موسسه بيت العدل اعظم الهی بالاترين مرکز روحانی و اداری جامعه جهانی بهائی محسوب ميگردد که باراده حضرت بهاءالله در آثار کتبی ايشان به منصه ظهور آمده است. موسسه بيت العدل اعظم و بطور کلی تمام تشکيلات بهائی را نميتوان از حقيقت امر الهی جدا دانست و در حقيقت سرچشمه جميع موسسات بهائی ، "کتاب اقدس" حضرت بهاءالله و "الواح وصايای" حضرت عبدالبهاء ميباشد . حضرت بهاءالله در "کتاب اقدس" ، بيت العدل محلی (محفل روحانی محلی) و بيت العدل اعظم را تشريع فرموده اند. محافل روحانی ملی (بيت العدل خصوصی) در "الواح وصايای" حضرت عبدالبهاء، اساسش تثبيت و وظايفش تبين گردیده است و بنا بفرموده حضرت شوقی افندی (ولی امر‌الله) محافل روحانی ملی حلقه ارتباطی و هيات ربط بين بيوت عدل محلی و بيت العدل اعظم (عمومی ) را بوجود آورده اند (ترجمه توقيع مورخ ٢٧ فوريه ١٩٢٩ میلادی). حضرت باب در اولين اثر بعد از بعثت يعنی "تفسير سوره يوسف (قيوم الاسماء)" به بيت العدل اعظم تحت عنوان راکبين سفينه الهی" اشاره فرموده اند قوله تعالی و لقد خلق اللّه فی حول ذلک الباب بحوراً من ماء الاکسير مُحمّراً بالدّهن الوجود و حيواناً بالثّمرة المقصود و قدّر اللّه له سفناً من ياقوته الرّطبة الحمراء و لا يرکب فيها الّا اهل البهاء باذن اللّه العلیّ و هُو اللّه قد کان عزيزاً حکيما و حضرت بهاءالله در الواح بيشمار که از جمله مهمترين آن الواح – ميتوان به لوح کرمل که در آن به نظم روحانی اشاره گشته و فی الواقع بمثابه منشور تشکیلات بديع الهی است- به تلويح ابلغ ازتصريح به تشکيل بيت العدل اعظم اشاره فرموده اند قوله الاحلی هذا يوم فيه بشّر البرّ و البحر و اخبر بما يظهر من بعد من عنايات اللّه المکنونة المستورة عن العقول و الابصار سوف تجری سفينة اللّه عليک و يظهر اهل البهآء الّذين ذکرهم فی کتاب الاسماء تبارک مولی الوری الّذی بذکره انجذبت الذّرّات و نطق لسان العظمة بما کان مکنوناً فی علمه و مخزوناً فی کنز قدرته انّه هو المهيمن علی من فی الارض و السّماء باسمه المقتدر العزيز المنيع. مفاد و مفهوم کلی و جوهر اصلی اين بيانات را حضرت شوقی افندی در عبارات ذيل به اهل وفا عرضه داشته اند قوله الجليل اين معهد جليل بنفسه مُقدّمهء تأسيس مرکز عظيم الشّأن اداری جهانی بهائيان در آن جبل مقدّس است و بدايت جريان سفينة اللّه و تحقّق بشارت عظيمه که بتلويح ابلغ از تصريح در لوح کرمل بآن اشاره فرموده است... و شبهه‏ ای نبوده و نيست که مقصود از اين سفينه که در آخر اين لوح مذکور سفينهء احکام است نه سفينهء امر اللّه که ملّاحش شارع اعظم، جمال اقدس ابهی و رکّابش کافّهء اهل بها و اصحاب سفينهء حمرا که بشارتش را نقطهء اُولی در کتاب قيّوم اسماء... بلحنی مليح و دلربا داده... مقصود در اين لوح عظيم که فی الحقيقه کاشف اسرار الهيّه و بشارت دهندهٴ دو تأسيس عظيم و جليل و خطير که يکی روحانی و ديگری اداری در مرکز جهانی آئين بهائی است سفينه ‏ای است که راکبينش رجال بيت عدل اعظم که بر طبق وصايای متقنهء مرکز عهد اتمّ و اقوم مصدر تشريع احکام غير منصوصه‌اند و اين احکام در اين دور بديع از اين جبل مقدّس جريان ميابد (توقيع ١١١).

از جمله موارد اصولی درباره بيت العدل اعظم، مصون از خطا بودن موهوبی اين تشکيل است در تصميماتی که بالاتفاق و يا به اکثريت آراء اعضای آن گرفته می شود. حضرت بهاءالله دراين باره ميفرمايند قوله الاعظم امور مّلت معّلق است به رجال بيت العدل الهی ايشانند امناءاللّه بين عباده و مطالع الامر فی بلاده ... چونکه هر روز را امری و هر حين را حکمی مقتضی لذا امور به بيت عدل راجع تا آنچه را مصلحت وقت دانند معمول دارند. نفوسی که لوجه اللّه بر خدمت امر قيام نمايند ايشان ملهمند به الهامات غيبی الهی بر کّل اطاعت لازم. امور سياسّيه کلّ راجع است به بيت عدل و عبادات بما انزله اللّه فی الکتاب (اشراق هشتم از مجموعه اشراقات) و همچنين در "لوح بشارات" ميفرمايند بشارت سيزدهم امور ملت معلق است برجال بيت عدل الهی ايشانند امناءالله بين عباده و مطالع الامر فی بلاده... چونکه هر روز را امری و هر حين را حکمی مقتضی لذا امور بوزرای بيت عدل راجع تا آنچه را مصلحت وقت دانند معمول دارند نفوسيکه لوجه الله بر خدمت امر قيام نمايند ايشان ملهم اند بالهامات غيبی الهی برکل اطاعت لازم امور سياسيه کل راجع به بيت العدل و عبادات بما انزله الله فی الکتاب. و همچنين در "لوح کلمات فردوسيه" ميفرمايند آنچه از حدودات در کتاب بر حسب ظاهر نازل نشده باشد بايد امنای بيت عدل مشورت نمايند آنچه را پسنديدند مجری دارند انه يلهمهم مايشاء و هو المدبر العليم. اين عصمت موهوبی بيت العدل اعظم در آثار حضرت عبد البهاء نيز بکرات تاکيد گرديده است قوله القدير مرجع کل کتاب اقدس و هر مسئله غير منصوصه راجع به بيت عدل عمومی و بيت عدل آنچه بالاتفاق و يا با اکثريت آراء تحقق يابد همان حق و مراد‌الله است (الواح وصاياى) و همچنين ميفرمايند بيت عدل الذی جعله الله مصدر کل خير و مصونا من کل خطا" (الواح وصاياى). و همچنين ميفرمايند "و آنچه به اتفاق آراء يا به اکثريت آراء در آن شوراء تقرر يابد معمول به است (رحيق مختوم نشراول جلد اول) و همچنين در جواب سوال يکی از مومنين که از نحوه تصميم گيری بيت العدل و فرق آن با تصميم گيری ساير مجامع سوال نموده- ميفرمايند: نبايد چنين تصوری نمود که بيت العدل اعظم بفکر و رای خويش قراری دهند ، استغفر‌الله بيت العدل اعظم بالهام وتائيد روح القدسی قرار و احکام جاری نمايند ... آنچه قرار دهند اتباعش فرض و مسلم و واجب و متحتم برکل است ابداً مفری برای نفسی نه (شماره مخصوص آهنگ بديع ١٢٠ مربوط به تأسيس بيت عدل اعظم الهی- نظم اداري، دكتر هوشنگ محمودی ص ٧٠).

از جمله مبادی اساسی در باره عصمت موهوبی موسسه بيت العدل اعظم آنست که اين عصمت به نفس تشکيل راجع است و نه به افرادی که عضو آن تشکيل ميباشند چه که در آئين بهائی رهبريت فردی به هر عنوان، اعم از حاخام و کشيش، آخوند و يا طبقه علما و روحانی وجود ندارد و جميع امورات بهائی، توسط تشکيلاتی که منتخب جامعه است اداره ميگردد تا اسباب اختلاف رفع گردد. به عبارت ديگر بنابه فرموده حضرت عبدالبهاء استنباط و استمزاج افراد علما را حکمی نه مگر آنکه تحت تصديق بيت عدل در آيد و فرق در همين است که استنباط و تصديق هيئت بيت عدل که اعضايش منتخب و مسلم عموم ملت است اختلاف حاصل نميگردد ولی از استنباط افراد علما و حکما اختلاف حاصل ميشود و باعث تفريق و تشتيت و تبعيض گردد و وحدت کلمه بر هم خورد و اتحاد دين الله منحل شود و بنيان شريعة الله متزلزل (شماره مخصوص آهنگ بديع ١٢٠ مربوط به تأسيس بيت عدل اعظم الهی- نظم اداری، دكتر هوشنگ محمودی ص ٧٠).

نکته قابل توجه ديگر در باره موسسه بيت العدل اعظم و جميع موسسات بهائی که در ظل آن تشكيل به فعاليت خدماتی مشغولند، آنست که بفرموده حضرت شوقی افندی تشکيلات بهائی را بايد بمنزله آلت و وسیله‌ای دانست و نبايد آنرا بدل و جانشين آئين جهانی بهائی شمرد و بعبارت ديگر دستگاه محافل و لجنات و انجمن های شور را بايد بمنزله آلت و وسيله دانست نه مقصد و هدف (ترجمه توقيع مورخ ٢٧ فوريه ١٩٢٩ میلادی). مأخذ و مصدر و محور و غايت آئين بهائی وحدت عالم انسانی است و از آن جا که بنا به فرموده حضرت عبدالبهاء اين کور الهی صرف روحانی و رحمانی و وجدانی است تعلق بجسمانی و ملکی و شئون ناسوتی چندان ندارد (رحيق مختوم - جلد اول - قاموس لوح مبارك قرن ص ٣٧٠) لذا تشکيلات بهائی بمنزله آلت و وسيله تحقق وحدت عالم انسانی است و نه بدل و جانشين آئين جهانی بهائی.

ملحض و جوهر جميع مطالب مذکوره آنست که يک بهائی حقيقی نميتواند مومن بحقانيت حضرت بهاءالله و حضرت عبدالبهاء وحضرت ولی امر‌الله باشد ولکن باندازه سر موئی از نصايح و دستورات بيت العدل اعظم تخطی ورزد. ايمان به بيت العدل اعظم و تبعيت از اوامر اين موسسه جليل فی الواقع اطاعت از حضرت بهاءالله موسس و شارع اين آئين نازنين و حفظ وحدت بین مومنین میباشد. لذا بر جميع اطاعت فرض و واجب و حتم است و چون بيت عدل بالاجماع و يا باکثريت آراء احکام غيرمنصوصه در کتاب تعين نمايد هر کس لم و بم گويد فقد خالف الله (حضرت عبدالبهاء - لوح به افتخار بشيرالهی). بيت العدل اعظم را بايد کل اطاعت کنند چه که بيت العدل نفس حق است آنچه قرار دهند من عندالله است - حضرت عبدالبهاء در اهميت اين مطلب ميفرمايند هيچ چيز خاطر مرا پريشان نميکند مگر اختلاف و چاره‌ی آن اين است که جميع احباء بايد بامر بيت العدل اطاعت نمايند حتی قبل از بيت العدل هم بايد مطيع محافل روحانی که هست باشند ولو اينکه بدانند مخطی است تا اينطور نشود، حصن حصين امر الله محفوظ نميماند، بيت العدل عمومی را بايد کل اطاعت کنند، اطاعت او اطاعت بامر مبارک است و مخالفت او مخالفت بجمال مبارک، اعراض از امر بيت العدل اعراض از حق است، هر يک کلمه را که رد کنند مثل آن است که بقدر آن يک کلمه از کتاب اقدس اعراض کرده‌اند. بعد ميفرمودند: ببينيد چقدر اهميت دارد که جمال مبارک بيت العدل را شارع قرار داده است، اگر آراء بيت العدل متفاوت و در اين بين اختلاف آراء حاصل شد، اكثريت آراء، رأی جمال مبارک است. فرمودند مثلاً حالا نيست؟ اگر مجلس بيت العدل دائر باشد و الله الذی لااله الاهو اول کسی که اطاعت امر او را بکند منم ولو اينکه بر ضد خود من باشد، بلی معصوم نيست ولکن در ظل حمايت وصون جمال مبارک است، امر او امر مبارکست. اين مطلب را مذاکره کنيد که فراموش نشود حتی بيکديگر بگوييد و در يک جايی هم يادداشت کنيد. (خاطرات نه ساله عكّا، جناب يونس افروحته ص ۲۲۱-۲۲۲)

پيامهای بيت العدل اعظم يا به توسط دار الانشاء و يا از طرف مرکز جهانی بهائی به بهائيان عرضه ميگردد. از جمله مهمترين پيامهای بيت العدل اعظم پيام رضوان است که هر سال در ايام رضوان که (ايام سرور و حبور بخاطر اظهار امر علنی حضرت بهاءالله در باغ رضوان صورت ميگيرد) به جميع بهائيان عالم ارسال ميگردد. از جمله مهمترين پيامها و دستخط های ديگر بيت العدل اعظم ميتوان به پيام صلح اشاره نمود که بجميع زمامداران عالم ارائه گشته و ايشانرا از وقايع بحرانی آينده جهان باخبر ميسازند.