين تحصيل اجازه براي ورودشان نمايد و آن جناب همينکه ما وقع را به حضرت معروض داشت اظهار اشتياق به ملاقات جناب ملّا محمّد علي فرمودند واو حين حضور ومکالمه بدون محاجّه و مناظره بلکه به صفاء قلب ونورانيت ضميرعظمت وحقيت آن بزرگواررا مشاهده گرده اعتراف و قبول نمود وآخر حروف حي و واحد اوّل مقرّر گرديد و به اتّفاق حضرت سفر حجّ نموده در نشر انوار و بثّ آثارمبارکه معاون ومساعد شد وحضرت با وي عقد اخوّت بست و تفصيل عودت از سفر ورسالتش ازطرف باب اعظم از بوشهر به شيرازووقوع بليات در آن بلد و سفرش از شيراز به کرمان ويزد واردکان ونائين واردستان و اصفهان واصفهان وکاشان وقم وطهران را نوشتند ودرايام اقامت درطهران مهمان جمال ابهي بود آنگاه به بارفروش عودت نموده با مراعات احتياط به ترويج امر بديع پرداخت ودر بلاد مذکور خصوصاً درمازندران جمعي کثير به اوهدايت يافته از سنوحات الهاميه اش مستفيض گشتند و صيت عرفان و بيانش مشتهر گرديد و متدرّجاً ضدّيت و خصميت ملّاها خصوصاً سعيد العلماء با او به شدّت رسيد ومردم بلد به تعرّض و توهينش برخاستند چنانکه قريب دوسال خانه نشين گشت و احباب واصحاب ازاين رومتغير و اندوهگين بودند وگاهي به حمايت و محافظتش قيام مينمودند وخواهر وزن پدر به خدماتش پرداخته آرزو واصرار داشتند که زن اختيارنمايد واوبه ايشان وهم به اصحاب رموزواشاراتي ميگفتند که دليل بر قرب وقوع شهادتش درسبيل امر پروردگار بود تا آن هنگام که جناب ملّا حسين باب الباب بعد از زيارت نقطۀ اولي در سجن ماکو حسب الامر به بارفروش رفت وبا حضرت حاجي ملاقات کامل نموده به انوار وٍآثارش منجذب گرديده کمربرحمايت ونصرتش بست وبه هيجان ملّا ها خصوصاً سعيد العلماء نيران فتنه مشتعل گشت واوبا تني چند ازاصحاب مازندراني به مشهد خراسان رفته براي اعلاءامراجتماع کردند و به قيام و قيادتش سطوع انوار وآثارش و شهرتش بنا بر اجتماع دربدشت وشدت بلايايش در نيالا نيزدر تاريخ ثبت است وقبل از ورود به بارفروش توقيع معروف شهادة الازليه را نگاشته خبر از قرب وقوع شهادت با جمعي از اصحاب داده امر به اجتماع و نصرت فرموده براي باب الباب به خراسان فرستاد و به واسطۀ واقعات آن سفر پر خطر صيتش مشتهر و مفترياتي در حقّ او وجناب قرّة العين وسائر اصحاب منتشر شد و ملّاها به اشدّ عناد برخاستند وپس از ورودش به بارفروش طولي نکشيد که گردباد تعرّضات و تعدّيات برخاست و به مقاومت و مرافعت وي همّت گماشتند و به امر حکومت اورا ازبارفروش به ساري برده در خانۀ حاجي ميرزا محمّد تقي مجتهد که با وي خويشآوندي داشت توقيف نمودند و ملّاها باوي مناظره و اجتماع کردند ومجتهد مذکور بينه وبرهان طلبيد لذا تفسير معروف را بر سورۀ اخلاص و شرح الله الصّمد را که بس مفصّل و معظم است شروع کردوچون جواب مجتهد را به نوع مزاح وطبيعت ميداد مجتهد پاس رضاء خاطرش را ملحوظ داشته اصحاب و احباب به ملاقاتش درآن خانه ميرسيدند و مدّت توقيف به سه ماه و پنج روز بالغ شد وورود جناب باب الباب و اصحاب به بارفروش و حدوث فتنه و التجائشان به بقعۀ طبرسي درآن اثناء اتّفاق افتاد و جمعي از اصحاب به دستور ابهي به خانۀ مجتهد درساري رفته وي را مستخلص ساختند واو واصحابش به قلعۀ نام برده وارد شدند و کيفيت واقعات آنجا و واقعۀ شهادتش دربارفروش در تاريخ مفصّل است وآغار طلوع رايت قدّوسي به شعبان 1264 دربدشت شد وبه وقوع شهادت دربيست و سوّم جمادي الثّانيۀ سال 1265 انجام و اختتام يافت وآن حضرت درآن هنگام بيست وهفت سال داشت و شمّه اي از آثارش نيز در تاريخ ثبت گرديد ويکي ازآثارش درتأسّف و تلهّف و مناجات با پروردگار راجع به مصائب مؤمنين است قوله :
" بسمه العلي الکبيرالمتکبّر الحمد للّه الّذي قد قام العرش علي الهواء واکفهّرعلي الماء سرّ البقاء و قد رشح علي النّار سرّ الامضاء بانّه لا اله الّا هو و هو الشّجرة القدم ........... الا يا اهل الملأ من سرائر سطر الاسرار ان استمعوا تغنّي الشّجرة الازلية بالله المکهّفرمن جذب الظّهورنفس البطون في هذا الفتي الجالس علي عرش نقطة الاکوار بالجذب الجبّار اذ لا اله الّا هو وهوالمحبوب لدينا قديم ...... الحمد لله الّذي قد انعطف الاذن المستور واکهّفر الجذب المشکور في البيت المعمور واستغني عباده بجمال ورقائه عن کلّ ما في الملک بالسّطر المسطور و تغني ورقائه في کلّ وجه بانّي اناالله لا اله الّا هو في افق الظّهور ..... اللّهمّ يا الهي وسيدي انا ادعوک بما قد اذنت لي بان تبارک لنا في هذه السّنة بانزال نصرک و فتح ظهور امرک ونشر احکام وليک واعلاء حکمک و واتقان صنعک واذهاب الخوف من احبّتک بانزال آيتک فارعب اللّهمّ اعدائک بسطوات قهرک وظهورات عدلک و الهامات سرّک .... فقد رأيتني يا الهي انّ البلايا کلّما ازداد ازدياداًزدتُ فيک شوقاً وکلّما قد کرّعلي کرّاً قد اقبلت اليه انجذابا .... فسبحانک سبحانک افبمثلک حاضرويفعلون في ملکک ما يريدون افأنت ناظراً باحبّتک و يحکمون عليهم طغاة عبادک ما شاؤون .... اللّهمّ ابتعث عبدک بالسّيف القاطع والصّمصام الدّافع الّذي ليس لهم عنه مانع ولا لهم ذلک قالع " وقوله :
" بسم الرّبّ المتکبّرالعزيزالقهّار وانّک يا الهي لتعلم انّي لا ادعوعبادک الّا للخضوع لدي باب رحمتک ........... فيا الهي وسيدي کيف اذکر ما قد رشحته من ظهور جمالک في قلبي حيث قد زلّت کلّ الآيات لما قد اظهرته لديک ..... فيا الهي وحبيبي فبعد ما الهمتني ذکرک وشرّفتني ببيناتک وحدّثتني بکتابک وانجذبتني في کلّ وجه الي طلعتک قد ادّعيت بک ما قد ادّعيت وحتّي قد ناديت الکلّ بک ما قد ناديت اذ کذلک قد شرّفتني اذ کذلک قد انجذبتني اذ کذلک قد ذکرتني فبعد ذلک ان ادّعي احدٌ بما قد ادّعيت او اراد ان يأتي بآياته مثل ما اعطيتني بجودک و مننت علي بفضلک فلا اعتني بها الّا ان يشاء الله فانّک قد وسعت کلّشئي علماً اذ الحجّة هو ما اعطيت احداً من عبادک وهو نفسي ما ادّعي وهو ذلک السّر الّذي في نفسه آوي وهو وقوله منک في نفسه نادي فلمّا انّک قد ربّيتني کذلک فانّما نظري بک و انّما همّي اليک وانّما ذکري انت وانت تعلم ما ادّعيت شيئاً من دون ذاتيتک ....... اذ انّک انت انت لا اله الّا انت فمن اَشار يا الهي الي بالآيات اللّاهوتيه فقد اشرک ومن عرفني بالنّورانية فقد اَلحد ومن زعم انّي صاحب الملک والملکوت فقد اَجحد ومن وصفني بانّي نقطة الظّهور فقد اضلّ ومن قد نعتني بانّي سرّک فهوکافر ومن قال بانّي انا الّله فهوالمشرک و من قال بانّي انا الظّهور و کلّ ما في الملک نفس الغيور فهوالجاهل بل يا الهي قد جعلت الحروف والکلمات شبه الذّوات وانّ الذّوات الّلاهوتيه قد انقتعت عن الذّکر وانّ جوهريات الهويات قد عجزت ان تعرف رشحاً من رشحات طلعتي بالفکر و کلّ الوجود قد کلّت اذا اراد القرب و کلّ الوجود قد زلّت لما زعمت البعد وکلّ السّرائر قد تزلزلت وکلّ الآيات قدتلألأت وکلّ العلامات قد اطفئت و کلّ المشاعر قد ضاعت و کلّ اللّاهوتيون قد انصعقت وکل الجبروتيون قد تشهّفت وکلّ الذّاتيات قد انعدمت و کلّ النّفسانيات قد انمحت والکلّ في الکلّ و کا الکلّ في اماکنها وقعت وقد ابقيتني لنفسي في حقّک ثمّ انطقتني بسرّک ثمّ انجذبتني بحبّک حتّي قد ناديت باذنک لمن الملک اليوم فلم يقدر ذرّة من الملک ان يسمع ندائي فلم يجبني احدٌ فاحببتني بطلعتک بانّک انت حقّ لا اله الّا انت منزّه عن وصف الازليين منيعاً وانت انت الله لا اله الّا انت الحقّ مبرّء عن الصّفات القديمة عن کلّها رفيعاً فوحقّک يا حبيبي ماانا الّا عبدک اقلّ من الذّرمن التّراب فسبحانک سبحانک عن اشاراتي و انت ربّي و ربّ العالمين والحمد لک انّه الحمد لله ربّ العالمين" وبه سعيد العلماء مجتهد معروف در بارفروش نوشتند قوله :
" سورة البرائة فلقد کتبت ذلک اوّل يوم من شهر جمادي الاولي من ستة1264 يوم خروجي من بلدي ( بارفروش) بحکم الرّجل الّذي يعلم شأنه وهو عندالله لمن الخاسرين(حاکم مازندران) وذلک سنّة الله قدخلت من قبل وکذلک اليوم قدکان لدي
لمشهود فيا ايها الرّجل ان اشهد ما کتبتُ اليک في ذلک الکتاب بالحقّ واَنصف بالله ربّک افليس انّک قد خرجت عمّا کان دأب العلماء من قبل و هم عندالله لمن الصّادقين فانّهم قد کانوا اذا ورد عليهم شيئاً يخالف ماهم عليه يطلبون دليله من الکتاب والسّنة فان اتي مدّعيه بشئي منهما فصد قوه وان لم يأت فاظهروا له ما هوالحقّ فان صدّق فنعم ما وافق و ان لم يصدّق فاظهروا للنّاس کذبه ذلک شأنهم من قبل وذلک ما قد امرالله في کتابه والله عليهم حکيم اذ قد قال سبحانه ادعهم الي سبيل ربّک بالحکمة والموعظة الحسنة وجادلهم بالّتي هي احسن ولم يکن من الادلّة الاستعانة بالظّالم فکفي لک بذلک ذلّاً ولو انصفت لدي ما فعلت بما لم يفعل بمثله احد الّا الّذين قد ظلموا من قبل علي ائمّة الدّين واولئک عندالله لمن الظّالمين ..... وانّي قد اتّبعت اجدادي سلام الله عليهم ( از جانب مادر نسب به خاندان نبوي داشتند) ولکن لي بذلک فخرٌ مبين فيا ايها الرّجل افما قرأت قول الله في القرآن قل لا اسئلکم عليه اجرا الّا المودّة في القربي فاعرف حکمها في نفسي ان کنت ذا علم خبير ..... ولقد بعتَ آخرتک بمتابعة ارذل النّاس فما ربحتَ تجارتک والله علي ما اقول شهيد ..... فافعل ما شئت بي وباحبّائي فانّک لن تعد واجلک ولن تجاوز عمّا قدّر الله لک وانّ الله للظّالمين لبا لمرصاد ....... ولقد خرجتُ من بلدي لزيارة جدّي صلّي الله عليه وآله (حضرت رضا) فلعنته علي من قتله ومن شايعه ومن تابَعه من الاوّلين والآخرين ولعنة الله علي الظّالمين " ونيز از قلعۀ طبرسي به شريعتمدار کبير معروف به همزه مجتهد ودانشمند مهمّ نوشتند قوله :
" الي عالم البلد حاجي ملّا محمّد بسمه الّذي لا اله الّا هوالعلي العظيم الحمد لله مطرّزديباجة الهويات بالآية البديعة ومکوّن العمائيات بطرازالنّقطة المنيعة ومخترع البهائيات بترشّح الانوار من طراز الالف الجوهرية........الحمد لله الّذي يختصّ من عباده من يشاء کما يشاء بما يشاء کيف يشاء لامره يجعله حاکماً من عنده علي عباده و يفوّض اليه امور بلاده و يلهمه جوامع حکمه و سرائر بيناته ويکشف عن عينه الغطاء لدي ملکوت السّموات والارض ........ثمّ اعلم يا ايها العالم العليم
والحبر ا لحکيم العارف المکين والبارّ السّليم و من کان في کلّ وجه انشاء الله للّه عبد مطيع کريم و متّبعاً لارادته و امره ممّا يظهر من مصادر بيوت احدية ابوابه انّه هوالعلي الحميد .... فاذا امرالله عزّذکره احداً من اوليائه باظهرالامر فليس عليه الّا البيان وحده وعلي النّاس التّسليم والعجز اذ اسمعوا اظهار امره واعلاء حکمته واتقان صنعه ونصرتهم اياه باموالهم وانفسهم في السّروالجهر في اللّيل والنّهار فاذا ظهر امر بعد البيان الواضح والحجّة القاطع والدّليل اللّائح فلم يتّبعه احدٌ او لا يعتني بشأنه او يعلم حقيفته فيمضي الامر من الامور فکان مأواه جهنّم وبئس المصير... ............قل للنّاس ان امحوا الکتب الّذين قد اخذوا من غير اهل العصمة سلام الله عليهم و اترکوا قواعد الّذي قد اسّستم من غير الکتاب والسّنة و اطلبوا الحق فيما تريدون من سبل العلم الحقّ الخالص ممّا يطابق الکتاب والسّنة من حاملين ذلک اليوم بعد ما قد محوتم الکتب من اهل الخلاف ....... ان اعلم يا ايها الخليل فوحقّک و انّه لقسم لو تعلم امري عظيم انّ الّذي قد ذکرت لک ما اردت الّا الله ربّک ان لا تتّبع الهوي و ان لا تغفل عن امرالله و ان لا تقعد عن نصرة الحقّ بملاحظة بعض الاشارات ..... وخف من ان تکون عاقبة امرک خلاف ما کان في بدء امرک واتق من ان تکون عند الامام عجّل الله فرجه مؤاخذاً بما تؤمر بمخالفته فوحقّک ليس اليوم مثل ما کان من قبل و انّ لدي لبشارة عظيم لو اذن لي لا بشّرنّک بها ولکن تظهر في وقته انشاء الله ........ فوحقّک ما اردت فيما ذکرت الّا النّصيحة لک فان شئت فاقبل فالله ناصرک فيما تفعل وان شئت فاَعرِض فافعل ماشئت و لست انا الّا منقطعاً الي ساداتي واجدادي سلام الله عليهم " الي آخرها .
ودر لوحي خطاب به ملّا صادق مقدّي خراساني است :
" طوبي لک يا اسمي بما مرّت عليک نسمات القميص من يوسف العزيز الّذي سمّي به محمّد قبل علي ( ملّا صادق در قلعۀ طبرسي از اصحاب قدّوس بود ) وانّه يسمّي باسمنا القدّوس في ملأ الاعلي والسّبوح في مدائن البقاء و بکلّ الاسماء في ملکوت الاسماء و به ظهر سلطنتي واقتداري ثمّ عظمتي وکبريائي لو انتم من العارفين " ودر لوحي ديگر خطاب به ملّا عليمحمّد سراج اصفهاني است قوله :
" وديگر جناب قدّوس جلّ ثنائه الواحي چند در ارض بدشت مرقوم فرموده و ارسال داشته وابداً اين عبد اظهار ننموده واز جمله ازاين امربديع اخبار فرموده اند تصريحاً من غير تأويل قوله جلّ ثنا ؤه واذا ظهرالرّبّ سرّاً من افق البهاء في ارض او ادني فقد کان ذلک الطّلعة المتلامعة من نقطة الباء طرّزياً و اذا هبت السّموات الجّذبية بالسّطربالسّرّ السّطرية بذلک من امرنا لاهل العماء قدکان طليعاً"
ودر مناجاتي در ايام صيام است :
"وعلي آخر من نزل ا اليه ( قدّوس آخر وارد برحضرت نقطه درشيراز) الّذي کان وفوده عليه کوفوده عليک وظهوره فيه کظهورک فيه الّا انّه استضاء من انوار وجهه وسجد لذاته و اقر بعبودية نفسه "
و مقدّس در الواح بسيار به ملّا صادق خراساني معروف اطلاق گرديد چنانچه در عرف اهل بها به اين شهرت شناخته است و در ضمن نامهاي صادق و معلّم و غيرهما ثبت ميباشد .
قدس نام الواحي چند که به عنوان لوح القدس نامدار است . قوله
" هذا لوح القدس قد نزّل بالحقّ من لدن عزيز حکيم " وقوله :
" هذا لوح القدس قد فصّلناه من امّ البيان " وقوله:
" هذا لوح القدس قد جعل الله مقامه مقام النّقطة " وقوله:
" هوالقدس الامنع الابهي هذا لوح القدس يذکر فيه ما يشتعل به قلوب العباد ناراً ليحرق بها کلّ الحجبات " .
و لوح ملّاح القدس که درالواح کثير ذکري ازآن است از آن جمله قوله :
" برهريک ازاحبّاء لازم است لوح ملّاح القدس را که قبل از مهاجرت از عراق مرقوم شده بخوانند ودراوتفکّرنمايند تا ما ظهر وما يظهر من بعد را از ما رقم من قبل ادراک کنند طوبي للعارفين جميع بلاياي وارده درآن لوح ثبت شده ان اقرئوا و تفکّروا " الخ و قوله :
" لوح ملّاح القدس که درعراق نازل شده اگر صحيح آن بدست آيد ملاحظه نمائيد قد ظهر ما نزّل فيه " ودر اثري است قوله :
" آن جمال مقتدر علّام پنج ماه قبل از مهاجرت از عراق درارض وشاش در لوح که خطاب به ملّاح القدس شده " الخ وملآح القدس نفس ابهي است قوله :
" بسم الله الباقي الدّائم العزيزالعليم قد ماج بحرالبلاء واحاطت الامواج فُلک الله
المهيمن القيوم ان يا ملّاح لا تضطرب من الارياح " الخ
ليلة القدس – در لوحي صادر از سجن اعظم است قوله :
" في ليلة القدس عند اشراق شمس البهي" باسم الله الاعلي الابهي هذا کتاب ينطق بالحقّ و فيه يذکر ما بشّر فيه افئدة العارفين قل انّا قدّرنا في هذه اللّية بهجةً لاصفيائنا ثمّ سروراً لعبا دنا المقرّبين قل يا اهل الارض اسمعوا نداء الله عن سدرة القدس في هذا الوادي المقدّس المنير بانّه لا اله الّا هو و انّ عليا قبل نبيل لسلطان الوجود وکلّ عباد له وکلّ لمن الرّاجعين قل يا ملأ الارض لا تحزنوا في هذه اللّيلة
الطّيبة المبارکة الاحدية السّرمدية ولا تکوننّ من المحزونين عيدوا في هذه اللّيلة وصباحها ثمّ تهلّلوا وتکبّروا وتمجّدوا ربّکم الرّحمن الرّحيم قل تالله هذه ليلة فيها استوي هيکل الله علي عرش قدس عظيم و به استضائت وجوه الممکنات ثمّ وجوه اهل سرادق الخلد ثمّ وجوه المقرّبين ثمّ يا ملأ الارض لا تحرموا انفسکم عن جماله ان اغتنموا الفضل من عنده ولا تکوننّ من الخاسرين قل ان اسرعوا الي رضوان الله و لقائه تالله انّه قد ظهر بشأن يخطف الابصار عن ملاحظة جماله ان انتم من النّاظرين قل قد تموّجت بحورالاعظم من هذا البحرالملتطّم المکفکف الموّاج السّيال العظيم و قدرفعت السّماء من هذا السّماء الّذي رفع في هذا البهاء انتم فاستظلّوا في ظلّه ان انتم من العارفين قل قد ظهر فضل ما سبقه فضل في الابداع ان انتم من السّامعين قل ان يا قوم لا تختلفوا فيه ولا تتّبعوا هويکم ولا تکوننّ من المعرضين فاتّبعوا سنن الله في هذه السّنة الّتي ظهرت بالحقّ علي هيکل الغلام ويسجد بين يديه اهل السّموات والارضين قل انّه قدسمّي في الملأ الاعلي بمحمّد ثمّ في رفرف البقاء بالرّوح ثمّ عن خلف سرادق القدس بالکليم ثمّ في جبروت الخلد باسم علي بالحقّ ان انتم من الموقنين اذاً عبّدوا في انفسکم ثمّ سرّوا في ذواتکم وقولوا بلحن فؤادکم هذا جمال الله قد ظهربالحقّ فتبارک موجدالخلائق اجمعين ان يا ملأ البيان فاقتبسوا من هذه النّارالّتي اشتعلت في هذاالعراء وظهرت علي هيکل التّربيع في هيئة التّثليث و تنطق بالحقّ في کلّ حين بانّه لا اله الّا انا المهيمن العزيز القدير تالله ليس المقرّ لاحد في تلک الايام الّا بان يدخل في ظلّي انّ هذاما رقم من اصبع الله العزيز العليم وانّک انت يا صادقعلي ..... بان تنظرنا يا محبوبي بنظرعنايتک ..... الّذينهم کانوا ساهراً في هذه اللّيلة الّتي جعلتها عيداً لبريتک و فيها تجلّيت باسمک الرّحمن علي کلّ الامکان وفيه استوي جمال رحمانيتک علي عرش الغفران " الي آخرها . واين ليلة القدس که عيد بافتخار درويش صادقعلي قزويني مذکور ميباشد شب دوّم
رجب است. ودر لوحي ديگر نيز خطاب به وي گُل مولي درآن شب شادماني مقرّر و مقامي بزرگ در شأنش مستطر گشت ودر آنجمله است قوله :
" از بيانيين يأس حاصل شده شايد از دراويش محبّت حاصل شود ..... واين ليل مبارک را ليلة القدس ناميديم " الخ وشرح حال درويش صادقعلي نامبرده در تاريخ ظهور الحقّ ثبت است .
قَدِيد عربي کهنه و خشکيده . درخطابي است
" جسم قديد قديم امکان را روحي جديد دميد"
قزّاق در عرف فارسي دورۀ قاجاريه از لغت روسي متداول شد . در
خطابي ازغصن اعظم عبدالبهاء ذکر است.
قُرآن مصدر عربي به معني خواندن و مطالعه کردن و نام کتاب مقدّس
اسلامي شهير گرديد قوله:
" اذا قرأت القرآن فاستعذ بالله من الشّيطان الرّجيم " وقوله : " قرآن الفجر انّ قرآن الفجر کان مشهودا "
ونقطۀ اولي دربسياري ازآثارآيات خودرا همان آيات قرآن نازل به وجه بديع گفتند قوله :
" ذلک آيات القرآن قد نزّلت من لدنّا علي قسطاس مبين " ودر ذيل ذکر ذکر است .
قُربان-قُربيٰ قربان مصدر عربي به معني قرب ونزديکي وشهرت در
پيشکشي براي تقرّب به خدا ازکشتارحيواني وغيره يافت قرا بين (به فتح قاف) = جمع
درلوحي است :
" لم يکن لکم اعداء الّا انفسکم فاعرفوها يا قوم اياکم ان تغفلون انّها لا تسکن ابداً اذا تطعم ازداد لهيبها واذاتمنع يشتدّ مرضها قد افلح من زگيها باسم ربه المقتدر المهيمن القيوم قل ان انحروها يا قوم في سبيلي هذا حقّ القربان في حبّ الرّحمن
ولا يعقبه الّا المخلصون " ودر لوحي ديگر :
" يا بن ذبيح در قربانيهاي حق جلّ جلاله در اين ظهور اعظم تفکّر نما که هريک با کمال شوق ورضا قصد مقرّ فدا نمودند وجان را نثار دوست يکتا کردند معذلک احدي ملتفت نشد واين اعمال عظيمه برشقاوت معرضين افزود بر منابر به ذکر و ثناي ذبيح قبل ناطق مع آنکه فدا نازل و به سلامت راجع گشت واز قربانيهاي اين ظهور که رايگان جان نثار نمودند ذکري نبوده ونيست"
ودر ذيل نامهاي اسمعيل وذبيح نيز ذکري است .
وقُربيٰ به معني خويشي وپيوندي ونزديکي . درقرآ ن خويشاوندان نبي را قربي
و ذوي القربي خواند قوله:
"قل لا اسألکم عليه اجراً الّا المودّة في القربي " ودر اين خصوص از مقام نقطۀ اولي سؤال شد که آيا مراد منتسبين نسبي ويا روحي هستند جواب فرمودند که هر دو بايد با هم جمع شوند و از آن حضرت راجع به اقرباء خود نيز به همين لفظ و معني مذکور است . و درآثار ابهي خويشان خودشان به همين نهج به لفظ منتسبين و خويشان باب اعظم را به لفظ ذوي القربي ذکر فرمودند . وازقربان نامان مذکور ومشهوردرافواه وآثارميرزا قربانعلي يکي از شهداء سبعۀ معروف بابي درسنۀ 1265 هج.ق.درطهران که ذکري ازاوذيل اسم است مرشدي از دراويش معاشر با بزرگان کشوري زمان خود بود وشرح احوال و شهادتش در ظهوزرالحق ثبت است
قُرّة العَين عربي مصدر. اصلاً به معني ايستادن وخشک شدن اشک چشم
شخص محزون است و به معني شادماني و کاميابي مستعمل ميباشد . درلوح رئيس است :
" بعد اذ جئتکم من مطلع الکبرياء بامر قرّت منه عيون المقرّبين " و در لوحي ديگر :
" ويرزقک ما يفرح به قلبک ويقرّ عينک " ودر کتاب اقدس :
" الاحکام الّتي بها تفرح القلوب وتقرّ العيون " ودر خطابات ادبي و مکاتبۀ به عزيزان وفرزندان در عربي يا قرّة عيني و به فارسي اي خنکي ونوروسرور ديده ام مستعمل ميباشد .واز مواضع شهيرۀ خطابهاي يا قرّة العين در شرح سورۀ يوسف است که به عنوان خطاب از حقيقت غائبه به نفس باب اعظم است. واز مولي الوري عبدالبهاء بياني مفصّل به عربي در تفسير آيه اي از آن " يا قرّة العين فاضرب علي المدينة " الخ صادرگرديد که درمقدّمۀ آن چنين مکتوب بود:
" هذا ما جري من قلم الغصن الاعظم بلسان القوم في تفسيرالآية بما امر من الله مالک القدم هوالله تعالي شأنه العظمة الحمد لله الّذي " الخ ودرسورة الصّبر خطاب به نفس ابهي است :
" ان يا قرّة البقاء غير لحنک و غنّ علي نغمات الفردوس " الخ
وقرّة العين لقب وشهرت جناب طاهرۀ شهيره ميباشد که در ذيل حرف ط و نام فاطمه ذکري است ودر شرح کوثر درشأن او است :
" وانّ امرأةً من الشّيخيه قد کتب في جحدهم ثلثة کتب بل حيف لها لتعرض بجحدهم " ودر توقيع به آقا سيد يحيي وحيد اکبر است :
" انّ امرأة منهم حقّق الحقّ بآياتها وابطل عن المشرکين في ثلاث کتاب حسن " الي آخرها سه کتاب درحلّ شبهات ملّا جواد برغاني و همرازانش مذکور ضمن نامهاي جواد – سامري – عجل وغيرها نسبت به حضرت نقطه نوشت دريکي است :
" بسم الله الرّحمن الرّحيم الحمد لله الّذي لم يجعل للخلق علي معرفته سبيلاً و علا بعلوّ ذاتيته عن وصف اهل الانشاء امّا بعد چنين ميگويد اين امۀ خاطيۀ جانيه تراب اقدام جواري فاطمة غرض از تحرير اين کلمات به حسب اقتضاي وجوب تکليف اين منغمرۀ در بحر خطيئات اين است که نوشتۀ کدورت سرشته از بعض اصحاب رسيده" الي آخرها و نسخۀ اين کتاب مورّخ سال 1262 هج.ق. بدست است وازمولي الوري عبدالبهاء درحقّ وي در بياني چنين صدور يافت :
" قرّة العين که معروف آفاق است وقتي که مؤمن به خداشد منجذب نفحات الهي گشت از دو پسر بزرگ خويش بيزارشد زيرا مؤمن نشدند وديگر ابداً به آنها ملاقات نکرد وحال آنکه دو اولاد رشيد او بودند و ميگفت که احبّاي الهي جميع پسران من هستند ولي اين دو پسر من نيستند وبيزارم " الي آخرها .
ودر بياني براي جمعي چنين فرمودند :
" کيفيت شهادت قرّة العين هو انّهم اخبروها انّ زوجة الصّدر الاعظم تحبّ ان تلاقيها في البستان ولما ذهبت معهم خنقهاعبد اسود بالمحرمة ورماها في البئر "
قَرَضَ در تفسير سورۀ والشّمس" بني قُرَيضة "قد قرض جناحي بمقراض الحسد " دو بالم را با
مقراض حسد بريد.
بَني قُرَيضة قومي در اطراف مدينه بودند که تفصيل وقايع پيمبر با آنان معروف ميباشد . درلوحي است :
"بعدازغزوۀ خندق جبرئيل نازل و عرض نمود يا رسول الله يأمرک ذوامر عظيم بان تصلّي العصر واصحابک عند بني قريضة وامرالنّبي اصحابه بما امر فخرج ومعه الاصحاب الي بني قريضة فلمآ بلغوا احاطتهم جندالله و اخذ قلوبهم الرّعب عند ذلک سأل الاوس رسول الله في اطلاقهم کما اطلق بني قينقاع حلفاء الخروج...... مجملاً آنکه اوس وخزرج دو طائفه بودند ومابين ايشان در تمام ايام قتال و حرب قائم الي ان قام الرّسول وظهر بالحقّ وجمعها الاسلام لذا به اين دو طائفه دراکثر مواقع به يک منوال حکم ميشد وبني قريضه حلفاء اوس بود وچون حضرت از قبل بني قينقاع را که از حلفاء خزرج بودند به وساطت بعضي منافقين که درظاهر دعوي اسلام مينمودند واز صحابه محسوب عفوفرمودند بني قريضه هم همان قسم رجا نمودند قال الرّسول روح ما سواه فداه الا ترضون بما يحکم فيهم سعدبن معاذ وانّه کان سيد الاوس فقالوا بلي ولکن سعد مذکورعليه رشحات النّوربه سبب جرحي که درغزوۀ خندق به ايشان رسيده بود ازحضورممنوع بودند مخصوص حضرت فرستادند اورا به زحمت تمام حاضرساختند فلمّا حضراخبروه بما امر به رسول الله قال سعد انا احکم بان يقتل رجالهم ويقسم اموالهم وتسبي ذراريهم ونساؤهم قال الرّسول قد حکمت بما حکم به الله فوق سبعة اوقعة وبعد رجع النّبي الي المدينه وعمل بهم الجند کما حکم به سعد ضربوا اعناقهم وقسّموا اموالهم وسبّوا نسائهم وذراريهم درده يوم هفتصد نفر را گردن زدند مع قدرت ظاهرة وباطنة و شوکت الهيه متّصلاً بعضي مرتد و بعضي رجوع به اصنام وبعضي به انکار صرف راجع و مشغول " .
قَرَف - اقتراف ذيل نام اقتراف ذکر است .
قِرمِز در عرف فارسي و عربي متداول که از عصارۀ کرمي درنيزار
ميگرفتند .در لوح به صدر دولت عثماني است :
" وآب قرمزي که شبيه خون بود از او جاري گشت" .
قَرن عربي عصر . قُرون = جمع درمقالۀ سياح است :
" قرون وسطي بدايتش از سقوط امپراطوري رومان و نهايتش فتح قسطنطنيه به دست اسلام " الخ
قَريح - قارِحة عربي مجروح . درمناجاتي و خطابي است :
" ولم يبق موضع من کبدي الّا وهو قريح الرّماح ".
قارِحة در صورت زيارت ملّا علي باباي تاکري است :
" والوُعورالقارحة " به معني سنگلاخهاي پاي خراش .
قِسطاس (قُسطاس) درعربي ترازو . در قرآن است :
" وزنوا بقسطاس المستقيم " ودر کتاب اقدس :
" قد يوزن ما عندالامم بهذا القسطاس الاعظم ............ انّه لقسطاس الحقّ بين الخلق .... انّها لقسطاس الهدي ...... قل هذا لقسطاس الهدي " .
قِسِّيس کشيش مسيحي . درقرآن است :
" ذلک بانّ منهم قسّيسين ورهباناً وانّهم لا يستکبرون " ودر
سورة الهيکل خطاب به ناپلئون است :
" يا ملک باريس نبّئي القسّيس" ودر لوح خطاب به فارِس :
" يا معشر القسُيسين قد ظهر يوم الدّين "
قَشلاق ترکي الاصل متداول در عرف فارسي به معني زمستانگاه مقابل
ييلاق . درمقالۀ سياح است :
" در قشلاقِ نور آن عالم نحرير وجليل ملاقات نمود " .
قَشلة ترکي الاصل مستعمل درعرف عربي به معني بيمارخانۀ دولتي و
سربازخانه که قشلاق تلفّظ ودر عرف اهل بهاء سربازخانه محبس ابهي درعکارا ميگفتند .
قَشِيب عربي تازه وپاکيزه وجلا داه . درلوح به سلطان ناصرالدّين شاه :
" قشيبهم البالية " مراد آنکه امتعه واثاث تازه و ممتازشان کهنه و مندرس گشت .
قِصاص عربي کيفر گناه . درلوح دنيا است :
"در اصول و قوانين بابي در قصاص که سبب صيانت و حفظ عباد است مذکور".
قصائِد جمع قصيدة شعر که به فارسي چکامه است . درلوح به صدر
دولت عثماني است :
" چانچه شعرا قصائد انشاء نمودند "
قَصَبات الثّلاثة در توقيع به محمّد شاه است :
والعشر " قصبات الثّلاثة والعشر" که مرادعلي وفاطمه و يازده امام
اهل البيت ميباشد و تشبيه اولياء به ني ميان تهي خصوصاً
نيلبک در دست ني زن به معني رمزي متداول بود که رومي در مثنوي گويد :
" بشنو از ني چون حکايت ميکند " ودرذيل نام امر ذکر قصبات سبع به اصطلاح شيخ احسائي وذکر قصبات اربعة عشر ميباشد .
قُصبة (قِصبة) نام قريه اي درساحل شعبه اي از شطّ العرب به نام بهرامشير
که اکنون کُسبه ميخوانند و جمعيت متجاوز از هفتاد از صغير و کبير بهائي درآنجا سکونت دارند .
قَصر عربي کوشک کاخ. ونزد اهل بهاء متبادرازقصر عمارتي دربهجي
واقع به خارج عکا که قصر ميخواندند ومقرّ ابهي بود ودرآنجا صعود واقع گرديد ودر لوحي است :
" شهدالله لنفسه انّه ظهر بالحقّ وينطق في هذاالقصرالّذي اقتصرت فيه الامور بذکرهذا الدّکرالاعظم الّذي به ظهرالفرح الاکبرفي العالم وناح کلّ غافل محجوب " الخ واز بيان غصن اعظم عبدالبهاء براي جمعي راجع به قصربهجي است:
" قصر مدّت سي سال اجاره اش را داديم تا آنکه خريديم وناقضين ازما گرفتند و غرفه اي را به من نميگذارند که پيراهن غرق عرقم را در تابستانها تغيير بدهم وناچار زميني خريدم و مسافرخانه براي مسافرين کردم آنوقت عبدالغني بيضون را برضدّم برانگيختند که ادعاء حقّ شفعه کرد گفتم اهميت ندارد وبه او گفتم گمان ميکني ازحضرات انديشه دارم بروآنچه ميخواهي بکن پس ديوار مسافرخانه را خراب کرد وساختم وباز خراب کرد وساختم بارسوّم خراب کرد به اوپيغام کردم که تو هي خراب کن وما ميسازيم تا آنکه بيضون دچار مرض قند و بيماريهاي ديگر شده به بيروت بردند ومردم از او خواستند که مسجدي بسازد تا شفا يابد ودر همان اثنا که مسجد ميساخت مرد ناقضين باغچۀ روضه را هم ازما گرفته بودند در صورتيکه من با دست خود واحباب خاک کشيديم وگلکاري کرديم و من گفتم باکي نيست مقصود توجّه به باغچه است و چون ديدند کار باغچه بسيار است وا گذاشتند وحال به دست ما است . بيست فاخوره ما اين خانه را محض غرفۀ جمال مبارک خريديم و راه را ازدو طرف اشجار کاشتيم همسايه ها بريدند پنجاه سال جمال مبارک با اين مردم خوبي کردند از پنجره پا برهنه اي ميديدند امر ميکردند برايش کفش خريده شود برهنه اي ميديدند لباس ميدادند فقيري ميديدند بخشش ميکردند ضعيفي ميديدند خوراک ميدادند حتّي به سلماني امر کردند که موي شيخ محمود اعرابي بچيند با اينهمه اهالي درختان مارا ازبيخ درآوردند وخاک از باغ رضوان دزديدند که گفتند خاکش خوب است" انتهي
وديگر قصر مزرعۀ معروف است .
قَضم مصدر عربي به معني خائيدن غذا زير دندانها . در لوح طبّ است :
" ولا تزدرد الّا بعد ان يکمل القضم ..... وما عسر قضمه منهئ
عند اولي النّهي" .
قُضِي - قضاء در لوح رئيس :
" کذلک قضي الامر ولا يقوم معه حکم من في السّموات والارضين " وقوله:
" کذلک اتي الحکم وقضي الامر من مدبّر حکيم" فرمان داده وانجام شد .
و قضاء اصلاً به معني حکم و به معني اداء است ودر اصطلاح علم کلام متبادر درحکم و امضاي اشياء وامور درعالم علم الهي قبل از تحقّق آنها گرديد ودرنام قدر ذکري است ودر شرح هاء است :
" و کفي في ذکر فضلهم ( ائمّۀ اهل بيت) ما طلع من ناحية المقدّسة الي عثمان بن السّمري في زيارة آل الله محمّد حيث قال بنفسه ذکره القضاء المثبت ما استأثرت بمشيتکم " ودر کتاب اقدس است :
" هذا هوالقضاء المثبت "
قَضِيض در لوح به سلطان ناصرالدّين شاه است :
" جا وروا القضيض " که قضيض به معني سنگريزه مراد قبر است که خاک با خورده سنگ قرار دارد . ودر هامش بعضي نسخ خطّي قديم آن لوح نوشته ديدم : "قضيض حجر الکبير و مقصود حجرالقبر " و اين معني نيز در قاموس است :
"القضّ الحصي الصّغار والقضيض الکبار "
قُطب در لوحي است :
" فاسأل الله ربّک ان يحفظک لو تکون في قطب البحراو في اودية النّار او في فم التّمساح او بين سيوف الظّالمين " الخ که مراد از قطب البحر معظم ومرکز دريا است .
قِطران-قَطِران عربي. که به فارسي زفت گويند . در قرآن به وصف
اوضاع واحوال اهل دوزخ است :
" سرابيلهم من قطران " ودر لوح به شيخ سلمان است :
" وبعد از اعراض ازقطران ناروجحيم " الي آخرها .
قُطن عربي پنبه در لوح به شيخ سلمان :
" اگر از قطن خِلِقة عندالله ازحريرجنّت محسوب "
قفقاز واقعات آن کشورراجع به دوره هاي اين امردرظهورالحقّ ثبت است
و شرح حال ميرزا عبدالکريم که گروهي از قفقازيان سخت به او گرويدند وبعداً به اين امر مهتدي شدند واز افکار وي اموري در مؤمنين اين امر برجاي ماندکه از آن جمله تناسخ بود نيز درآن تاريخ مفصّل ميباشد وذکر قفقاز و بلادش ومؤمنين آن ديار در کثيري از الواح وخطابها صدور يافت ازآن جمله
درلوحي است :
" هوالله تعالي شأنه الحکمة والبيان يا اهل قفقاز قد سالت البطهاء ..... يا اهل قفقاز قد اتاکم من سمّي بعبدالکريم و اخبرکم بهذا السّرّ الّذي بذکره انجذبت القلوب وبهجره ذابت الاکباد انّه کان متمسّکاً بحبل ولايتي ومتشبّثاً بذيل رحمة ربّک مالک الانام ........... جناب عبدالکريم نموداري بود از اين ظهور اعظم و به مثابه نسيم صبحگاهي از شطر عنايت ربّاني مرور نمود او بنفسه به نارمحبّت اين ظهور مشتعل بود و از درياي معرفت قسمتي به او عطا شد ذلک من فضل الله عليه
ولکن ازبعضي بيانات او مقصود معلوم نه يعني بعضي از دوستان کما هي آگاهي حاصل ننمودند کذلک نطق بحر البيان من لدي الرّحمن في مدينة عکا الّتي سمّيت من قبل بالبقعة البيضاء وبالاسماء الحسني في ايام الله ربّ العالمين "
وقوله:
"يا قلم الاعلي قد رجع البيان في ذکرالبهاء في التّاء والفاء (تفليس) نذکرالالف والحاء (حاجي احمد ميلاني) ليفرح ويکون من الشّاکرين في العشي والاشراق يا احمد نشهد انّک فزت بآياتي وسمعت ندائي واقبلت الي افقي اذ کان القوم في غفلة وضلال ..... ونذکر محمدا قبل علي ..... ونذکر من سمّي بمحمّد قبل صادق ..... يا قلم اذکر من سمّي بمحمّد قبل باقر .............. ونذکر عليا قبل اکبر" الي آخرها مراد پسران حاجي احمد است . وقوله :
" انّا اردنا ان نذکر في هذا الحين اوليائي و احبّائي في الباء والدّال ( بادکوبه) ونذکرهم بما نزّل من قبل ومن بعد " الي آخرها واز واقعات ناگوار آنجا نسبت به اين امرتعرّض جريدۀ مصوّرتنقيديۀ ملّا نصرالدّين بادکوبه به سال 1332 هج.ق. مطابق 1912 ميلادي درشمارۀ بيستم بود که صورت زشتي مندرج ساخت و تقريباً درشوّال مطابق سپتامبر محفل روحاني بادکوبه عريضه به سردار اعظم حکمران قفقازبه امضاء تقريب يکصد نفر از بهائيان به واسطۀ آقا بالاکريم اف به تفليس فرستاد که شفاهاً نيز آنچه لازم باشد بيان کند و از گنجه و شيروان هم بدين نوع شکايت کردند لذا دوروز بعد از رسيدن , ادارۀ جريده را بستند و فقط شمارۀ بيست و يکم هم بيرون آمده بود و آنهارا از طرف ديوانخانه جمع کردند .
قَلائد جمع قلّاده گردنبند . در خطابي است :
" انّ السّلاسل والاغلال فلائد العقيان"
قُلزُم در قديم نام شهري به جانب بحر احمر که ازميان رفت واين نام بر
درياي مذکور وعرفاً به معني درياي عميق اطلاق گرديده در لوح به ذبيح است :
" ذکرالله من سدرة الامرمن وراء سرادق العظمة خلف قلزم الکبرياء " و در لوحي ديگر:
" فالق علي النّاس ما القيناک من وراء قلزم القضاء " الخ .
قَلعَة عربي حصن و دژ ودرعرف اين امر در در جهٴ اوّل قلعۀ طبرسي
مازندران ودر در جهٴ دوّم مأمنهاي نيريز وزنجان متبادر ميباشد .
و قلعه کوه نام قريه اي از قراء تابعۀ بيرجند مسکن گروهي از بهائيان است .
وقلعه بند به معني حبس و توقيف در حصار و محفظه اي است وحبس و توقيف مولي الوري عبدالبهاء در عکا به اين نام شهرت گرفت . و از بياناتشان براي جمعي است :
" سبب قلعه بند و سجن اخير ميرزا مجدالدّين شد که ترکۀ ميرزا و آقاجان را گرفت وبه مشير شام رشوه وتقديمي داد ولکن پس ازآن خود مشير به علّت کسر قنديل معزول وناقضين خودشان هم محبوس شدند ودرچاهي که حفرکردند افتادند"
قَلَم درآثار اين امر براي تجليل قلم بياناتي کثير صادروعنوان قلم اعلي و
قلم ابهي به کثرت مذکور چنانچه درکتاب اقدس است:
" انّا امرناکم به کثر حدودات النّفس و الهوي لا ما رقم من القلم الاعلي .... هل تعرفون من اي افق يناديکم ربّکم الابهي وهل علمتم من اي افق يأمرکم مالک الاسماء" الخ که مِن دراينجا به معني باء ومراد باي قلم ميباشد . و قوله خطاب به قلم :
" يا بحر الاعظم رُشَّ علي الامم ما امرت به من لدن مالک القدم " الخ
وقوله :
" يا قلم الاعلي تحرّک علي اللّوح باذن ربّک فاطر السّما ء وقوله :
" توجّهوا الي ما نزّل من قلمي الاعلي " .
وسورة القلم از الواح معروف صادر در ايام ادرنه در اظهار و ابلاغ امر و مقام خودشان است قوله :
" بسم الله الابدع الابهي ان يا قلم الاعلي فاشهد في نفسک بانّه لا اله الّا انا المهيمن القيوم ..... قل من خطر في قلبه التّقابل بهذا القلم اوالمشارکة معه اوالتّقرّب اليه او عرفان ما يظهر منها يوقن بانّ الشّيطان وسوس في نفسه " و در صلوة يوميه است :
" اشهد انّه هوالمسطورمن القلم الاعلي والمذکورفي کتاب الله ربّ العرش والثّري" ودر لوح اتّحاد است :
" قلم اعلي ميفرمايد " الي آخره ودرکلّ آن مواقع کثيره کلمۀ اعلي صفت قلم ميباشد و اگر هم درجملۀ عربيه بعد ازقلم محلّيٰ به اَل کلمۀ اعلي بي الف و لام قرار گرفته باشد باز همان وصف قلم باعلي منظوراست .
قَمَر عربي ماه . وآثار مقام ابهي و مولي الوري عبدالبهاء در احوال عموم
کرات واوضاع فلکي که درکتاب امرو خلق درج است حقائق را مطابق علوم متداولۀ اين ايام روشن نمودند ولي از مقام نقطه در توقيعي در باب کلف قمر چنين است :
" قد سألت من کلف القمر فاعرف انّ اوّل من سأل هذه المسألة فکان خضر النّبي عليه السّلام لمّا ورد باب بيت رسول الله في المدينة بعد عروجه الي السّماء قد رأي انّ عليا کان قائماً لدي الباب وانّ في قمص وجهه حزن عظيم لانقطاع الوحي و عروج النّبي فقد سأل عن جنابه ما هذا المکلف في القمر اي التغيير في قمص وجهک فاجابه روحي فداه بالآية المشهورة من القرآن و انّ الکلف في هذا القمر السّماء لکان طبق قمر الولاية قد علم اولو الاباب انّ ما هنالک لا يعلم الّا بما هيهنا وانّ هذا الکف الموضوعة لعلي مقام من الجواب وانّه بما کتب الله بايدي قدرته في قمص القرآن لا اله الّا الله محمّد رسول الله علي ولي الله ..... "
قُمروُد قريه اي در شرقي قم و منزلي از منازل طريق بين قم وطهران
وکاشان بود وباب اعظم را هنگام بردن از کاشان به طهران شايد شبي درآنجا توقّف دادند و چون اهالي علي اللّهي و ترک زبان مانند محمّد بيک چاپارچي مأمورآن تبعيد بودند پذيرائي کردند وفرج نام رئيس سواران مأمورامنيت آنجا باتّفاق تا قريۀ کُلين که آخر منازل آن طريق تا طهران است رفت و لذا بابي شد ودر قمرود مرکزي بابي بر قرار گرديد که بعداً مبدّل به مرکز بهائي شد که معاريفشان مصطفي قلي بيک و پسران و دختران و تمام خانواده اش و هاشم خان و حوري زاد خانم و مصطفي قلي بيک و ابراهيم قارداش وامام ويردي بيک و برات قلي بيک وطاهره ويردي بيک ورئيس سبزعلي ونائب فرج الله و موسي رضا و ميرزا اسحق و مشهدي عبدالله و مشهدي اسد الله و مشهدي فتح الله بودند .
قَمقام در لوح خطاب به احمد قوله :
" وطمطام عنايت و قمقام مکرمتم را در خود به چشم ظاهر و باطن چون شمس مشرقۀ از اسم ابهئيه ظاهر و مشهود بيند " الخ به معني بزرگ و مهمّ ودريا. قَما قِم = جمع ودر طماطم ذکر است .
قُمقُم ظرف عطر قماقِم = جمع. درذيل نام رئيس ذکري است
قَمِيص عربي پيراهن . در قرآن در قصّۀ يوسف وبرادران است :
" و جاؤوا علي قميصه بدم کذب " و قوله :
" اذهبوا بقميصي هذا واَلقوه علي وجه ابي يأت بصيراً " و قصّۀ مذکوره و اجزاء آن به نوع تشبيه و استعاره و تلويح ضرب المثل عرفاني شده درآثار ادبيه شهرت استعمال يافت و " قميص يوسف معاني که مشاهدۀ آن موجب نوربصر گرديد درآثار اين امر کثرت وافره يافت اژ آن جمله درصورت زيارت صادرۀ از مقام نقطه براي فاطمۀ بنت النّبي وامّ الائمّه است قوله :
" وجعلني من الواردين علي بساط قدسک والنّاظرين الي قمر طلعتک " الخ ودر توقيع خطبة القهريه قوله:
" فسبحانه وتعالي قد حرّم عرفان قمص طلعة حضرة فردانيته علي اهل الاشارات " الخ واز مقام ابهي در دعاء يدعوه محيي الانام في الايام قوله :
" انّک يا الهي ما جعلت الاسماء الّا قمصاً لاصفيائک فلمّا بدّل القميص باسم آخر فزع من في السموات والارض " ودر تفسير سورۀ والشّمس :
" کم من معان لا تحويها قمص الالفاظ " و قوله :
" هذا کتاب من لدن ربّک الرّحمن لتجد منه عرف قميصه " وقوله :
" ان اذکرربّک بين العباد لعلّ يجدنّ نفحات القميص " و در اوّل کلمات مکنونۀ عربيه :
"وانّا اخذنا جواهره واقمصناه قميص الاختصار فضلاً علي الاخيار " ودر لوح رئيس است :
" لوتخرج من القميص الّذي لبسناه لضعفکم ليفدينّني من السّموات والارض بانفسهم " ودر کتاب اقدس قوله :
" قل من حدودي يمرّعرف قميصي " الخ ودر لوحي :
" لتکون حاکياً عن شمس جماله ومدلّاً عن قمر اجلاله وناظرآ الي قميص ذاته وشاهداً نورغيبه " ودر لوحي ديگر:
" قد انزلنا له لوحاً وارسلناه بالفضل ليجدعرف قميصي من بياني العزيزالبديع" واز بيانات مولي الوري عبدالبهاء براي جمعي است :
" انّ الّذي حمل قميص يوسف کان محروماً من رائحته ولکن يعقوب استنشق من مسافة بعيدة. العبّاس عمّ الرّسول کان من المعرضين لکنّه يحضرالنّاس الي الرّسول ويقول له يا بن اخي اخبرهم عن ربّک "
وسورة القميص لوحي خطاب به ملّامحمّد نبيل زرندي صادردرايآم ادرنه ميباشد که شرحي درضمن نام ادرنه ذکر ميباشد ودراين سوره مانند بعضي سور ديگر و الواح عربيه صادر در ايام بغداد وادرنه از قبيل سورة الصّبر که طبق اسلوب نقطة البيان صدورمييافت کلمات و جمل وتراکيبي دور از متداول مابين انام ثبت است که در اينجا نبذه اي محض نمونه وتقريب اذهان ثبت ميگردد قوله:
" و علي باب هذا الرّضوان ملائکة الامر لموقوفون" که براي تناسب وزن و آهنگ وسجع بدين صورت صادر گرديد وبر جاي " لواقفون" يا " لموقّفون" همچنانکه در سورة الصّبر است قوله :
" وکان علي الحتم مأتيا ..... کان بالحق مرسوخا .... من سماء الوحي منزولا"
واستعمال اسم مفعول متعدّي به حرف جر با حذف جار ومجرور شد يعني "لموقوف بهم يا عليهم" وبعد از حذف محض اختصار و تخفيف درکلام و نيز محض حصول توازن اواخرآيات واو جمع درآمد چنانچه درقرآن از"اتيان" مصدر لازم به معني آمدن که درنفس قرآن به مواضع کثيره به حال لازمي استعمال شد درجملۀ "وکان وعد ربّک مأتيا" برجاي"آتيا" يا "مؤتيا" آوردند وبالعکس درآيۀ " فلينظر الانسان ممّ خُلق خُلق من ماء دافق" محض رعايت وزن و توازن "دافق" را که کثرت استعمال در معني متعدّي دارد برجاي "مدفوق" استعمال فرمودند
چنانچه درعرف "سرّکاتم" برجاي "سرّمکتوم" استعمال ميشود . در مجمع البحرين است :
" جاء فاعل في القرآن علي المفعول في موضعين الاوّل قوله تعالي :
(لا عاصمَ اليوم من امرالله) اي لا معصومَ . الثّاني قوله تعالي :
(ماء دافق) بمعني مدفوق.
وجاء اسم المفعول بمعني الفاعل في ثلاث مواضع الاوّل قوله تعالي:
( حجابا مستورا) اي ساترا. الثّاني قوله تعالي:
( وکان وعده مأتيا) اي آتيا . الثّالث قوله تعالي : (جزاء موفورا) اي وافرا"
وبه علاوۀ اين سه موضع آيۀ "في عيشه راضية" را به معني مرضية گفتند . ودر شرح نهج البلاغة از ابن ابي الحديد دربيان اينکه در نثرهاي مسجوع براي توازن سجع خرق قوانين لفظيه ميشود چنين آورد قوله :
"وعوّذ (بني) الحسن عليه السّلام فقال اُعيذُک من الهامَّة والسّامَّة وکلّ عين لامّة وانّما اراد "مُلِمّة" فقال "لامّة" لاجل السّجع وکذلک قوله ( ارجعن مازورات غير ماجورات) وانّما هو( موزوات) بالواو " .
ودر شرح جملۀ "ان اشنق لها خرم " از خطبۀ شقشقيه است :
" قال الرّضي ابوالحسن رحمة الله تعالي انّما قال (اشنق لها) و لم يقل (اشنقها) لانّه جعل ذلک في مقابلة قوله (اسلس لها) وهذا حسن فانّهم اذا قصدوا الازدواج في الخطابة فعلوا مثل هذا قالوا (الغداياوالعشايا) والاصل الغدوات جمع غدوة و قال صلّي الله عليه وآله (ارجعن غيرمازورات ماجورات) واصلهن (موزورات)
بالواو لانّه من الوزر" .
واسم مفعولهاي به غير قياس در کتاب المنجد در لغت "ه ن ن"نوشت :
" اَهَنَّ الجَمَلَ صَيرَه قَوِياً فالجَمَلُ مَهنوُن علي غيرقياس کاَحَمّه فهو مَهموُم والقياس مُهَنّ ومُحَمّ" ونيز در سورة القميص است قوله :
" وکلّ يعبدون الاوهام کما عبدوا عباد قبلهم " الخ وظاهر کلام اين است که وفق لغت "اکلوني البراغيث" عباد فاعل عبدوا باشد نظير آيۀ قرآنيۀ : واسرّوا النّجوي الّذين ظلموا" وآيۀ " ثمّ همّوا و صمّوا کثير منهم " و نظير حديث مأثور نبوي:
"يتعاقبون فيکم ملائکة بالّليل و ملائکة بالنّهار" و نظير قول شاعر : "يلومونني في اشتراء النّخيل قومي وکلّهم الوم" و ممکن است "عباداً" منصوب و مفعول عبدوا وضمير جمع راجع به کلّ مذکور والف علامت نصب از قلم کاتب سقوط يافته باشد .
وايضاً درسورة القميص است قوله :
" وانّک انت يا ذلک الحرف اوّلاً طهّر نفسک ثمّ طهّرالنّاس عن دنس الاکبر من هذا الکوثرالاطهر الّذي اجريناه من عيون المعاني" الخ ضميرمرفوع "انت"
که تأکيد لفظي کاف ضمير انّک است به اعتبار محلّ بعيد رفعي آن ميباشد و
عبارت "دنس الاکبر" که صفت معرّف به ال تعريف وموصوف مجرّد ازآن است ونظائر آن در الواح وآثار بسيار ميباشد از مصاديق موضوع کلّي عدم انطباق ادبيات متداولۀ عصرحاضربا مقرّرات نحويۀ قديمه بايد گرفت چه مقرّرات مفصّلۀ انطباق صفت با موصوف که درکتب نحويۀ عصريه هم مينويسند معمول و مجري درعصر حاضر نيست ودر ادوار سابقه نيز مراعات کامله نميشد ومعذلک ممکن است کلمۀ "دنس" مضاف به "اکبر" والف ولام الاکبر عهدي واشاره به "اکبر" معروف درحين خطاب مانند ابليس اعظم متکبّر موصوف درقرآن ومظاهرش ويا ميرزا يحياي ازل مشهور در بيانات و آثارآن ايام باشد که امر به طهارت از آن دنسهاي روحي فرمودند .
ونيزدرآن سوره است قوله :
"هل يکون کتاب الّذي بينکم اعظم من هذا خافوا عن الله ولا تحرموا انفسکم من هذه النّفحات المرسل المحبوب" وبحث در"کتاب الّذي" از باب صفت يا اضافه نظير همين است که ذکر شد ونظر به آنکه "نفحات" در معني و خلاصه همان وحي والهام بديع ميباشد درصفت يعني کلمۀ "مرسل" و "محبوب" اعتبار افراد و تذکير فرمودند چنانکه درقرآن قوله :
"ولي فيها مآرب اُخري" که "مآرب اُخَر" نفرمودند وقوله :
"وهذا ما نزّل في الواح قدس حفيظاً ممکن است "حفيظاً" به معني محفوظاً حال از براي ضمير مستتر در"نزّل" باشد نه صفت از براي " الواح قدس" و قوله: "بعدالّذي نزّلت بالحقّ عن مشرق اسم عليا " تاء تأنيث در نزّلت به اعتبارِ مراداز الّذي يعني "آيات" است و"عليا" مفعول "اَعنِي" مقدّروبيان کلمۀ "اسم" است ونظير آن درقرآن قوله:
" انّ رحمة الله قريب من المحسنين" که قريب را مذکّر غير مطابق با "رحمة" آوردند . در مجمع البحرين است :
" لانّه اراد بالرّحمة الاحسان ولانّ ما يکون تأنيثه حقيقيا جاز تذکيره " ونيز درقرآن است:
" وجعلنا الکلّ نبي عدوّاً شياطين الجنّ والانس" ودرمجمع البحرين است :
" قال المفسّر نصب علي احد الوجهين اِما ان يکون عدوّا مفعول جعلنا و شياطين بدل منه ومفسّرله وعدوّا به معني اعداء وِاِما ان يکون مفعولا ثانياً علي تقدير جعلنا شياطين الانس والجنّ اعداء وغروراً نصب علي المصدر من معني الفعل المتقدّم لانّ في معني الزّخرف من القول معني الغرور فکانّه قال يغرّون غروراً ونيز دز سورة القميص است قوله :
" بعد الّذي اتي علي سحاب الامر بآيات مبينا" استعمال عبارت " بعد الّذي" که دراين آيه و آيۀ سابقه به جاي "بعدما" يا "بعدان" درعرف زمان به کثرت استعمال ميشد مانند آيۀ قرآنيۀ " بعد الّذي جاءک من العلم" ميباشد که به جاي "بعد ما جاءک من العلم" است
والذي درغيرعاقل استعمال گرديد وتوان گفت که محض تجليل علم ميباشد وقوله :
" وعلّمکم بدايع علم منيعآ ونيز به همان اسلوب "مبينا" ميباشد وقوله:
" اذا جائهم العلي بالواح منيعا " در اينجا ممکن است "منيعا"حال براي "علي" باشدکه مراد نقطة البيان ميباشد . وقوله :
" وماکان ذلک علي الله بعزيز " در اينجا "باء" در "بعزيزا" که زائد وصرف براي افادۀ توکيد است عمل جر نکرد وقوله:
" وبَرَزَحکم مائدة الّتي کانت من سماءالامر منزولا" "منزولا" به اعتبارمعني مائدة مذکرّآورده شد . واز نقطة البياندر صحيفۀ بين الحرمين که ضمن نام ذکر ثبت است :
" قد کان بالحقّ حول النّار منزولا " نيز "منزول" به معني "مُنزَل" ميباشد
و قوله :
" ثمّ استقمني يا الهي علي امرک " الخ استقامة مانند کلمۀ استخراج به معني متعدّي هم استعمال ميشود قوله :
" بذلک غشت الاحزان کلّ الامکان بحيث منع القلم" الخ کلمۀ "غَشَت" ظاهر آن است از غشي وتضعيف براي مبالعه و تأکيد ويا آنکه کسر شين محض نخفيف به فتحه مبدّل و "ياء" اسقاط گرديد ويا آنکه از "غشّ" مضاعف و اسناد مجازي باشد . ونوادري که درآثار ديگر نيز هست خصوصاً جمع الجمع مانند "علمايان"
و تفضيل افعل التّفضيل مان اعلمتر که درکلام سعدي و حافظ هم کافَر به فتح فاء و اوليتر موجود ميباشد در مواقع ديگر مذکور است .
قناديل جمع قنديل چراغدان با چراغ . در افلاکيه مولي الوري عبدالبهاء
است:
" بمصابيح لا عداد لها و قناديل لا نفاد لها" .
قَناصِل جمع قُنصُل معرّب کنسول ازلاتين نمايندۀ دولتي در کشور ديگر .
در لوحي است :
" ولکنّ الغلام قد خرج من مدينة الله واجتمع عنده حين الخروج قناصل تلک المدينة وارادوا ان ينصروا الغلام انّا وجدناهم في حبّ مبين"
قِناع – مِقنَعَة لوح قناع خطاب به حاجي محمّد کريم خان در جواب رسالۀ
مُقَنَّع تنفيذيۀ وي بر رسالۀ آقا محمّد رضا قنّاد شيرازي است .در اين
لوح تمام معاني لغويه و عُرفيه و موارد استعمال کلمۀ قناع را بيان فرمودند قوله:
" وتوقن بانّ علماء الادب استعملوا لفظ القناع في الرّجال کما ذکرنا لک ببيان طاهر مبين ثمّ اعلم انّ القناع مخصوص بالنّساء ويسترن به رؤو سهنّ ولکن استعمل
في الرّجال والوجه مجازاً ان کنت من المطّلعين و امّا القناع والمقنعه دو جامه اند که نساء رؤوس خودرا به آن ميپوشانند مخصوص است ازبراي رؤوس نساء لکن دررجال و وجه مجازاً استعمال شده و همچنين لِثام آن است که نساء با آن دهان خودرا ميپوشانند چنانچه اهل فارس و ترک به يشماق تعبير مينمايند ودر رجال و وجه مجازاً استعمال شده" ودر خطابي درج درذيل نام مريم است قوله:
" باوجود آنکه اهل مقنعه وازهکده بود "
ومُقَنَّع درلوح قناع چنين مسطور است :
"وما سمعت ذکرالمُقَنّع وهوالمعروف بالمقنع الکندي وهومحمّد بن ظفربن عمير بن فرعان بن قيس بن اسود و کان من المعروفين ........ وانّه اجمل النّاس وجهاً و اکملهم خلقاً واعدلهم قواماً ...... و کان اذا اسفر اللثام عن وجهه اصابته فيمرض لذا لا يمشي الّا مُقَنَّعاً اي مُغطِياً وجهه کذلک ذکر في کتب العرب العرباء والادباء والفصحاء فانظر فيها لعلّ تکون من المطّلعين و انّه هوالّذي يضرب به المثل في الجمال" الخ ودر اسرار الآثار العموميه تفصيل است .
قُنَن – قِنان در کتاب اقدس قوله :
"علي القنن والاتلال ..... علي الادغال والشّواجن والقنان" الخ جمع قُنّة يعني قُلّه ودر سورة الاستقلال :
" وتنسف عنها القنن " يعني جبال اوهام به آيات منحل و مضمحلّ گردد .
قَهر – قاهرة قهر چيرگي و زمام کشي . در لوح رئيس در حقّ ابراهيم خليل
است :
" انّا نجّيناه بالحقّ و اخذنا النّمرود بقهر مبين" ودر اصطلاح ادبي محض تجليل
دولت ايران و غيره را دولت قاهره به معني قوي غالب ميگفتند . در مقالۀ سياح است قوله :
" وبه دعا گوئي دولت قاهره مشغول شويد " .
قَهوَة چاپخانه به اصطلاح ايرانيان را که محلّ ملاقات با يکديگر و صرف
چاي و قهوه و غيرها است ترکها قهوه خواندند . و به نام قهوه حانه نزد
ايرانيان وعربان معروف و متداول گشت و صاحب قهوه خانه را ترکان و ايرانيان و عربان قهوه چي گفتند و در عربي معاصر هر محلّ اجتماع عموميه به نام قهوه معروف و متداول گرديد وقهوه خانۀ غصن اعظم عبدالبهاء درحيفا و نيز قهوه خانه ها که جمال ابهي درايام بغداد با محترمين ملاقات ميفرمودند متداول الاستعمال بين بهائيان بود و قهوۀ اولياء نام تکيه اي بود درشيراز حاوي مقابر بسيار و قبور بعضي اولياء که حضرت باب درصغردرمکتب آنجا نزد معلّمي که شيخي و اديب وملقّب به شيخنا بود تحصيل مقدّمات کرد و اکنون آثاري ازآن درتکيه برقراراست. واز بيانات مولي الوري عبدالبهاء براي جمعي است قوله :
" کلمة قهوه في العربي يعني خمر وللخمر في العربي اسماء عديدة ولکنّهم سمّوا
البُنّ قهوه اي انّ البنّ خمر الاسلام " انتهي .
قَوادِم جمع قادِمَة پَر بلند جلوي بال مرغات درلوح حکماء :
" کيف يقدران يطير الطّير الالهي بعدما انکسرت قوادمه باحجارالظّنون والبغضاء " ودر کتاب اقدس :
" ثمّ طيروا بقوادم الانقطاع" .
قَواصِف درخطاب ومناجات طلب غفران براي حاجي ذبيح کاشاني است قوله:
" قواصف الطّغيان " به معني به شدّت وزان درهم شکننده . در عواصف هم ذکر است .
قوُت عربي مادۀ غذا و خوراکي . اقوات = جمع در لوح رئيس است:
" و ترک احبّاء الله وآله من غير قوت" ودر کتاب اقدس است :
" قد کتب عليکم تزکية الاقوات ".
قوُچان از بلاد خراسان معروف است . در لوحي خطاب به آن :
" يا ارض القاف والوا انّ المظلوم يذکرک ويذکراوليائه فيک" الخ .
قِيافا در لوحي است :
" وهمچنين قيافا که اقضي القضاة بود حکم بر کفر نمودند " الخ
نام عبري قاضي يهود معاصر با عيسي که به فتوايش شهادت واقع شد .
قِيام - قائم قيام مصدرعربي سرپا بودن وقيام به ذاته وجود مستقلّ قيوم- قيامت وقيام به غيره وجود متّکي به ديگر. درلوح سلمان است:
" قيام اشياء را به حق قيام ظهوري دانست "
قائم اسم فاعل برپا و کاردار ولقب مشهور پيشواي حق قائم و برپا به امر الهي دوازدهمين امام از خاندان نبي نزد شيعۀ اثني عشريه است ودرآثار صادرۀ از باب اعظم در سه سال اوّل امرخود که دورۀ بابيت بود و به اقتضاء ومصالح ايام هنوز مقام امامت و قائميت را فاش وآشکار ننموده بود دردعاء روز پنجشنبه است :
" وانا ذا في ذلک اليوم يوم حجّتک القائم وبامرک والمنتظربوصفک.... اشهد انّ علياوالحسن والحسين والحجّة القائم صلواتک عليهم اوعية علمک واوصياءرسولک ص" و در دعاء شعبان: "علي وليک القائم بامرک والمنتظر ايامک" و قوله :
" اللهمّ صلّ وسلّم علي حجّتک القائم والمستور من خلقک باذنک والمنتظرحکمک في ايامک و انزل عليه في کلّ شأن ما انت عليه من الآلاء والرّحمة واحفظه اللّهمّ بعينک الّذي لا ينام واحرسه بقدرتک الّتي لا تضام و قرّب اللّهمّ ايامک بظهوره بلطفک وطلوع شمس قهّاريتک فانّ الاغنياء قد استکبروا علي الفقراء وانّ الفقراءقد اضطرّوا اليهم وانّ العلماء قد شکّوا في قدرتک و لم يبق اليوم من فتنتک البديعة مستقيم الحکم والفطرة احد فادرک اللّهمّ بجودک عبادک والضّعفاء الّذين لا يقدرون بشئي من حکمک الواقع واَوفِ اللّهمّ بوعدک ان تجعلهم مستقرّين في ظلّک وعزّتک انّک انت الغني الحميد " و قوله :
" ثمّ علي آخرهم ق ائمهم صلواتک عليهم افضل بريتک اللّهمّ انّک تعلم انّ اليوم يومه و انّه الامام الّذي انتجبته لامرک و اصطفيته لولايتک و جعلت طاعته علي کلشئي واجبةً و مودّية الي رفعته فله الحمد بما عرّفني نفسه وجعلني من الموقنين لولاية حجّته والمتمسّکين بحبّ بقيته قلت و قولک الحقّ ومن اصدق من الله حديثاً بقية الله خيرلکم ان کنتم مؤمنين اللّهمّ انّي مؤمن بکتابک و مصدّق بحکمک في وليک وانا ذا وارد اليه و متّکل عليه ومعتصم به و منتظر لديه و مترقّب ايامه قلت و قولک الحقّ و کان علينا نصرالمؤمنين فانصره اللّهمّ في غيبته وانجز له ما وعدت في دولته و اجمع اهل ولايته حول طلعته و انّک انت الجواد الحکيم " ودر تفسير سورۀ بقره در بيان آيۀ " قولوا آمنّا بالله و ما انزل الينا وما انزل الي ابراهيم و اسمعيل " الخ قوله:
" ابراهيم علي واسمعيل القائم محمّدبن الحسن واسحق الحسن ويعقوب الحسين و الاسباط ذرّية الحسين " الخ ودر بيان آيۀ " ولله المشرق والمغرب " قوله :
" فالمشرق محمّد صلّي الله عليه و آله والمغرب القائم محمّدبن الحسن صاحب العصر " الخ ودرآيۀ انّ الّذين اسلموا وجههم للّه " قوله :
" بولاية القائم محمّدبن الحسن فلهم اجرهم عندالله في رجعته " ودر شرح سورۀ کوثر صادر به سال 3 قوله :
" اُفسّر تلک السّورة في شأ ن القائم عليه السّلام امّا المسلمون المؤمنون من فرقة الاثني عشربّة فقد ثبت عندهم يوم ولادته روحي ومن في ملکوت الامر والخلق فداه و غيبته الصّغري و معجزات ايامه وآيات سفرائه والآيات النّازلة في کتاب الله و الاحاديث المروية من رسول الله والائمّة الطّاهرين والاخبار المعمّرين من النّاس في حقّه ............. وانّي يوماً في المسجد الحرام لکنت قائماً في حول البيت شطراليماني رکن الوقت العصررأيت شابّاً مربوعاً المعياً شعشعانياً کان وجهه مثل شمس منير قاعداً علي ارض الّتي يطوفون النّاس حول البيت في تحتها تلقاء رکن اليماني بشأن خضوع و خشوع ناظراً الي البيت غير ملتفت الي احدٍ ولا اريٰ في حوله احداً وکان
علي رأسه عمامة بيضٍ بمثل عمامة تجّارالفارس وعليه عباء صوف ٍمثل عباء الّذين يستعملون الاعيان من التّجّار ولکن له هيبة ووقار و عظمة وانوار لما نظرت اليه کان بيني وبينه اقداماًلا اعلم عدّتها ووقع في قلبي ما وقع ولکن استحبيت عن التّقرّب الي ساحته واشتغلت بالصّلوة وحکيتُ نفسي بانّه لوکان هومرادي ليطلبني بالحضور ولکن يروح فؤادي من الشّوق ويذللّ ارکاني من الخوف وکبّرتُ للصّلوة فلمّافرغتُ مارأيته في مقامه ثمّ مشيت الي مسجد الحرام ما اطّلعت بطلعة ثمّ وقع في قلبي ما وقع وانّي في ايام الّتي کنت في مکّة کلّ يوم وليلة مددتُ عيناي الي کلّ شطر لننظر اليه مرةً اخري ما اذن اللهولا انا اقول انّي رأيته لانّي لا اعلم ما ارادالله بذلک وربّما انّه ما کان هوالمقصود في علانية الظّاهر بل لمّا رأيتُ خطر هنالک ببالي ذلک الشّرف ذکرته في ذکر حبّي لامره " الخ .
ودر مناجاتي است قوله:
" اللّهمّ انّي اسألک ان تصلّي علي قائم آل محمّد حجّتک ولي الباطن اخزنتهليومک وارتضيته لسرّک وانتجبته لامرک واقمته مقام المقرّبين من اوليائک في الاداء و القضا وما انت عليه من الامضاء والبداء بکلّ شئوناتک البديعة لا يحصيهااحدٌسواک فعجّل اللّهم آياته ......واغفر لعبدک الّذي نزل من عندک تلک المناجات " الخ . ودر توقيعي است :
" بسم الله الرّحمن الرّحيم المرا ذلک الکتاب ذکر من الله في حکم عبده بديع وانّه لکتاب قد نزّل من لدن بقية الله امام حق قديم وانّک لهوالحق في السّموات والارض لا يعزب من علمه شئي ولا يحيط بذکره خلق وانّه لامام حي قديم ......قل انّني اناعبد من بقية الله قدآمنت بالله وآياته وما انزل في الفرقان واشهد انّ اسمائهم في الکتاب الله علي والحسن والحسين وعلي ومحمّد و جعفر و موسي وعلي ومحمّد وعلي والحسن ومحمّد امام العدل لمسطور واشهد لابواب کلمة الرّحمن " ودر توقيعي ديگر :
" واشهد لاوصياء حبيبک محمّد ....... علي والحسن ........ والحسن و محمّد "
ودر توقيعي ديگر:
" وانّ اليوم بالاجماع وصي رسول الله محمّد الغائب المنتظر و القائم المقتدر المنتصر الّذي لابدّ له ان يظهره الله حتّي يملأ الارض قسطًاً بعد ما ملئت ظلماً و جوراً " الخ ودرزيارت حجّت صادر در ايام ماکو ونيز در زيارت علي امير المؤمنين که ضمن نام زيارت درج است و واضحتر از همه در شرح حديث ابا لبيد که در ضمن نام يحيي ثبت ميباشد نبذه اي در اين خصوص ذکر است ودر ذيل نام کاظم نقل بياناتي واضحتر مسطور ميباشد و اين همه به علاوۀ آنچه درضمن تقيه مدلّل گرديد که طبق شئون حِکميه بود موافق کلام شيخ احسائي و موافق کلام مذکور خود باب اعظم " فلهم اجرهم عندالله في رجعته " در سنين اوّليه از روح امام غائب که متجلّي در سرّ وباطن بود حکايت ميفرمود وبعداً درمقام جلوۀ حقيقت وروح امامت صريحاً اظهار مهدويت و قائميت کردند وبيان حکمت آن نوع بيانات را فرمودند ومعذلک عدّه اي ازبابيان دربوتۀ افتتان مذکورخود را ازجمع خارج کردند ودر بيان درباب ثالث از واحد تاسع است :
" وهمچنين درظهورنقطۀ بيان اگر کلّ اعتراف کنند که همان مهدي موعود است که رسول خدا خبر داده يک نفرازمؤمنين به قرآن منحرف نميشدند" الخ . و توقيع معروف قائميت صريحۀ عموميه در حومۀ تبريز به سال 1265 هج. ق. خطاب به ملّا شيخ علي ترشيزي ( شيخ عظيم) صادر شد قوله :
" الله اطهر اَن يا خلق الله کلّ تقرؤون ثمّ لتؤ مننّ و توقنون هوالاعلي بسم الله الامنع الاقدس شهد الله انّه لا اله الّا هو له الخلق والامر يحيي و يميت ثمّ يميت و يحيي وانّه هو حي لا يموت في قبضته ملکوت کلّ شئي يخلق ما يشاء بامره انّه کان علي کلّ شئي قديرا ان يا علي قد اصطفيناک بامره وجعلناک مَلَکاً تنادي بين
يدي القائم انّه قد ظهر باذن ربّه ذلک من فضل الله عليک ذلک قائم الّذي کلّ ينتظرون يومه و کلّ به يوعدون ...... وانّ اوّل من بايع بي محمّد رسول الله ثمّ علي ثمّ الّذين هم شهداء من بعده ثمّ ابواب الهدي ......... ومن ينتظر من بعد ما هذا ظهور مهدي او رجع محمّد ...... فاولئک ما لهم من علم الي يوم يرجعني الله ومن آمن بي ذلک يوم القيامة ........ قل انّه محمّد هاد قل انّه مهدي موعود في امّ الکتاب قل انّه صاحب الحقّ کلّ به يوعدون قل انّه قائم حقّ کلّ به يوقنون وانّا قد نزّلنا ذلک رحمةً من لدنّا للعالمين لئلّا يقول احدُلوعلّمني الله ظهورمهدي اورجع محمّد والّذينهم شهداء من بعده ثمّ المؤمنون لکنتُ من المُحضرين " الخ واز مقام ابهي در لوحي است قوله :
" نفسي از اهل سنّت وجماعت در جهتي از جهات ادّعاي قائميت نموده والي حين قريب صد هزارنفس اطاعتش نمودند و به خدمتش قيام کردند قائم حقيقي به نورالهي درايران قيام برامرفرمود شهيدش نمودند " الخ ودر ضمن بيان حرف س ونام سبع ازدلائل سبعه وازبعضي آثارذکري ازمهدويت وقائميت است ودرآثارابهي غالباً اطلاق قائم بر مقام نقطة و قيوم برخوشان گرديد واز مقام نقطه است قوله :
"فلتراقبنّ الفرق بين القائم والقيوم ثمّ في سنة التّسع کلّ خيرتدرکون" وازحضرت بهاء الله در لوح خطاب به عبد الوهّاب است قوله :
" قل يا قوم خافوا الله قد اتي اليوم والقيوم ينادي باعلي النّداء قوموا عن رقد الهوي مسرعين الي الله العليم الحکيم " ودر لوحي ديگر قوله :
"هوالمبين القائم القيوم ان يا زين المقرّبين فاعلم بانّ کلّ ما سمعتَ في بدء الامر
قد ظهرباسمي العزيز المقتدر القيوم " و قوله :
" هوالاقدم الاعظم کتاب انزله الکريم انّه يبشّرالعالم بظهورالاسم الاعظم .....انّ
الّذي قام من النّداء انّه من اصحاب القيوم في لوح حفيظ " وقوله :
" هوالقائم باسمي القدير" و قوله :
" بسمه المقتدرعلي الاشياء قد فتح رحيق المختوم باسمي القيوم طوبي لقوم يعرفون " وقوله :
" کتاب من لدي القيوم لقوم يفقهون" ودر لوحي است :
" وامّا ما سألت في فرقالقائم والقيوم فاعلم بانّ الفرق بين الاسمين ما يري بين الاعظم والعظيم وهذا ما بينه محبوبي من قبل وانّا ذکرناه في کتاب بديع فاعلم بانّ الفرق في العدد اربعة عشر وهذا عددا لبهاء اذا تحسب الهمزة ستّة لانّ شکلها ستّة
في قاعدة الهندسية ولو نقرء القائم اذاً تجد الفرق خمسة وهي الهاء في البهاء وفي هذا المقام يستوي القيوم علي عرش اسمه القائم کما استوي الهاء علي الواو وفي مقام لو تحسب همزة القائم ستّة علي حساب الهندسة يصير الفرق تسعة و هو هذا الاسم ايضاً وبهذا التّسعة اراد ذکره ظهور التّسع في مقام هذا ما تري الفرق في ظاهر الاسمين " ودر لوحي ديگر است قوله :
" قوموا يا قوم علي نصرة الله قد جائکم القيوم الّذي بشّرکم به القائم و به ظهر الزّلزال الاکبر والفزع الاعظم والمخلصون بظهوره يفرحون والمشرکون بنار الغلّ يحترقون " ودر لوحي ديگر :
" قال القائم انّ القيوم يأتي بالحقّ وانّه اذا قام يقوم النّاس لربّ العالمين انّه لايعرف بالبيان ولا يکتب القبل" الخ .
وقيوم الاسماء نام کتاب معروف نقطه است . ودر لوح حطاب به نصيراست قوله:
" احسن القصص که به قيوم اسماء مذکور و موسوم است " ونام مقام اعلي در نام اعلي و در وصف مستقرّ رمس نقطه که غصن اعظم عبد البهاء بعد از بناء و واستقرار شهرت دادند مسطور است .
ويوم القيامة روزرستاخيز وحشر بشر مفصّل در قرآن, در کتاب بيان فارسي باب 9 واحد 8 قوله :
" يوم قيامت يومي است مثل امروز شمس طالع ميگردد و غارب چه بسا وقتي که قيامت برپا ميشود درآن ارضي که قيامت برپا ميشود خود اهل آن مطّلع نميشوند ..... وآن يومي است بسيار عظيم شجره اي که لم يزل نطق او انّني انا الله لا الّا انا
بوده ظاهر ميشود وکلّ محتجبين گمان ميکنند که آن نفسي است مثل خود ..... از
اين جهت است که يوم قيامت اعظم از هر يومي گفته والّا يومي است مثل کلّ ايام الّا آنکه ظهور الله درآن ظاهر است .
xxxxxxxx xxxxx xx