مورخ ٢٣ یا ٢۴ نوامبر ١٩١١ در منزل مبارک در پا ریس: درباره ترک تصبات نژادی به واسطه کسب احساسات روحانی

مورخ ٢٣ یا ٢۴ نوامبر ١٩١١ در منزل مبارک در پا ریس:
درباره ترک تصبات نژادی به واسطه کسب احساسات روحانی ¹

(خطابات جلد اول، ص. ۲۰۴ـ۲۰۷)

هُوالله

می گويند يک ترن در رود سن افتاده بيست و پنج نفر غرق شده و امروز در پارلمان فرنسا از وقوع اين قضيه بحثی مفصل خواهد شد، وزير راه آهن را در تحت محاکمه آورند. يک جدال عظيمی خواهد شد، هيجان شديد است. بسيار بسيار تعجب کردم که به جهت بيست و پنج نفر که در رود خانه افتاده، غرق شده اند چنين هيجان غريبی در پارلمان ظاهر شده، امّا از برای طرابلس که روزی هزاران کشته می شوند ابداً حرفی نمی زنند. البته تا حال پنج هزار نفر کشته شده اند. ابداً به خاطرپارلمان نمی آيد که آنها بشرند، مثل اين است که آنها حجرند.

سبب چه چيز است که پارلمان ازبرای بيست و پنج نفر اينطور هيجان می کند و از برای ششهزار نفر ابداً حرف نمی زند. و حال آنکه آنها بشرند و اين ها بشر، همه از نسل آدمند؟ به جهت اينست که آنها جنس فرنسا نيستند. اگر پارچه پارچه شوند، اهميتی ندارد. ببينيد چه قدر بی انصافيست، چقدر بی احساسی است، چه قدر نادانی است و حال آنکه آن بيچاره ها که در طرابلسند، پدر دارند مادر دارند، پسر دارند، دختر دارند، عيال دارند، آنها را شرحه شرحه نمايند. آيا چه تقصير دارند؟ در جريده خواندم حتی در ايطاليا، از مردم فرياد و فغان بلند است. از عربها گذشته نساء ايطاليا به فرياد و فغان آمده اند. ديده مادران اشکبار است، و دلهای پدران غرق خون است، و گريه و زاری اطفال به عنان آسمان ميرسد. ببينيد بشر چه قدر خونخوار است. ببينيد انسان چه قدر غدّار است، چه قدر از خدا غافل است. حالا اگر به عوض تيغ و شمشير و گلوله و تفنگ و توپ، به الفت و محبت و عيش و عشرت و جشن و مسرت پردازند و در بزم کاميابی سرمست باده شادمانی گردند و با يکديگر دست در آغوش همدم وهم آواز سروش شوند، بهتر نيست؟ اگر اينها مانند طيور شکور با همديگر پرواز کنند بهتر است يا مانند گرگان خونخواردرهم آويزند و ستيزند و خون يکديگر ريزند؟ چرا انسان اين قدر غافل است؟ زيرا خدا نشناس است. اگر خدا را می شناختند البته هر يک ديگريرا می نواخت. اگراحساسات روحانيه داشتند، علم صلح اکبر می افراشتند. اگر وصايای انبيا می شنيدند، البته انصاف داشتند.

لهذا دعا کنيد تضرع و زاری کنيد که خدا هدايت کند، رحم بدهد، عقل بدهد، احساسات روحانی بدهد، بلکه اين بيچارگان بشر راحت شوند. انسان دانا شب و روز به حال بشر بگريد، فرياد و فغان بر آرد که بلکه خفتگان بيدار شوند، کوران بينا گردند، مردگان زنده شوند، ظالمان انصاف دهند. من دعا ميکنم شما ها هم دعا کنيد.