۱۵۶ - در عالم انسانی نفوسی در عرصه شهود جلوه نمودند

در عالم انسانی نفوسی در عرصه شهود جلوه نمودند که مربّی عالم گشتند و مانند آفتاب بدرخشيدند و مسجود آفاق شدند مهابط وحی بودند و مشارق نور حقيقت لهذا در هيکل انسانی ملاحظه فرمائيد که اين چه علوّيست و اين چه سموّی. و همچنين در هيکل بشری نفوسی موجودند که عابد و ساجد سنگ و کلوخند يعنی جماد که انزل موجودات است. ملاحظه کنيد که چقدر ذليل و حقيرند که مسجودشان انزل موجودات حجر و مدر و جماد است پس چگونه قياس بيکديگر شود فو الله هذا بهتان عظيم ظاهر عنوان باطن است.

صنوف موجودات هر يک ترقّی نمايد بمقام ما فوق نرسد مثلاً جماد هرچه ترقّی کند در عالم جمادی قوّهٔ ناميه حاصل ننمايد و همچنين نبات در عالم نباتی هر چه ترقّی کند و تربيت شود قوّهٔ حسّاسه نيابد و همچنين حيوان در عالم حيوانی هر چه تربيت شود و ترقّی کند قوّهٔ عاقله حاصل ننمايد پس معلوم شد که موجودات را هر يک مقامی و درمقام خود ترقّی نمايد. و همچنين نوع انسان را هر يک مقامی معنوی در رتبه و مقام خود ترقّی نمايد شخص بليد هرقدر رياضت شديد بکشد و سعی بليغ نمايد و خلق جديد گردد برتبه مشارق وحی و مطالع الهام نرسد شجره زقّوم نخل باسق نگردد و حنظل تلخ ميوه شکرين بار نيارد.