مورخ ۲۲می ۱۹۱۲درکنفرانس موحّدين در معبد ترمونت در بستن: درباره لزوم تجدید ادیان و ترک تقالید دینی

مورخ ۲۲می ۱۹۱۲درکنفرانس موحّدين در معبد ترمونت در بستن:
درباره لزوم تجدید ادیان و ترک تقالید دینی ¹

(خطابات جلد دوم، ص. ۷۱-۷۶)

هُواللّٰه

امشب من تازه از راه رسيده ام، خسته ام. با وجود اين، مختصری صحبت می دارم، زيرا جمع محترمی می بينم. در اين محضر حاضر و بر خود فرض می دانم که صحبت نمايم. ملاحظه نمائيد که جميع کائنات متحرّک است زيرا حرکت دليل وجود است و سکون دليل موت. هر کائنی که متحرّک بينيد، آن زنده است و هر کائنی که غير متحرّک يابيد، مرده است. جميع کائنات در نشو و نما است ابداً سکون ندارد. و از جمله کائنات معقوله دين است. دين بايد متحرّک باشد روز به روز نشو و نما نمايد. اگر غير متحرّک ماند، افسرده گردد مرده و پژمرده شود، زيرا فيوضات الهيّه مستمرّ است. مادام فيوضات الهيّه مستمرّ است، دين بايد در نشو و نما باشد. دقت کنيد که جميع امور تجدّد يافته است، زيرا اين قرن نورانی قرن تجديد جميع اشياء است. علوم و فنون تجدّد يافته، صنايع و بدايع تجدّد يافته، قوانين و نظامات تجدّد يافته، آداب و رسوم تجدّد يافته، افکار تجدّد يافته ،حتّی علوم قرون ماضيه امروز ابداً ثمری ندارد قوانين قرون ماضيه ثمری ندارد عادات قديمه ثمری ندارد زيرا اين قرن قرن معجزات است قرن ظهور حقيقت است و آفتاب درخشنده قرون ماضيه است. قدری در علوم نظر کنيد، آيا فنون قرون ماضيه امروز ثمری دارد يا قوانين طيّبه قديمه امروز ثمری دارد يا نظامات استبداد ادوار عتيقه امروز ثمری دارد؟ واضح است که هيچيک ثمری ندارد با وجود اين، چگونه تقاليد اديان ماضيه امروز ثمری دارد تقاليدی که منبعث از اوهام بوده نه اساس انبيای الهی آيا ممکن است امروز فائده ئی بخشد؟ علی الخصوص در نزد اهل عقل و علم زيرا نظر می کنند که اين تقاليد مطابق حقيقت و علم نيست بلکه وهم است لهذا مادّيون را بهانهٔ عظيمی به دست آمده و مقاومت اديان می کنند.

ولی انبيای الهی تأسيس دين حقيقی کردند و از اين تقاليد به کلّی بيزار بلکه معرفت الهی انتشار دادند و دلائل عقليّه اظهار کردند. بنيان اخلاق انسانيّه نمودند و فضائل عالم انسانی را ترويج کردند و دلائل عقليّه نيز اظهار فرمودند. تأسيسات انبيا سبب حيات بشر بود، سبب نورانيّت عالم انسانی بود، ولی نهايت اسف در اين است که به کلّی تغيير و تبديل يافت آن حقائقی که انبيا به صدمات و بليّات عظيمه نشر دادند بواسطهٔ تقاليد از ميان رفت. هر يک از انبيا فوق طاقت بشر صدمات کشيد، عذاب ها ديد شهيد شد و بعضی سرگون گشتند تا آن اساس الهی را تأسيس نمودند. ولی مدتی نگذشت که آن اساس حقيقت از ميان رفت تقاليد به ميان آمد، و چون تقاليد مختلف بود لهذا سبب اختلاف و نزاع بين بشر شد، جدال و قتال به ميان آمد. و امّا انبيا به کلّی از آن تقاليد بی خبر بلکه بيزار زيرا انبياء الهی مؤسّس حقيقت بودند. حال اگر ملل عالم ترک تقاليد کنند و تحرّی حقيقت نمايند متّحد و متّفق شوند و حقيقت يکی است، تعدّد قبول نکند و حقيقت نورانيّت توحيد است، اساس وحدت عالم انسانی است. امّا تقاليد سبب تفريق بشر و مورث محاربه و جدال است. جميع اديان که ملاحظه می نمائيد اليوم منبعث از تقاليد آباء و اجداد است. شخصی که پدرش يهودی بود، او هم يهودی است. اگر پدرش مسيحی بود او نيز مسيحی، آنکه پدرش بودائی بود او نيز بودائی. و اگر پدرش زردشتی بود او نيز زردشتی. اين پسران جميعاً تقليد آباء می کنند ابداً تحرّی حقيقت نمی کنند درتحت تقاليد مانده اند. اين تقاليد سبب شده که به کلّی عالم انسانی مختل گرديده و تا اين تقاليد زائل نشود، اتّحاد و اتّفاق حاصل نگردد و تا اين تقاليد محو نشود، آسايش و راحت عالم انسانی جلوه ننمايد. پس حقيقت اديان الهی دو باره بايد تجديد گردد، زيراهر دين به منزله دانه بود نبات شد، اغصان و اوراد پيدا کرد، شکوفه و ثمر به بار آورد حال آن درخت کهنه گرديده، برگها ريخته شده، آن شجر از ثمر باز مانده، بلکه پوسيده شده، ديگر تشبّث بآن فائده ندارد. پس بايد دانه را دو باره بکاريم زيرا اساس اديان الهی يکی است.

اگر بشر دست از تقاليد بر دارد، جميع ملل و اديان متّحد شوند و جميع با يکديگر مهربان گردند و ابداً نزاع و جدال نماند. زيرا جميع بندهٔ يک خداوندند. خدا مهربان به کلّ است، خدا رازق کلّ است، خدا محی کلّ است، خدا معطی کلّ است. چنانچه حضرت مسيح ميفرمايد که آفتاب الهی بر گنهکار و نيکوکار؛ هر دو می تابد؛ يعنی رحمت پروردگار عامّ است. جميع بشر در ظلّ عنايت حق بوده. جميع خلق غرق دريای نعمت پروردگار. فيض و موهبت الهی شامل کلّ است.

پس امروز از برای کلّ راه ترقّی مهيّا. و ترقّی بر دو قسم است: ترقّی جسمانی و ترقّی روحانی. ترقّی جسمانی سبب راحت معيشت است، امّا ترقّی روحانی سبب عزّت عالم انسانی، زيرا خدمت به عالم انسانی و اخلاق می نمايد مدنيّت جسمانی سبب سعادت دنيوی، امّا مدنيّت الهيّه سبب عزّت ابديّهٔ بشر. انبيای الهی تأسيس مدنيّت روحانيّه نمودند، خدمت به عالم اخلاق کردند تأسيس اخوّت روحانی نمودند. و اخوّت بر چند قسم است. اخوّت عائله است، اخوّت وطن است، اخوّت جنس است، اخوّت آداب است، اخوّت لسان است، ولکن اين اخوّتها سبب قلع و قمع نزاع و قتال بين بشر نمی شود و لکن اخوّت روحانی که منبعث از روح القدس است، ارتباط تامّ بين بشر حاصل می نمايد، به کلّی اساس جنگ قلع و قمع کند، امم مختلفه را يک ملّت نمايد، اوطان متعدّده را يک وطن کند، زيرا تأسيس وحدت نمايد، خدمت بصلح عمومی کند.

لهذا بايد بر اساس اديان الهی پی بريم و اين تقاليد را فراموش کنيم. آنچه حقيقت تعاليم الهی است، آن را انتشار دهيم و به موجب آن عمل کنيم تا بين بشر اخوّت روحانی عمومی نشر گردد و اين جز بقوّت روح القدس نشود. سعادت ناسوتی در اين است، عزّت لاهوتی در اين است، در جميع مراتب استفاضهٔ ابدی در اين است، اعلان صلح عمومی در اين است، وحدت عالم انسانی در اين است، به اين قوّت روح القدسی قرن نورانی گردد، نجاح و فلاح حاصل شود، عموم بشر متّحد گردند، جميع اوطان يک وطن شود، جميع ملل ملّت واحده گردند، از برای عالم انسانی منقبتی بالا تر از اين نيست. الحمد للّه در اين قرن علوم ترقّی نموده، فنون ترقّی کرده، حرّيت ترقّی نموده، عدالت ترقّی نموده، لهذا سزاوار عنايات ربّانيّه گرديده و قرن تأسيس صلح عمومی و وحدت عالم انسانی شده.