٤٥٥

… حيات انسانی در اين جهان فانی منوط به امتزاج و ارتباط عناصر مختلفه است. چون اساس حيات به قدرت الهيّه ارتباط و ائتلاف اين جواهر بوده لابدّ روزی مبدّل به اختلاف گردد و انحلال حاصل شود. لهذا نفسی را از وفات خلاصی نه و کسی را از اين گرداب فنا نجاتی نيست. سرور کائنات آفتاب جهان الهی فخر ممکنات عليه و علی آله الصّلوات با وجود آنکه حقيقت لولاک لولاک لما خلقت الأفلاک بود باز در قرآن عظيم و کتاب مبين انّک ميّت و هم ميّتون مخاطب گشت. پس معلوم و واضح شد که بجز حقيقت لاهوت که حيّ باقی لايموتست جميع موجود لابدّ روزی فانی و به ظاهر نابود گردد زيرا تبدّل و کون و فساد و انقلاب از لوازم ذاتيّه کائناتست و لزوم ذاتی ابداً انفکاک نيابد. لهذا از فوت آن شخص شخيص و سرور عزيز محزون مباشيد دلخون مگرديد زيرا اين جام نصيب هر بزرگواری و بهره هر نيکو کرداريست و از اين گذشته آن مغفرت‌ پناه از اين جهان فانی به عالم باقی شتافت و آن مرغ سحر از اين گلخن ظلمانی به گلشن ربّانی پرواز نمود و آن غريب خاکدان به جهان جاودان راه يافت و آن اسير و بند جهان ناسوت از قيود آزاد شد و به درگاه لاهوت پيوست و در آن جهان فرح و شادمانی و سرور و کامرانی يافت زيرا آن سرور کامل و عاقل و ضعيف‌ پرور بود. کردار و رفتار و گفتاری داشت که يقيناً در درگه پروردگار مقرّب بود. چه موهبتی اعظم از اينست. حيات دنيا موقّت است. عن‌قريب جميع ملوک و مملوک در زير خاک مقرّ يابند ولکن بايد از زندگی انسانی نتيجه‌ای ربّانی حاصل شود و آن نوايای خيريّه و اعمال طيّبه و افعال مستحسنه و اخلاق رحمانيّه است. الحمد للّه مرحوم متّصف به آن بود. حال اگر غمی هست از جهت بازماندگانست. آن نيز اميدوارم که به فضل پروردگار و همّت بلند آن کامکار جميع متعلّقين در نهايت رفاهيّت حال زندگانی کنند و موفّق به عزّت دنيوی و اخروی گردند. اميدوارم که موفّق به عمل به اين آيه مبارکه گرديد که می‌فرمايد فبشّر الصّابرين الّذين اذا اصابتهم مصيبة قالوا انّا للّه و انّا اليه راجعون…