سؤال
قوّت و کمالات اعراش حقيقت مظاهر ظهور الهی تا بچه درجه است و نفوذشان تا بچه حدّ ؟
جواب
در عالم وجود يعنی کائنات جسمانيّه ملاحظه نمائيد دائره شمسيّه مظلم و تاريک و در اين دائره آفتاب مرکز انوار و جميع سيّارات شمسيّه حول او طائف و از فيوضات آن مستشرق شمس سبب حيات و نورانيّت است و علّت نشو و نمای کافّهء کائنات در دائره شمسيّه است و اگر فيوضات شمسيّه نبود در اين دائره کائنی از موجودات تحقّق نداشت بلکه کلّ تاريک و متلاشی ميشدند . پس واضح و مشهود شد که آفتاب مرکز انوار و سبب حيات کائنات در دائره شمسيّه است . بهمچنين مظاهر مقدّسه الهی مرکز انوار حقيقتند و منبع اسرار و فيوضات محبّت تجلّی بر عالم قلوب و افکار نمايند و فيض ابدی بر عالم ارواح مبذول فرمايند حيات روحانی بخشند و بانوار حقائق و معانی درخشند روشنائی عالم افکار از آن مرکز انوار و مطلع اسرار است . اگر فيض تجلّی و تربيت آن نفوس مقدّسه نبود عالم نفوس و افکار ظلمت اندر ظلمت است و اگر تعاليم صحيحه آن مطالع اسرار نبود عالم انسانی جولانگاه اخلاق و اطوار حيوانی بود و وجود کلّ مجازی و حيات حقيقی مفقود اينست که در انجيل ميفرمايد " در بدء کلمه بود "، يعنی سبب حيات کلّ شد . حال ملاحظه نمائيد نفوذ آفتاب را در کائنات ارضيّه که از قرب و بعد آفتاب و طلوع و غروب چه آثار و نتائج واضح و آشکار . گهی خزانست گهی بهار گهی صيف گهی شتا و چون بخطّ استوا گذرد بهار روح بخش جلوه نمايد و چون بسمت رأس رسد فواکه و اثمار بدرجه کمال رسد و حبوب و نباتات نتيجه بخشد و کائنات ارضيّه بمنتهی درجه نشو و نما فائز گردد . و همچنين مظهر مقدّس ربّانی که آفتاب عالم آفرينش است چون تجلّی بر عالم ارواح و افکار و قلوب نمايد بهار روحانی آيد و حيات جديد رخ بگشايد قوّه ربيع بديع ظاهر گردد و موهبت عجيب مشهود شود چنانچه ملاحظه مينمائيد که در ظهور هر يک از مظاهر الهيّه در عالم عقول و افکار و ارواح ترقّی عجيبی حاصل شد . از جمله در اين عصر الهی ملاحظه نما که چقدر ترقّی در عالم عقول و افکار حاصل گرديده و حال بدايت اشراق است عنقريب ملاحظه شود که اين فيوضات جديده و اين تعاليم الهيّه اين جهان تاريکرا نورانی نمايد و اين اقاليم غمگين را بهشت برين فرمايد و اگر ببيان آثار و فيوضات هر يک از مظاهر مقدّسه پردازيم بسيار بتطويل انجامد شما خود فکر و تعمّق نمائيد بحقيقت اين مطلب پی بريد .