٣٠٨

… و معنی آيه مبارکه لم حشرتنی اعمی و کنت بصيراً اينست کلّ نفوس بر فطرت اصلی مخلوق، لن تری فی خلق الرّحمن من تفاوت و کلّ مولود يولد علی فطرة الاسلام و انّما ابواه يهوّدانه و ينصّرانه و يمجّسانه. اين حديث برهان واضح بر طهارت فطرت در بدء ايجاد است ولی به سبب ارتکاب مناهی و خوض در بحور ذنوب نامتناهی استعداد اصلی و قابليّت اساسی از ميان رود و بصيرت به کوری تبديل گردد و لم حشرتنی اعمی و کنت بصيراً تحقّق يابد. مثلاً استعداد اصلی جميع بشر اينست که از شهد منتفع شوند و از سمّ متضرّر. نفسی از اين قابليّت و استعداد مستثنا نه ولی بعضی اندک اندک سمّ تناول نمايند و قليلاً قليلاً معتاد گردند تا به درجه‌ای رسد که شهد فائق فائده نبخشد و سمّ نقيع سبب حيات شود زيرا آنان که معتاد سمومند ترياک را درياق اعظم شمرند و اگر تناول ننمايند هلاک گردند و حال آنکه در استعداد اصلی ترياک سبب هلاک بود و شهد معطی حيات. اين قابليّت و استعداد فطری بود. حال آن قابليّت و استعداد فطری به اکتساب جنايات چنان منقلب به قابليّت و استعداد جديد شد که شهد نافع مضرّ گشت و سمّ ناقع مفيد گرديد…